1 Ekim 1936 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 3

? — Filistindeki İngiliz 7 . : İf | i Filistindi İngiliz Başkumandan: Londri 30 (Radyo - TAN) — Ye mi Pilin Başkumandan Genersl “Dil; e fevkalâde salâhiyetler veren kanirname neşrolunmuştur. Fülstin fevkalâde komiseri gir Vokap, di * iediği takdirde bu salhiyetleri arttr- racaktır. Generale verilen salâhiyet- ler örfü idare ilânından daha mühim- dir. General istediği takdirde ve imanları z sür koyacak, liman ibn i- cek, muvasalâtı ele malâtı müsadere edecek, askeri mah- kemeler açacak ve bu mahkemelerin verdiği hükümler kat'i olacaktır. de çalışılmaktadır. < idare eden komitenin bugünkü top- Jantısma, Arabistan, Şarki Erden hü kümdarlarınm murahhasları da işü - Yak ettiler. Yemen ve Irak muratıhas- Jarı da gelecek içtimalarda hazir bü- Tmacaklardır. ineilânna snhalefat Jidari, Mister Ate 1, Mİ t nazırı ile Filistin meselesini görüşmüştür. , malar Kudüs, 30 (A A.) — Ingiliz asker- teri ile Arap gönüllüleri arasında çok giddetli bir çarpışma olmuştur. İn- gilizler bu çarpışmada tayyare kul- Janmışlardır. Tahmin olunduğuna göre, Araplardan 20 kişi ölmüş ve bir gok kişi yarilanmıştır. İngilizlerin zayiatı üş yaralıdır. i Şiddetli tedbirler Londra, 30 (A.A.) — Salâhiyettar miahafil, Filistinde örfi idare ilân 6- dilmekle, Arap liderlerinin zevahiri kurtarmak için grevlere ve karışık. uklara komşu devletlerden birinin hükümdarın: hakem nasbetmek Fu- retiyle nihayet vermeleri imkân! salk bedilmemiştir, diyorlar. “Ancak Araplar barış temeyülleri göstermiyecek olurlarsa, İngiltere hü kümeti çok $iddetli tedbirler almaya azmetmiştir. Fihistine, mevcude ilâ- ve olarak asker göndermek suretiyle başlıyan süel hareket, sükütu inde «- decek bir çare bulununcıya kadar de- vam edecek, olmâzsa, sükün zorla te sis olunacaktır. —— İngiltere ilebir mu kavele imzalandı Londra, 30 (A.A) — Anadolu 2- hususi muhabiri bildiriyor: Karabükte kurulacak demir - Çelik fabrikaları için 23 Haziran 1936 da Ankarada imzalanmış mal! araniman mucibince, talip şirketle esaslarını tes pit meşrut kontuvar mukavelesi bü- gün Franite House binasmda H. A. Brassert ant Coltd. ve iktisat müste- garr Kurdoğlu tarafndan imzalan. kâm, Export Credit umum müdürü Mr. Nixon, muavini Smith, Five Bugs denen be$ büyük İngiliz bankacı mümessilleri ve Gity İş ve finans âlemine mensup mühim zevat hazir bulunmuş ve müteakiben Erassert tarafından ayni zevatın ha- zır bulunduğu bir ziyafette Mr, Nixon tarafından bilhassa, dostane ve Tür- hiyenin sermaye ve iş adamlarma ar- fevkalâde selâbiyetler. verildi Başkumandanına N General “Dill,, in karargâhı a 1-10. 96 a a mam TAN Ob e Ingiltere Filistinde şiddetli tedbirler alıyor! KÜÇÜK HARİCI HABERLER akhalin adasmdaki petrol kuyularını işletmek üzere || bir Japon firmasiyle Rusya ara- sında bir BERA imleme oskovada bulunan Afgan Harbiye Nazırı motörlü Rus kuvvetlerini ve topçu kıt'a- unanistanda hava general - lerinden oReppas tekaüde sevkedilmiştir. Bu general İzmire tina Üniversitesinin yüzün- eti yıldönümü yakmda bü- | yük merasimle kutlanacaktır. * udapeşte, 30—Hükümet her Assamblede Habeş