20 Temmuz 1936 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 7

. ki TARA NİS 0 LELE io 0 SARAN Attın LERE T.K YA, RR," EE ——— 20.7-936 TAN 7 ukavele metnini nesrediyoruz Ankara, 19 (A.A.) — Boğazlar kon feransı tarafından tagvip edilen ve yarm 20 temmuz 1936 da saat 22 de Montröde imzalanacak olan yeni Ba- Bazlar rejimine git mukavelename metni şudur; Majeste Bulgar kralı, Fransa Cümhurbaşkanı, Majeste Büyük Britanya, Irlânds ve denizler ötesi Britanya arazisi kralı ve Hindistan imparatoru, Majeste Yunanlılar kralı, Majeste Japonya imparatoru, Majeste Romanya kralı, Türkiye Citmhurbaşkanı, Sovyet Sosyalist Cümhuriyetleri it tihadı icra komitesi, Majeste Yugosluvya kralı, 24 Temmuz 1023 tarihinde Lozan da imiza olunan sulh muâhedename. #inin 28 iined maddesinde vazolunax Prensip mucibince, Boğazlar umumi tabirine dahil Çanakkale Boşazmda, Marmara denizinde, ve Boğaziçinde Mürur ve seyrisefaini korumak sure tiyle, tanzim etmek arzusuyle müte- bassiz olarak işbu mukavelenameyi, Lozanda 24 Temmuz 1923 te imza 0- lunan mukavele yerine ikame etmeğe karar vermişler ve murahhas ola - rak atideki zevatı tayin eylemişler - dir! Murahhasların isimleri... 7 Bu müuyahhaslar salâhiyetnamele- Hani ibraz ile usul ve kaldesine muva- İlk bularak atideki hükümleri karar laştırmışlardır: Madde : 1. Yüksek âkit toraflar Boğazlarda denizden mürur ve seyrüsefer ser- bestisi prensibini tanırlar ve tasdik €derler. Merkür serbestinin kulla - nılması bundan böyle işbu mukavele hükümleriyle tanzim edilmiştir. Madde: 2. Sulh zamanında ticaret Aşağıdaki üçüncü madde hükümleri kaydi ihtirazisi ualtmda, biçbir mera- #ime tâbi olma ksızin, Sancağıve ha olursa “olgun gece ve gündüz Bo- #azlarda mürur ve seyrisefer husu- Bunda tam bir serbestiden İstifade © deceklerdir. Bu gemiler Boğazlardan transit olarak geçtikleri taktirde iş- mukavelenamenin, bir... maddede yazılı mevki memurların: İsimlerini, tabiiyetlerini, tonajlarını. gidecekleri yeri ve geldikleri yeri bil direceklerdir. Klâvuz almak ve romor kâj ihtiyaridir. m Madde : 3. Adalardenizinden yahut Karade Dizden Boğazlara giren her gemi, beynelmilel sulht ahkâm çerçivesi # Sinde Türk nizamatı tarafından kul lanılan sıhhi kontrol için Boğazlar Wihikasında istifade derpiş edilenler- den maada hiçbir resim ve mükellefi- Yet Türk makamatınca tabi tutulur: Yacaklardır. Boğuzlardan geçecek ©- lan ticaret gemileri bu resim ve mü- kellefiyetlerin istifasını kolaylaştır” Mak maksadile üçüncü methali ya - kihindeki bir sihhiye istasyonunda duracaktır. Bir sarih sihhiye paten- tesine malik veya işbu maddenin İkinci fıkrası hüktümlerine tâbi olma- diğmi gösteren bir sihhiye beyana” Desini haiz olan gemiler mevzubeh- Bolduğu tahtirde bu kontrol gece Ve Eündüz mümkün olan en büyük sü ratle yapılacak ve bu gemiler Bo Bazlardan mllrurları esnasında baş ka bir tavakkufa mecbur tutulmuya» Saklardır. İçinde veba, kolera, sart hümme lekeli hilmma vakaları veya GİCek hastalığı zuhur eden veya yedi BüN den az bir zaman evvel bu hastalık lâr zuhur etmiş olan gemiler ve Ke Za beş