1 Temmuz 1936 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 2

< * . d Bi * Ü>a h 'L_('-'— şğiı ” —— 2 OGÜNAŞIRI Mübalâaga Şark zihniyetinin en göze çarpan tarafı mübalâgadır. Şarklı mübalâ - gayı sever, İlim de, san'atte, şilirde mutlaka mübalöga yapar . Şarkta kimya, toprağı altın yapan (simya) dır. Heyet, geleceği bildi- ren (nücum ve İstirlâp) olur. Hikmet, şeyhi uçaran (keramet) haline girer, Şark şairi, yeğâne san'at olarak mübalâgayı tanır: Kirpik ok, boy sel- vi, ağız noktalaşınca şiir olur. Atın, edebiyaca girebilmesi için bir ayağını meşrika, ötekini mağribe b: lâzımdı. Osmanlı saltanatı baştan başa mübalöğgaydı: (Zillülahı fil'âlem) lerile, (Hakanı berreynü bahreyn) lerile, (Düsturu âzam) larile biribirlerine eklenen mübalâga zencirleri halinde azayıp giderdi. Osmanlı coğrafyası, adma (memaliki mahrusai Şâhane) denen gülünç bir mübalâgadan iba- retti. Bugün bile bu mübalâgadan büsbütün yakamızı kurtaramıyoruz: Rumeli kavağının bir karışlık plâjına Altınlı net, susuz adalara İnci diyoruz On altı yaş — Üstat! BZ harap Boğ; cen- KI ş diye hitap ediyor. Ve nibayet yeni soyadlarında bu temayülü fazlasile gösterdik. İçimizde küçük çapta ad almaya kimse tenezzül etmedi. Bir hamlede dağ, demir, göğ, kaya, alp oluverdik. Ekseriya, bu bir tek vasıf- la da kanaat etmedik, bir sıfat daha bulduk. Uludağ, Kandemir, Özalp gibi. Geçen gün, bung dair bir fiıkra duydum: Ufacık tefecik, Karamürsel sepeti kılığında biri, tanınmış bir zatın ya- nma gitmiş, Öteki sormuş. — Soyadı aliım mı? — Aldm. — Ne alâm? — Samsa çavuş! Karşısmdaki gülmüş: — Ayol, bu İsmi nereden buldun? Demiş. Vaktile Samsa Çavuş senin kıdar afyon yutardı! / Orhan SEYFİ GÜ »rkes gider Mersine Tivanlarımız, meşhur boksör “in ırktaşları olan Durtmond x karşı parlak muvaffakıyet- ıdılar. Hele iki defasında de re bile olsun sırtları yere ge “ıvan hesabile dahi yenilme- e Mersinli Ahmet bir hari- smımrı el ense ettikten son- 'ğı gibi başaşağı, ayakları aderin üzerine dikti, bir raziyette tuttu. Sonra "İn üzerine seriver- arkadaşı Mer- dedi, bravo sana yaman Hele Almanmı başaşağı dik- “men yok mu, enfesti. Mersinli cevap verdi: — Fotoğrafçılar resim alsın diye mahsus poz verdim.. * — Peki ama, geçeni sefer 43 sa - niyede mi ne, hasmırlin sırtını yere getirmiştin. Bu sefer jneden üç daki- ka kadar uzattm? | Mersinli cevap verdi: — Geçen sefer arkadaşlar, çabuk yendin, hiç bir Ooyun göstermedin demişlerdi. Bu sefer mahsus işi u - zattım ki, oyun görsünler... Mersinli bundan sonra feylesofa- ne kafasını kaşıdı ve ilâve etti: — Herkes gider Mersine biz gide- riz tersine!.. Yumuşak minder Çoban Mehmede güreşten sonra dediler ki: — Çöban, iyi güreştin ama, Al - man diyor ki: “minder yumuşaktı da ondan çabuk yenildim.,, Buna ne dersin... Çoban cevap verdi: — Daha iyi ya, şükretsin minde - rin yumuşak olduğuna çünkü altta hep o yatıyordu.. . Sert yer Ankaralı Hüseyin de güzel oyuni- le takmmımızm bihakkin yüzünü a - gartmıştı. Ona da oyundan sonra ay- ni itirazı söylediler; — Minderin yumuşak olduğundan şikâyet ediyorlar ne dersin?., Ankaralı cevap verdi: — Tevekkeli değil, pehlivan sert yerde güreşmek için boyuna minde- ö rin dışma kaçıyordu. Şimdi anladım işin esasmı... Bile bile içerdim Zecri tedbirlerin kaldırılmasma ka rar verildiği gün, Loyt Corç Avam Kamarasında Baldvin kabinesine şid detli hücum etmiş, İngilterenin ver - diği sözden döndüğünü efkârrumum! ye kı.rııı:ıdı broşürünü kaybettiğini göyliyerek: — Bu, alçaklıktır diye haykırmış- tr. Toplantıdan sonra Baldvinin ve Edenin şiddetli taraftarlarmdan genç bir kadın Loyt Corcun yakasına ya- ve bir sürü ileri geri lâkırdıdan sonra dedi ki: — Allah şahit olsun eğer ben si- gin karmız olsa idim muhakkak sizi a Lf Bilginizi Yoklayınız Sorular 8 — Montrö nasıl bir yerdir? 