2 Ekim 1936 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 3

Z-—gu - 936 Sazmaz —— Londra, 1 (Radyo - TÂN) — yaptığı kâr # —. Acı bir tecrübe, Ingîltî:ıenin i i t sahasın- fınım beynelmilei siyaset j ;—l kargaşalıklara sebep olan bir âmil i ilâ Bu va- 'at ve şiddetle silâhlanıyor. Bu :?;et karşısıtda İngilterenin dehıılâh eksiğini heftlen tamamlaması lâzım- dır, zaruridir. F asişbekdere Hiçbif zaman, bizi şimdiki “I?bf zaaf Halinde bırakacak olan tahdı.dı teslihat nisbetlerini kabul edemeyiz. Eğer umumi surette silâhların tah- | didi icap ediyorsa bu, herhalde _prog- ramımızın icra ve ikmaline bağlı ol- mProgrammıız elestikiyete sahiptir, î dinamiktir, statik değildir ve öyle ol- | malıdir. l Hiçbir zaman şunun, bunun hatırı- na riayet kayıtlariyle mukayyet ola- w' mayız ve sizi temin ederim ki bu an- da hükümet, hatırşinaslık kaydiyle ktır. kayyet olmaktan çok u?a_ ıııuBuî aylar zarfında silâhlanma- mız ve emniyetimiz hususunda mua_y- yen terakkiler elde edilmiştir ve ıs- tikbalde bu terakkilerin seyri tacil ilebilecektir. l,d;ı)euiz inşaatı programımız, tahmin OUNUMZUUMUM y i kuvvet- | te, tatbik olunmaktadır, hava lerimize birçok zabitl&k; Yüksek kıy- metli kimseler âdeta tahacüm etmek rruzun yıldötümüdür. Bugün ise £ hl.smdikyl:olgmini yaptı. Habeş - İtalya harbinin bıqln.ngıç de İngiliz haficiye nazırı olan şimd_ild bahriye nazırı Sör Samuel Hoar kongefede söz alarak şunları söyledi: SON HABER Ingilterede silâhlaı_ıma faaliyeti devam ediyor .. Muhafazakâr partinin dünkü kon- gresinde buna karar verildi 1 . Gi ğğ Habeş - İtalya harbinin ilk günlerinde Hariciye ; Samuel/Hoar İngilterenin günden Nm;unoelal?uwetlenmekte olduğunu bildirdi Yarm (bugün) İtalyanm - Habese aalime A olduğunu gösterdi. Avrupa bugün | Sir Samuel Hor suretiyle iltihak etmektedir..,, Kongre bundan sonra, İngilterenin bir taraflı silâhsızlanma taraftarı o- lamıyacağımna ve Büyük Britanya im- paratorluğunun teslihat programımın devamına karar vermiştir. Konferans daha sonra mandaya tâ- bi müstemlikeler meselesini konuş- Ka Sökek ü ;az;yeti;ıde yeniden müzakerelere ka-. pt açmaya müsait bir mesele buluna- madığmna karar vermiştir, f IBaşı 1 incidel menfaatlerine girift surette bağlı ol- duğunu, meselâ Türk küçük' san'at gahiplerinin yüzünün gülmesi, netice itibarile kendi kesemize para akma- & demek olduğunu kâfi derecede ve ameli bir mânada kavrayamıyoruz. Ancak şunu da itiraf etmeli ki kü- gük san'at mamulâtma ait teşkilât ta bu kavramayı kolaylaştıracak gi- bi değüŞr K , ” kette büyük fabrika mamu- tâtına karşı kendini koruyan pek mahdut küçük san'at şubelerinden- biridir. Memleketin hemen her kasa- basında bir bakırcılar çarşısı, san'- atlerinde usta birçok Türk bakırcı- ıınneıı'ıek ki bir kısım halk bakır ten- cere ve sahanı, Ayrupa çinko ve alü- minyom mamulâtmdan daha iyi, da- ha kullanışlı, daha dayanıklı, netice ' itibarile daha UcUuz bulmaktadır. Neden bu kanaat daha umumi de- gildir? Neden her vatandaş bu ame- N vaziyeti görmüyor? Neden — Türk harice akmasıma — seyirci kalıyor? Neden fabrikaya karşı yaşamak kabiliyeti Ve mukave- met gösteren — Türk bakırcıları- nm daha çok para kaZanmasma, miktarlarınm artmasma âmil olmak i iyor. IStesıeî:îplerden biri şudur: h_&em!ek,_ tin her şehrinde, ana cadde ıŞzerınde, Avrupa mamulâtından bir çmk_f) Ve. ya alüminyom tencere