29 Haziran 1937 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 5

IT AN Gündelik Gazete BAŞMUHARRIRI Ahmet Emin YALMAN 'TAN'ın hedefi: Haberde, fi- kirde, her şeyde temiz, dü rüst, samimi olmak, kariin gazetesi olmıya çalışmaktır. | l İ GÜNÜN MESELELERİ Tifo Meselesi Bugün İstanbulu en çok işgal eden | mesele tifo salgınıdır. Aşı istasyonlarında halk nöbet! bekliyor. | Doktorlar tifonun önünü almak için birçok tedbirler tavsiye ediyor. | lar. Hepsinin ittifak ettiği bir nokta var Tifonun menşei sudur. Şehirde mü. teaddit sular var. Terkos var, evkaf suları var, memba suları var, Halbuki medeni bir şehirde sular birleştirilir. Bu su kontrol altma almır. Halkın mokroplu, hastalıklı suları içmesine ve kullanmasına İmkân bırakılmaz. Bu yapılmadıkça Istanbulda tifonun önline geçilemez. Belediyenin elinde bulunan terkos suyunun mikropsuz ve tehlikesiz ol- duğunu söylüyorlar. Fakat terkos su. yundan istifade eden evlerin adedi mahduttur, Fükir mahallelere iniidik-| çe terkos suyu bulunmaz. Belediye su almak istiyenlere de kolaylık göste.! receğine, tesisat masrafını İstemek suretiyle onlara güçlük gösterir. Halk ister istemez, mahalle araların- daki evkaf çeşmelerinden aldığı suyu içip kullanmıya mecbur olur. kaf suları ekseriyetle bakımsız, yolları bozuk ve açık olduğu iç halle aralarındaki çeşmelerin Suyu birer hastalık yatağıdır. Belediye ter. kos suyu için tesisat masrafını halk- ten almakta ısrar ettikçe onları ba hastalık membalarmdan mecbur etmektedir. Bu su de tifonun çıkmasına ve yaj yarım etmiş olur. Istanbul belediyesi, tifoyu ortadan Kaldirahiimek için li ve kendi eline almalıdır. Şündi k tanbul ve Usküdar şirket suları bele. diyeye geçmiş bulunuyor. Evkaf memba sularmı da alıp bu İşi toptan halletmiye mecbi Çünkü bir| şehrin sıhhati ve halkın hayatı mu- kadderalın eline terkedilemez. Istanbul şehrine yabancı misafir getirebilmek için, evvelâ onlara gel, dikleri zağna, nstalıklarla kar- gılaşmıyacakları hakkında emniyet vermek lâzımdır. Bu emniyet veril medikçe seyyahların ve turistlerin Istanbula gelmesini ummak bir hayal olur, Biz seyyah ve turistleri çekmek için festival yapac rşeyden evvel şehirin sıhhatini t yiz. Başka saha, lardan tasarruf edebiliriz, fakat şeh. süratle halle ma- etle şehir. masma uları | eştirm. ve dar, sari rda yapılan masraf- , Fin sıhhati meselesini mecburuz. Almanlar Ne Yapacaklar? Almanya donanmasını Ispanyol su larına gönderdi, Italyayı da beraberine alarak ade-| mi müdahale komitesinden çekildi. Şimdi herkes Almanyanm e ya. pacağını anlamak merakımda. Ispanya sularının kontrol Yazifesi- ni üzerlerine alan devletlerden İkisi | çekilince ne olacak? Bu vazifeyi In. Eİliere ve Fransa üzerlerine alacaklar | Alırlarsa Alman ve Halyan do- hanmalarının Ispanyol sahillerindeki vaziyetleri ne olneak? işte Ispanya sularındaki son hüdi- seler ortaya böyle birtakım sualler çı. karıyor. Bu suallerin cevabı henüz verilme. mistir. Almanyanın Ispanyaya tar. ruz için bir vesile ihdas ettiğini söy- liyenler vardır. Alman tahtelbahirle. rinin birer birer İspanyol hükümetine | ait gemileri batırarak, hükümet kuv. | vetlerini zayıflatmak istediğini tah- min edenler vardır. Her iki ihtimal de fona neticeler doğurabilir. ingilte- re ve Fransa, A nn kontrol vazifesini üzerlerine bu da bir çok fena neticeler meydana getirebilir. Hulâsa Ispanyol sularında taziyet biraz naziktir. Hattâ Talya nya ve Italy istifadeye | ” İrr kalem & AME mW RİK A, KİT A EVGİSİ DAVASINI NASIL HALLETTİ imdi müsaadenizle birde 6- kuyan bir