10 Temmuz 1936 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 5

ea 10-.7-988 ————————— ——— —ğ— AN Mekteplerde yapılacak ıslahat Maarif Vekili tetkikat için yakında şehrimize geliyor Önümüzdeki tedris yılından itiba- ren ilk ve ortamekteplerle liselerde, Üniversitede ve bazı yüksek mek - teplerde esaslı ıslahat yapılacaktır. Her tedris şubesinde yapılacak 15- Iahat hakkında alâkadarlarca altı ay danberi inceden inceye devam eden tetkikler nihayet bulmuş ve bu meyanda memleketimiz ve bilhassa şehrimizdeki ortamektep ve lise ih- tiyacı ile bu mekteplerdeki ders du- rumları hakkında orta tedrisat w- mum müdürü Avni tarafından yapi" lan tetkiknta alt rapor maarif veki- line verilmiştir. Bu rapor biri mek- tep, diğeri tedrisat noktasından iki kısmı ihtiva etmektedir. Mektep kısmında: Memleketin hiç bir tarafında yeniden lise açılması mevzuubahs değildir. Ancak liselere lüzum ve ihtiyaç nisbetinde şubeler | gün ilâve edilecektir ki bunları hangi Uselerde kaçar tane olacağı bu râ * Porda zikredilmiştir. Fakat ortamek tep vaziyetine gelince, yalnız şehri- mizde bu yıl yeniden beş mektep ar Silacaktır. Bu mektepler Kasımpa - şa, Beykoz, Bakırköy, Samattya, Üsküdarda tesis edilecektir. Bundan başka mevcut ortamekteplerden he- men hepsine lüzumu kadar şubeler Mâve olundeaktır. * Ortamektepler de ve liselerdeki tedrisat meselesinin en milhim kıs m lisan dersleridir. Fihakika önü» müzdeki tedris yılmdan iibares ve bilhassa liselerde lisan tedrisetı da- ha pratik ve daha esaslı bir şekle if rağ edilecek, talebe Üniversiteye geldiği zaman herhangi bir Usandan lir kitabı okuyup anlıyabilecek bir bale sokulacak tedrisat yap” tırılacaktır. A Diğer derslerde tadilât “ hakkında henüz bir malümat yok - tur. Diğer yüksek mektep. ler hakkında Maarif Vekâleti yük- sek Tedrisat Müdürü Cevat tarafın- dan yapılan etütler neticesi tesbit 0- lunan esaslar da bir rapor halinde maarif vekiline verilmiştir. Bu raporda, yeniden yüksek mek- i £in beyana Se teşkilâtlarında yapılacak değişiklik- leri ihtiva etmektedir. Bu meyanda bilhassa Güzel San'atler Akademi - sinde mühim ıslahat yapılması esasi kabul edilmiştir. Bundan başka ilk tedrisat hakkında mahalli maarif müdürlüklerince hazırlanan rapor - lar da Ikmal edilmiştir. Bu arada W- zun tetkikler ve maarif müfettişle- rile yapılan içtimalar neticesi hazir- lanılmış olan İstanbul ilk tedrisatına sit rapor da bugünlerde Maarif Ve- kületine gönderilecektir. Bu rapora göre şehrimizde yeni den ilkmektep açılmasında zaruret görülmüştür. İstanbul Maarif Mü - dürlüğü, mahalle mümessillerinden ilk tedrisat çağındaki çocukların der kal tesbit edilerek gönderilmesini bildirmiştir. Esas vaziyet bu cevap- lar geldikten sonra anlaşılacak ol- akla beraber geçen sene &yni ş6 kilde yapılan araştırmalara göre bu mevcut ilkmektepler ihtiyacı karşılıyacak halde değildir. İlkmek- teplerden hemen birçoğunda yeniden şube açılması da mümkün olmadı - ğından bu yıl şehrimizde birkaç ilk mektep