defa 24 saatten az bir zaman” danberi bulaşık bir limanı terketmiş olan gemiler bundan evvelki fıkrada Kösterilen o sıhhiye istasyonlarında gemileri mulesi ne| İmak şartiyle, Boğazlardan mürur ve seyrisefaln serbestisinden istifade &- İ deceklerdir. Bu gemiler Boğazlara gündüz girecekler ve geçiş Türk ma İ kamları tarafından her vakada gös- terilecek yolda vuku bulacaktır. Madde: 6. Türkiye kendisini pek yakm bir harp tehlikesinde addettiği taktirde ikinci madde hükümleri herhalde tatbika devam olunacak ve şu kadar ki, gemiler Boğazlara gündüz gire - cexler ve mürur Türk makamları tâ İ rafından her seferde gösterilen yol - dan icra edilecektir. Bu halde klavuz almak mecburi ve fakat ücretsiz ola. bilecektir. Madde: 7. Ticaret gemileri tabiri işbu müka- velenamenin ikinci fasıl, harp gemi- leri faslında, derpiş edilmiyen bü - tin gemilere şâmildir. Madde: 8. Isbu mukavelename (o nazarmda harp gemilerine ve onların vasıfla - rma ve kezalik tonilâtolarının besa- bma şâmil olan tarif işbu mukavele hamenin ikinci lâhikasında zikredi - len tariflerdir. Madde : 9. Mayi veya gayri mayi mahrukatm nakli için bilhassa inşa olunmuş harp donanmasma alt muavin gemiler 13 üncü maddedeki evvelden ihbar kay. 'dına tabi tutulmıvacaklar ve Boğaz- ları yalnız geçmek şsartivle 14 ve 18 inci maddelerde mezkür tonilâto tahdidi hesabma dahil olmıyacaklar- dır. Bununla beraber diğer mürur şart ları hakkında harp gemilerine teşbih edileceklerdir. Evvelki fıkrada mez. İ kâr muavin gemiler anesk sebih he- defe karşı top olarak azami 105 mi- limetro kalibresinde iki toptan fazla ve havai hedefe karsı azami 85 mili. metre kalibresinde iki çihazdan faz- İn silâha malik olmamak şartivlerie. tisnadan istifade edebileceklerdir. İ Madde: 10. Sulh zamanımda hafif satıh gemi. leri, küçük hücum gemileri ve mua - | ar Sermler Karadeniz sahildarı dev İletlere alt bulunsun veya bulunma - İsm bayrakları ne olursa olsün Boğaz lardan herhengi bir resim veya mü- kellefiyete tâbi olmaksızın serbest mürur hakkından istifade edecekler dir, Şu şartla ki bunlar gündüz ve İ aşağıdaki 13 üncü ve onu müteakip İ Maddelerde zikredilen — şerait dahi- İlinde gireceklerdir. Yukarıdaki fıkrada zikredilen 8i- nıflara dahil olanlardan mada diğer harp gemileri ancak ..... ve 12 inci maddelerde zikredilen hususi şart- Jar dahilinde mürur hakkına malik olacaklardır. Madde: 11. Karadeniz sahildarı devletleri, 14 üncü maddenin birinci fıkrasında zikredilen tonilâto miktarından faz- 1s bir tonilâtoda olan safharp gemi- lerini, bu gemiler Boğazları birer bi- rer ve azami iki torpido refakatinde olarak geçmek şartiyle, Boğazlardan geçirmek selâhiyetini haizdirler. Madde: 12. Karadeniz sahildarı devletler, iş- bu deniz haricinde inşa edilmiş ve, satın alınmış denizaltı o gemilerini, vaz voya satış hususu vak- iyle Türkiyeye ihbar edildi- ü akdinde üssü bahrilerine iltihak etmek Üzere Boğazlardan geçirmek durarak Türk makamatınca tayin © dilecek sıhhiye muhafızlarının ola - caklardır, Bu hususta hiçbir milkel- lefiyet ve resim alımmıyacak ve mU- hafizlat