10 Temmuz 1936 Tarihli Ulus Gazetesi Sayfa 1

ON YEDİNCİ YIL. NO: 5370 Başbetke SON VAZİYET Montrö'den aldığımız haberle- gin, bizi hiç te memnun etmemek: te olduğunu saklamaya lüzum mızı söylemek bile lüzumsuzdur. Kapımızı açık birakamayız. Bu noktadan her şey bizimle birlı Akdeniz ve Ka nomi, politika ve mü, ından ne kadar esaslı menfa- atlere temas etmekte olduğunu ha- tırdan çıkarmıyoruz. Bilhassa Ka- radenizin büyük bir kısmını, s: yet komşumuzun sahilleri kap- İamakta — olduğunu — snutmayız. Boğazların - emniyetsiz. kalma- sına ne kadar tahammül ede- mezsek, yeni - boğazlar — reii- minin daimi bir ihtilâf hali do- #urmasına da razı değiliz. Türki- ye, bir yandan tam müstakil, bir yandan tam barışçı bir devlet ola- rak boğazları meselesizleştirmek davasını gütmektedir. Riz boi lari taarruz. ve süikastlere karşı kapayacağız. Mesele Türkiye prensip o- Yani Türki- ye'nin boğazları silâhlamak hakkı ve zarureti kabul edilmiştir. Fa- kat umumi esaslar tesbit olunur- rinde kati hakimiyeti, dali veya Karadeniz aleyhine Türkiye'nin boğazları emniyet raz edemiyen - devlet- lerden bazıları. kendi görüşlı birlestirememektedir. Montı feransının neticesiz kalmasına da vaziyet asla elverişli değildir. Bu konferans ne silahsızlanma, ne de cihan ekonomi konferansına ben- zer. Montrö konferansında esas, müstakil bir devletin müdafaa em- 'niyeti meselesidir: bütün diğer münakasalar, ehemiyetleri ne o- olursa olsun, bizim icin bu mesele- den sonra gelir. Konferanstan Türkiyeye aid bu müdafaa emni- yeti davasının en yakın zamanda halledilmesini istemekliğimiz, şüp- hesiz kimseyi hayrete düşürmez. Savyetler, Karadenizde kendi em- niyet menfaatlerini ihlal eden ay- kırı bir teklifi kabul etmemekle ona biz başta olarak. hak verme- mek elden gelmez. Eğer Türkiye, cihan tarafından tasdik - olunan boğazlar emniyetsizliğini bir an evel ortadan kaldırmak azminde onu da haklı bulmıyacak olan yoktur. En doğru yol, Türkiyenin ve Karadeniz devletlerinin kendile- rine göre müstesna vaziyetleri dü- şünülerek, fakat bu müstesna va. ziyet Karadeniz'le münasebette bulunan devletlerin menfaatleri ve Karadeniz'in az gerileri üze- rindeki her türlü tesirleri hesaba katılmamak gibi bir ihmale sebeb teşkil etmiyerek, Montrö'de â.ı.şh., mukavele elde edilmesi- lir. Şüphesiz böyle bir anlaşmayı kolaylaştıracak esaslar, yalnız bo- darı kapamak değil, boğazlar meselesini de kapamak başlıca kon-: Falih Rıfkt ATAV : Montrö konferansında İngiliz mukavele pr ve tetkiki d Montrö, 9 ÇA.A.) — (Tebliğ) Kon- ferans, 17 ve 19 uncu maddeleri tasvip etmiş ve tahrir komitesine havale eyle- miştir. Japon murahhas heyetinin talebi ü- zerine, konferans, 18 inci “maddenin müzakeresini başka bir içtima — talik etmiştir. Konferana, harb tehdidi - sebebiyle Boğazların Türkiye farafından — kapa- tılmasından çıkacak vaziyeti müzakere etmiş ve teknik komite, bu husus hak- kında mürahhas/ heyetleri tarafından yapılacak teklifleri tetkik etmeğe ve Leman gölü üzerinde Satanyon adası harb tehdidi takdirinde Türkiyenin I zum gördüğü her türlü tedbirleri ale mak hakkınr muhafa: for. | den bir 20 inci madde ile alâkadar olarak, Boğazlar mıntakasında hava seyrisefe- ri için geçit kulvarları hakkında noktai nazar teatileri yapılmıştır. Türk mu- rahhas heyeti, hava sefaininin, gerek tulı sürette geçişlerini mümkün kılacak bir metin tevdi eyle- mek niyetinde olduğunu - bildirmistir Madde, sonraya bırakılmıştır. gerek arzar Boğazlar