1 Temmuz 1936 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 4

* his ve memnuniyetle, Mahmut Be- zan 4 Büyü kanının Türk inkılâbı NOSE EEE Başlarken No. 5 Yazan : Ziya Şakir Postlarının gideceğini anlıyanlar büyük yeisle harekete geçmişlerdi — Görülüyor ki; bizim memleke - timizde, imparatorluk sistemi iflâs etmiştir. Memleketi, ve bilhassa Türk eri kurtarmak için, Cümhuriyete yü rümekten başka çare kalmamıştır. Demişti... Ve nihayet, on sene ev- vel düşündüğünl ve şlediğini de; işte bugün tahakkuk ettirmişti. Türkiye Büyük Millet Meclisinin gekli, (Cümhuriyet) olmakla bera - ber, bu şekli, zamanım icabatma gö- re tevil etmek icap eylemisti. Hattâ mecliste mebuslarım yeminine bile: (Hilâfet ve saltanatm, vatan ve milletin istihlâs ve istiklâlini temin edecsk tedabiri teemmül ve tatbik etmek üzere...) Kelimeleri ilâve edilmişti. Meclisin, şekil ve mahiyetine dair kabul edilen kanunun birinci maddesi Asıl maksadı göstermeğe kâfi idi Bu madde, şundan ibaretti: (Madde: 1 — Büyük Millet sağ “1 teşri ve icra kudretlerini haiz... idarei devlete bizzat ve müstakiller vüzrülyeddir. İkinci maddenin birinci fıkrasında se; bir kayıt mevcut idi. Madde: 2 — Büyük Millet Meclisi, (gayesinin husulüne değin) müste- mirren hali inikattadır. Acaba, bu gaye nedir?.. Bunu tas Tihe, lüzum hissedilmemişti. Bunu, ancak zaman gösterecekti, * Ankarada Büyük Millet Meclisinin Açıldığı gün, artık poatlarının elden gitmek üzere olduğunu anyalanlar, büyük bir yeis içinde harekete gel - mişler.. Aczin ve ihtirasın verdiği bir çılgınlıkla, taarruza geçmişlerdi. İstanbuldan aldığı emir ve tali - mat mucibince, bu taarruzun bütün teferrilatını, yeni İzmit mutasarrıfı, » Miralay mütekaidi - Çerkes İbra- him Bey idare etmekte idi. Bolu faciası üzerine derhal İsyan suhasma hareket için emir alan 24 Üncü fırka kumandanı kaymakam Mahmut Bey; (Geyve) den hareket etmiş; muntazam bir tabur askerle ve süratle Adapazarma gelmişti... Adapazarınm milli teşkilâta taraftar halkı ile kuvayi milliye kumandanı (Kuşçubaşmın oğlu, Eşref Bey) ta- rafından karşılanmış: misafir edil - mişti. Bu sırada Hendek havalisinde de isyan emareleri başgöstermişti. Adapazarında iki gün kalan Mah- mut Bey, isyan.sahası üzerinde ya- pacağı hareketin hazırlıklarını ikmal etmiş... at Üzerinde taburunun başi- na geçerek halka ve askerlerine kar- şi çoşkun bir nutuk söyliyerek vazi- yet ve maksadı izah eylemiş. On - dan sonra, atını mahmuzlıyarak us- kerlerine hareket emri vermişti. Adapazarlılar, büyük bir sevinç Içindelerdi. Mahmut Beyin askerle - rinde ve maiyetindeki milli müfre- zelerde gördükleri intizam ve itaat; âsilerin yakında tepeleneceğine, ve isyanın kendi memleketlerine sira - yet elmiyeceğine kanaat getirmiş - lerdi. İşte bu kanaatten mütevellit yin kuvvetlerini derin bir meserret içinde selâmetlemişlerdi. Mahmut Bey, hiç bir hâdiseye ma- Tuz kalmadan, (Hendek)e girmişti. © Ve, Ankarada Büyük Millet Mec- lisinin açıldığını, orada duyarak bü- yük bir memnuniyet hissetmişti... Va ziyet, durmaya müsait