18 Ağustos 1936 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 7

(Fikir ve düşünceler İstanbul sebzeciliği Günden güne sönmiye başlıyan ziraatin bu mühim san'atini hem canlandırmak hem ko- rumak lâzımdır. aaa amananza tanı Ni yu ve topra-| | İstanbulun havası, suyu Pİ ampulu ve telden yapılmış bir kuş) Ür iyi sebze yetiştirmek için birinci- dir. Burada yetiştirilen sebzelerin hepsi de iklimin müsait tesirlerile çok lezzetli oldukları gibi besleyici mad- deleri de o nisbette boldur. Sebzeler- de aranılacak canlandırıcı kuvveti ha- İz vitaminlerin en iyi teşekküllerini İstanbul sebzelerinde bulabiliriz. Bu- Bun sebebi, sebze bahçelerimizin İyi Vitamin - şartlarını havi ve müsait hisbette kimyevi unsurları toplamış toprak cinslerinden olan arazide ku- Yulmuş — bulunmasıdır. İstanbulun semt semt kara toprak, kırmızı top- tak bahçeleri adımı alan bostanlarda Yetişen sebzelerden birer misal alır. sak meselâ: Lânga ve Maltepenin| Miyarlarındaki gevreklik, koku ve sertlik, Kartalım pırasasındaki ince- lik ve yumuşaklık, Yedikule marulla- tmdaki yağlılık ve tat, Bayrampaşa Ve Tuzla enginarlarındaki yumuşak - lik ve lezzet gibi şekerlitik, koku, tav Mibarile dünyanm en nefis sebzelerin ten İstanbuldan başka bir yer- “8 bulmak imkânsızdır. Hava, su, toprak gibi üç esaslı amil İstanbul Büneşinin canlandırıcı, — vitaminleş- Meici kudretile imtizaç ederse; bu altında o yetişecek mahsulün Afasetine artık diyecek söz kalriaz, Memleketimizde senelerce yaşamış Ve ağımım tadını bilen bir Fransız Östum, İstanbulun üç şeyini beğe -| Dir ve daima söylerdi: (Boğazm içme suları, yaş sebzele- Timiz ve Silivri yoğurtu... Bunların tadı damağımda kalmıştır. Eğer bu We kuvvet ve sağlık membaları Fran #ada bulunsaydı bize de “Türk kadar kuvvettir 'söyliyeceklerdi) derdi. . İstanbul sebzeciliğini söndüren ve tehlikeye düşüren; ikliminin Müsaadesi, suyunun bolluğu, arazinin #enişliği ve amelesinin çokluğu gibi Vaziyetlere malik olan birinçi dere- “le Adana, Mersin, Antalya ve ikin- *i derecede garbi Anadolu mmtaka - nda yapılan bahçelerde ora mah- in İstanbul piyasasını tutmuş vimasıdır. Gerçi oraların mahsulâtı tarfanda yetiştiği için İstanbulun #E irmüiş ve görmekte olması pek ir, İstanbulun turfanda munta- bu sene yüzde elli nisbetinde mahsul yetiştirmiştir. Tk nis- sene gittikçe artacaktır. Son | © orta mahsul mmtakası gi / £, ; f Heli ahsullerinin ikincikânundan kadar İstanbul halkını ka- kadar piyasaya gelmesi ve fazla mahsul karşısında bos- larım haklı olarak ürkmesidir. istanbul sebzelerinin halde bulmakta olması da bunun delilidir. İstanbul sebzeci- ve korumak için Ve garbi Anadolu mahsulleri- kapamak gibi ekono- ve vatandaşlık hüküm yakışık almıyan almmasnı İstemek hem olur, hem de yanlış bir dü- Bu işi başarmak için çare- değildir. Hattâ bu çareler nn müsait muhitinde çok İyi verebilir. Yetişir ki, yapıl tenilsin. ve istenilen başarıl. FE rf EEE Hi ; Yi ist 7 Böcek kapanı Ziraatte bir kısım zararlı böcek- ler geceleri çalışırlar. Karanlıkta