komisyonu hakkındaki talebimiz 21 inci madde, beynelmilel Boğazlar komisyonu hakkında bir. münakaşaya sebeb olmuştur. Türk murahhas heye- ti, komisyonun lâğvını istemiş ve bazır Murahhas heyetleri bu teklifi terviç etmişlerdir. Bazı murahhas heyetleri de istatistiklerin tutulmasını kolaylaş- tıracak ve türk hükümet in yükünü a- zaltacak bulunan bu komisyonun ipka- sının faydalı olacağını tebarüz ettir. mişlerdir. Nihayet diğer murahhas he- yetleri de bazı orta sureti haller ileri sürmüşler ve meselâ türk makamları: 'nın mükavelenameyi imza eden devlet. lerin konsolosları ve yahut - herhangi diğer makamlarıyle iş birliği yapması esaşını göstermişlerdir. Mesele sonra- ya birakılmıştır. Nevyork da Sıcaktan 143 kişi öldü Nevyork, 9 (A.A.) — Sıcak dalgası, ULUS ADIMIZ, ANDIMIZDIR. öjesinin ilk okunma ün bitirildi Gant 16 da yehil bir içtima 'yapılar Caktır; Romanya, Bulgaristan ve Yuna- nistan Boğazlar komisyonunun 'vını istediler Mestrü S VÂ) — Haves ajımar muhabirinin öğreni Boğazlar komisyonu hakkındaki müna- kaşa esnasında Romanya, / Bulgaristan ve Yunanistan, komiyonun lâğvmnı is- ine göre, bugün n türk noktal nazarını terviç etmiş- der, Fransa ve İngiltere ise bu komis- yonun kalmasının faydalı olacağı fik- lardır. Tinde bulunmu Soryetler birliğinin bir talebi (D.N. B) murahhas heyeti, ine bir Sövyet- 5, 9 ve 16 ıncı maddeleri, mütecaviz bir devlete — karşı tedbirleri tahdit edecek ve yal cavüze uğrıyan devlete yardım için harb (Sonu 4. üncü sayfada) Sovyetler birliği ingiliz projesinin 23 üncü maddı fıkra ler Montrö mektuplar Asamble ve Liyon Montrö, 4 temmuz 1936 Negüs'ü, Cenubi Afrika Devlet- leri İttihadı delegesini, Edeni, Blu- mu, Litvinofu dinledikten - sonra Milletler cemiyetinin iktidarı” hak- kında lüzümsuz hayaller yapmağa 'yer kalmadı. Milletler cemiyetinde bugünkü şartlar içinde pek az şey- ler halledilebilir, yahud Milletler ce- miyeti kendi dışında halledilen işler- den pek azı hakkında avkırı kararlar verebilir. Negüs Cenevreden habeş mille- tine bir çok haberler götürebilir, fa- kat bu haberlerin içinde her biri ha- beş milletinin kendi mukadderatı hak- kında ancak kendisinin karar vere- bileceği haberinden daha doğru ola- maz. Belki asamble Habeşistanın İ- talyaya ilhakını derhal tanımıyacak- tır fakat, Habesistanda İtalyaya mu- kavemet için Negüsün istediği on 10 TEMMUZ 1936 CUMA Son haberler üçüncü sayfamızdadır mamz HER YERDE 5 KURUŞ Salt günü akşamı trenle İstanbula hareket etmiş olan Başbakanımız İsmet İ- nönü, dün sabahki ekspresle şehrimite dönmüş ve garda bakanlarla şehtimizde- ki saylavlar ve bakanlıklar ileri gelenleri tarafından karşılanmıştır. Resmimiz Başbakanı Sıhat ve Bayındırlık Bakanlariyle birlikte göstermektedir. Leh hükümeti Danzig statüsü- nün tek taraflı tadilini istemiyor B. Greiser senatonun istisnai kanunlar neşretmek - niyetinde olmadığını söyledi Varşova, 9 (A. A.) — Leh ajansı bil- diriyor: Lehistan genel komiseri dün Danzig senato başkanı nerdinde bir de. marş yapmıştır. Genel komiser, Lehistan hükümetinin Danzig statüsünür bir taraflı tadiline muvafakat edemiyeceğini bildirmiş ve mer'i anlaşmalar çerçevesinden dışarı çıkan ve Lehistan teciminin Danzig ni üzerinden normal bir sürette ce. reyanma tehlike koyan her türlü hare- ketin zaruri olarak Lehiştanın aksülz mellerini doğuracağını haber vermi Senato başkanı Greiser, senatonun is. Şiklik olmuyacaktır. Almanyanın Dan. zigi sadece alman topluluğuna sokmağı tercih etmekte