Boğazlardan çıkarken bİr bm istasyonuna bırakılacaklar » ir, Madde: 4. Harp zamanında, Türkiye olmadığı takdirde ticaret gemileri. bayrak, hamule, ne olursa olsün, ikin ni ve üçüncü maddelerde derpiş gi ön gertlar dahilinde Boğ an mi TUT Ve seyrisefain serbestisinden mÜs tefit olacaklardır y Klavuz almak ve romorkaj ihti - yazdi Yaridi Madde : 5- Harp zamanında Türkiye muharip bulunduğu taktirde Türkiye ile harp halinde bulunan bir memlekete ait olmıyan ticaret gemileri, hiçbir #U - muharip a malik olacaklardır. Mi devletlere ait denizaltı ge mileri, bu hususta Türkiyeye vaktı zamaniyle izahat verilmek - şartiyle bu deniz haricinde kâin tezgâhlarda tamir edilmek üzre Boğazlardan ge- sehileceklerdir. i Her iki halde denizaltı gemileri gündüz ve suyun sathında, Boğuz- ları tek başma geçeceklerdir. Madde: 13. gemilerinin Boğazlardan ge çiğ Türkiye hükümetine diplo- mas! tarikiyle evvelden haber veri- ktir. velden haber verme keyfiyeti- ni normal milddeti sekiz gün ola- caktır. Fakat bu müddetin Karadehi- Se gayri sahildar (devletler için 15 güne iblâğ edilmesi arzuya şayan- di ihbar o muamelesinde, ve adedi ve gidiş için geçiş tarihi ve avdet edilecekse dönüş tarihi bil dirilecektir. * Her tarih değiştirme keyfiyeti Üç gün evvel yapılacak yeni bir ih- bara tabi olacaktır. Gidiş müruru için Boğazlara dü- bul keyfiyeti ilk evvelden ihbar mua melesinde bildirilen tarihten itibaren beş günlük bir mühlet zarfmda vu- ku bulacaktır. Bu mühletin hitammndan sonr ilk evvelden ihbar keyfiyetinin tabi ol- duğu şerait dahilinde yeni bir ihbar da bulunulacaktır. Mürur esnasında bahri kuvvet kü- mandanı, tevakkufa hacet kalmak- sızın, Çanakkale veya Boğaziçi met halindeki bir işaret istasyonuna emri altındaki kuvvetin tam teşek- külünü bildiricektir, Madde: 14. Boğazlardan transit halinde bulu- nabilecek bütün ecnebi bahriye kuv- vetlerinin azami tonilâto yekünu 15 bin tonu geçmiyecektir. Şu kadar ki işbu mukavelenamenin (On birinci maddesinde zikredilen hal bundan milstesnadır. Bununla beraber evvelki fıkrada zikredilen kuvvetler dokuz gemiden fazla olmıyacaktır. Karadenize sahildar olan veya ol - mıyan devletlere ait olup 17 inci mad de hükümlerine tevfikan Boğazlarda ki bir limanı ziyarete giden gemiler bu tonllkto mikdarına dahil olmıya » caklardır. Kezâlik geçerken bir sakatlığa uğ- rayan harp gemileri bu tonilâtoya dahil olmıyacaklardır. Bu gemiler tamirat esnasında Türkiye tarafından ittihaz edilen hu- susi emniyet hükümlerine tâbi ola- caklardır. # Madde: 15. Boğuzlarda transit halinde bilu nan harp gemileri hamil olabi lecekler ri hava sefinelerini hiç bir halde is timal edemiyeceklerdir. Madde: 16. Boğazlarda transit halinde bülu- nan harp gemileri sakatlık veya de- niz arızası halleri hariç olmak Üzere geçişleri için kendilerine lüzumlu ©- lan vakitten fazla Boğazlarda tevak- kuf etmiyeceklerdir. Madde: 17. İ Yukarıdaki maddeler hükümleri, İtonilâtosu veya teşekkülü ne olursa metinin daveti üzerine mahdut bir 24 man İçin nezaket ziyaretinde bulun- mak üzere Boğazlardaki bir limana gitmesine hiç bir