18 Ağustos 1936 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 5

E TAN Gündelik gazete Başmuharriri Ahmet Emin Yalman Tan'ın hedefi: Haberde, fikirde, rşeyde temiz, dürüst, samimi olmak, kariin gazetesi olmaya çalışmaktır. Günün meseleleri ! Kâğıt normları Bir işin kolay kontrol edilebilir ye- kilde olması ve milkemmellik vasfını alması için ( dissiplin esastır, Dün. Yanın her köşesinde, ezcümle bizde askeri teşkilâtın fazla muvaffakıye» tinin sırrını, fertlerin istidatlarında olduğu kadar, dissiplinde, sarih ni - Zamlarda aramalıyız. Bu gibi işlerin ekserisinde yeni ka- Maler icadı meebariyetinde değiliz. Bizden evvel tecrübe edilmiş, araş- tırma ve tadilât safhalarını geçirerek tekemmül etmiş hazır sistem ve W- Muller vardır ki, onların dikkatle tat- ilki neticesiinde müşkülümüz halledi!- miş olur. Konulmak istenen yeni bir kaide. Bin az çok keyfi gibi görünmesi, mü- nakaşa götürmez makul veya feni bir esasa dayanması, onu tatbik mevkiinde olanlarm itirazlarına yol Açabilir ve belki zamanla tavsama- Sn& meydan verebilir. Onun İçin kaide vaz'mda bu psikolojiye itina &dilmelidir. e Kırtasiyenin o nizama bağlanması hususunda riyazi bir düs- turdan hareket edilmiş ve tatbikatı hükümet otoritesi ele almıştır. Bizde de öyle olacağı tabiidir , Tetkikler neticesinde anlaşılmıştır ki, imsanlarm resmi ve ticari, hattâ Pek çok hususi muamelelerinde bir. kaç mahdut büyüklükte kâğıt bütün tamamen & örtmektedir. Küğrt intihabımı her ferdin gayrişum- Tİ olarak namütenahi mütenevvi bi- #imle seçmesinde, işin sekli ve ihti. Bünu Almanlar çok iyi düşünmüş. |” ve Minarm veye Din tahir ettik. Satıh mesahası bir metre murab- bas olan ve eni ile boyu aralarındaki 1 rakamı ile 2 nin cezri mu- #abbax gibi bulunan bir mustatilin tesbiti, Riyaziye kaidelerine göre bu en Ve boy BAL ve 1189 wilimetredir. Re- kâğıdı eb'adı olan bu büyüklük Yanı işlerine çelmez, fakat onun ya Ma, dörtte, sekizde, on altıda biri Müh... da vardır ve muhtelif ihtiyaç- cevap verir. Listesi şudur: Sera ismi Kadı (im) 9 Dört tabaka B4l:1iR9 I Gif tabaka 5043841 ? Tabak 420:594 3 o Yarnmtabaka —— 2973420 4 Dörite bir tabaka 210:297 5 Yaprak 148:210 © Yarım yaprak © 105:148 7 Dörtte bir yaprak 74:103 8 Sekirdebiryaprak 52:74 min üzerinde en çok duracağı Om Dörtte bir tabaka 210:297 — Yaprak 14:210 Birincisi, her zaman kullanılan ykine küğrdrdır. — Mühim yazılar. Rig metinler ona yazılır. Kısa ya- Slcli varakası, cetvel ve salre gibi Man yazılar $ ve 2”numaralara ya- e iki veya dörde katlanarak me edilir. Zarf eb'adı da, 4 numa. hp, <ağıdı bükülmeden, 4 numaralı. | taze bükülmüz ve 5 mumatalıyı ye? nihayet, birini dörde, diğerini | ie i olarak kabul eden 6, bi < yp rinden ibarettir. Ebatları; , 160:220, 115:160 dr. Bul emin faydaları sayılamıyacak ka- 7 » Mühimleri şunlardır: ) Resmi, ticari ve hattâ birçok dosyaların intizamı temin olu- 5) Yen makinesinin © kullanma har, ilk imkân: hazırlanmış o- van lkim tasarruf ve ucuzluğu, * Fabrikamızm yaptığı Yazı) Hayz en mühim İsmi, resmi Malay haberelere, faturalara ve is Naş, sarfedilir. Fabrikanm iki üç deri ak, sistrmini İulmmuşlârdır. ee eni ve boyu sövle bu: Manmuştur: Ankara, (Hususi muhal den) — Ankara Yüksek Ziraat Ens- Gtüsünü geçen yıl bitiren ve bir yıl da #cminer mesailerinde