1 Ekim 1936 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 8

——— 86 ; Memleket Röportajları Kayserinin Bağları Kayseri 15 Eytül aşma Erciyaştan koenman bir takke giyen Kayseri, ayaklarına (bağlardan yeşil bir ihram sarmış terliyen bir adama benzer. Bütün Kayserinin etekleri fisto fisto örülmüş bağlarla bezelidir. Bu bağlar, ovadan başlayıp, şeh- rin etrafında divan duran ve muh- telif itinalarla ekilen dağların kat- mer, katmer tıraş edilmiş Acem ensesini andıran yamaçlarmı ya - lar ve oralara doğru tırmanır... Bağlar Kayserinin güneş altın- da n, kavlanan ve hattâ nari beyza halini alan manzarasını ye- gil bir cennet gibi çerçevelemiş, şehrin göbekli beline ipekli bir ke- mer olmuştur . Bu bağlar, Kayserinin can da marı, hayat guddesidir. Her şe- yin ucu bağdır. Konuşmanın sonu bağdır. Bağ, lâkırdının pelesengi- dir. Bu mevsimde Kayseride her- kes bağdan bahseder. Zengin o- lanlar bağa gider. Herkes zengin görünmek istediği için, bağa gir der. Bağa gitmek bir meseledir. Bir Alemidir. Bütün sene şehrin to- zu, dumanı içinde bunalan Kay- gerilinin bir kaç ay bağa gitmekte yerden göğe kadar hakkı vardır. ağa nasıl gidilir Bu ay- rı merasime tâbidir. Tlk sıcaklar başladı mı, derhal mer- kepler meydana çıkar. Ve bunlar. la bağa göç edilir. Birinci mer- kepte şu yükleri görürsünüz: Bir kapı, bir hamur tahtası, desti, hasır... Obür merkeplerde bohçalar. yerleştirilir, onların Us- tilne de bağ sahipleri biner, bağın yolu tutulur. Tik merkep yükünün bir kapı, bir hamur tahtası, bir desti ve bir hasırdan ibaret olduğunu yaz- dığım zaman belki herşeye akıl erdirmiş, fakat kapının ne İşe ya- radığını derhal anlayamamışsı. nızdır. Bunu izah etmek için ba- ğın bir krokisini (çizmek lâzım. dir: Şehre daha trenle gelirken, bu yayılan bağ yeşilliği üzerinde u- fak ufak, beyaz beyaz noktalar görürsünüz. Bunlar yeşil bir çu- hanın üzerine atılmış bir sürü zar- lar gibidir. Bu zarlarla şehirli, şerinliğin talihine bakar.. Bunlar bağ evleridir. Garip bir tarzı mimarisi vardır. Dört köşe Üzerine üç duvar; işte okadar, E- vin ne damı, ne de kapısı vardır. Şehirdeki evlerin damı bütün se- ne bir değirmek taşı gibi şehirli. nin başma ağırlık verdiği için, ya - zın bu bağ evlerinde yıldızlı gece- nin kubbesini dam ve tavan yeri- ne kullanmak âdet olmuştur. Şe- hirli burada sırt üstü yattı mı gözlerinin içine bir yıldız yağmu- ru dolar, Kehkeşanlar rüyasını örer, Kuyruklu yıldızlar, hülyala- Tihı, ümitlerini arkasına peyk diye rinliklerine nakleder, Ge N Kayserinin bağ yollarında — —————————— ——— nda Üstü açık bağ evlerinde: yıl- dızlı gecenin kubbesini dam ive tavan olarak kullanmak âdet olmuştur. Şehirli yazın burada yıldızları gözünün içi- İne yumarak uyur. Bağa git- i memekKayserili için ölümdür. İ Onun kanaatine göre bağa İ gitmiyen adamın benzi sarı- i dir, vücudu haraptır,yyorgundur g 1 Pir ka YAZAN Mümtaz Faik Şehirlinin göz kapakları ağıtla- gır. Ve yıldızları gözlerinin içine yumarak uyur... Bağ serindir. Yeşil kütüklerin altında koşuşan, kıvrılan ve yük- #elen rüzgür, bu üç tarafı kapalı bir tarafı açık evin içine dolar â- deta kapana tutulur. Şehirlinin vücudunu okşıyarak yukarıdan gecenin içine doğru fışkırır. apıya gölince;: Unun hik- K meti vücudu vardır. Mer- kep üzerinde şehirden bağa nak- ledilen bu kapı bağın kapısıdır. O da