7 Ocak 1937 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 7

——— 7.1.9807 TAN KUMANDAN EL A RTN HATIRALARI yla Yanya enera “Askerliğin en büyük heyecanını 1313 Yu - nan harbinde tatlım,, ski Yanya müdafii General Esadı, Acıbademdeki köş- künun bahçeye bakan küçük salo. n biraz evvel çi- çeklerle uğraşıyordum, dedi, bizim gibi hayatın dikenli yollarında yıp- arlar için, ömürlerinin gonunu, çiçekler arasında geçirebil- mek de bir tesellidir! Generalle bir müddet dereden te- peden konuştuktan sonra, kendisi- DE sordum; — Geçmiş zamanlara ait, kimbi- lir, ne hatiralarınız vardır... Kendi ağımızdan onları dinlemeyi ne ka. dar isterdim... Bu sual, muhatabım Üzerinde, beklediğim tesiri göstermişti, Sivil kıyafeti içinde gizlemiye çalıştığı asker ruhunun en nazik bir teline dokunduğumu anlamakta gecikmedim. Emekli Generali, kulak kesilerek dinlemiye hazırlanıyordum. Fakat o, bu bahse pek kolay yanaşmak iz- temedi; .— say alarım pe -yapacaksı; — Müsaade edersen La İZ, gazeteye — Bence yazmasanız daha iyi o- Jur. Çünkü, değeri yok, hiç birinin. Şayet size bazı şeyler anlatacak ol. sam, bu daha ziyade başkalarının yaptıklarından ibaret olacaktır, Mevazı General, evine kadar M gelen bir gazeteciyi, baş çe. virmemek için nihayet konuşmiya razı oldu: — Ben, dedi, askerlik hayatım. da, ilk büyük heyecanı 313 Yunan harbinde tattım. Ozamanlar, Yan, yada, erkânıharp kaymakamı idim, Yunanlılar, Narda'da hududu geçe. rek (Beşhmar) a kadar gelmişler. di. Küçük kuvvetlerimiz, faik düş. man kolları karşısında adım adım gekilmiye mecbur oldular. Yanya, büyük bir tehlike geçiri. yorda. Kuvvetlerimiz, Yetişinei. ye kadar kale düşman eline dilşe. cekti, Yanyada ancak üç tabur askeri. miz vardı. Bu üç tabUTİB, taarruza geçmiş mühim miktarda odüşman kuvvetine karşı nasil karşı koyabi. lecektik. Fakat bunu düşünmiye vakit yoktu, Düşman, Beşbmar; almış, ilerliyordu. İşte tam bug, rada bir mucize oldu. Uçtabur as, ker — isimlerini daima hatırımda tutarım — Miralay Mustafa beyle Erkânıharp Kolağası Recai beyin kumandası altında, hemen Beşbr. aara doğru ilerlediler. Ve yalçın ka yalarla örülen bir dağ (silsilesinin Seçitini tutmıya muvaffak oldular, Bu dağ geçidinde, üç tabur aske. rimiz, düşmanım bir piyade alayı i. le bir Efzon taburu ve bir eebel ba, taryasına, göğüslerini siper ederek Öyle kahramanca dövüştüler ki, düşman uzun müddet tutunamadı. Yüzgeri ederek bozgun halinde çe. kilmiye meebur oldu. Yunanlılar, eğer, Beşbınarda ka- Yabilmiş olsülardı. yalnız Yanya de, Gil, bütün Rumeli tehlikedeydi. Böylece, 3 tabur Mehmetçik, yal. çim sırtların tistünde, tarihin yürü. yüsşlnü durdurmıya muvaffak ol. dular. Rümelinin daha on bes se. ne, elimizde kalabilmesi, oOnlarn müdafanda gösterdikleri | yüksek kabiliyet Sayesindedir. Mehmetçiklerin, iyi bir kuman- danm elinde ne harikalar yarali. ğini, dosttan, düşmandan bilmiyen kaldı me Bgı* acı olsa da, söyliyece Bim: 328 harbini, bize kay- bettiren Âmillerden biri, Aravuz askerinin bozgunculuğu idi Balkan harbi başladı Yanyada bulunuyordum. lar, Prevezeyi zap büyük kuvvetleri ya müstahkem mev larına yaklaşmışlardı. Yanyadak! Arnavut taburları; ça bucak dağıldılar, Eğer Komano- vadan ric'at etmekte olan Cavit Paşanın kolu yetişmemiş olsaydı, Yanya çoktan düşmüştü. Cavit paşa, Allah rahmet etain, gözünü budaktan sakınmaz, cessur, kahraman bir askerdi. Komanovna. dan getirebildiği kuvvet, (3000) ki. giden ibaret olduğu halde düsma- Mehmetşfğin on oy kahra- manca mukavemet ektiği ve nihayet düşmanı firara mec- bur bıraktığı Hamidiye is #ihkâmı önünde.. na, ilk ağızda saldırmaktan çekin. medi, Kazandıkları kolay muvaffeki. yetlerden dolayı, maneviyetleri yük selmiş olan bir ordu üzerine, per- Yasızca atılmanın tehlikelerini