tatbikat gören 15 gençten mürekkep bir kafilenin, üç kişilik gruplar halinde ve değerli profesörlerle, İktısat Vekâleti müte- hassıslarnın idaresinde, Türkiyenin beş mıntakasına dağılarak tetkikat yapmak üzere hazırlandıklarını bil- dirmiştim. Büyük davanın kazanıl- masında haklı bir pay alacak olan bu katı bildiriyorum: Seyahatin gayesi milli gelirin tesbitidir. İlk bakışta basit bir tetkik seyahâ- büyük adımlarından biri atılmış olu- yor. Başlarında rübeli profesörler ve mütehassıslar bulunan bu beş gru- pun, yurdun beş mıntakasında yapu- cağı incelemelerin münası $udur ; 1935 - 1936 mahsul yılı içerisinde Türkiyede çiftçi ailesinin durumu hakkında köyde ve bizzat çiftçiden mulümat toplamak, "Teşebbüsün ga yesi milli gelirin tesbitidir. Memleke- timizde ziraat sahasında elde edilen gelirin rakamla ifadesi işi en çok zayıf kalmış bir cephemizdir. Ticaret, endüstri, vünakale gibi İktrsat şube. lerinde sarfolunan' para ile elde olu. nan menfaatin, gelirin hesabı nishe. ten kolay, ve yine nisbeten, istatiş. tiklerle ve hususi teşebbüslerin vü. cude getirdiği, - sayıst pek mahdut ta olsa - eserlerle temin edilmiş bulun. maktadır. Halbuki ziraat sahası bun. lardan tamâmen mahrum ve binaen. aleyh tarladan devlet hazinesine gi- den milli gelirin hesabı da bu mahru- , | miyet nisbetinde güçtür. Mesahamr- zın yüzde 84 ünü teşkil eden köyümü» zün ve nüfusumuzun 14 milyondan çoğunu teşkil eden köylerimizin umu- mi vaziyeti hakkında, bugüne kadar yapılmış olan etütler osasir olarak 1027 ve 1035 umumi nüfus Bayımia» rna İnhisar etmektedir. Halbuki, memleketin tabii coğrafyası, son yıl. larm baş döndürücü endüstrileşme farliyetini Unutmuş olmamakla bera- ber diyebiliriz ki, bizi ziraatçi olarak tavsif etmektedir. Memleketimizin milmeyyiz vasfı budur. Ziraatçi ol- mak, köylüye dayanmak demektir. Köylüye dayanacak memleket kuv- vetli köylü ve bakunlı köy ister. Bu en tabil neticeye varmak İçin de ta- kip ei"lecek yol, “bugünkü vaziyetle ıslaha, bakıma, candan slâkadar ol- e zırlaması ucuzlukta mühim amildir, Kırpmtılar da temiz olarak fabrikn- da kalır. Hattâ, tezgâhta ru'oları, taksimden sonra kırpmtı çıkmıyacak tarzda tanzim de miimkündür. D) Muamelelerde disiplin ve in - tizam temin edilmis olur. İş o derece Basit ve makuldür ki, İntbikata neden geçilemediğine İn- san sebep bulmakta müskülât çeker. Üzerine, vüsi mikyasta kâğıt ha- A. N: PEKELMEN Çiftçinin geliri, borcu, hayat şa teşebbüsün etrafında yaptığım tahki- | TAN Dünyanın en vefak ve müşfik “ana” sı olan köylü kadını evinin içine ve çö cuğünun beşiğinin başıma gönderece- ğiz;: Türk köyünde pinekleyen erkek kalmiıyaca ktır, Köy Için seferberlik Ziraat mühendislerimiz köyde tetkiklere başlıyor Devlet Endüstrisinin maya, bir kelime İle üzerinde canla başla işlemeye mühtaç köylerin içi- ne girmektir. Ziraat istatistikleri yapılacak.. Türkiyede tarladan çiftçinin eline ve devlet hazinesine giren paranm hesabı bütün memlekete şamil ziraat istatistikleri yapmakla mümkündür, Fakat bu, istilzam ettiği paranm a- gırlığı iktiham edilmiş olsa bile, uzun bir zamana mühtaçtır. Bir zaruretle bir imkânsızlığın arasında kalınmiğ- tır, Kisa zamanda, daha az masrafla, ve eh iyi neticeyi elde edecek bir ş© kilde hazırlanan bü son araştırma te- şebbüsü