mevsimden mevsime hicret e- der. Kayserili bu kapıyı kışın bağ” da bırakmaz. Çünkü çalinmesin- dan korkar. Onun için şehre dö- nliş başladı mı kapı da beraber naklolünür. Bağda eşya ve mobilye namma birşey yoktur. Bir hamur tahtası, ve bir desti ,bir hasır, ve iki şilte bu işi halleder. Bunlar da mev- #imden mevsime şehirle bağ âra- sında seyahat eder , Bağda ekseriya su da yoktur. Kıştan kar kuyuları kazılmıştır. Buralara kışın soğukluğu hapse- dilir, Yazım bu soğukluk, mahze- ninden çıkarılarak toprak desti- lere doldurulur. Insanlar sıcaktan terlerken bu destiler de soğuktan terlerler.. . Kayserinin zaten yegâne (Obuz dolapları kar kuyularıdır. Kar kuyularına her yerde tesadüf et- mek kabildir. Hele köyleri biribi- rine bağlıyan büyük şoselerde bu kuyular çok mebzuldür, Buralara kıştan küreklerle kar atarlar ve yazın da bunları kullanarak hara- retlerini keserler. yrıca yollarda acayip çeş- melere de tesadüf edilir. Bü çeşmeler dört köşe mermer- den, taştan yapılmış sandukalar- dir, Hayır sahipleri veya adakla- rı olanlar, buraya hergün bir iki merkep yükü kar gönderirler bu Balıkesir Halkevinin temsil faaliyeti karlar bu sandukalarm içine dol- durulur. Gelip geçenler incecik a- kan musluğundan - sebilüllâh su içerler, Sokaklarda da zaten merkep yükleriyle kar gezdirirler, Bunlar 80 - 90 kuruşa kadar satılır. Köy- lüler, sabahleyin erkenden Erel - yaşm karlı saçlarını küreklerle tı- raş ederek bunlari merkeplerine yükler ve şehre getirirler. Bokaklarda da ekseriya dondur- ma gibi kar satılır. Kar kümesi, ortasından bir tab. Tanım üzerine çivilenmiştir. Bu çi- vi karın kaymamasına hizmet e- der . Dudakları hararetten kavlayan çocuklar karcınm: “- Karh buzlu. Haniya hara. ret söndürüyor! diye “sattığı bu kardan yirmi paralık veya en çok kirk paralık alarak yalarlar, ke mirirler, biraz gerinlerler. İşte Kayseriye serinlik veren bu karın, Kayseri bağlarında da en itibarlı bir mevkii vardır . Bu karlar içinde rakı soğutu - Iur, Bu kararlarda meyva soğutu- Tur, Ve bağa gidenler böylece say- fiye hayatı yaşarlar. ağa gitmemek Kayseri için ölümdür. Onun kanaatine göre bağa gitmeyen adamın benzi sarıdır. Vücudu haraptır, yor gundur. Gelecek Senenin gürültü” süne, çalışmasma asla mukave- met edemez. Yorulur, hastalanır, ve kışın azami verimle çalışabil- mek için muhakkak bağdan, bir miktar temiz enerji iddihar etmek Tâzımdır”. K / Bağa gidip gitmemek diğer'tai« raftan da refahın bir mikyasıdır. Bağa gitmiyen birisini gördük“ leri zaman derler ki: — Biçarenin işleri yolunda de- gil, Bu sene bağa gidemedi!... Işte Kayserili bu sözü söyletme- mek için pe yapar, yapar bağa Te- van olur. Bağda aylarca kalanlar olduğu gibi, hergün gidip gelenler de var- dır. Bağlar uzaktadır. Merkeple bâ- zan üç dört saat sürdüğü de vâki- dir, Akşamları erkenden dükkânları: ni kapayanlar merkeplerine biner» ler, heybelerini doldurup bağın yo- lunu tutarlar... Şehrin dış caddele- ri hergün böyle yüzlerce ve binler- ce merkep süvarlarla doludur. Bağa gün karardıktan sonra vü rılır, Orada güzel bir yemek yenir Ondan sonra uykuya yatılır. Akşamdan yıldızları göz bebek- lerine hapsederek uyuyan Kayse- rili, sabahleyin günesin altm yağ: murlariyle uyanır. Ve tekrar merkebine binerek şehrin yolunu tutar... e gariptir ki bu bağların İs- mi bağdır amma, içinde ü-|sim