w- çanların içinde öyleleri vardır ki yap tığı zararların önüne geçilemez. Bi- zim ada çamlarına zarar veren (tir- tıllarm böcekleri de böyledir. Gece- leri çalışan böcekleri, kelebekleri ya- kalamak için bir kaç türlü kapan ya- pılmıştır. Fakat bu kapanların hepsi İde pratik;değildir. En iyi ve pratik kapanı Liyonlu bir Fransız icat et- miştir. Bu kapan elektrikle işliyen kafesi gibidir. Elektrik cereyanile lampul kuvvetli bir ziya verdiği gibi elektriklenen tel kafesi 800 — 1000 derece hararetle kızar. Ziyadan gözleri kamaşan gece ke- lebekleri, böcekleri kafese doğru u- çarak elektrikli tele çarparlar, Kimi- nin kanatları, kiminin başları yana- rak kafesin yanıma veya üstüne dü- şerler, Bir gece tecrjibesinde Liyon- da bir meyva bahçesine topraktan bir buçuk metre yükseklikte asılan tek bir kapanla 2300 böcek yakalar. İ mıştır. Elektrik kapanı için evlerimi- zin elektrik cereyanı kâfidir. # Caddeler için yeni bir ağaç Her memleketin iklimine göre cad deleri gölgelendirecek, süsliyecek a- İ ğaçlar dikilmektedir. Bizde çınar, ax İ kasya, ıhlamur, at kestanesi, karaa- Haç, Dişbudak, sofora kullanılır. Sı. cak yerler için de hurma ağacı cins- İleri kullanılmakadır. Tunus betledi- yesi bu sene sık gölge veren, çabuk büyüyen yeni bir ağaç ile caddeleri süslemeye başlamıştır. Bu ağacın ismi Tipuana Speciosadır, Rize, İz- mir, Anlalya, Mersin, Adana gibi hirlerimiz için tavsiye edebililiz. # Yaprak çeliği Yıldız sovanlarını cam fanus veya limonluk içinde ve tazelliğini kaybet- miş gübre ile örterek sürdürmek ve | Keşifler - Tecrübeler - FAN Sakalh nsbanar İsüren filizleri diplerinden keserek çelik yapmak en son bir usul idi. Bu usulün daha pratiği bulunmuştur. Bu da yıldır. yapraklarını, sapları. nın dibindeki tomurcukla beraber keserek kumlu yaprak Gçürüğüne dikmekten ibarettir. Bu yeni usul çelik Nisandan Ağustos sonuna ka- dar yapılır. # Gümüş renkli hurma Floridada yaprakları gümüş gibi beyaz ve parlak bir nevi hurma ağa- cı yetiştirilmeye başlanmıştır. Bu ye ni cins ağsem sakı üzerinde kendi kendine üreyen asma filizi gibi uzun filizler, toprağa dikilirme köklenerek büyümekte ve bu ağaç kolayca çoğel tılmaktadır, Ağacın fenni ismi: Co- ceothrinal Garberi'dir. » Sakallı nebatlar Kaktüs smıfı nebatları arasmda çok garip şekilli olanları vardır. Pek çoğu dikenli ve bir kısmı da tüytü ve kılk olurlar. “İhtiyar kafası,, denilen bir cinsin üzerindeki kıllar, insan başmı andırır. Fakat Teksasta bu- ! Yenilikler - Hadiseler lunan yeni bir kaç cins kaktüslerden | bilhassa Ekinosereüs grupundan ba- İsıları beyaz sakallı#büyük bir kafayı andırırlar, Bunlar tohumlarile yetiş- tirilir. . Hınzır otu Orobanş denilen ve ziraat mahsu- lâtı üzerinde tufeyli (parazit) olarak | yaşıyan bir ot vardır. Buotun bil hassa bakla tarlalarında yaptığı za-| Farlar çoktur. Bu sene adalarda bile baklaları mahvetmiştir. Bu parazitin önüne geçmek için tohumları İlâçla- mak bile kâfi gelmemektedir. Yeni yapılan tecrübelerde hmzır otu Ogö- rülmüş olan tarlalara © sene yalnız