ve “Assamblede Küçük Antant namı - na söz söyliyen Çekoslovak Hariciye Nazırı Krofta, Küçük Antantın her şeyden evvel Milletler Cemiyetine is- tinat ettiğini söyledi. yana sonra Habeş murannası be yanatta bulundu ve iktisadi mehi - yetteki zecri tedbirlerin kâfi gelme- diğini, bunlar istilâya engel ola - madıktan başka müstevliyi zehirli gazlar kullanmağa sevkettiğini an » lattı, Habeş murahhası iki ay sonra Habeşistanda katliâmm yeniden baş- ıyacağını ve İtalyanın çete tamdığı Habeş istiklâl müdafilerini imhaya uş , İmparatorun buna mâni olmak için bir takım fedakârlıkları göze almıya razı olduğunu söyledi. Bir bayanattan Negüs'ün Italyan istilâsını tanımak mukabilinde Ha- beşistanm istilâya uğramıyan kısım- larmda hüküm sürmek istediği anlaşılmıştır. Fakat Roma, impara- tor ile müzakerata girşmeyi gülünç bulmaktadır. » Şu da var ki henüz işgal olunamı- yan Göller mıntakası Italyaca istim- Jâke en münasip ülke sayılmaktadır. ISPANYA ASİLERİNE KIM YARDIM ETMİŞ Assamblede Ispanya iye nazırı, Talya, Almanya ve Portekizin Ispan- ya âsilerine nasıl yardım ettiklerini gösteren vesikaları bugün Milletler Cemiyetine vermiştir. Bu vesikalar, âsilere Verilen tayyare, tank vesair silâhlarını İspanyaya nasıl sevkolun- duğunu ânlatmaktadır. Ispanya heyeti, bu muhtırayı geri almıştır. Çünkü bu muhtiranm Mil ietler Cemiyeti tarafmdan neşri usul bakımından bir takım müşkül lerle karşılaşmakta idi. Muhtıranm başka bir yol ile neşri temin olyna- caktır. Ispanyaişleri görüşü NEGÜS NE iSTiYOR ? İtalya ile Almanyanın İspanya asilerine yaptık- ları yardım hakkında Cenevrede bir takım ifşaat ortaya atıldı Cenevre, 30 (Radyo - TAN) » 1 İdü | ! i Assamblede İtalya ile Almanya- yı itham eden meşru İspanya hü- kümeti Hariciye Nazırı Del Vayo Goredeki yeni Habeş ordusu ku- mandanlarından Ras İmru Amerikada 1000 kaçakçı tutuldu Vaşington, 30 (A.A.) —Bir bas- »İkm neticesinde binden fazla kaçakçı yakalanmıştır. 160 bin dolar kıyme- tinde afyon ve alkol stoklart milsade- re edilmiştir. —— zettiği büyük emniyetten bâhis bir nutuk irat edilmiş ve B, Keti namına söylenen ayni vadideki sözler bunu takip etmiş ve F. Kurdoğlu tarafın- dan mukabele edilmiştir. Bir köyümüzde 28 ev yandı Çankırı, 30 (A.A.) — Bir yangın neticesinde Tlgazın Çomar köyünde 28 ev yahmıştır. Yangında 70 yaş- larında bir kadınla birkaç hayvan yanmıştır. Yanan evlerden eşya kur- tarılamamıştır. “ Atina ,, vapuru Atina, 30 (Hususi) — Almanların yaptıkları ve sdmı Atina koydukları yeni ve büyük bir yolcu vapuru 8e- ferlerine başlamış ve bugün Pire li- manına gelmiştir. İngiliz lirası altın esa- sından nasıl ayrıldı YA mmm mk İngilterede bu ayrılmanın beşinci yıldönümünü tes'it ettiler Frank altın esasından ayrılmazd. irk ün evvel | İngilterede bir yıldönümü tes'it e Man İngiliz lirasınm altın esasın, dr üeinielenin bea yıldönümü... İngilterenin bu beş Sened. e ke i i sö iy de geçirdiğ ü Econo- mist gazetesi şöylece hülâsa slider tecrübeyi Bir dönüm noktası “19 Eylül 1931 cumartesi Künü, İngiltere Bankasının banknotlaşın, altm olarak ödemek mecburiyeti ye, fedildi. 