milletin çocuğu- nun Kitapla dostluğu nasi başlı. yor?.. Onu anlatayım?, Amerikada “çocuk kitabı” başlı & bir âlemdir, Amerikan çocu- gu eşyayi evvelâ eliyle tutar, gö- ziyle görür, sesini işitir ve sonra ki- tapta resmini görür, “Bebek kitabı” oyuncağı. ba rın dır. Hay: in bir ismi ol- ması ne kağar ti kitap blidir, adar ıhal İse ş on beş kuruşluk &i. » «raba, davul, köpek süs r eser görürsünüz. Çi kadar munis esile başbaşa resim seyretmek te o kadar büyük bir iktiyaçlır. Mini mini parmakla- va başlayınca bu saşka türlüleri, içi urlanmış şekil, cuk için ana kucağı se, bu kucakta citapların. b boyanmak üze leri gelir. Ya yanın renkleri el kitabım eye çalışırken yetlerini de 'satmi bulur. Bu kabili başında kitap dostluğu, kitap Haye! nasum, en sevgili da. kikalarmı kitapçığınm sayfaları ü- zerinde geçiren bir selek yavrunun ıhunğen kitap sevgisini sökmek, sak kabil midir?.. Amerikada rastgeldiğim Üç yaşmaaki çocukla. rın umumi malümatı zannederim ki Avrupa çocuklarının ayni yaştaki» rinden daha çok farklıdır. Bunu da çocuklarım doğuş zekâlarına de- ğil, fakat mubitlerindeki kitap zcn- ânliğiyle İzah etmek lâzımdır. eş altı yaşmdaki çocukların R yesim defterleri, hikâye kitapla. rt okadar nefis, okadar cazip, baki- ha: ş birçok misal » o kadar zengindir ki Dü e bu kadar nefis eserlerin 00- zibesinden kendilerini kurtaramaz. lar, Çocukluğa ait sağlık bilgileri, rın oyun sevki tabiiles kli olarak o kadar güzel erin en yavrucak us bir nin bu hayırhah £ telkçinlerden İsti bembeyaz, mek İçin ne yapmak lâzımge fikri bütün çocuk edebiyatında yüşlerce şekilde tekrar edilmiş Dir ettir. Amerikada çocuk diş- çiliği: başlı başına bir meslek, $0* cuk dişlerinin zamanından evvel düşmesine, çürümesine mâni ol mek milli bir meseledir. Bunu da biyatma borçludurlar. çünln yedi yaşın- —— bile Almua donamasınm Akdenizde ve oralu kuvvetini ilışınasından hoşlanmış görümmesinde göstermi değildir. Bu sebeple Almanların kararı mü- him akıbetler tevlit edebilir. İspanya harbi, bu suretle yine da. hili bir mesele olmaktan çıkarak bey- »elmilel bir hâdise şeklini almıştır. e | deki rna H Gri... alkı çok eser okumıya alıştırmak, bir sistem, hattâ bir rejim işidir. Bu uğurda tutulacak yolu bilmeden ya- pacağımız her teşebbüs akamete mahküm ola r. Acaba medeni dünyada bu “Halkı okutmak,, meselesi nâsıl halledi- liyor? Bu hususta Amerika en ilerde giden bir memlekettir. Senelerdenberi Amerikada bulunan, tetkikler yapan münev- ver bir Türk kadını, Nezahet Nurettin Ege bize Nevyoktan yolladığı ikinci bir mektupla “ “Amerikada kitap sevgisi nasıl temin ediliyor?,, sualine çok alâka uyandırıcı cevaplar veri- yor. Şimdi şu satırları lütfen rimuhitin araman daki Amerikan nesli diğer kıyılarındaki'on dört yaşında- ki yavrulardan daha çok ameli sağ. ık bilgilerle mücehhezdirler. . çinde böyle cazip ve tama» men hayati meseleler, fevka- iâde güzel resimler bulunan bu ki- tapları yavrucaklar annelerinin, babalarının kucaklarında dinliye âinliye daha mektep çağına, girme- yavaş okumayı enir, gider, Çün. ruhu için konuşmak ne ka. dar büyük bir ihtiyaç ise okumak ta o kadar büyük bir ihtiyaçtır. Akşamları babasmm kucağmda, nyanm en son terakkilerini ç0- cuk diliyle yazılmış bir eserden dinliyen sevimli yavrucağın yüzün saadet, mazhariyet zevkini temaşa etmek bir baba için dü değer bir malikiyet değil İşte Amerikanm irfan âbide ni kuran analar ve babalardır. Bu er bir ekalliyete münhasır değildir. Az çok orta halli, orta tahsilli her aile ocağında yüzlerce lik zengin kütüphanelere