keten tohumu ekmek kâfidir. Keten üzerinde Orobanşlar tohumlarını ke- male erdiremeden keten fidanları ke. male erdiğinden ketenler toplanır ve kurutulursa bu zararlı nebat ta mah- vedilmiş demektir. Tarlada dahi to- İ humu kalmıyacağından önüne geçil- miş olur. . Kromozomlar Höcre ilmi çok ileri gitmiştir. Biyo loji âlimleri geceli gündüzlü çalışı yorlar, Höcrenin çekirdeği (o İçinde renkli iplikleri vücuda getiren Kro- mozomlar hakkında bir çok yeni tec- rübelerle meydana çıkarılan izlerin izahma uğraşılıyor. Her nebat ve hayvanın .nevilerine göre kromozom- İlarm şekil ve adetçe değiştiği sabit olmuştur. Bunlar nebatların bazısın- da tek tek ve bazısmda çift olarak bulunmaktadır. Her nebatın kromo- zomu sayılabiliyor. Verasetin, evsafı! intikalinin esbabı o kromozomlardan| ileri geldiği kabul edilmeye başlandı. Çeşitlerin değişmesinin, Hibridasyo- | mun melice vermesi fsebepleri hep kromozomlara atfedil. mektedir. İnsan ve hayvanlarda kan benzerliği gibi, nebalların da yaban- el bir tohumdan hüsule gelip gelme- diği o nebatların Nüsglerini tetkik e- je anlamak kabil olacak demek- tir, Nebatlarda galatı tabiat Gazetelerde arasıra okuyoruz. Ör- dek başlı domates, ikiz ve yapışık el- ma, horoza benzeyen armut, üçü veya dördü yapışık incir, yamrı, yumru sapsız şekillerde birçok meyve ve seb zeler görülmektedir. Anomali denilen böyle girip şekilli haller nebatlarda her vakit vukua gelebilir. Bu hâdise. leri tetkik eden biyölojistler bunun sebeplerini birer birer izah etmişler- dir. Fransız inden De Vries Sw sil Eğ 1895 den 1909 senesine kadar bu gi- bi hâdiselerin sebeplerini araştırmış, tecrübeler yapmıştır. &o Meyvalarda, çiçeklerde, dallarda rastgelinen bu garibelerin belli başlı sebepleri mor- folojik değişmeden ileri gelmektedir. Bu değişme nesilden nesle intikal ede bildiği gibi fertlerin üzerine tesir ©- den ârızalardan da hüsule gelebilir. Nesillerden intikal şeklinde olursa o zaman çelik ile tohumla ayni şekiller devam ettirilebilir. Arızalarla vâki 0- lursa devamı kabil olamaz. Dallarda Kaktüs larında “Salon nebatı,, olarak kull, pılmakta olan kaktüsler, Avrupa $a- lonlarında da bütün hıziyle yerleşmiş tir. Meksikanın bu garip, dikenli, tüy Tü, kili ebatlarınm asırlardanber! Avrupada mevki tutmüş olan palmi- yelerin yerine geçmesi ve bu geçişin bir moda halini alması hiç te sebep- siz değildir. Palmiyelerin bakımında» ki itinaya ibliyacı olmayan kaktüsle- rin hem yetiştirilmesi kolay, hem de bakımi çocukların bile elinden gelebi- lecek bir iştir. Bu nebatların acsipli- ği de gözönüne almırsa tabii garibe- ——— — ———— un şekilleri muhteliftir. Hemen het şekil o nebatın tohumlarile yetişen nebatlarda bulunabilir. İlim lisanın - da sitojenik olan bu gibi hâdiseler ek- seriya kendi kendine husüle gelmek- tedir. Fakat bâzan böceklerin, man- tar hastalıkların tesirile de ârızi 0- larak vâki olmaktadır. Anomali hâdi- sesi ekseriya kabak, hiyar, karpuz, kavun nevilerinde görülür. Resimde görülen küçük ve korminson nev den bir hiyar