21 Eylül pazartesi günlü ip. giltere, altın esasından ayrıldığını bir. tün âleme ilân etti. Bu tarih İngiliz iktısadi hayatı için bir dönüm noktası bulmuştur. 1924 Teşrinievvelinde Amerikada İktisadi buhranm kopması ve borsanın izhi lâle uğraması ve bir de 1933 te Al . manyada milli sosyalistlerin İktiğa yy geçmesi istisna edilince son Senej, . rin tarihinde İngilterenin sitm hak. kmdaki kararı kadar mühim hâdi,, yoktur. Dünya yüzünde milletlerden Soğu birer birer İngilterenin arki geldi. 1936 Eylülünde Fransa, Hojay,. da ve İsviçreden başka sllına gağıy memleket kalmamıştı. 1936 senesinde, altıma sadik kalan, memleketlerden başka bütün : ketlerdeki istihsalât 1029 #eViyegin; geçmiştir. İngilterede iş bulup çayı, şanlarm miktarı 1931 EYlülüna, 9.338.000 iken 1936 AĞğustosund, 10,961,000 miktarma çıkmıştır. Bugün Londranm ve diğer eker İngiliz şehirlerinin etrafımda Yeni yiz. lâlardan, yollardan, fabrikalardan, mağazalardan, sinemalardan Mürek kep yeni âlemler kurulmustur. Ne. kadar doğru yol tutulduğuna bunlar. canlı şahitlerdir. İlk telâşın sebepleri Halbuki bu fikir ilk ortaya atıldı. ğı zaman ortalıkta büyük bir başgöstermişti. Adeta endişeden yı. yametler kopmuştu. Bütün Memi, . ket uzm müddet böyle bir gidişe kaz. şı durmuştu. Acaba neden? 1931 Eylülünde toplanan Mütehaş. sıslar komisyonunda kıymetin ©, on derecesinde düşürülmesi bile tecyiz edilmemişti. Komisyon İçinde noktada tam ittifak vardı. Diğer pi. tün Ingilizler de Ingilterenin altin peni sından ayrılmasının hem kendi mem, (leketleri; hem de bütün dÜNYA için e olacağını zanmeğiyorlapa,. Bu kanaati teyit edecek birçok gç,.. İller gösteriyorlardı. Garibi $U ki, ge. ki tecrübeler# ve mantıki ©Sâşlar, İ göre bu delillerin hepsi insan doğru gibi görünüyordu. Fakat bugünden geriye doğru ba. kmen endişelerde çok mübalâğa oldı... ğunu görüyoruz. Öğrendiğimiz dep. ler, bu meselelerdeki eski kökleşmiş fikirleri yıkacak mahiyettedir. Kst” hükümler vermek için beş ge, nelik zamanın kısa olduğu VE tâm bir ticari devrin bunun içine sığıIYacağı iddiz edilebilir. Fakat herhalde şu . rası aşikârdır ki İngiliz lirasının altın esasından ayriması dünye için bir fe. lâket olmamıştır. Muvaffakıyetin sebepleri Bu muvaffakıyetin elde edilmesin, de baslica iki âmil vardır: Birincisi bütçemizi mütevszin bu. lundurmak için cidden büyük erpel ve itinalar emizdir. İkinci âmili hiç kimse beklemiy»e. du. İngiliz lirası düşünce her em. leketin enflâsyona doğru Sideceği zannedilmiştir. Halbuki bu Yil tutul. mamış, İngilterenin hariçten Müba . yaslarınm azalması birçok memle . ketlerde bilâkis deflâsyona doğru gi. dilmesine sebep olmuştur. BU vadi. deki hakiki netice, beklenen Mântıki neticenin tamamile ziddı olmustur. Sonra diğer bir nokta: İngiliz lira. sım düşmesi üzerine ihracatm ço. galacağı, fakat dahilde fens tesirler görüleceği zannediliyordu. Hakikat bunun aksinedir. İhracata olan tesir hafiftir. İngiliz lirasnın düşmesinin hariçte bazı zararli neti eeleri de görülmüştür. Fakst dahil. de fiyatların lira olarak yükselmesi hususundaki ilk cereyan gelip Boçtik. ten sonra büyük faydalar belirmiştir. İngiltere Bankası üzerine olan altm tazyikinin ortadan