ken. Gisine hatırlatarak, tedbirli bulun. masını tavsiye etmiştim. Beni din- lemedi ve kılıcını çekerek, bir eski Sövniye gibi, düşmana saldırdı. Daha taarruzun birinei günü, kal bine yediği bir şarapnelle şehit ol. du. Fakat Mehmetçikler, kuman. danlarmın ölüsünü, çiğnetmediler. Aydoslu Miralay Hüsnü beyin ku- mandasi altın girerek tsarruzları. na devam ettiler, Hedef Manülâta tepesiydi. Dilşman elire geçen bu tepenin mutlüka geri alınması lâsmdı. Ak- #i halde, Yanyayı boşaltmak mec büriyetinde kalacaktık, Mantlâta, Yanya kalesinin bas. hea kit noktalarmdan biriydi. Müdafii Esat General Esat, bütün cepheleri gözönünde bulundurmok üzere seçilen ve mükemmel bir tarassutgâk olan Mehmetçikler, bu yüksek tepeyi, adetlerinin azlığını, Türke has olan yüksek kahramanlıklariyle telâfi e- derek zaptetmiye muveffak o lar, Cavit paşa, ölmüş, fakat hem kendinin, hem ordunun şerefini kur tarabildiği için gözü açık gitmedi. Cavit paşa kolu, bu hareketi yap. makta, bir gün gecikseydi, Arnavut askerlerinin firarı yüzünden boş kalan cepheyi kurtarmak kabil 0. lamıyacaktı. Yanyanın uzun müddet, müdafaa halinde bulunabilmesini, Cavit pi şanın düşmana kahramanca saldı. rışma borçlu idik. Vem bundan sonra, bir teh. Nike daha geçirdi. Bu tehli. keyi de yine Mehmetçiklerin, ancak muciz& sayılabilecek bir taarruzları ile atlattık. Yunanlılar, bu sefer Dizikoya yüklenmişlerdi. Faik paşa kuman. dasında, mevcudu azalmış bir fır- ka, taarruz eden düşmanı karşıla. dı. Fakat, Fak paga fırkası, yolda bütün ağırlıklarmı zayi etmişti. Bir tek topu yoktu. Bereket versin ki, Nasliçte Yaptığı bir müsademede, Yunanlılardan son «istem bir ba- tarya top ele geçirmiye muvaffak olmuşlardı. Diziko taarruzuna bu toplarla İş- tirak ederek düşmanı, yine kendi toplariyle mağlüp etmiye muvaffak oldular. Yanyada uzun süren bir muhasa. ra hayatı yaşadık, Bizim kahra, man Mehmetçiklerin, bu muhass- râ hayatı içindeki kahramanlıkları, saymakla bitmez. Bir gün, hiçu. rutmam, Yanyada siperleri dolast. yordum. Şiddetli bir kış içindeyiz. Hava, müthiş soğuk... Siperde ateş eden Mehmetçiklerden birinin ayak Tarı donmak Üzere olduğunu gör. dük. Hastaneye kaldırılmâsı için emir “Kemalyeri” nde. verdiğimi duyunca, şimdi hayali gö ünden gitmiyen bu vatan çocuğun, ellerime sarılarak: — Aman, paşam!.. Bırak beni diye bana öyle bir yalvarışi vardı ki, ömrüm oldukca unutamam. Hekim, bir aralık: — Ayakların donarsa, sonra tes- tere ile keserler! diyecek olmuştu. Mehmetçik, yağız yüzünde bir küçük buruşma ve bir omuz kaldı. Tış arasında cevap verdi: — Ayağım kesilirse, Köyde, bizim oğlan var ya. yerimi o tu! Mehmetçiği, zorla sedyeye ko- Yup, geri hatlara gönderdik. Fakat o, hâlâ höngür höngür ağlıyor: — Birakın beni!,. Cephane yetiş. tirln bana... diye sayıklıyordu. Mehmetçikle, birkaç sene sonra Çanakkalede tanışmak fırsatına er- dim?!.. General Esat, sözünün burasında | bâna bir Sipahi Ocağr sigarası uzâ. | tarak: — Hele siz kahvenizi için!.. dedi, birazdan Çanakaleden de bahsede- riz, ne olur! Benim En m Bügün. Ame - rikan O sâğvele) rının en ziyade tekdir edilen ve herkes t sevilen hikâyeci - sinin evvelce bir idam mahkümu ve halk tarafından nefretle anılan âni olduğunu kim tasavvur edebi- haftanm muayyen gününde radyo spikeri abonelerine şöyle hi tap ediyor — Allo allo! Burasi Nevyork is- tasyonu.. Şimdi - Charles Erieson, sizlere ler Ürperten macerala . rından birini anlatacak.. Bugünkü ye: Hapisüneden, verem aşısını ve - mek üzere hastaneye nasıl gittim di? Ericson'un faciolı hayatı Şimdi 61 yaşında, dalgm bakış - U, ağarmış saçlı, yüzünde dalma mahzun bir tebessüm gezdiren bu adamın bir #imanlar en müthiş ci. nayeti işlemiş olduğuna inanmsk ha kikaten güçtür, Amerikalılar tarafndan “insani- yet fedaisi,, diye