daha açılması düşünülmek- tedir. Üniversitenin muhtelif fakültele - rinde yapılacak ıslahat hakkında evvelâ her fakülte meclisince ha - zırlanan ve sonra da rektörün baş- kanlığında yapılan içtimalarda ka - bul edilen esaslar da geçenlerde An- karaya gittiği sırada rektör tarafın- dan Maarif Vekiline verilmişti. Şu halde Üniversite ile yüksek mektepler, liseler ve ortamektepler- de yapılacak ıslahat ve yeniden açıl- ması lâzım mektepler hakkın da alâkadar şefler İşlerini bitirmiş: ler ve son sözü söylemek tzere etüt lerini vekile bildirmişlerdir. Maarif vekili bu raporları tetkik etmiş, ve ayrıca alâkadarları da din» lemiş, icap eden notları almıştır. Bu raporlarm ihtiva ettiği nokta- lar hakkında son karar verilmeden önce Maarif Vekili Saffet Arıkan gehrimize gelecek mahallen tetkiklerde bulunacak, ondan sonra vekilin başkanlığında Üniversite rek törü ile yüksek; orta ve ilk:teğrisat müdürleri... mamnie miâhkadarmevdtk iştirakile bir içtima yapılacak ve- en son kararlar almacaktır. Bu isler ağustos ortasına kadar bitirilerek - tir. Bilhan Güzel A mmm Asamblede neler gördüm, neler işittim ? (Başı 1 incide| bir türlü havsalama sığdıramıyorum. İşte dünyanm suratıma bağırıyorum ki, ben kuvvet önünde boyun iğmiye- | Ö : 5 li ii i : İngilterenin Akdeniz filosu tenkis ediliyor Akdenizde İtalyanlar şimdi rahat hareket edecekler (Başı 1 incide) filoya dahil olmıyan bütün harp ge- mileri, yakımda İngiltereye dönecek- lerdir. Harp gemilerini Akdenizden çek- meye dair hükümetin vermiş olduğu bu karar, Avam Kamarasınm bu- günkü celsesinde mlizakere edilmiş ve bir mebus 30Ö senedenberi büyük Britanyanın Akdenizde saklamak- ta olduğu filosunun ne sebeple geri çekildiğini sormuştur. Bahriye nazırı Sir Samvel Hor ce vap vererek demiştir ki: — 300 senedenberi Akdenizde mu hafaza ettiğimiz filo, daha birçok 300 seneler orada kalacaktır. Geri ça Zırdığımız gemiler takviye olarak göndermiş olduğumuz kuvvettir. Bu na da artık lüzum kalmamıştır. Fa - kat buna nazaran eskisinden fazla bir kuvveti Akdenizde bırakmaktayız.,, Ingilterenin bu kararından sonra hususi bir konuşmadan Mussolininin temin ettiği gibi, umuluyor ki, Italya yakmda Brükselde toplanacak olan Lokarno devletleri konferansına İş- tirak edecektir. Vaziyet ne olacak? Londra 9, (A.A.) — Havas Ajan- sından; İyi matâmat almakta olar mahafil, Akdenizdeki anavatan filosunun geri çağırılması haberinin İngiliz - İtal. yan gerginliğinin sonu gelmiş oldu- ğunu, an'anevi İngiliz » İtalyan dost- luğunun tekrar canlandığını ve ihti mal İtalyanın, “Brüksel ve Möntrö Konferanslarma iştirak eyifyeceğini tahmine müsait bulunduğu mütalca- #ını serdetmektedirler, Ayni mahafil, İngiliz - İtalyan ger- ginliğinin ortadan kalkmasındar, ve iki memleket arasında dostane mü. nasebetlerin yenibaştan teessüs ot - mesinden dolayı hissetmekte olduk- ları memnuniyeti izhar etmekte ve fakat İngiliz filosunun. Akdenizde bulunmasının Mussolininin Habeşis - tanı fethetmesine mâni