rast- gelirsiniz. Geçenlerde konuş bir kitap şirketinin satış m anlatıyordu. Book of Knowledge na. mndaki çocuk oansiklopedisinin yalnız Nevyork eyaletindeki satışı üç milyon nüsha imiş... mâl izim (Himayei Etfal) Çocuk Esirgeme cemiy. adil olan Child Study Salonlarında her yaşta çocuklar çin yüzlerce kitap teşhir eğilir. Her sene öemiyetin seçip silelere tavsiye ettiği çocuk edetiyatınm mikdarı iki yüz ilâ beşyüz elit ara. smda tehalüf ediyormuş. Buna ilâveten cemiy intihap etmedi- ği yüzlerce, binlerce kitap piyasa- yı daldı kanın W- cüz kitap satan m bir tanesi yalnız tek bir çocuk kita. bından on iki milyon nüsha sattı ğ liiyordu. Çocuklarım isim e mini mini arkadaşları- m elinde hediye olarak kitap ge ir... Yılbaşı hediyeleri çeşit çeşit kutular içinde nefis resimlerle 2€ gin kitaplardır. Bugünün medeni evlerinin kususiyetini teşkil eden (çocuk odası) bir kitap meşheri- dir. Babaların en büyük aile mu- Havereleri goenk kitaplarıdır. Park iyedeki sile kadmları, çocuk kitaplarmı tetkik ve münakaşa e- rmaktadır. Ame: siz de okuyunuz: gara er. En büyük kitap evleri çocuk tapları bastırın li bir müsabakaya girişmiş erika t k için çok şeref. şir stum çocuk kitabı tırmak için iki yüz seksen bin dolar masraf etm kabil iik sene zarfında dört mily nüsha sat . Kendi müesse. sesindeki kitapları yetmiyorn gibi diğer rakip mücsseseler tırdıkları ©n nefis kitaplart evine maktan bir zevk: duyan bü kıy. m yavrusu henüz üç dadır, Fakat yüze ya- n bir kitap kolleksiyonu. nun sahibi B elki de burada birm hsolabilir Hi tiz. Çocuğumuza bu sarfedemeyiz, diyenler bulunabilir. Fakat kitap alma; Tusuna on beş kuruşluk düşlnmiyen cok aileler tanırım &i, on gün çocuğu na muhakkak on beş kuruşluk şe- ker, simit, lebleb lerinde, gıhhi, fenni kitabı olmıyan binlerce çocukları her gün el cep harçlıklarını maddi miştir. Ev. ilmi, tek bir ailemizin kuruşhuk manevi TOKAT SPOR surette kutlamıştır. Oyle yemeğinden fettişleri ile birçok zevat bulunmustur. sıhhatlerini bozacak muzir şeylere sarfetmektedirler. Şuna emin ol. nidır ki en basit sile büt iç olmazsa ayda bir çocuk kitabı'alacak kadar para bulunabilir. Çünkü du para ikbafin servetini halkedecek bir bazinedir ter ki öyle hazine te- lâkki edilebilecek mahiyette çocuk |; Genç ruh- | resimler. ar pırıl pırıl bir çocuk kol- !.. Böyle bir eser milstait , hele atıyordu ebe çocuklarımıza biz ka- mesini etmeğe me: diyordu. Ne kai hazin umiyet!.. Halbuki kitap isi içinde serpilip büyüyen bir ha mektebe gitmeden ev. Ik tahsil çağın kendisine ve- rçok malümatı kolay- ide etmiş bulunuyor. Bu ka- ik bir kazanç için sarfedi- irkaç Hra fazla mıdır?... ı Sini, kitap tutma oluruz. bir zi A merik se çocuk, mektep kapısından ayağını stma. evvel kitap âlemiyle tamamen mış, kitabı bir hayat y bir dost telâkki etmeyi, okumayı, medeni yaşayışım en mübrem bir ihtiyacı telâk meyi öğrenmiş- tir. Bu.. ananm, babanm yavrula- rma temin ettiği ilk kültür terbi- yesidir. Çocuğu hayatınm sonuna kadar muvuffakıy lâ yoluna sevkede a İlmi bir görüş, il mi bir düşünüş temin edecek bi ye mesnedidir. Bugünkü genç i analarından, lenilen en kıymet r hizmet te yav. rut Du seciyeyi telkin etmele- ridir, Çünkü sevgili yurdumuzda yeni bir kitap medeniyetini ancak bundan #onraki nesil kuracaktır. Bugünün büyüklerine yeni bir ok: ma zevki telkin bilmek fevkalâ- müşküldür. Yeter ki bugünkü çocuklarımız için yeni bir kitap devresi açalım; On beş, yirmi sene sonra Türkiyede her eserin yüzbin- ucusu olduğunu görmek: lalım. vak, Ol lerce oku; e bahtiyar