anılan Ericson 1915 senesinde, ayni Amerikalılar tara - fmdan en vahşi cânilerden biri ola - rak anılıyordu. Onun en büyük bir facia romanı kadar dehşetli olan hayatını kısaca hikâye edelim: 1915 senesi Harple meşgul Cephelerde toplar lilar henüz müha. ve girmemizler... son, çok güzel, sarışm karsi. le mes'udane yasiyor. Bir gün po . lisler, Madam Ericsonu kanlar için- de buluvorlar, Odada hiçbir sandal. ye yerinden glend oynamamış.. Cinayet ğine ânir en küçük bir ema. re y 'Tam kadınm intihar ettiğine hük. medileceği halinden şüpheleniyorlar. Biraz sı. kıştırınca adam itiraf ediyor; Karım çok güzel ve benden çok Onu gözlerimden kıskanı | | ger yordum.. Korkutayım. derken öldür. düm. Ne yaptığımın farkma sonra vardım. Odada geçen dehşetli mü. cadelemizin izlerini yok ettim. Fa - kat vicdan azabım behi rahat bırak. mıyordu. af ettiğim içir ağır min üstündeki kten kurtul, dum. . Elektrik sandalyesinde Jüri heye İskemlesl: veriyor. E Erlesonun elektrik am edilmesine karar kim aşk ve kıskançlık apılan bu ayette es - babi muhaffefe arak Fricsonun idam cezasını müebbet küreğe çe - viriyor.. . Hapisinede mahkümlarm en us lusu ve en sakini olarak şöhret bu. lan Ericson, yavaş yavas hapisine müdürünün merhametini celbedi - yer. Akşamları dalgın dalgın ufuklara bakarak, kimseye göstermek isteme. diği gözyaşlarını silen câninin öl üirdüğü karısına yandığı her halin. Resim: 7 Fıkra: 7 Hoca bir gün mesçidin önünden geçerken içeride bir gürültü duy- miştim. diye şaşmış. muş. Pencereden baktığı zaman kayyumun elinde sopası, kovmıya çalıştığını görünce başını sallıyarak: — Sofunun domuzunu görmüstüm amma. domuzun sofusunu görme- bir domuzu Avrupalılar Umumi | adı kotasının acayip | | mak üzere kendisi —— eşhur Radyo masalcısı Bu adam Amerikalı bir idam mahkümudur I Fen kahramanı | Erikson İden belli oluyordu. Bir gün Ericson elinde bir gazete ile hapisane müdürünün odasına gi- riyor. Gazetedeki ilân, mak İstediğini anlatıyor, Hapisane müdürü yerinden firlıyor, olmak istiyor. Höndaki cümleler “Veremleri kurtarmak üzere bü - lunan pek tehlikeli: bir aşının fen fe. daisi bir insan üstünde tecrübe e- dihmesi mevzuubuhistir. Aşı pek teh. İlikelidir, Vücuda yüz © binlerce ve - rem mikrobu verilerek üzviyetin mu, rübe olunacaktır.,, e müdürünün bütün israr- — Ben esasen #ahvolmuş bir # damım. Bırakınız beni hiç olmazsa, beşeriyetin refahma yardım edecek bir fedakârlıkla hayatımı bitireyim. Ericson hapisaneden hastaneye naklediliyor ve vücuduna © müthiş aşr veriliyor. İlk haftalar veremin dehşetli nöbetleri içinde sararıp sol- a başlıyan Ericsonun hayatın . dan ümit kesiliyor, Gazeteler, karısı nı öldüren cüninin İnsanları kurtar. feda ettiğini, büyük harflerle yazarak eski katili tekrar günün adamı haline koyuyor» lar. Uzak yerlerden binlerce kişi has « tanede Ericsönu ziyaret ederek bi » çare adamım hazin âkibetine ağlıyor. lar. Ölümden halâs Doktorlar da Ericsonu kurtarmak Üzere çareler “arıyorlar. Katilin ur » viyetinde beklenen rezksiyon bir türlü başlamıyor, Son bir şıringa dür ba yapılmasma karar veriliyor. Bu son seromla da hastanın ahvali de | dişmediği takdirde tecrübenin yüzde bin ölümle neticeleneceği de gazete lerde yazılıyor . Son #eromdan sonra uzviyetin beklenen teaksiyonu başlıyor ve hasta kurtuluyor. Bu hizmetine mu. kabil de kendisinin cezasi affedili - — Bügün binbir macera la doluo. İlan hayatını her hafta Amerikan rağ yo abonelerine dinleten Charles E. rieson hastanede, hapisanede ve öl, dürdüğü karısının baş ucunda yasa, dığı müheyyiç dakikaları anlatmak » tadır . Yüksek Tedrisat Müdürü: nün Tetkikleri Maarif Vekâleti yüksek tedrisat w- mum müdürü Cevat dün Güzel San, atlar Aksdemesiyle Universitede tet. kikat yapmıştır. Müsabaka kuponu No.