olamamış ol- maamdan dolayı duymakta olduklar! hacalet, hissini, gizlememekisdirler. Bündari büşka bü mahafil, söriha - a a Me el kileceşini a tedirler, Filvaki bu hâ- diseler İtalyan deniz tayyarelerile tahtelbahirlerinin yalnız düşmanın İlalyan sahillerine yaklaşmasına mâ- ni olmakla kalmıyarak Akdenizin şarkı İle garbı arasmdaki münakali- | tı kesmek ve torpil tarlaları vücuda getirmek ve Sicilya ile Pontelleria a - dası arasında tahtelbahirlerle adeta bir set yapmak suretile Maltayı isti. fade edilemiyecek bir vaziyete sok .| mak gibi şeyler yapabileceğini ispat etmiştir, dolayısile (Başı 1 incide) selde toplanacak konferans hakkın- da Echo de Paris gazetesinde bir yazı yazmış olan Pertinax, diyor ki: “ Fransızlar, Almanlarla yapıla- cak telakinin Almanya ile “doğru- dan doğruya bir müzakereye giriş- mek maksadile yapılmayıp Fransız- larla, İngilizler, Belçikahlar ve — gelmek İstedikleri takdirde — Ttal- yanlar arasında bir blanço meydana köymak için yapılacağı beyan et- mektedirler. Almanya İle müzakera- ta sonradan ve ihtimaller müsait o- lursa başlanılacaktır. Şayet Italya, bu müzakerelere Al- manyanın hemen iştirak etmesini isteyecek olursa Fransız siyasetine çatmış olcaktır. Çünkü bu suretle Lokarno misakının kendisine yük- letmekte olduğu taahhütleri ihlâl etmiş olacaktır. Romasın bu bapta henüz kati bir karar almamış olduğunu ümit edi- yoruz... Dr. Muhlisin ölümü (Başı 1 incide) Ehli hibre raporları mahrem oldu. ğu ve bunların münderecatma an - cak mahkemelerde vukuf peyda edi. lebildiği cihetle bu raporun tafsilâtı hakkmda malümat almak kabil ola. mamıştır, ancak ehli hibrenin vardığı neticeyi hülâsaten öğrenmek müm - kün olmuştur. Aldığımız malümâta göre ehli hihre; profesör “Nissen,.in hasta üzerinde tam Ve zamanında İ- cap eden ameliyatı icra eylediğine, ertesi günü ilmi bir vazife ile Roma- ya gitmesinin bu bapta bir mahzur teşkil edemiyeceğine, “Nissen,, yok- ken muavinleri Fahri ve Bürhanet - tin tarafından esasen bunlara dü - gen tıbbi vazifenin ifa edilmiş bulun- duğuna, bilâhara Mim Kemalin mü. dahalesinin de yerinde bir hareket olduğuna ve binsenaleyh doktor Muhlisin ölümünden dolayı ortada bir suçlu olmadığına karar vermiştir. Zannedildiğine göre doktor Muh. lisin ameliyata rağmen kurtarılama- masmın Manisadan buraya kadar gel mek için kaybettiği zamanın tıbben telâfisine imkân hasıl olamadığından ileri geldiği de raporda kaydedilmek tedir. Ticaret Odasındaki endüstri şübesi maliyet fiatlerile uğraşacak Ticaret odasında bir endüstri şu- besi teşkil edildiği yazılmıştı, Bu şu- be, ilk iş olarak sanayideki maliyet fiati meselelerle meşgul olacaktır. Esasen sanayi mamulâtınm maliyet fiatlerini kontrol etmek için yeni bir kanun da çıkmıştır. Iktisat Vekâleti bu kanun mucibince,ilk defa olarak pamuk ipliği fiatlerini tesbit etmiy-| tir, ! Ticaret Odası endüstri o şubesi İngilterenin Akdenizdeki filosu Londra, 9 (A.A.) — Röyter ajan- sından : Bu sabah selâhiyettâr ma- haftide