iken kaz kafası şekli, Lât& Arif KENBER |ve çiçeklerde husule gelen Fascistionİde ve kaz boynu kadar uzamıştır, de Eİ modası lere pek düşkün olan milletlerin di - kenli olmalarına rağmen kaktüse ne- den kıymet verdikleri anlaşılır. Fa- Kat unutmamak lâzımdır ki şekil ve yapılışça bize çirkin görünen bu ne- batlara, tabiat o kadar güzel ve ca- zip bir çiçek ihsan etmiştir ki seyri- ne doyulmaz. Kaktüslerin 15 - 20 san tim kutrunda çiçek açan cinsleri ha - kikaten görülecek şeydir. Kaynana dili dediğimiz ve dikenli bir dil şekli- ni andıran frenk incirlerinin bile çi- çekleri ne kadar güzeldir. Kaktüsle- rin Meksikada 3 - 15 metre yükselen ve 8 - 10 ton tartan ağaçları yaşar. Bunisr tohumlarile, birer dip sürgü- nü ile, üzerinde üreyen yavrularile çoğalırlar. Ayrıca çelik ve aşt yapıla- bilir. Bakımı da; kışm ayda bir de- fa, yazım haftada 1 - 2 defa sulsmak- tan ibarettir. Bu nebatların korktuğu sey fazla rutubet ve soğuktur. Kalö- in, Mütasyonun |. Ziraat Ağustos, mevsimin en soak ayı ol. makla beraber, bu ayda ekilen birçok çiçek ve sebze tohumları vardır. Eki- len tohumlardan alınacak fideler Ey- Tülde şaşırtma edilirse fideler kuv- vetli gelirler. Şayet havalar Birinci- kânuna kadar müsait giderse hem turfanda çiçek, hem de turfanda 267- sevat alınır. Ekilen çiçek tohumları: Kan damlası (Adonit), Manisa lâlesi (Anemon), buz çiçeği (Fikoid), Gö- yardia, Ölmez (Immortel), Arslanağ- a, Farekulağı, Nemofilla, Çin karan- ili, Pesmet karanfili, katmerli haş- haş, hercai menekşe, ipek çiçeği, mu- habbet çiçeği, gül hatmi, Nakil, Ner- gis, ve'bunların muhtelif renkli çeğit- teri, Sebze tohumları Skorçina, muhtelif şekilde ve boy- da olan turp çeşitleri, semizotu, pra- sa (karanten nev'i), havuçun muhte lif Avrupa çeşitleri, muhtelif hindi- ba çeşitleri, Avrupanın burfanda Tüh- na ve karrıbaharları, su teresi, may- danoz, Viktorya ispanağı, sonbahar ispanağı, kış nev'i yeşil salata, muk- telif şalgam çeşitleri, beyaz sovan, kırmaz soban, kuzu kulağı, ve bunla Turfanda sömbüller sir erken yetişen çeşitleri, Neler dikilir? Ağustosta artık dikilecek ağaç kal. mamıştır. Yalnız bazı genç fidanlar topraktan çıkarıp, saksılara alırlar. Bunun için fidanları bir hafta veya on gün kadar susuz bırakırlar, Sak- ların harcı hasırlanır. Fidanlar bir gün evvel sılanarak toprağiyle bera- ber çıkarılır ve saksılara dikilir; Di- | kilmiş saksılar gölgeli bir yerde tu- tulur ve her gün sabah akşam sula- narak, yapraklara, dallara birkaç de- fa su serpilerek serinlendirilir. Serin bir yerde böylece hazırlanan fidanlar yeniden canlanırlar. Güller, teylâklar, yascminler. Ortancalar Ağustos sonuna doğru Takvimi Ağustosta neler ekilir ? Yeni bir Türk (ölesi topraktan çıkarılarak saksılara alınır lar ve kışın çiçeklenmiş olarak paha- hya satılır. Turfanda yetiştirilecek lâle, sümbül, seren cinsleri için haztr- hklar başlar. Lâleler, sümbüller sak- |sılara dikilecek ise harçları olan bir. kısım eskimiş, çürümüş beygir gübs resi, veya koyun gübresi; bir kısım bahçe