işte bu ahval ve geraitin mahsulüdür. Bu iş için bir yıldan be- ri Ziraat ve Iktısat vekâletleri ara- sında müzakereler yapılıyordu. Ikti- Sat Vekâleti köy ekonomisi miltehas- sısı Vilbrand'ım da iştirakile alınan son karara göre, Eylül ayının sonü-| na kadar devam edecek olan sondaj faaliyetinden alınan umumi neticeler, yine iki vekâlet arasındaki teşriki mesaiye ve köy kalkınması' davasi üzerindeki otütlere esas teşkil ede- cektir. Gruplar bu iş için yetiştirildiler.. Sondaj ameliyesinden en iyi neti- ceyi almak İçin, gruplar, daha 'Tem- muzun ilk haftasında * seçilmiş ve bunlar için Ziraat Enstitüsünün ikti- sadiyat servisinde, Dr. Şevket Ragi- din idaresinde bir kurs açılmıştı. Kurs Ağustosun ilk haftasma kadar. yani tam bir ay devam etmiştir, Mü- tehassısların hocalık, araştırmaya gidecek gençlerle başlarındaki asis- tan ve geflerin talebelik ettiği bu kurslarda: gençlerin nazari | bilgisi sondaj ameliyesinin mübtaç olduğu teknik malümatla kuvvetlendirilmiş- tir; ve kendilerine, gidecekleri minta- nm tabil ve iktisadi vaziyeti hakkın” da lâzımgeler izahat verilmiştir. Araştırma yapılacak mmtakalar.. Araştırmanın tatbiki cephesinde Türkiyede beş mıntaka seçilmiştir. Bu mmtakalardan birincisi; Karade- — — mai gianna İLE Milli gelir tesbit edilecektir - Ziraat istatistikleri yapılacaktır - rtları ve istekleri tayin edilecektir gayesi; Türk köylüsünü bu hale sok- ma ktır, nizin sahilini takip etmek ve doğu ve batı olmak Üzere İki kısma bölün- müştür, o Bu havalide karakteristik / vasıflar taşıması itibarile doğuda Ri- 26 ve batıda Sumsun ve Kastamonu vilâyetleri intihap edilmiştir. Marma- ra mımtakası da, tip şehri olârak İz. mit, bu mmtakaya İthal edilmiştir. İkinel mntaka; Trakyadır. “Burada da Kırklareli ve Tekirdağı vilâyetle- rinde araştırmalar yapılacaktır, Ü. güncü mintaka; Ege mıntakası ve tip Şehirleri, Manisa, İzmir ve Aydındır. Dördünct mıntaka olarak Cenubi A- adolu havalisi seçilmiş ve Seyhan, Mersin, İçel ve Antalya vilâyetleri tip şehir olarak intihap olunmuştur. Be- şinci mıntaka Orta Anadolu mıntaka- sıdır. Kurs tatbikatı sırasında Anka ra köyleri üzerinde çalışıldığı ve doğ- ru neticeler slımdığı için bu pnlaka- da yeniden bir grup araştırılmasına lüzum görillmemiştir. Sondaj ameliyesi şöyle i yapılacaktır. Mintakular dahilinde seçilen ve tip jolarak alman vilâyetlerden her birin- ide, vilâyetin intihabında âmil olan idüşünceye tâbi kalmarak, © şehrin / mahalli ziraat bünyesini tesbit ede- cek üç köy seçilecektir. Bu köylerin intihabi oranın salâhiyetli memurla» rile, giden grupların başındaki yefle- re birakılmıştır. Her üç köyden altı köylü ekonomisi intihap edilecektir. Bunlardan ikisi büyük ve zengin çift. $i aileleri, ikisi orta halli, orta büyük. Tükte, ikisi de fakir ve küçlük alle o lacaktır. Esas itibarile fakir, orta | halli ve zengin olarak üç tip halinde toplanan köylüden her köyde ikişer tipin tetkikine girişilmesi neticenin doğruluğunu garantilemek © içindir. Köyün içinde bu Üç enmuzecin ayrıl. masma kıstas olarak ta, temelliik ettiği arazi mikdarile elindeki servet ve nüfus kalabalığı olacaktır. Araş- tırma için hususi defterler bastırıt- miş ve gruplara dağıtılmıştır. Defter. de 27 cetvel vardır. Cetvellerdeki sy. allerin topu 194 dür. Bu sunller dört grup etrafında toplanmaktadır: Köyün umumi vaziyeti: İ Kördüğüm Güreşlerde Geçen gün güreşlere gittim. Ayıp- tr söylemesi, simdiye kadar hiç profesyonel güreş - seyretmemiştim. Meğerse bunun tadrma doyum olmu- yormuş. Çok enteresan bir şey!