Akdenizdeki © Ingiliz filosu- nun normal miktara indirilmesine hemen başlanılâcağı söylenilmekte idi, Normal mıktara indirmek demek halihazırda Cebellüttarikda bulunan ana vatan filosunun İngiltereye ve yine mezkür denizde bulunmakta o- İan Uzak Şark filosunun da Uzak Şarka dönmeğe başlaması demektir. Bununla beraber şu ciheti hatırla- mak icabeder ki Eden, Avam Kama- rasında vaki beyanatta Akdenizdeki Ingiliz müdafaa (kuvvetlerinin dai- mi mahiyette olmak üzere arltırıla- cağını söylemiştir. Akdeniz anlaşması Londra 9, (A.A.) — Resmi mena- biden bildirildiğine göre, İngiltere ile Akdenize sahil devletler arasm - daki karşılıklı yardım tedbirleri, Ak- denizde tam bir istikrar yeniden vü. cuda gelinciye kadar mer'iyette ka- Iscaktır. Bundan çıkan mafia şu ol- sa gerektir ki bu tedbirlerden vaz- geçmek için herhangi bir anlaşmanın bu istikrarı temin etmesi beklene - cektir, Parlmento muhafazakâr (parti mahafili İse, bilâkis, İngiliz harp gemilerinin kismen Akdenizden çe - anlaşmalarınm Tahran, 9 (A.A) — Horasan eya- letinde bir zelzele olmuştur. 12 ölü ve 50 yaralı vardır. muhtelif sanayi sahalarında tetkikat yaparak, hangi malların pahalı oldu- Bunu vekâlete bildirecektir, Ticaret Odası endüstri şubesinin kadrusuna İki raportör de tayin edecektir. Raportörlerin tayini için, yüksek mektep mezunları arasında bir mü - sabaka açılacaztir. Kral Sekizinci Edvard Fransaya gidiyor Paris, 9 (A.A.) — Ingiltere bü- Yük elçisi, Kral Sekinci Edouvard' m, Fransanm Cenup sahilinde 15 gün kadar ikamet etmek arzusunda Kan iç bakanma bildirmiş- Gonatas aleyhine takibat Atina 8, (Tan) — Liberal partisi idare merkezi azasımdan eski âyan reisi Gonatas'ın Selânik gazetelerin « den birisinde çıkan bir makalesini krala karşı tecavliz södeden Selânik müddetumumisi, Gonatas aleyhinde takibat icrasına karar vermiştir. Go- natas, makalesinde kat'iyyen kralı kasdetmediğini söyliyerek müddelu- muminin bunadair olan kararmı gayrimakul bulduğunu ilâve etmiş - tir, Kudüste çarpışmalar Londra, 9 (A-A.) — Daily Herald gazetesinin Kudüsden öğrendiğine göre beş İngiliz askerinden mürek- kep bir devriye kolu, dün Araplar. la çarpışmıştır. Diğer taraftan pazartesi günü A- raplar tarafından yaralanmış olan İngilizlerin ölmüş olduğu öğrenil- 5 ee Boğazlar Konferansı talik edildi İngiliz projesinin ilk okunması dün bitirildi Başı 1 da tefsir edilmemesini istemektedir. İngiliz murahhas heyeti, konferan sın akşam toplantısında, Sovyet tek Ufine muhalefet etmiştir. Titülesko ise, İngiltereyi, Cenevrede mıntaka- vi paktlara, Montrö de ise savaşlara müzaheret ettiğinden dolayi tahtie eylemiştir. Konferansın tebliği Montrö, 9.'(A.A.) — (Tebliğ) Konferans, 17 ve 19 uncu madde- leri tasvip etmiş ve tahrir komlite- sine havale eylemiştir. Japon murahhas heyetinin talebi üzerine, konferans, 18 inci madde nin müzakeresini başka bir içtimad | talik etmiştir. Konferans, harp tehdidi sebebiyle Boğazişrın Türkiye tarafından ka. patılmasından çıkacak vaziyeti mü zakere etmiş ve teknik komite, bu husus hakkında murahhas heyetleri tarafından yapılacak teklifleri tet- kik etmeğe ve harp tehdidi takdirin- de Türkiyenin lüzum (gördüğü her türlü tedbirleri almak hakkımı mu- bafaza eden bir formül vücuda ge tirmeğe memur edilmiştir. 