kalkması Ve pa- ranm ucuzlaması, memlekette iktısa. r— “FELEK Ses! t Alilniz, 26 Eybül Şarlo s6ssiz filmi sevdiği gibi ben di fanliyet doğrumuş, işsizliği azalt- mıştır, Döviz anarşisini kaldırmak için Altın esasından uzaklaşan her memleket, İngilterenin tecrübesine benzer teerlibeler geçirmiştir. Eğer her memleket parasınm (seviyesini kendi iklisadi bünyesine göre kat'i 0- larak tesbit ettikten sonra paraların birbirine karşı olan kıymeti millet- Jerarası bir anlaşma ile taayyün &- derse ve döviz anarşisi ortadan kal kacak olursa milletlerarası ticaret artar, işsizlik azalır ve harici siya - setteki menfi tazyik ve tesadüm or- tadan kalkar. Bizim beş senelik tecrübemiz o ka-| dar aşikâr ve kat'idir ki altına tek -| rar dönmek ne âmeli sürette düşünü. lebilir, ne de arzuya lâyık bir şeydir. Tahakkuku lâzım olan hedef, pars- ların birbirine nisbetle tesbit edilme- sinden ve anarşinin ve emniyetsizli- ğin ortadan kalkmasından #arettir... Madrid hâkile yeksan edilecek Asiler iki zırhlı batırmışlar Bir İtalyan Generali asilerin başına geçmiş Londra, 30 (Radyo - TAN) — Is- panyadan gelen haberlere göre âtiler General Frankoyu devlet reisi geçmiş» ler ve başkumandanlık vazifesini de ona vermişlerdir. Asiler, Madritten 25.mi mesafede | bulunduklarını haber vermektedirler | Madrit hükümeti uzun bir muhasa-| raya hazırlanıyor ve üç siper hattı kazmış bulunuyor. Milisler her ne pahasına olursa ol- #un âsilerle muannidane bir mücade- leye girişeceklerdir. Müfritler Mad- ridi âsilere teslim etmektense kâmi- > yakıp yıkmayı tercih etmektödir- er, Asiler, Fastan tekrar asker gelir- tiyorlar. Asi Genersl Franko Toledo- ya girmiştir. Bir habere göre, âsi- ler Toledo ile Madrit yolu ortasmdaki Mlekas şehrini almışlardır. Sevilden verilen malümata göre hükümet kuv- vetleri Toledoda 700 ölü bırakmışlar» dır. Bilboa yeniden bombardıman eğil. miş ve âsilerin verdikleri malümata Böre şehirde 150 ev yıkılmıştır. Asilerin halihazırda Cebelüttarık Boğazına hâkim oldukları görülü- yor. İKİ ZIRHLI BATTI Londra, 25 (Radyo - Tan) — Dün 'Tarifa açıklarında bir deniz muhare besi patlak vermiş asiler, hükümetin elindeki iki zırhlıyı batırmıslardır. ASİLERİN BAŞINDA BİR ITALYAN GENERALİ Londra, 30 (Hususi) — Sabah ge- zetelerinden biri İspanyanın Majurka adasındaki İspanyol asilerinin başım- da Italyan Generali Rossinin bulun- duğunu ifşa etmiştir. Salâhiyettar İngiliz mahafili de bunu biliyor, Unutulmuş bir facia dirildi Yedi sene evvel Mene- mende işlenmiş cinayet İzmir, 30 (TAN muhabirinden) — Bundan yedi sene evvel Menemende ılıcalarda çalılar arasında bir ceset bulunmuş, bu bir kaza ölümü olduğu Sanılmıştı, Fakat Adliyeye yapılan bir ihbarda bu cesedin Afyonlu Meh. met isminde birine ait olduğu ve bu- gün Foçada muhtarlık eden İbrahim de sessiz yer, sessiz kamara ve sessiz. âlemi severim, Yalnız sessiz demekle siz ei istemediğimi ilâve etme- me müsaade ediniz, Gerçi şenlik büro saatinde istenir Min dir ama, istirahat demlerinde hafif bir yel kıpırdayısı bile adamı tedir - gin eder, Ne derlerse desinler bizim mem - leket sessiz bir memlekettir. Haddin- den fazla ses çıkarana