| Aman tavsiye ederim, Bir daha pro-| fesyonel güreş olursa sakm kaçırma- yn. | Ne oyunlar, ne hünerler, ne mari- fetler var bu güreşte, Aklınıza, hi yalinize gelmez. Meselâ iki gürese den biri tam yatıyor veyahut sirtüs- tü gelmesine ramak kalıyor da yine müthiş bir meharet, bir oyun göste- rerek bu tehlikeli vaziyetten bir mu- cize kabilinden kurtuluyor. Akin gelmişken yazayım. Siz Par- diyanları veyahut o Mişel Zavekonun bunlardan birisini okudunuzsa, vazi- bunlardan birisini okuduysanız, vazi- yeti anlarsınız. v Bir Pardiyan yahut bir roman kahramanı seksen yüz muharibe kar. şı nası meydan okuyorsa, burada da vaziyet böyle oluyor, Yenecek güreş çi işin içinden bir baş darbesile ve- yahut bir silkinme ile kurtuluyor ve bu sefer öteki alta düsüyor.. Haydi bakalım isin voksa yen! İki taraf, seyircileri heyecana di sürmek için hiçbir sevi esirzemiyor. lar, Soluyorlar. Biribirlerinin bacak. larmı kanırtıvorlar. Biribirlerine ba- fif tertip tokat vuruvorlar. Terliyor- lar. Kan tere bulanıyorlar. | Ve bövle nara kazanıvorlar, Ha -| kikaten ben nara kazanmanın bu ka- Aar zor aldndnu bilmiyordum. Orsanizasvon Glireslerde organizasyon sifirde Hangi pehlivanların güreşecekleri bi. le malim değildi. Pehlivanlar zubu- rata göre güreştiler, Hattâ kalabalıktan biri bir aralık beklemekten usandı: — Mademki, diye haykırdı. daha pehlivanlarınızı seçmediniz; bizi bu- raya niçin topladınız? Kendisine şu. cevabi e a verecektim i Lari N Bilginizi yoklayınız Sorular S5 — Yunanistan Osmanlı ordu. sile fetheden kumandan kimdir? 8 — Kazıklı Voyvodaya niçin bu isim verilmiştir? Asıl adı nedir? S — Ostiaklar kimdir? 5 — Anubis kimdir? Dünkü soruların “cevapları 5 — Devlet tarafından demiryolu Önyaatına ne zaman başlanmıştır? C — 1 Mart 924 te, 8 — 15 « 20 Teşrinievwel 1927 de ceroyan eden en büyük milli ve tarihi hâdise nedirf, © — 15 - 20 Teşrinlevvel 1927 de Reisicümhur Atatürk büyük, tarihi nutkunu söylemiştir. 8 — Fotoğraf makinesini kimdir? Hangi tarihte? C — Fotoğraf makinesini Dager, 1831 de bulmuştur. 5 — Telefon hangi tarihte ve kim tarafından icat olunmustur?. C — Telefon 1876 da Raham Bel tarafından fcat olunmustur. EN e Ri düdüğü gözebiliyordu. | Vesaiti nakliye oyunu Halk bağırıyordu: | — Teyyare oyunu isteriz! Bu bağırışlarda gayet ince bir İmana vardı. Halk, demek güreşte kimin gelip geleceğini merak etmiyor, öyun bekliyordu. Ne Markos, ne de Dinarlı tayyare İ oyunu göstermediler. Fakat (öbür vesaiti nakliye oyunlarının hepsini tatbik ettiler. Meselâ “çuh, çuh” di. ye soluyarak şimendifer oyunu yap- tılar. Biribirlerine geçerek bir sürü el ve bir sürli bacak halinde tramvay oyunu yaptılar, bulan Yandan çarklı sekerek vapur oyu- nu yaptılar. Ve ahali de bu esnada tünel geçti, Çünkü stadyoma girmek için turni- keden geçiyördu. Yağlı güreş Mülâvimle Kara Alinin wwzisin. Dinarlı le Yunan şampiynou Mar- kos yaman güreştiler. Evvelâ oyu larının alfabesinden başladılar, Biri- birlerine karşı parmaklarını oy yorlar, biribirlerini yakalamağa çı