20 inei madde ile alâkadar olarak, Boğazlar mıntakasında hava seyri- seferi için geçit kulvarları hakkmda noktai nazar tentileri (yapılmıştır. Türk murahhas heyeti, hava sefal- ninin, gerek tulani gerek arzani su- rette geçişlerini mümkün kılacak bir metin tevdi evlemek niyetihde öldu- ğunu bildirmiştir. Madde, sonraya bırakılmıştır. 21 inci madde,beynelmilel Boğar- lar komisyonu hakkında bir müna- kaşaya sebep olmustur. Türk murah has heyeti, komisyonun lağvini iste- miş ve bazı murahhas heyetleri bu teklifi tarviç etmişlerdir. Bazi mu- rahhas heyetleri de İstatistiklerin tu tulmasmı o kolaylaştıracak ve Türk hükümetinin yükünü azaltacak bu- lunan bu komisyonun ipkasmn fay dalı olacağını tebarüz ettirmişlerdir. | ayet bazı diğer murahhas heyet- leri.de bazı.orta. sureti . haller ileri | sürmüşler ve meselâ Türk makam- | larının mukavelenameyi “imza eden | devletlerin - -konosolosları ve yahut her hangi diğer makamlariyle İş birliği yapması lerdir. Mesele sonraya birakılmıştır. Saat 16 da yeni bir içtima yapıla” Montrö 9, (A.A.) —; - Havas - Konferans, akşam toplantısında İngiliz projesinin ilk kıraatini ve tet. kikini bitirmiştir. Aşağıdaki noktai nazar farkları Yalmıştır: Karadenizde Alman cep kruvazör. leri sisteminde gemiler görmemek. için, Sovyetlerin Karadenize yalnız hafif gemiler girmesine müsaade edilmesi hakkındaki endişesi Sovyet filosunun tonaj ve adedi tahdidi olmaksızın o Karadenizden çıkması. Karşılıklı yardım halleri ve mın - takavi anlaşmaların tatbiki ihtimal- leri hariç olmak üzere, harp zama - nında Karadenizin yabancı gemilere radikal surette kapatılması. İngiliz - Sovyet ihtilâfı hakkında Taymis ne diyor ? Londra, 9 (AA) — Gazeteler, Montrö Konferansında Ingiliz ve Sov. yet delegasyonları arasında baş gös teren fikir ihtilâflarını mevzubahset mektedirler, Times diyor ki: “Ingiliz delegasyonu, Fransa tara- fından tasvip edilen, ve harp takdi - rinde Sovyet gemilerinin Boğazlar . eti mekiği ml haklı rme| . tı “okâmına İstinat eden dert ek lifini kabul etmemektedir. Ingiltere. nin bu vaziyeti, bu pakta muhalefet risi hükümetlerinden talimat istemiş. lerdir . Türkiye ve Yunanistan Atina, 9 (A.A) — Montröden ve Türkiyeden gelen telgraflar bütün Atina matbuatında derin alâka ile karşılandı. Gazetelerin çoğu baş gösteren ih- tilâfm anlaşma İle neticel, 0. midini göstererek Türkiye hakkında dostane ifadeler kullanmaktadırlar. INCIDE getirmektir. , ingiltere, sarhlılardaki büyük toplar Önümüzdeki içtima Genel Sekreterlikçe tayin edilecek Montrö, 9 (A.A.) — Tebliğ: Konferans, İngiliz projesinin tet - kikine devam etmiştir. 22 inci madde tahrir heyetine ha - vale olunmuştur. 