satan dükkâ- nı kolayca bulursunuz. Fakat bir ba- kır tencere almak başlıbaşma bir iştir. Sora sora bakırcı çarşısımı bu- lacaksınız. İstanbulda Beyazıt yoku- | şuna tırmanacaksınız. Ankarada Es- ı kişehirde epeyce yokuş çıkacaksınız. Halbuki başka bir menşlğkçtte ol- &a bir bakırcılar kooperatifinin satış teşkilâtı sizi evinize kadar arar, bu- lur. : NK : Küçük san'atlerin ve elişlerinin hepsi bu yolda teşkilâtlandırılmıya, #atış imkânları temin etmeye_ muh- taçtır. Fakat saha çok verimlidir. - Hyarrlı bir iktısadi hamle Bilhassa müstahsilin açlığından, se- faletinden istifade ederek bütün kâ- rın mutavassıt üzerinde toplanmama sma çare bulunacak olursa elişleri memlekette çok ileri gidebilir. Hal- km büyük bir kısmımın maişet sevi- yesi yükselir, birçok iyi günler gör- müş, fakir düşmüş ailelerin gizli se- falet yaralarına ilâç bulunmuş olur. Köylü evinden başlıyarak birçok Türk evleri kocaman bir memleket fabrikasınm minimini imalât şubele- ri halini alır. Zevk buhramına:çare ele bu çalışmalar için iyi yol- lar gösterilir, hergünlük is- tihlâk eşyası mahiyetinde olmıyan mamulâta Türk san'at ve zevkinin hususiyetini vermek imkânları hazır- lanırsa İktısat Vekâletinin açtığı çı- ğır, yalnız iktısadi bir hareket uyan- dırmakla kalmaz, memleketteki zevk buhranma da çare temin —etmeye başlar, Dünyada hiçbir memleket yoktur ki şehirlerinin ve evlerinin —hususit manzarası bu kadar renK&iz, zevksiz olsun veya zevk hususunda bu kadar anarşi hüküm sürsün. Çoğumuzun evlerimizin içinde renksiz, zevksiz, en adi eşya vardır. Türk evi hususi- yetini gösterecek, düne kadar çok ince bir Türk san'ati yaşadığını ba- tırlatacak eserler çok — mahduttur. Böyle eserlerin çoğu Avrupaya ak- mış, dağılmış veya yanmıştır. Yerle- ri de doldurulmamıştır. Bugün parası kıt bir Avrupalr seyyah memeleketimize gelip — Tür- kiyeyi hatırlatacak bir hediye alıp Bötürmek istese makine işlemesi ter- liklerden, yine makine işi mânasız iş- lemelerden başka bir şey — bulamaz, Halbuki harice dağılan bu gibi hatı- ra kabilinden ufak tefekler, bir mem- leketin harici âlemdeki en devamlı mümessilleridir. Uzaktaki insan, bu- günün Türk zevkini ve san'atini bun- lara bakarak ölçer. Yugoslavyada l KÜÇÜK HARİCI HABERLER illetler Cemiyeti As- M samblesinde dün Ce- mubi Amerika devletleri mu- rahhaslarından bazıları söz alarak Cemiyetin daha sağ- lam ve cihanşümul bir ma- hiyet almasını ileri sürmüş- lerdir. » arşova ile Atina arasın- da bir hava postası ihdas edilmek üzere iki hü - kümet arasında bir mukavele imzalanmıştır. * ançuko arazisinde hay- dutlar tarafından bir- çok Japon zabitleri pusuya düşürülmüş, 12 zabit ölmüş, 18 zabit de yaralanmış. * acar Başvekili Gömbö- şün hastalık dolayısile çekileceği ve yeni kabineyi bugünkü Başvekil muavini Dranyi'nin kuracağı haber veriliyor. Kiyefte bisiklette birinci olduk Balkan oyunlarında Romanyadan sonra dördüncüyüz Kiyef, 1 (Tan muhabirinden) — Bugün burada Ukranyalı bisikletçi- lerle yaptığımız bisiklet müsabaka- sında Türk tâkımı çok parlak bir za- fer kazandı. Takım itibariyle birin- ci olduktan başka fert itibariyle de bütün ön dereceleri bizim çocuklar aldı. Talât birinci, Orhan ikinci ve Kâzım üçüncü oldular. Sovyet bisik- letçileri on dakika geç geldiler, Balkan oyunları Atina, 1 (Arkadaşımız Felek bil- TAN M — iSTANBULDA MURURU UBUR! geçmek Bir kaç gün İstanbuldan ay Yazıl devam edemedim. da müruru ubur ve kazalara değişiklikler olmuştur. Eylâl nından bir zata atfedilen beya 1 — Halkm kaldırımların sağın- dan gidip gelmesi meselesi ikinci plâna bırakılmıştır. 