şıyorlardı. Birisi sordu: , — Bunlar biribirlerile güreşmeğe mi, yoksa biribirlerini gıdıklamağa mı çıktılar? Nihayet anladık ki bu da bir oyun- muş. Nitekim sonradan biribirlerini öyle kenetlediler, öyle sardılar ki 12 kalsın kördüğüm oluyorlardı. Ve bu düğümü de mintarafillaâh hakemin içinde bulunduğu köye ait umumi ma- lümatı aramaktadır. vaziyeti, yıllık suhunet ve yağıs de- receleri, münakale vaziyeti, yolları, pazarları ve pazar yolları, köyün ge nişliği, köyün 936 yılı için işlediği ve işlemediği arazi mikdarı, köyün ye- kün nüfusu, erkek kadın nisbetleri, köyün bu yıl içinde ödemeğe mecbur olduğu ve ödediği hayvan, arazi ve yol vergisi, hayvan #ayım listesine göre hayvan adedi bu grup etrafında toplanan suallerdir. Çiftçinin 935/936 mahsul yılı içinde faaliyeti: İkinci kısım, çiftçinin ailesine tani“ lük etmektedir. İşte fakir, orta halli ve zengin olarak ayrılma bu sahada kendini gösterecektir. Bu kısmın cet vellerile ailenin adı ve sanı, okur ya- zarlığı, başka işlerde çalışanları, mi- sefirleri, işletmesindeki eşhası, köy- lü listesi, para veya ayni veya diğer gekilde ücret mukabili işletmede ça- lğan yabancı işçi kuvvetleri sorul- maktadır. Köylünün serveti: Üçüncü kısım köylü için hayati e-| hemmiyeti . haiz olan sunlleri ihtiva etmektedir. Çiftçinin mahsul senesi başında ve sonundaki serveti, çiftçi ailesinin arazisi, kira veya ortakçılrk- la kullandığı arazi. kiraya veya or- taklığa verilen arazi, çiftçi ailesinin 935 - 36 yılr içinde işlediği arazi ge- nişliği. Çiftçinin arazisinde yaptığı Birinci grup, köylü işletmesinin | ıslahat, çiftçinin bağ, bahçe ve orman x ci sm SİN Köyün coğrafi den uzun boylu bahsetmiveceğim. Söylediklerine bakılırsa bunlar o iki ahbapmıs, Biribirlerini yenmek iste- İ mezlermiş. Biribirlerile cok sevinir. İ lermiş. Bunlar zaten yağlı mirer va. İ parlarmıs. Yine yağmur imdstlsrma yeti Vücutları tslamar, Cen W güreş mahiyetini aldı. Soğuk dus Yağmur dehşetli y daktan Bar- yağıyordu. Ahali bu güreşten çıkarken soğuk. bir duş yemiş gibiydi. »vordu boşanırcasına me ———— İmevcudu, çiftçinin malik olduğu bis nalar (ev, ahur, samanlık, ilâh). Çiftçinin makine ve alet mevcudu; Çiftçinin hayvan mevcudu; Çiftçinin yardımer maddeler ve çiftçi ailesinin evi içinde kullandığı levazım mevcudu; Çiftçi ailesinin evindeki eşy: Para mevcudu; Çiftçinin alacakları; Şimdiye kadar yazılmayan diğer mevcut servetleri; Çiftçinin ve-silesinin borçları; Çiftçinin servetile borçlarının kar- silaştırılması; Çiftçinin ayni varlığı: Dördüneli grupta çiftçinin ayn! he- saba tanllük eden hususlar araştı- rılmaktadır. Çiftçinin gayri safi is- tihsalâtı ve muhtelif şekilde ayni o- larak aldıkları; ve bu aldıklarının kullanılış yerleri, Çiftçinin para hesabı, nüfus mas- rafları; yiyeceğe, giyeceğe, ve evine ait masrafları, vergi ve salmalar mas rafları, hükümete verdiği vergiler, İve nihayet nüfus varidatı, Hülâsa itibarile, umumi vaziyeti, mahsul yılı içindeki iktasadi faaliye- tinin seyri, tarlasını, ve ile, he zaman ekip biçtiği, kaç adım çalıştırdığı, topluca, bir yıl için ekonomisine müs- bet veya menfi tesir yapan hâdiseler araştırılmaktadır. Son gruplarda köy lünün bir yılda yaptığı istihlâke ne. ticede elinde kalan tesbit edilmekter dir. ül ei Se zin Yer ğe ei sama” Saad dp