23 tüneli madde için Sovyet mu » “| rahhas heyeti yeni bir metin tevdi et miştir. Matbusta bildirilen bu metin hakkında muhtelif murahhas heyet- leri, Milletler Cemiyeti paktındân ve Milletler Cemiyeti çerçevesi içinde yapılmış anlaşmalardan çıkan hu - kuk ve taahhütlerin şümulü üzerinde mülâhazalar yürütmüşlerdir. Muhte- Uf heyetlerin, Sovyet metnini ince bir tetkike tâbi tutulmalarına ve ta - limat almalarına intizaren, bu mad- de sonraya bırakılmıştır. 24 üncü madde tahrir komitesine havale olunmuştur. Türk murahhas heyeti pek yakm da 25 inci madde hakkında bir tadil teklifinde bulunmak niyetinde oldu « ğunu bildirmiştir. Mukavelenamenin meriyete cirişi, tasdik ve müddeti hakkmda fikir te- atisinde bulunmuş ve 26 mer mrdde yi tahrir komitesine havale etmiştir. “Onümüzdeki — içtima, o Beskenla istissreden sonra genel sekreterin yapacağı davetle tesbit olunacaktır. icre silânlanıyor 1Bası 1 ineidel 50 milyonu bulmustur. Ingilir hükü- metinin bu sene silâhlanma İrin sar- fettiği para. geren menenin 190 mil- yonuna mukabil 190 mil: bıli$ Amrktadır, Silâh fabrikalarına you siparişler veril'yor Londra, 8 (A.A)— Ana vetandar İki birinei srıf teyyarelerin miktarı izere — 1750 ye çıkartlmestir. Silâh fabrikalarma yapılıcak si- paritler için kabul © edilen.munzam tahsisat, 292,700 Ingiliz llrasma ba- Tiğ olmaktadır. Dört munzam tahsisat vekünu ise 852,100 liraya , Bahriye ilâve edilen *ahsisat yekünu. 11.015.000 liradır. Program, ordunun boşluklarını dolduracak ve tatbiki için takriben, 5.814.000 lira sarfolunacaktır. Habeş-Italyan ihtilâfı o dolayisile alınmış olan hususi tedbirler için yapılan sarfiyat 1,252,000 lira tah- min oli Deniz inşaat programına yapılan ilâveler Londra, 8 (A.A.) — Istenilen faz- la tahsisat miktarları ilân edilmiş- tir. Bunlar: deniz kuvvetleri için 1.059.000, kara ordusu için 6.600.000 ve hava kuvvetleri için de 11.700.000 isterlin Tirasıdir. 1996 deniz inşaat programma: 2 kravilzör, 1 filotiln kılavuzu, 8 dest» royer, İ uçak gemisi ve 4 deniz altı gemisi ilâve edilecektir. Hava — kuvvetleri > mürettebatı 50.000 den 56,000 'e çıkarılacak- tr. Deniz aşırı hava flotillalarının miktarı da 1939 yılma kadar 25 den 37 ye arttırılacaktır. Yeni zırhlılara konulacak #opların eb'adı Londra, 9. (A.A.) — Röyter ajan- sından: Selâhiyettar bir menbadan bildirildiğine göre İnşaası “mütasav- ver olan otuzbeş biner tonluk iki In- giliz zırhlisi, — Amerikalılar yakın da İnşa edecekleri iki zırhlıya on al- tışar püsluk top koysalar bile — on dörder pusluk toplarla mücehhez olacaktır. Bu kararın saiki, Uzak Şarkta kullanılacak (zırhblarla Av- rupada kullanılacak (o gırhblar ara- sında bir fark vücuda iğ çapını 14 pus olarak tesbit ve tahdid eden maddeyi kabule hazırdır. Kahire, 9 (A.A.) — tayyare kuvvetleri, geçen haftadan beri İskenderiye açıklarında müşte“ rek manevralar yapmaktadırlar, Siyasi mahafil, bu münasebetle geçen sene İskenderiyede bir hava iss harekesi ihdası için bir plân hazırlanmış olduğumu hatırlatmak» tadırlar