işler de yaptırılmaktadır. züm pek Yoktur. Kayserinin üzlü- mü Ayıntaptan, Maraştan gelir.. Akıllı Kayserili, üzümsüz bağ çubuklarınm bulunduğu mmtakâ- yâ bağ demek yolunu bulmuştur, Bahkesir, (Hususi muhabirimiz -/ umumi istek Üzerine beş altı defa den) — Halkevi temsil kolu, Otello| tekrarlanmıştır. Yukarki resim, Otel- takarak nâmütenahiliklerin de- |ve Ana piyeslerini temsilde büyük|lo piyesinin son perdesini gösteri -| ya resimlerle çalışmalarını gösteri -İdir, Yarıslara, hayvan sergilerine| de bu sene büyük bir tekâmül gö“ muvaffakıyet göstermiştir. (Otello) | yor, Çiftçi Sami Karaman, (Hususi muhabirimiz - den) — Sâmi Tartanoğlu isminde bir çiftçi, asri bir dilğen icadına muvaf- fak olmuştur. On senedenberi bu iş Üzerinde uğ-| ragan çiftçinin yaptığı düğen bir ço- Tohum ıslah faaliyeti ilerliyor Çanakkale köylerinde büyük hareket var Çanakkale, (Hususi muhabirimiz yazıyor) — Bu yıl vilâyette tohum- lukların Islâhıha azamf ehemmiyet verilmektedir. Geçen sene getirilip deneme yapılan Yeşilköy tohum ıslâh istasyonundan verilen buğdaylar mu- hitteki, hububat, çalıklığına o rağmen çok, iyi Sonuclar. vermistir. . Bu sene, hem bu iyi cins buğdayların ektiril- mesine çalışılacak, hem de Zirnat Ve- kâletince verilecek Selektörlerle çal- kanmadan tohum ektirilmeyecektir. Nümune bahçesinde yapılan 6 clas pamuk denemesi de iyi bir sonuç ve- recektir. Köy kalkınma işinde büyük hare - ket vardır. Trakya genel müfet*iş - liğince gönderilen cins tavuklara tavşanlar baytarlarm mütemadi Be - zareti altındâ çoğaltılacaktır. Sağlık çalışmaları Sıhhat Vekiletince sıtma mücade- le mıntakası addedilen Kumkale böl- gesinde daimi ve mütehassıs bir dok- torla 3 sıhhat memurunun nezareti altmda mücadeleye çok dikkat ve © hemmiyet verilmektedir, Yıllarca çevresine sıtma veren ve en mümbit toprakları bataklık yapan Kırıkgözler kaynağından etrafa ya - yılan sular 12 kilometrelik bir ana hendekle Adalar denizine akrtılacak - tr. Su mühendisi Ahmedin nezareti al- tında ameliyata başlanmıştır. ar. dan mükellef âmele çalıştırılmakta ve Sıhhat Vekâletinin şimdilik ver. diği 15 bin liralık tahsisatla bir kı- Batak- Wwk kurutulunca 100 bin kilom'ire toprak kurtulacak, bugün sıtma sa- çan bu mmtaka varlık kaynağı ola- caktır. * izmit, (TAN) — Başbakan Is met İnönünün Şark seyahati müna- sebetiyle İzmit Kâğıt Fabrikasmın küşat resmi kısa bir zaman İçin te- ahhür edecektir . Sellüloz fabrikasının (kurulacağı sahanın hazırlıkları tamamiyle bit- miştir. İzmit Kâğıt fabrikası geceli gündüzlü çalışmaktadır . * Adapazarı, (TAN) — Orta mek. tep resim hocalarımdan Nusret, Sa. bihanm ilk okul salonunda güzel bir resim sergisi açmıştır. Sergi çok muvaffak olmuş ve muhitte büyük bir alâka uyandır - yor « ve yeni düğeni cuk tarafmdan kullamlabilecek ka - dar idaresi kolay, fakat verimi faz. ladır. Diğer düğenlerin bir günde sü.) recekleri bir harman, bununla iki sa-! at zarfmda tamamen dövülmektedi, Urfada güzel bir sergi açıldı İyi hayvan yetiştirmek için merak var Urfa, (Hususi muhabirimizden) — 18 Eylülden itibaren Urfada bir hay- vanat sergisi açılmıştır. Bu sergide her cins hayvan teşhir edilmiş, birin. liği, ikinci, üçüncü ve dördüneülü, alan hayvan sahiplerine muhtelif ik- râmiyeler verilmiştir. Urfadn her ne- viehli höyvan yetiştirilir. Bilhassa yarıkan Arap atlarının en İyisi bura- da yetişir. Birkaç yıldanberi koşu, sergi ve hariçten yapılan mubayaa lar dolayısiyle iyi at yetiştirmeye her keste heves uyanmış ve dolayısiyle Urfaya bol para getiren bir iş ve ti- caret olmuştur. Urfa belediyesi muntazaman çalı- şabilmek ve şehri yeni baştan imar edebilmek için bir şehir haritası yap- tırmaya teşebbüs etmiştir. 