suretle mini olm yacaktır. Bu kuvvet dühul için takip ettiği ayni yoldan Boğazları terkedecektir. Şu kadar ki 10, 14 ve 18 ipci madde ler hükümlerine tevfikan Boğazlar! transit olarak geçmek İçin lâzimeö” len şersiti haiz ise bu hükümden müs tesnadır, Madde: 18. Karadeniz sahildarı olmıyan dev * letlerin sulh zamanında bu denizde malik olabilecekleri tonilâto yekünu atideki şekilde tahdit edilmiştir: a — Aşağıdaki b fıkrasında zik- ilen hal müstesna olmak üzere devletlerin tonilâto. yekünü 30,000 tonu geçmiyecektir. b — Herhangi bir zaman Karade- nizdeki en kuvvetli donanmanın toni lâtosu, işbu mukavelenin imzası ta- rihinde bu denizde bulunan en küv vetli donanmanın tonilâtosunu 1âa - kal 10,000 ton geçtiği takdirde, “0” fıkrasında zikredilen 80,000 ton olun caya kadar tezyit edilecektir. Bu mak satla her sahildar devlet işbu muka- velenamenin 4 numaralı lâhiyasi mu cibinoe Türk hükümetine her sene 1 Kânunusani ve 1 Temmuzda Kara denizdeki donanmasının tonilâto ye - künunu bildirecek ve Türk hükümeti de bu malümatı diğer âkitlere ve Mil letler Cemiyeti umumi kâtibine ib lağ edesektir, e — Sahildar olmıyan herhangi bir devletin Karadenizde bulundurabile- ceği tonilâto mikdarı, yukarıdaki & ve b Grinin zikredilen tontlâ- to yekünununun üçte ikisini geçmi- | yeceklerdir. yi d — Bununla beraber Karadeniz sahildarı olan bir veya mütbaddit dev let insani bir maksatla bu denize oab olsun bir deniz kuvvetinin Türk hükü / Mukaveledeki protokola göre Boğazlar mıntakası derhal askerileştirileecektir İretle düşmana muavenette bulunma- | gemilerin gidecekleri yer, İsim, tip |ri kuvvetler göndermek istedikleri takdirde mecmuu hiç bir veçhile 8 bin tonu geçmiyecek olan bu kuvvet- ler, işbu mukavelenamenin on üçüncü maddesinde zikredilen evvelden ih - bar usulüne tâbi tutulmaksızm aşağı daki şerait dairesinde Türk hüküme tinden müsaade almak suretiyle Ka- radenize girebileceklerdir; Yukarıdaki, a ve b fıkralarında zik redilen tonilâto yekünu dolmadıysa ve gönderilmesi İstenilen kuvvetlerle bu yekün aşmiyorsa Türkiye hükü- meti kendisine arzedilen talebi aldık tan sonra en kısa bir zamanda bu mü saadeyi bahsedecektir. Şayet mezkür tonilâto yekünu esa- sen doldurulmuş İse veyahut gönderil mesi istenilen kuvvetlerle bu yekün aşıyor ise Türkiye hükümeti müsaa. de talebinden diğer Karadeniz sahil- dar devletlerini derhal haberdar ede- cektir. Bu devletler o haberdar edil diklerinden 24 saat sonra buna itiraz etmezlerse Türkiye hükümeti alâka - dar devletlere nihayet 48 saat gibi kâfi bir mühlet zarfında alâkadar devletlerin taleplerine vermeğe ka - rar verdiği meticeden haberdar ede- cektir. 