değildi. Bo- Iudan avdet eden Düzcedeki âsileri bir an evvel tepeledikten sonra, Bo- Tu civarında sıkışık bir vaziyette ka lan Arif Bey müfrezesine yetişmek elzemdi. Buna binaen; Mahmut Bey. pek kisa bir tevakkuftan sonra (Hen Fakat Hendeğe iki kilometre me- “om Çökme beyle yol mler; ri Mahmut Beyle, yanında Dalumanl rı « Çerkes usulü üzere - öğle yeme- ğine davet etmişlerdi. Aslen Çerkes olan Mahmut Bey, milli an'ane mu- | cibince yapılan bu daveti reddedeme miş; büyük bir nezaketle atından İ- nerek ziyafet yerine gitmişti. Bu sı rada Mahmut Beyin maiyetinde, er 'kâm harbi yüzbaşı Sami Beyle on bir zabit ve kırk süvariden mürekkep ka rargâh efradı bulunmakta idi. Davetçiler, misafirlerine çok par- lak bir hüsnü kabul göstermişler; hattâ âsileri tel'in ederek kendileri. | gin de milli teşkilât ile beraber ol- duklarmı söylemişler; gerek Mah - mut Beğe, ve gerek maiyetindekile- re büyük bir emniyet telkin etmiş- lerdi. Onun için ziyafet, çok samimi bir muhabbet ve müveddet içinde geçmişti. Fakat. tam artik yemeğin sonu- na doğru birdenbire davetçiler, etra- fa dağılmış.. misafirler ortada kal- mış,. her taraftan misafirler üzerine korkunç bir kurşun yağmuru yağma ya başlamıştı. Mahmut Beyle, erkni harp Sami Bey ve diğer on bir zabit; bir anda kanlar içinde yere yuvarlanmıştı. Ka rargâh efradı, derhal silâha sarılmış ti. Fakat birkaç el silâh atmağa bi- le muvaffak olamadan; o zavallılar da o feci ve kanlı âkıbete uğramış- Vardı. Bu facia, derhal Hendeğe aksetmiş ti. İzmit mutasarrıfı Ibrahim Bey ta rafından - iki gündenberi - hazırlan mış olan âsiler, bir and a ortaya dö- külüvermişlerdi. Kasabanın temiz kalpli hulkının yalvarmalarına rağ- men oradaki zabitleri ve mlüdafani hukuk mensuplarını tevkif etmişler- di. Ve sonra da, muhtelif geçit nok talarında pusular tutularak - bu fa- ciadan haberdar olmayan - asker kıt'aları, kolaylıkla ele geçirilivermiş ti. Silâhlarmdan tecrit edilen bu as kerler, Düzceye getirilmişti. Orada, Hürriyet ve İtilâf fırkasınm sarıklı ve sakallı erkânı bu saf ve cahil as kerlerin karşılarına dikilmişler: — Evlâtlar!.. Siz, Padişah ve Ha fe Hazretlerinin has askerleri idi - niz. Harp bittikten sonra, sizi ter - his etmek, evlerinize göndermek lâ- zumdı, Fakat, harp içinde sizi sürlim sürüm süründüren.. ve sizi cepheler de süründürürken, burada da ocak- larınızı söndüren İttihatçılar, sizi ter hi s etmediler.. Yeni baştan mel'un ibtiraslarına âlet etmek istediler, din kardeşleriniz? öldürtmek içiN leri, bizim karşımıza getirdiler... El lerinizde silâh ve bize tam düşman vaziyetinde yakalandığmız için, sizi öldürmek.. ipe çekmek.. kurşuna diğ mek; bizim hakkımızdı. Fakat biz. dini bütün islâm olduğumuz için si- zin canınıza kıymıyoruz. Padişahı- mşız ve Halifemiz namına sizi affe- diyoruz. Hattâ, bun nla kalmıyarak sizin ellerinize terhis tezkerelerinizi veriyoruz. Sakın bir daha o İttihat- çılara.. o, (Kuvayi Milliyej denilen (bâği) ve fetvayi şerif mucibince idam mahkümlarma uymaymız. Der: hal köylerinize dağılmır. İşinize