bulunduğu, “ancak bu » şeklin Lehistanca kabul edilemiyeceği, iyetinde ol. Danzig kanlınlariyle tesbit edilen çer- çeve sınırını geçmiyeceği cevabını ver. B. Lester B. Greiser B. Hitlerin ise Lehistanın dostluğuna fevkalâde bir kıymet vermekte ğundan dolayı bu noktada israr ci ceği söylenmektedir. Deyli Meyl yazıyor: “Danzigdeki gergin vaziyetin sebebleri artık herkes. ge bilinmektedir. Bu sebebleri mek için oraya bir tahkik komitesi gön dermek ve mevsimsiz bir müdahale ile bu gerginliği artırmağa hiç de ihtiyaç yoktur.” “Gülünç ve tehlikeli bir adım” Londra, 9 (A. A.) — Deyli Meyi ga. zetesi, başmakalesinde Danzig meselesi nin halli için bir ingiliz . fransız - por Morning post gazetesinin tahminleri Londra, 9 (A. A.) — Danzig mesele. sinden bahseden Morning post gazete #i, yakında mezkür şehirdeki Milletler cemiyeti büyük komiserliğinin ilga edi.. leceğini ve “Resmen muhtariyeti haiz bir Danzig arazisi” ihdas ve bu arazi. 'nin Almanyaya tâbi imiş gibi idare olu. nacağını kestirmektedir. Serbest şehre ait olan bütün meselelerin doğrudan doğruya Almanya ile Lehistan arasın. da halledileceği söylenmektedir. Lehis- tanın Danzigdeki şimdiki ekonomik hakları muhafaza edilecek ve almanlar. | tekiz komisyonunun — kurulmasını gü. a münasebetlerinde ameli hiç bir deği. (Sonu 5. inci sayfada) Akdeniz anlaşmaları hak kında iki aykırı haber Londra, 9 (A.A.) — Resmi kaynak- lardan bildirildiğine göre, İngiltere ile Akdenize sahil devletler arasındaki kar- gılıklı yardım tedbirleri, Akdenizde tam bir istikrar yeniden vücuda gelinceye kadar meriyette kalacaktır. Bundan çı- kan mana şu olsa gerektir ki, bu tedbir. hale gelmiş oldukları telâkkisinde bu. Junduğunu resmen Londra ve Roma'ya bildirmiştir. İTALYAN TAYYARECİLERİN ÖLDÜRÜLMESİ ETRAFINDA lerden vaz geçmek için her - hangi bir anlaşmanın bu istikrarı beklenecektir. Habeşistanda milyonu da ona vermiyecektir. daha şimdien 143 kişinin ölümüne se- bebiyet vermiştir. Nort - Dakota'da 45 santigrad hararet derecesi kaydedilmiş- Cenevrenin bambaşka bir man- tik bambaşka bir adâlet telâkkisi var- dir. Vyoming'de mühim hasarlara sebeb 'veren müdhiş orman yangınları çıkmış. Negüs'ün italyan - habeş harbın- daki bitarafane neşriyatlarından do- Amerika arazisinin üçte birinin ku- | layı türk gazetecilerine teşekkür et raklığa maruz bulunduğu tahmin edil- | tiği gün, çekoslovakyalı yahudi bir mektedir. Nort - Dakota çiftlik sahible- | gazeteci, asamble - salonunda bir ö- tinin yüzde doksanının zararları adeta | lüm nümayişi yaptı. Biri türk gaze- onların tamamen mahvolmalarını intaç öteki Milletler cemiyeti tari- etmistir (Sonu 2. inci sayfada) milerinin kasmen Akdenizden çekilmesi- ni, yardım anlaşmalarının tadili için bir başlangıç olarak görmektedirler. İtalyanın vaziyeli Paris, 9 (A.A.) — Madam Tabilin Habeşistanda ölmüş olan italyan tayya- recilerinin karşılaşmış oldukları bu fe- Parla, $ ÜLA) — Haa süğlüğeri | eee aa ö ae Fransız hükümeti, milletler cemiye- ““';“'"“'“" ğ ü Şi zeerf tedbirleri 5 tememazdan izi | L Oltalyanın Haborisandaki . vasiyeri baren kaldırmak hakkında aldığı karar , üzerine, italyan - habeş anlaşmazlığı es- | olan fena haberler, az çok heyecan u- nasında italyanların Akdenizde bir teca- | Yandırmırtır. Öte taraftan İtalyanın sı- Vüzü ihtimaline karşı vücuda getirile: yasal vaziyetinin gitgide fenalası yardım anlaşmalarınm - hükümeüz bir (Sonu 3. Üncü saytada) ae z —îhkîf:îfc if.:— 4 ğr v 7 Varlae K e 6 K Y