'Sahildar olmıyan devletlerin bahri kuvvetlerinin Karadenize bundan 8on ra vâki olacak her dühulü, yukarıda» ki a ve b fıkralarında zikredilen to- nilâto yekünunun müsait olduğu de- recede yupılabilecektir. e — Karadenizde mevcudiyetleri - nin maksadı ne olursa olsun sahildar olmıyan devletlerin o harp gemileri Karadenizde 21 günden fazla kalmi- yacaklardır. Madde: 19. Harp halinde Türkiye muharip ol- madığı takdirde harp gemileri 10 ilâ 18 inci maddelerde münderiç ayni sartlar dairesinde Boğazlarda tam bir mürur ve seyrisefain serbestisin- Aen istifade edeceklerdir. Bununla berâber bütün muharip devletlerin harp sefinelerinin Boğaz- lardan geçmeleri memnudur. Şu ka - dar ki işbu mukavelenamenin 25 inci maddesi tatbikatına dahil olan hal ler ve kezalik Cemiyeti m pak» tı kadrosu dahilinde aktedilip işbu paktın 18 inci maddesi hükümlerine tevfikan tesçil ve neşredilen ve Tür- kiyeyi de taahhüt altına koyan bir mütekabil müzaheret muahedesi mü- cibince taarruza uğrayan bir devlete Yapılan müzaheret halleri *bundan müstesnadır. Yukarıdaki fıkrada ittihaz edilen mürur memnuiyetine rağmen, 10 ilâ 18 inci maddelerdeki tahdidat tatbik edilmiyecektir. Karadeniz sahildarı olan veya olmu yan muharip devletlerin harp gemile ri merbut oldukları limanlardan ay- rı bulundukları takdirde bu Jimavla ra iltica edebileceklerdir. Muhariple- rin harp gemileri Boğazlara iltica e - debileceklerdir. Muhariplerin harp ge mileri Boğazlarda bir güna zaptümü sadereye tevessül etmiyecekler, mu- ayene ve taharri haklarını kullannır- yacaklar ve hiç bir hasmane hareket te bulunmuıyacaklardı. Madde: 20. Harp zamanında Türkiye muharip olduğu takdirde 10 ilâ 18 inci madde iler hükümleri tatbik olunmıyacaktır. Harp gemilerinin geçmesi tamamen Türk hükümetinin reyine bırakıla - caktır, Madde: 21. İ Türkiye kendisini pek yakm bir harp tehlikesi tehdidine maruz hisset tiği takdirde, işbu mukayelensmenin 20 inci maddesi hükümlerini tatbik etmeğe hakkı olacaktır. Yukarıdaki fıkranm Türkiyeye bah settiği hakkım Türkiye tarafından is- timalinden evvel Boğazları geçmiş olup bu suretle tâbi oldukları liman dan ayri bulunan harp gemilerinin bu limanlara iltihak etmelerine mü- saade olunabilecekitr. Bununla bera ber gurası mukarrerdir ki Türkiye, tavır ve hareketi işbu maddenin tat- bikma sebep olan devletin gemileri. ni bu haktan istifade ettirmiyebilir. Türkiye hükümeti yukarıdaki birinci fıkranın kendisine bahşettiği salâhi yeti istimal ettiği takdirde bu husus- ta diğer âkitlere ve Cemiyeti Akvam kâtibi umumisine tebligatta bulunu - caktır. Eğer Cemiyeti Akvam mecli- na üçte iki ekseriyetle karar y.:ir- se ve eğer işbu mukavelenameyi im- za eden diğer âkitlerin ekseriyeti de kezalik bu reyde bulunursa Türkiye | hükümeti mevzuu bahis tedbirleri ve kezalik işbu mukavelenamenin 6 mci maddesi mucibince slâcağı tedbirleri kaldırmayı taahhüt eyler. Madde: 22. İçinde veba,kolera, sarıhümma ile kelihümma vakaları veya çiçek has talığı zuhur eden veyahut yedi gün- den beri zuhur etmiş bulunan harp gemileri ve kezalik bulaşık bir lima- nr beş kere 24 satten az bir müddet ten beri terketmiş bulunan gemiler, Boğazları karantine altında geçmeğe ve Boğazların bulaştırılmasına ma « ha! bırakmamak için gemide mevcu' vesait İle lâzım gelen tahaffuz tedbir lerini almağa mecburdurlar. Hava gemileri Madde: 23. Akdenizle Karadeniz arasında $i - vil hava gemilerinin milrurunu temin maksadiyle Türkiye hükümeti, mem nu mmtakalar haricinde olarak, bu mürura mahsus hava