gü- cünüze bakmız. Padişahmıza ve Ha- lifenize beş vakitte dua etmeyi unut- maymız. Diye; saatlerce süren âyetli, ha- İ disli nutuklar söylemişler.. Sonra da İ ellerine, Hürriyet ve İtilâff fırkaı nm mühriyie mühürlenmiş birer kâ gıt vererek, köylerine göndermişler- di. » Mahmut Beyle arkadaşlarmm, bu İkadar feci bir şekilde ve kahbece $€ bit edilmesi ve (Hendek) in de âsi- lere iltihak etmesi; Ankarada henliz açılmış olan Meclise skseder etmez, büylik bir heyecan husule gelmişti. Bir taraftan âsilerin şiddetle te - kip ve te ileri için muhtelif istika- metlerderf kuvvetler sevkedilirken, diğer taraftan da - beyhude yere kan dökülmemesi için - meclis azalar - dan bir nasihat heyeti gönderilme- sine karar verilmişti. dArkamı TAN ABONE VE ILAN ŞARTLARI KUŞBAKIŞI Yolların: hendesesi Eyfel kulesinin ucundan aşağı ba- kanları büyüleyen, kulenin baş dön- dürücü iğinden ziyade Parisi örümcek ağı gibi dokuyan yolların hendesesidir. . Paris yolları gayet sıkı talim ve terbiye görmüş askerlerin sert kes- Kin adımlarile manga manga, bölük bölük, ordu ordu ilerlerken mütema- diyen hendesi şekiller çizerek sehri sımsıkı dokurlar, Eyfelden aşağı ba- karken: — Meğer musiki ile hendese ara sında yakın bir akrabalık bulundu Zunu anlamak için böyle bir kuleye çıkmak lâzımmış! Dersiniz. Hakika- ten Paris yollarının hendesesinde muazzam bir senfoninin bütün husu- siyetleri vardır. Zaten hendesenin girmediği yer kal | mı ki?. Birçoklarımızn kötü riyaziye ho- calarının elinde kör düğüm olan za- vallı kafalarımızla kördüğüm Istan - bul sokaklarından mâada ber sey hendese kesip biçiyor. Hendese son zamanlarda sinema- lardaki dansöz yığınlarına musallat oldu. Eskiden yalnız yüzleri ve ba - caklarile alâka dilenen dansöz küme lerinden şimdi hendese bize helezon- lar, içiçe geçen murabhalar, bin bir | köseli mudallalar çiziyor. Insan vücudü bile hendesenin elin de kıvrılıp bükülen, yürüyen hatlar, noktalar halini alıyor. Bedri RAHMİ dı ?oliste Sarhoşlukla rakı diye tentürdiyot içmiş ! Tavukpazarmda oturan Hasanm metresi Nuriye, sarhoşluk salkasile rakı yerine tentürdiyot içerek zehir- lenmiştir. Nuriye hastaneye kaldırı! mıştır. Bir hamal yaralandı Devlet demiryolları hama'larından Hüseyin, dün Haydarpaşada vagon- larda bulunan yükleri vinçle indirir. | ması yüzünden yüvartanmıştır. TTO seyin, bu düşmede tehlikeli surette yaralandığından hastaneye kaldırı! - mıştır. Otomobil kazası Çenberlitaşta oturan Süleyman a- dindaki çocuk İstiklâl caddesinde ge gerken Mehmet Arifin idaresindeki taksi otomobilinin sademesine ma - ruz kalmıştır. Çocuk yaralandığın - dan hastaneye kaldırılmış, Mehmet Arif, yakalanmıştır. Karısinı keserle yaraladı Fenerde Saliha Torun mahallesin de oturan berber Hüseyin, gezmeğe gitme yüzünden karısı Hidayetle kav ga etmiştir. Bu kavgada Hüseyin ka rısını keserle başından yarsladığın - dan yakalanmış, Hidayet hastaneye kaldırılmıştır. Bir kaçakçı öldürüldü Gebze sahillerinde dinamitle kaçak olarak balık avlayan Hüsnü adında biri ile gümrük muhafaza memurları