1936 büt- çe devresinde bu işe başlanılacaktır. Harita tanzimi bittikten sonra İlk iş olarak Urfaya fenni vesaitle su getir tilecek ve sitadyom yaptırılacaktır. Belediye parkı önünden başlıyarak vali konağının ilerisine kadar giden Atatürk caddesi yeni baştan yapıl « maktadır, Cadde inşaatı bitmek üze- reğir, Med ETA Nİ Asri bir düğen Karamanda bir çiftçi yeni bir düğen icadına muvaffak oldu i Merzifonda kar Yakın dağlara bir hayli kar yağdı Merzifon, (TAN) — Birkaç gün- denberi havalar adamâkıllı bozmuğ, yakın dağlara kar yağmıştır. Şimdi tatlı ve serin bir yaz havası bağla- mıştır, Ev ve yiyecek fiyatlarındaki paha» hlk devam etmektedir. Wçebaylık ihtikârm kaldırılması için alâkadar. lara emir vermiştir. Her yıl bu mev. #imde 50 kurusa giç müşteri bülan yağlar bu yıl 80 kurutşan aşağı satıl- miyor. Karpuzun kilosu hâlâ 4 ku- ruş, üzümün kilosu 10 kuruştur. Bu yıl yağmurun fazlalığına rağ « men birçok bağlarda üzüm “yoktur. San denilen bir hastalık bütün üzüm. leri yakmıştır. Bağ sahipleri bu va- ziyetten müteessirdir. İncirler kurtuldu Son yağmurlara rağmen mahsul vaziyeti iyidir Aydm, (Hususi muhabirimiz bildi. riyor) — Bu yıl da ineir Ürününün soru alınmak üzeredir. Birçok mın- takalarda bahçelerde incir bitmiştir. Kalan bahçelerde de 15 güne kadar arkası alınacaktır. On beş gün önceki yağmurdan son- ra havaların açması ve poyrazın sür. mesi ağaçlarda kalan incirleri kür- tarmıştır. Normal yıllarda 250-300 bin çuval olan rekolte bu yıl 200 bin çuvalı geçmiyecektir. Bugilne kadar İzmire 130 bin çuval mal gitmiştir. Kalan incirin az mik- tarı müstahsilde ve daha fazlası tüc- çarlar elindedir. Devlet demir yollerı idaresinin son tarifeelri incir Üzerinde de iç pazar« larda iyi işler'ağmiğter. Tatantut ve İzmir kuru yemişçileriyle birok üğ ta işleyiciler Germeneiğe geletekin- cir almaya ve işlemeye başlamışlar” dır. Bunlar yerinde İzmir piyasısın- dan daha yüksek fiyatla incir satm almaktadırlar, Pamuk mahsulünün vaziyeti * Bu yıl havaların durumu pemuk ürünü üzerinde de çok tesir yapmış. tır. Bilhassa Atça ve Nazilli tatmda fazla yağmurlardan çubuklar azmış, mahsul yapmamıştır. Çiftçi böyle tarlaları şimdiden sürmektedir. Bazı yerlerde boğucu #icaklar (o tarakları dökmüştür. Nazilli pamuk ıslâh istasyonu ta. rafından dağıtılan Amerikân © öinet tohumlar muhite ve iklime Çok uy- İ muştur. Bu tohumlardan ekilen tar. İlalarda mahsul çok iyidir, Aydın yan İkınmda Halimin çiftliğinde ekilen bu pamuklardan bir fidanda 570 koza sayılmıştır. Bu yıl ekiş geçen yıldan fazla ol. masma rağmen rekolte âcak gecen yılı tutacaktır. Eskişehirde açılan hayvan sergisi Sergiden bir Eskişehir, (TAN) — Şehrimiz fazla ehemmiyet veriliyor manzara Son açılan sergiye 195 Hayvan İşti. mıştır. Nusret, bu sergisinde muh.| Baytar Direktörlüğü hayvan islahı| rak etmiştir. Tevzi edilen mükâfat telif sınıflara ait yağlı ve sulu bo-| ile pek yakından alâkadar olmakta -| (25000) liradır. Bilhasen at şubesin- rülmüştür ,