rastgelmezsi- niz. İçeride bu kadar ses çıkarmama- ğa alışmış olan vatandaşların dısarı- da patırtılarıma doğrusu can dayan- maz, Ben birkaç defn bizimkilerle bir tren veya vapurda seyahat etmek zevkini tattım, İnsanım şöyle bir #a- rp Si gaflete düşüp uyumasma yok gil ni a gibidir. Kâh hep bir ağız- Ml gamzelerin.... Şarkısını - akortsuz olmak - terennüm ederler, kâh Kiral Kel Kahalarin müsabakalara, kâh da velev ki kompartıman ardından olsa bile er keklere bile kulakları tıkatacak ka- dar namahrem lâflar ederler, Ne di. yebilirsiniz. Parasını vermis, seyahat ediyor. Numaralı kamaralar var, A. mâ numarasız lâf edermiş. Ona da Mamba gürül ulu, gürültü şehridir < lere Bükreşi gösteririm. Bir EE turduğum otelin odasında dört saat mütemadiyen 12 gazete müvezziinin hep bir ağızdan ve muttasıl bağırış - larını dinlemiştim. Sanılır ki bir şehir nekadar kala - balk ve hareketli olursa o kadar &es. li olur. Yanlış zan! Londrada sokak, ey içlerinden daha sessizdir. Anlamadığım daha doğrusu bir türlü anlatamadığım şey sudur: Ses yüksekliği, hak yüksekliği ifa- de etmez. Eski Mecelle hükümleri “Susana söz isnat edilemez, der ama, susan haksızılır, demez. Filmin sessizi, adamm sessizi, şeft- rin sessizi, Yazı makinesinin sessizi, otomobilin sessizi, motörün. sessizi, kunduranm #essizi hulâsa zaman her seyin sessizini tercih ediyor. Belki de onun içindir: Adamın dn sessizi makbul. BR. FELEK NASIL YAZIYORUZ ? | yön alevlen- Antakyada milli gale, di. —TAN, 80 <9 - 1936 Türkçeden, arapça kelimelerin çıkazıl ması istenilmişti; manalarını unatup kens dilerini saklamak değil.. Bütün bunlar, fi- kirden ziyade lâfra bağlanmamızdar, Tiz perestlikten geliğor. * ; Yaya yürüyenlerin hakkı — E. Talu, SON POSTA, 28. 4 - 1936 Yürümek, istiari manalarır sa kullamıima- dığı zaman, muhakkak yeyalık gösterir. “Yaya yürümek, müdalansı imkinsiz bir haşivdir; zaten halk ta oru hiç bir zaman kullanmaz; “yaya gitmek,, der, # Buhran şiddetlendikçe, devletin va- zifeleri, ve halka yardımları arbyor, halbuki varidat malisen azalıyordu.. — Dr. Muhlis Ete, CUMHURİYET, 29 . 9 - 1936 “Bilâkis,, yerine "maküsen,, .. Ama “ma. küsen azalmak, olsa olsa çoğalmak, ârt- mak demektir. Zaten “halbuki, den sonra *bilâizis,, de fazladır. Hepsinin yerine bir “ise,, ne kadar daha iyi olurdu! a Ben sayıkladıkça, Mecidiyeköyü yollarını asfalt yerine çirkef kaplıya- cak ve o civarda umumi bahçe yerine bataklıklar peyda olacak... — Peyami Safa, CUMHURİYET, 29 - 9 - 1986 , Hayr; Mecidiyeköyü yollarımı kaplıyan çirlcefin, © civarda peyda olan batakirk'an tm, muharririn sayıklarman: ile maküsen de, yeebilien de münasebeti yoktur. Şimdi görüyorum ki resmi daire lerde tavsiye usulüne karşı bir ilânı karp açılmış. — H. E,, Kalemi sürçmüş deyip geçelim, » Memuriyette iken Sait paşanın vi. kübuna tahsis edilen araba alğrrilde, Süleyman Kâni İrtem, AKŞAM, 29 - 9 - 1986 Sait paşanm, memuriyeti zamanı kübuna tahsis edilen araba öten sonra aldırılmış,, N tarafndan öldürüldüğü bildirilmiş, muhtar İbrahim yakalanarak Adliye- ye verilmiştir. günlerin bana geline muriyeti esnasın SİDE bl eme; ge Ae SEN AKŞAM, 28 -9-1936 |