2 — Birinci plâna gelen en mühim mesele, halkın yollarda karşıdan karşıya geçerken dikkat etmeleri ve âmudi, geçmeleridir. Bu birin - ci mesele tamamen halledildikten sonra Mfî işe, yani sağ, sol me- vVer y ç Bu beyanat, benim anladığım şe- kilde vaki olmuşsa, “yollarda yaya yürüyenlerin sebep oldukları kaza- ların önüne gecmek,, noktasından doğru ve pratik tedbirler almak üze- re mühim bir adım atacağımıza de- lildir. Bu hususta yazılarımın bir te- siri olmuşsa kendimi bahtiyar adde- derim. Müessir tedbirler “Halkı kazalardan vikaye,, gibi mühim ve hayati meselelerde alâka- dar makam ve dairelerin aldıkları ve alacakları tedbirler bakımımmdan mat- buatım “müsbet hizmetini,, takdir et- miş olmaları halk için memnuniyet- le karşılanacak bir meseledir. Bu her yerde böyle olmuş ve olmaktadır. Şehir şartlarma uygun, müessir ve devamlı kaza tedbirlerini ancak bu suretle bulmak ve tatbik etmek ka- bildir. Fırsat bulunca bizdeki otomobil kazalarınım sebeplerini —otomobil kullanarak, tramvayda ve yaya yü- rüyerek kendi başıma gelenler de da- hil olmak üzere— tahlil etmeye çalı- şacağım. Sebep ve kabahat Bu hususta ötedenberi edindiğim bir kanaatim var: Her yerde olduğu &ibi binde de kazalara yüzde 90 se- bep nakliye vasıtalarını kullananlar- dır. Yaya yürüyenlerin sebebiyet dirdi) — Bugün çekiç atma müsaba- kası yapıldı. Birinciliği Yunanistan, ikinciliği Yugoslav, üçüncülüğü gene Yunanlı, dördüncülüğü Rumen spor- cuları kazandılar. Puvan hesabiyle Yunanistan 54, Yugoslavya 31, Ro- manya 17, Türkiye 14 ve Bulgaristan 4 tür. Başvekil Ankarada Ankara,. 1 (Tan muhabirinden) — Başvekil İnönü seyahatinden döndü, bu akşam 10,30 da Ankaraya avdet etti ve istasyonda sevgi ile karşılan- dı. bu sahadaki zenginliğine hayran kaldık. Evlerde yapılan ve ucuz u- cuz satılan işlemeler, tahtadan, ma- denden, deriden ufaktefek eşya yü- zünden Yugoslav evlerine, Yugoslav küçük san'atler sahiplerinin — eline milyonlar akmaktadır. Ayni zaman- da da zevk seviyesi sıkı bir surette korunmaktadır. Her Yugoslav — şeh- rinde mutlaka mahalli san'at ve kr- yafetlere ait bir müze vardır ki bu- rada bir ziyaretçi hem şehrin husu- si rengine ait bir şeyler — görüyor, hem de mahalli küçük san'atkâr, di- riltecek, canlandırılacak örnekler bu- luyor. Bu örneklere ait sayısız da neşriyat vücude getirilmiştir, İktısat Vekâletinin Ankara sergi- sile açtıği çığır, çok hızlı bir yoldur. Memleketin bu yolda muvaffak — ol- ması için Türk san'atini sevenler, ik- tısatçılar, idareciler, gazeteciler — ve bütün vatandaşlar için derece dere- ce yapılacak vazifeler vardır. İktısat Vekâletinden bu husustâ iki dilekte bulunmak isteriz. Birinci- si serginin Ankaradan sonra İstan- bulda da teşhir edilmesinin temini- dir. İkincisi de güzel eserlere tevzi edilecek dokuz mükâfatım nizamna- medeki yazıldığı gibi kur'aya bıra- kılmıyarak en ziyade lâyık olanlara verilmesi, böylece en liyakatlileri leketin derece derece taniması- on Yugoslavya seyahati esna- Ğ çalış sında müttefik —memleketin dir. Ahmet Emin YALMAN « verdikleri kazalar ancak yüzde — 10 nisbetindedir ve hemen tamamile şe- hir içinde, kalabalığın kesif bulundu- ğu şehir merkezlerindedir. Garip bir tesadüf olarak beyana- t!.n gazetelerde çıktığı gün gazetele- rin haber verdikleri kazaları misal Böstermek kabildir. 