yollarını göste recektir. Sivil hava gemileri Türk hükümeti ne gayri muntazam uçuşlar için üç gün evvel haber vermek ve munta- zam servisler için geçiş tarihlerini u- mümi surette evvelce haber vermek suretile bu yollardan İstifade ede » bileceklerdir. Bundan başka, Boğazların yeniden askerileştirilmesine rağmen, Türki - ye hükümeti, Türkiyede cari hava ni zamnamesi mucibince izin alan sivil hava gemilerinin tamamen emin bir Burette Avrupn İle Asya arasındaki Türk arazisi Üzerinde uçmaları için kımgelen teshilâtı gösterecektir. Uçmak müsaadesi verildiği haller | için Boğüzlar mmtakasında takip o- lunneak"yol sümen saman gönterile- Umumi hükümler Madde: 24. 24 Temmuz 1923 tarihli Boğazlar rejimine müteallik o mukavelename mucibince teşkil olunan beynelmilel komisyonun vazife ve salâhiyetleri Türk hükümetine intikal etmiştir. | Türk hükümeti, 14, 12, 14, 18 inci maddelerin tatbikatına mütedair ma lümatı vermeği ve İstatistikleri top lamağı taahhüt eyler, İşbu mukavelenin o Boğuzlardan harp gemilerinin geçmesine taallük eden bütün hükümlerini icra etmeğe 'Türk hükümeti itina edecektir, Türk hükümeti, Boğuzlardan ya- kında ecnebi bahri bir kuvvetin ge çeceğinden haberdar olunca diğer â- sig Ankara'daki o mümessilleri- ne bu kuvvetin teşekkülünü, tonik lâtosunu, ve Boğazlara dalak için derpiş edilen tarihi, ve icabinda av- bei için muhtemel tarihi bildirecek- Ir. Türkiye hükümeti Cemiyeti Ak- vam kâtibi umumiliğine ve diğer âkidlere her sene birer rapor vere- cek ve bu raporda Boğazlarda ec- nebi harp gemilerinin (hareketini gösterecek ve işbu mukavelenamede derriş edildiği üzre ticaret ve bahri ve havai seyrisefain hakkında fay- dalı bütün malümatı verecektir. Madde: 25. İşbu müahedenamenin hiç bir hükmü Türkiye için veya Cemiyeti | Akvann azasından bulunan bütün di ğer âkidler için Cemiyeti o Akvam vaktından mütevellit hukuk ve veci- beleri illâl etmiyecektir, Nihai hükümler Madde: 26. İşbu mukavelename mümkün mer tebe kısa bir zamanda tastik oluna- caktır. Tasdiknameler Fransa Cum- huriyeti hükümetinin Parisdeki ev- rak hazinesine tevdi edilecektir. Japonya hükümeti tasdikin icra edildiğini Parisdeki diplomasi mü- messili vasıtasiyle Fransa Cümhu- riyeti hükümetine bildirmekle ikti- fa etmek selâhiyetini haiz olacaktır ve bü takdirde tasdiknameyi müm- 8i Türkiye tarafından bu suretle itti- | klin olduğu zaman tevdi edecektir. haz edilen tedbirlerin haklı olmadığı Türkiyenin o tasdiknamesi dahil olduğu halde altı tasdikame bu su retle tevdi edilince bir tevdi zabit namesi tanzim kılmacaktır. Bu hususta evvelki (o fıkrada der- piş edilen tebliğ, tasdiknamenin tev diine muadil adedilecektir. İşbu mukavelename © bu zabıtna- me tarihinden itibaren meriyet mev kline girecektir. Fransa hükümeti yukarıdaki fık- rada derpiş edilen zabitnamenin mu saddak bir suretini ve sonradan tev- di olunpcak tasdiknamelerin zabit- namelerini bütün diğer âkit dev- letlere verecektir. Madde: 27. Meriyete girdikten İtibaren İşbu mukavelename 24 temmuz 1923 Lo- zan müahedesini imza eden bütün devletlerin. iltihakma