arasında kanlı çarpışma olmuştur. Müteaddit sabıkaları olan Hüsnü, kendisini yakalamak istiyen memur- larla mücadele etmiş ve onların üze- rine dinamit atmıştır. Bunun üzerine memurlar silâh kullanmağa mecbur olmuşlar, ve kaçakçıyı attıkları kur- şunlarla öldürmüşlerdir. Tahkikata Gebze mtiddelumumiliği el koymuş- tur. Bir kaçakçı aranıyor Evvelki akşam Haydarpaşaya ge- len Toros Ekspresi yolcuları arasın- da Diyarıbekirli bir kaçakçı, istasyo- na iner inmez muhafaza teşkilâtı gözcülerinin takiplerinden korkarak taşıdığı bavulu bırakmış ve kaçmış- br. Meçhul kaçakçının bıraktığı ba- vulda 4 kilo kadar ipekli kumaş bu- lunmüştur. Muhafaza teşkilâtı ve po lis, Kaçakçının izi flzerindedir. ———— e — Beyoğlu Dördüncü Noterliğine Şirketimiz müstahdemininden Bay Muzafferin vazifesine hitam veril TAN sami, MEMLEKET MAN ZARALARINDAN : Öde mişte Gölçük yaylası MEMLEKETTE “TAN, Taşova tütün piyasasında yüzde iki artış var! Erbaa, (Tan) — Taşova tütün piyasası bütün hızı ile devam etmekte. dir. Tokat ve Niksar, mmtakalarında tütün kalmamış gibidir. Buradu 3.500 tütünlerini tamamen satmıştır. Son fiyatlarda yüzde 1 nisbetinde bir artış vardır. Taşova bölgesinde yeni tütün mahsulü çok iyi bir vaziyettedir. Umumi rekolte miktarınm geçen seneye nazaran fazla olacağı umulmaktadır. Do'unun yaptığı zararlar Karsman, (Tan) — Şiddetli yağmurları takip'eden dolu iki sant de vam etmiştir. Mahalle ve çarşı yollarından gelen seller, dükkünlara kadar yükselmiştir. Meyva bahçelerinde zarar fazladır. Karaş, Agın, Kızıllar, Gö det, Tbrala köylerinin önünden geçen dere, dağlardan gelen sularm tesiri. le taşarak etrafa yayılmış, evlerin bazılarmı su basmıştır. Nazilli, Egenin muazzam bir endüstr: şehri olmağa namzet Nazillide Nazilli, (Tan) — Büyük mensucat fabrikası, eski Nazillinin yakmında kurulmaktadır. Yeni ve eski Nazi Boydoğan caddesile ve bahçelerle bi- ribirine bağlı olduğu gibi, belediye, eski Nazilliye doğru geniş bir cadde açtırmaktadır. Verilen karara göre, eski Nazillide yakmda bir de park yapılacaktır. Fabrika İnşasina baş- lanalıdanberi yeniden birçok binalar yapılmıştır. Yüzlerce usta ve amele buralarda barınmaktadır. Nazilli, Yıldıztepe, ve Menderes kıyılarına Sıvasın Su ihtiyacı karşılanıyor bir cadde kadar inkişaf ederek Egenin muaz- zam bir endüstri şehri olmağa nam - zettir. Nazillinin 12 bin nüfusu vardır. yirmi beş sene evvel Pazarköyde bir mahalle halinde bulunan yeni Nazil- li, işgalde tamamile yandığı için is - tirdattan sonra esaslı bir şehir plânı- na göre yeniden yapılmış, bugüne kadar 2 milyon lirslık inşaat yapıla rak imar edilmiştir. Eski Nazilli, es- ki halini olduğu gibi muhafaza ede- bilmiştir. Köylüye ödünç para tevzii işi miştir. Badema*mumaileyhin şirke- timiz namü hesabıma hiç bir muame- lede bulunmağa selâhiyeti olmadı. İğının Tan gazetesile neşrü ilânmı dileriz. Merkezi Galatada Boz Kurt hanm- da SEF Bileli Rulmanları Türk Li- mited Şirketi Srras, (Tan) — Şehir içerisinden | Bafra, (Tan) — Yağmurlardan akan Murdar ırmağının temizlenme- | sonra