BİRLİGİNDE| Tokat, (TAN) — Spor birliği 12 in ci şıldönlümlnlü idrak etmiş ve parlak muhtelif spor eğlenceleri yapılmıstır. Merasim de vali Faik Ergun ve Mülkiye mü- sonra sahasında, spor 6 BAŞMAKALEDEN MABAAT Benlik ve Vazife (Bası 1 incide) mleketin kurtulscağna tam bir imanı vardı. Kurtuluş günlerin a yeni in Ode pları üç Avrupa dilinden tür geye çevirmiye uğraşıyordu. Bu maksatla Maltada ingilizce ve renmişti, Sab akşa kadar Polverista kışlasmın bir köşe sindeki odasında bir makine sebat İ ve ittiradile yazıyor, yazıyordu. Memleket kurtüldu. En cüret lerin rüyada göremiyecekleri bir İkalâp, adım adım tahakkuk etti. Se- nelerin geçmesine rağmı dalma İ ruhea gehç ve canlı ka inkılâp İ- deallerine bağlılığını eski senelerde daima cesaretle göstermiş bulunan Hüseyin Cahidi küskün bir tavırla bir kenara çekilmiş gördük. ürk milleti; hep bir arada fim tehlikeleri, felâketler anlatmış kocaman bir aileye benzer. Hele karma karışık, nizamsız, emni yetsiz, âsayişsiz bir dünya karşısın» da; bu silenin fertleri için tabi hal, en sıkı bir tesanüttür. Her insan zümresi içinde ihtiyacını duş iş İtiyenler, bir azlık teşkil ed İstiklâlini en korkunç tehlikeler. den kurtaran ve anarşi içinde bir İdinyanm ortasında yepyeni bir var lik kurmakla uğraşan Türk milletiz İ geriliğe karşı mücadelesinde her va» İsrtadan, her imkündan ve bilhassa |bu “Azar,dan sonuna kadar istifadi ye çalışmak zaruretindedir. İnkilâp- İçi ruhlu, olgun, yetişmiş bir ferdin | nlieadele hakkınm uzağında kalmas İs, gaye bakımından bir kuvvet isra İ fade Takılâbm tım. M yenilik yerleşmesine ve sevil, mesine faydalı olabilecek olgun bir vatandaş, memleketin gidişine ayak uydurmak istemezse, şahsi gururu” nu ve benlik iddialarını vazife gör nek ve faydalı olmak meyillerinden, daha üstün tutarsa bir harp cephe sinden kaçmış bir askerden farkı yoktur. Biz ortalıkta; bir taraftan büyük Türk ailesi içindeki ahenk ve samis miyet, diğer taraftan geriliğe karşi mücadelenin azami verimi bakımın» Jan tahlile muhtaç bir memleket me- selesi görüyoruz. hidin son on beş ses İnkılâbın şef defalarla dik kafalı, bi kıymetli ve sevimli bir evli yapmışlardır. İzmirde gazetecileri kas bul ettiği zaman Hüseyin Cahide, ine k ile çok yas pçı bir gazeteci sıf: kınlık ve sevgi göstermiştir. İzmire dadır. Bundan sonra de His İhide sile içinde faydalı bir uzuy ols İ mak icin fırsat benlik iddiası ve tün bir istidadın, ahsi gurur, çök Üs memleketin enefg » eriyip karışmasıs na engel olmuş! arm Hüseyin Cahit, her insaei nın günün birinde başma gesi leceği gibi, hayata gözünü kapayıncği arkasından herkes gözyaşı dökecek tir, Büyük bir kaybın boşluğunu dul yacakt İnsanlara, enerji ve kıymet yara tan birer makine gözile baka lursak kendimi: kar buluruz: en bit pu sual ci senrf bir enerji sig ebilecek bir halde buluğ nurken, bunun tam verimini, tani özünü almıyalım? Ne sebeple olurüüi olsun nede: bir makine muf tımızda akamğı İte yakm kıst hüküm sürerkei peden olgun bir yazıcıdan recede istifade edilmesin? Bu düşüne aal bir g görmek isti! kinesi iş ÜR a an re e BB oruz. Fakat mii nda, gizlenerek İEİİŞ Fakağiği Ta İ ve gifi değil... Sen İmantığını kullanacak ve ds enerji öldürecek bir Hüseyin Gi hit hiç değil | ahenge k i benlik iddi dan Türk ailesi içindeğii i gururundan çok fazla kıymet veri uzun senelerdenberi beslediği en ii | metli inkclp rüyaların mucize ş8f linde tahakkukuma sevinir ve bu vincin ferahmı ve nikbinliğini, s& mi ve geniş bir görüşle okuyucu rına duyurur bir Hüseyin Cahit, Ahmet Emin YALMANI i