açık buluna caktır. Her iltihak diplomasi (o tarikiyle Fransa Cümhuriyeti hükümetine tebliğ edilecek ve bu hükümet de diğer âkidlere bildirecektir. Bu ik va hlllemii Fransa hükümetine tebliğ edildiği günden itibaren meri ve muteber olacaktır. Madde: 28. Işbu mukavelename meriyete gir diği tarihten itibaren 20 senelik bir müddet için cari olacaktır. Bununla beraber işbu mukavele « namenin birinci maddesinde temin olunan mürur ve seyrisefsin ser « bestisi prensibi gayri mahdut bir müddet için câridir Mezkür 20 senelik devrenin hita - mmdan on sene evvel yüksek âkit - lerden hiçbirisi Fransa hükümetine mukaddem bir fesih ihbarnamesi ver mediği takdirde, İşbu mukavelename Iki sene geçinceye kadar mor'i kala- caktır. Fesih ihbarnamesi gönderildikten sonra bu ihbarname Fransa hükü- meti tarafından diğer âkidlere teb- Tiğ edilecektir. Işbu o mukavelename bu madde sükümlerine tevfikan fesih edilecek olursa diğer âkidler yeni bir muka- vele hükümlerini tayin etmek üzre kır konferansta kendilerini otemsil meği teahhüt eylerler. Madde: 29. Işbu mukavelenamenin o meriyete mesinden İtibaren her beş sene lik bir devrenin hitamında âkidler- d. ber biri swkaveteramenin bir veya muhtelif hükümlerini e tadil için teklifte bulunmak teşebbüsünde bulunabilirler. Kabul edilebilmek için, yüksek &- kidierden biri tarafmdan dermeyan olunan tadil talebi, 14 üncü veya 18 inci maddenin tadili mevzuu bahis ise diğer âkld tarafından ve başka maddelerin tadili mevzuu bahis ise diğer iki Akid tarafından takviye €- dilmelidir, Bu suretle takviye edilen tadil talebi, cari olan beş senelik devrenin hitammdan üç ay evvel bü tün ökidlere tebliğ edilecektir. Bu tebliğ, teklif olunan tadilâtı ve ©#- babını gösterecektir. Bu teklifler ü- zerine diploması tarikiyle netice İs- tihsali mümkün olmazsa yüksek &- kidler bu hususta toplanacak bir kon feransta kendilerini temsil ettirecek lerdir. Bu konferans ancak ittifakı ara ile karar verebilecektir, ancak 14 ve 18 İnci maddelere müteallik ta- dil meseleleri bundan mlstesnadır. Ki bunlar için yüksek âkidlerin dört- te üçünün ekseriyeti kâfi gelecektir. Bu ekseriyet Türkiye dahil olarak Karadeniz ( sahildarı oâkid devlet- lerin dörtte Üçünü ihtiva etmek Üz- re hesap edilecektir. Yukarıda anılan murahhaslar ifa- delerini tasdik zımnında işbu muka- velenameyi imza etmişlerdir. Montrö'de 20 temmuz 1986 dali nüsha olarak yapılmıştır. Ve mu- rahhasların mühürlerini havi olan birinci nüsha Fransa o Cümhuriyeti hünumetinin evrak hazinesine tevdi edilecek ve diğerleri ükid devletlere verilecektir. Protokol Bugünkü tarihli mukavelename- nin imzası esnasında (zinde imzası bulunan murahhaslar, kendi hükü- metlerini teahhüt altma alarak ati- deki ahkâm: kabul ettiklerini be yan ederler : 1.— Türkiye, mezkür mukavele- name mukaddimesinde tarif edilmiş olan Boğazlar o mintakasını derhel yeniden askerileştirebilecektir. 2 — 15 ağustos 1936 dan İtiba- ren Türkiye hükümeti mezkür mu- kavelenamede musarrah rejimi mu- vakkatan tatbik edecektir 3.— İşbu portokol bugünden İti- baren meri ve muteberdir.