havaların miisait gitmesi yü - sine başlanmıştır. Sıvas belediyesi, | zünden tütün ekimi işi sona ermiş- halkm sn ihtiyacı düşünerek mev- |tir. Bu sene ekilmiyen hiçbir tarla cut suları peyderpey çoğaltacak ve | kalmamıtşır. Bafra Ziraat Bankası, ırmak sularını kesecektir. zürram istibsal masrafını karşıla - * Sıvas, (Tan) — Sonbaharda bü- | mak üzere bugünlerde ödünç para yük bir ehli hayvan sergisi açılması vermeğe başlıyacaktır. Hububat tarlaları biçilmektedir, i — mahsul hem nefis, hem de çok em » çok bere- Zehirli gaz kursu ketiidir. Sıvas, (Tan) — bugünlerde imtihanları yapılacak ve | sip okulunda erir Sergi, bir kazananlara yanii verile - | hafta sürecektir, BAHÇESİ Buakşam açılıyor GRETA GARBO ANNA KARENİN Fizbenic marcu Matine ve Suvarelerde DONDURMA ikram edilir. e mm cektir. Dik okul sergileri Ziya Gök- Sivasta fenni mezbaha inşa ediliyor Sıvas, (Tan) — Sıvas belediyesi- nin fenni mezbaha inşası için 1938 yılı bütçesinden devrettiği tahsisat- la 1936 bütçesine koyduğu tahsi- sat yekânu 15 bin liraya varmak- tadır, Halbuki, hazırlanan plâna göre yeni bir hal kurulması 30 » 35 bin liraya ihtiyaç göstermektedir. Belediye, mevcut paraya ilâveten beş senede ödenmek üzere beledi « yeler bankasından 15 bin liralık bir istikraz yapacaktır. Tuz isihsalâtı Sıvas, (Tan) — Sıvas, yurdun üçüncü tuz mıntahasını teşkil et - mektedir. İstihsal ve istihracı ta - mamen iptidai olduğu için tas Alâkadarlar, istihsalâtın yağmur - dan müteessir olmaması için icap eden tetkiklere başlamışlardır. Bu- na bir çare bulunacağı ve bir yıl sonra bugünkünden çok daha te miz bir tuz elde edileceği umul - maktadır. Çimento fabrikası Sıvas, (Tan)— Çimento Fabrika sı kurulması için başlıyan hazırlık» lar sona ermek üzeredir. Sümer Bank Umum Mödür Muavini Os « man Nuri, Sıvas çevresinde bu iş için tetkikler yapmıştır. Frengi mücadelesi Sıvas, (Tan) — Frengi mücadele müessesesi, mevcut hastalarını hü - kümet doktoruna devretmek sureti- le Tokada nakledilmiştir. Sıvas urayı #ön sistem yeni bir arözözle ,bir can kurtaran düdüğü getirtmiştir. Düdük hergün mun « tazaman on ikide çalmaktadır. Lİ Yalovaya doktor Yalova, (Tan) — Yalova belediye meclisi, Sıhhiye Vekâletinin isteği üzerine ve Yalovanmn sıhhi vaziyetini nazarı dikkate alarak müstakil bir belediye doktorluğu için 85 liralık tahsisat kabul etmiştir. Doktorları - mızm müracaati beklenmektedir. Muğlada iki çocuğa yıldırım isabet etti Muğla, 29 (A.A.) — Denizova ka- mununa bağlı Çiflik köyünde e arasında bulunan iki çocuğun Üze- rine yıldırım düşerek ( ölmüşlerdir. Yanlarında bulunan anası ayakların. dan müteessir olmuş, Beşikteki ço- çuğa bir gey olmamıştır. ——— ——— İrtihal Hasekinisş o hastahanesi Eczacı başlığından yütekalt Şeyhüleczaci- yan ve Avukat Mekmet Fahreddinin pederi Kalemci oğlu Ali Süreyya ai olduğu hastalıktan rehayap olamıyarak irtihali dari beka eyle» rahpaşa rak Aksarayda Valde camli şerifin. de cenaze namazı badeleda Merkez efendi okâtiresine defnedilecektir. Mevlâ gariki garkai rahmet eyliye.