toprağı, yarım Kısım. dereku » mu, yarım kısım yaprak çürüğü hi- zırlanır, saksılara doldurulur. Her, saksıya büyüklüğüne göre 1 - 5 tane sümbül, 1 - 10 Vâle sovanı dikilir. Bu saksılar toprağa gömülür ve üzerine 10 santimetrelik bir tabaka toprak örtülür, 20 - 25 gün böylece bırakt hır, haftada iki defa sanır. Eylülde saksılar topraktan çıkarılır. Bu mild- det içinde sovanların kökleri sürmüş- tür. Sovanlar dahi kuvvetini kaybet miyerek köklerile topraktan gıdasını almağa başlamıştır. Fakat yapraklar rı heniz sürmemiştir. Zira toprak al tında ve karanlıkta kalmıştır. Bunları da yavaş yavaş sürer ve büyürler. Bahçeye, toprağa dikilecek olanları da dikilmelidir. Toprakta bulunan 28- ren sovanlarile beraber hepsine de iki defa bol su vermeli ve toprak üze» rine hasırlar örterek gölgelendirmeli. dir. Eylüle kadar bw tarzda bakılan sovanlar erken köllenerek yaprakla- mırlar ve Ikinciteşrinden itibaren çi. çek verirler, Bağlarda, bahçelerde çilek işlerine başlanabilir, ANİ sahifesi ve ziraat müşkülleri Toprakla uğraşan okuyucularımı- zxm ziraat ve ekonomi bakınmdan karşılaşacakları zorluklara mümkün olabilen çareleri göstermek, memleke. tin ziraat işlerinde umumi alâkayı arttırmak, yenilikleri, keşifleri haber vermek, salonlarda, bağ, bahçe ve tarlalarda ziraat hayatına ait sual. lere cevap vermek gibi faydalı mak- satla bir “ziraat sayfası” açıyoruz. “Ziraat sayfası” nı teknik yazılari- le ve kıymetli eserlerile tsinmmış mütehassıs arkadaşımız Lutfi Arif Kenbor hazırlamaktadır. Okuyucularım ziraat (o sayfasm. da ziraate dair sordukları her sualin cevabmı bulacaklardır. ie 1— Suallerinize cevap almak için, sorulacak şeylerin sıra ve nu- rferli odalarda kışın mükemmelen Yaşar, büyük ve çiçek açarlar. Aşı u- suliyle kaktüşlerin şekilçe çok gurip olanları yetiştirilmiştir. Kaktüs mo - dası bizde de başlamıştır. Bu moda ka Almanya ve Fransadan gelmiş. mara İle, ayrı ayrı ve kâğıdın bir tarafma yazılması, 2 —Sorulacak şeylerin cevapları sırasile yalnız ziraat sayfasın- da verilir, 3 — Acele istenilecek cevaplar Için posta pulu gönderilmelidir. iKöy haberleri * Konya Halkevi Yarma, Hatip ve Karaaslan köylerine nümune köyü yaptırmaya karar vermiştir. * Ordu Halkevi köyeülük şubesi; köyleri biribirine tanıtmaya karar verdi ve her hafta yakın “köylerden birine diğer komşu köylerden misafir götürerek köylülerin biribirile tanış- ması ve köy için mübadelesini artma- si çarelerini arayacaktır. * Trakya köylüleri için yaptırılan pulluk tipi çok verimli olmuş ve eki- nin verimi üzerinde iyi neticeler bi « rakmıştır. Vekâlet bu pullukları di- Zer umumi müfettişliklere ve vilâyet lere de tavsiye edecektir. * Yüksek Ziraat Enstitüsü talebe. sinin geçen toprak bayramda dikti. $i ağaçlar inanılmayacak kadar gü- zelleşmiş ve büyümüştür. Talebe bun- lara çok iyi bakmakt ave İyi sulanan, fenni dikilen, iyi seçilen bir ağacm en çorak toprakta bile pek güzel yeti- şeceğini isbat etmektedir. — ————— 4 — Sualler, mektuplar “Tan” zi. raat muharrirliğine yollanışae Mali