24/9/936 tarihli Bgazetelerden: Karşıdan karşıya meselesi rılmak mecburiyetind. Bu bir haftalık müddet çaç karşı tedbir Meselesinde mühim 29 tarihli gazetel, H â efaşirnd erde polis erkâ. Şehirde seyrisefer memurları her yerde bulunmadığına göre,. Zası olmuştur: 1 — Nurettin adında bir çocuk Karaköy caddesinden geçerken 1868 numaralı otomobil Çarpmış, yaralanmıştır. Şoför yakalanmıştır. 2 — Sirkecide 12 yaşlarında Ni. koya Mustafanın idaresindeki kam- yon çarpmış, yaralamıştır. Şoför tevkif edilmiştir. Oti , Boğ n geçmekte olan kahveci Aliye çarp- mtş, ağrıca yaralamıştır. Şoför ya- kalanmıştır. Görülüyor ki bütün bu kazalar ka- labalık yerlerde, şehir içinde — vaki olmuş ve şoförler yakalanmıştır. Halbuki şoförlerin kabahati var mı idi? Varsa: bile azdır. Bu'nevi kaza- lara sebebiyet verenler ekseriya yo- l_un bir tarafından diğer tarafına sa- Ba sola bakmadan, adeta Bözünü ka- pıyarak “amuden,, koşan ve geçen- lerdir. Evet, size belki garip gelir. Fakat seyrisefer memurunun yol göster- mediği yerde ve yayalar icin husust geçitler bulunmıyan noktalarda kar- mMüz, taşıdığımız içimizde yüzde doksan Mmisyon vermekle ve de bu komisyonları Bir kilo armudun yarım kiliği Misyon olduğunu bilmemi Hi diye veririz? Bunu anlamak Ve nihayet şu neticeye vardım: dığı haraçtır, Darılmaca yok!, $ — Şoför Vangelin Rullandığı | vi BAxsba adesiğia |A &tmesi bir ihti mek, “maddi bi € bik adı ı)hîr kajz kutıîası_ tatmin etmi; bit türkçe şekkül setmiştik. — Nusret Komisyon Eskidir bu hikâye, | Napolyon der- miş ki: i$ ı elle < maz, akla EMUİ“W“H gıtuh.ll R h. d"dl'l En fakirinden &n _':EĞ kadar bu- nunla gıdalanan ellAl S Sardır. Bir ev satarsınız. T! T k_“"lisyon alır, ev satın MBI: Ye ! Sizden yine komisyon alır. illl:' 'a sınız. Komisyon wn;,_ Mal Bğe « tirtir komisyon verirsin” :“ Bön « derir, komisyon ""”imi . Çötöm derir komisyon veft”” vi İ'I.ı-nyı J tahsil eder ,komisyon VEFİTSİy, Payr | diğimiz çorap, W şemsiyt, dığımız ceyizin fi türlü komisyon vardır. Hepsi iyi! Lâkin bu komisy — Komisyon akıllının aptald Bir kısım hal; ten juydalananmdığı ” Musiki ihtiyacı bakımından Halke örkestrasının bedava olarak tatmin kımızın maddi EAddi cihetten” faydülânamadığı” de $e anç,-Paraca bir istifas — Ğ & Mülkivt ğ Musiki *ihtiyacı bakımından n:;i $? Konserleri mi?.. Bu, yanlış değil, büsbütün başka bir dil. * (orkestranın) henüz yeni te « etmesi dolayısile bek tabii o« n bazı noksan taraflarından bah « Safa Coşkun, — sıdan karşıya “amuden, — geçmekAÇİKSÖZ, 30 - 9 - 1936. BİR GÜNDE ÜÇ OTOMOBİL İcok tehlikelidi * Sebeplerini gelecek | , “Henüz”, müspet cümlede, “daha yeni" — şI: " ) yazıda araşı ; deqıek olduğuna göre bir de "youi"’?iâ; Dün şehrimizde üç otomobil ka- V. BİRSON - | "için” yarşam yayoktur. — “Dolayısiler, g N ;Şın" yerinedkomılmnımr. halbuki ouınlı' da değildir; seb | Yunan Kralının bindiği gemide.. Averofta bir mermi pat- ladı, bir zabit öldü Atina, 1 (Hususi) — Donanma ma- Nevraları hitam bulmuş, manevrala- TI takip etmek üzere (Averof, zırh - İ1s1 ile Saronikos limanma gitmiş o- lan Kral, buraya dönmüştür. Fakat Manevra esnasında Averofun güver- tesinde bir talim mermisi dikkatsiz - lik neticesi patlamış, Ve beş neferle iki zabit vekili ve bir zabit yaralan- Mıiştır. Yarası ağır olan zabit hasta- nede ölmüştür. Hâdise hükümet ta- rafmdan ehemmiyetle tahkik edili- yor, Japonya Çinden şunu istedi: Çince mektep kitapla- rını kontrol etmek Londra, 1 (A.A.) — Diplomasi ma- hafili, Japonyanın Çinden şu metalip- te bulunduğunu söylemektedir: 1 — Japon vatandaşlarının korun- mumıtaniniğnbütünYang-Tse :::ığiboyuncagımiıonlubuıundun 2 — Japonya aleyhinde _l:e'r'îüîü pğopagandayı bertaraf etmek maksa- diyle Çince mektep kitaplarmı san- sür etmek. 3 — Şimaldeki beş eyalete muhta- riyet verilmek,. 4 — Çin - Japon ekonomi elbirliği tesis etmek, Gi Madrid şehrini saran çenber daraldı Londra, 1(Radyo-TAN) — İş. panyadan gelen haberlere göre son Vaziyet şudur: Madrit etrafındaki çem'ber gittikçe sıklaşmaktadır. Âsilerin hedefi Aran- İuez'dir. Burasar ele geçtikten sonra Madridin demiryolu ile irtibatı kesil- mi şolacaktır. Âsiler bu merkeze doğ- Tu ilerlediklerini söylüyorlar. Buna mukabil Madrit hükümeti de muka - biltaarruza geçerek Toledodan üç mil mesafedeki bir köyü işgal ettiğini ve âsilerin kuvvetlerini püskürttüğü- nü haber vermektedir . Kortes (Milli meclis) bügün top - lanmış, hükümete kat'i itimat beyan etmiştir , Hükümet şimali şarkide Veska et - rafında muvaffakıyetler kazanmış - tır. Hükümet 18 - 40 yaşlar arasm- daki bütün erkekleri seferber etmeğe karar vermiş bulunuyor. Cenupta â- siler boğazlara hâkim olduklarmı serbestçe asker nakliyle gösteriyor - lar, İspanya hükümetinin Cenevredeki murahhasları neşrettikleri vesika . larla kimlerin âsilere yardım ettikle. rini açığa vurmuşlardır. Bu vesikala- rm biri ademi müdahale komitesine dahil olan develetlerden birine veril- miş bir notadır. Bu notada silâh ambargosunun İs. panya hükümeti aleyhinde nasıl kul- lanıldığı izah olunmaktadır. Hükü - met iki Alman tayyaresinin esraren- giz faaliyetlerinden bahsediyor ve hane gösteri ken “noksan tarafları” demek ne oluyor2 ptrti geziyor, — B. Felek, TAN, 30 « 9 - 1986. B Manasında bir isimdir. & rak kullanılma&ma ilk bu ettim... Manasi çabuk kavranılacak bir söz ol_duiu için “ ki tutar, nacak, ftrça ile tesbit edilecek o vardır ki... — Sadri 30 - 9 - 1936. bir tanesi, olsa gerek, “müzeleştirmek” kocatmak, moruklaştırmak cak “argot” ziyade ba« “Eksikleri” deme;l l.'lııı'ıı.ı-e - r. Üstüne giyecek setresi yok. Pılı - “Prli pırti,,, kıymetsiz, eski Püskü eşya ıfat ve zarf ola- cümlede tesadüf — Pili Pirti gezmek” tabiri, bela Memleketimizde dökümamı t Müzeleştirilecek, opla « kalemle, * kadar sey Ertem, KURUN, toplanacak”, bir kısmı “Müzeye koymak” çok çi ya yakışır, bunların İspanya ordu dığını, anlatıyor. sonra Badajozun bombardımanına iştirak ettiği anlatılmaktadır. deki Bilbaoyu yeniden etmiştir , İspanya murahhas heyeti bundan başka âsilere gönderilen, tanklar ve —— bombaların —bir Alman gemisinden — Dasıl çıkarıldığını izah etmektedir £ — | talyaya karşı da buna benzer itham. iğ lar ileri sürülüyor ve Vegaya cıkarı. ; lan 24 tayyare ile tayyaresinin biribirleri, i den bahsediliyor , KİT gea Vurulan bir İtalyan Vesikalarda Portekizden de bahse- dilmekte ve üç İtalyan tayyaresinin Portekiz topraklarında Kkaldıktan Hükümet tayyareleri âsilerin elin » yaca cevap olması itis — barile ayrı bir kiymeti: haizdir, * AÇIKSÖZ, 30 - 9 - 1986 — : Suna ait olmas bombardıman |