8 — Çiçekleri vazoda dalma taze- lemek için ne yapmalı? 8 — Fransızların Lejiyon d'Onör (Lögion d'honneur) nişanı ne zaman tesis edilmiştir. S — Avrupaya “Av İsmi ne- TAN ——— SEHİRDE OLANLAR | Soyadı almıyanlar Kayıt için tayin edilen müddet bugün bitiyor Soyatlarının tesçil ettirilmesi için kanunen tayin edilmiş olan mühlet bu akşam bitmektedir. Tesçile iki temmuzda da devam edileceği hak - kındaki haberler doğru değildir. Yapılan tetkiklere göre, dün ak - şama kadar şehrimizde ancak yüz altmış bin aile soyadı almış ve bun - ları tesçil ettirebilmiştir. Yarmdan itibaren soyadı tesçili işine nihayet verilecek, kaymakamlar mıntakaları dahilinde soyadı alanların birer cet- Ne dersiniz ? Allah razı olsun! Sokaklarda kelepçe ile yayan ve halka teşhir ederek maznun götü- rülüp getirilmesi hakkında bu sü - tunlarda Cümhuriyet Müddeiumu- mumisinin nazarı dikkatini celbet- miştik. Teşekkürle öğrendik ki Müd deiumumilik te bizim gibi düşün- mekte ve bu lâyıksız muamelenin İstanbul adliyesine ait olmadığını dünkü gazetemize verdiği beyanat- ta temin etmektedir. Allah razı ol- sun. Yalnız bir noktya tekrar işa - ret etmek isteriz ki gerçi dışarıdan gelen l Müddeii ili- ğin lümatı ahricinde kelepçe ile vellerini yapıp vilâyete verecekler ve vali yarın sabah neticeyi dahiliye ve kâletine bildirecektir. Yarından son ra soyadı almıyanlara mahalli kay - makamlar istedikleri isimleri koya - caklardır. Müaarifte Üniversitede ecnebi dil kursu açılıyor Üniversite ve lise talebelerinin is- tifade etmelerini temin maksadile tatil zamanlarma mahsus olmak ü- zere Üniversitede bugünden itiba - ren ecnebi dillere ait kurlar açılmış- tır. * Kızıltopraktaki talebe kampı ya- rm açılacaktır. * Tıp Fakültesi lâboratuvaralrı için lâboratlar alınması kararlaştırıl mıştır. Lâboratların bilhassa Fen Fa kültesi mezunları arasından tercihi münasip görülmüştür. Lâboratlığa talip olanlar için müracaat müddeti 5 Temmuzda bitmektedir. * İnkılâp derslerinden imtihanlara 25 Haziranda başlanılmıştı. Altı Tem muzda Tıp ve Hukuk Fakültelerile dişçi mektepleri talebeleri, 7 Tem - muzda Harp Akademisi ve 18 Tem- muzda Mühendis, Mülkiye veTicaret mektepleri talebeleri imtihan edile ceklerdir. S — Yoğurdun hileli olup olmad ği nasıl anlarsınız? Dünkü soruların cevapları 8 — Ingiltere sarayı tarihinde (Bedchamber Women — yatak oda- s1 kadınları) meselesi nedir? C — İngilterede herhangi bir nazır istifa edi o nazıra p ka - dınlardan sarayda vazifesi olanlar, an'ane İcabı, çekilirdi, Melburn ile Palmerston istifa ettikleri zaman bunlara mensup kadınları, kraliçe Viktorya, muhafazakârların feryat- larma rağmen, saraydaki vazifelerin de alıkoydu. Saray tarihine “yatak odası kadınları meselesi,, ismile ge- çen bu iş büyüdükçe büyüdü. Niha - yet kraliçe Viktorya kabineye ve hattâ Parlâmentoya kafa tutarak ar zusuna muvaffak oldu. S — Viyana şehri Türkler tara- fından hangi tarihlerde muhasara edilmiştir? C — 1529 yılmda 22 eylülden 15 teşrinievvele ve 1683 yılında 14 tem- muzdan 12 eylüle kadar. S — Ortaya atıldığı günden bugü- ne kadar hiç değişmemiş olan musi- ki âleti hangisidir ? C — Keman. S — Volapük nedir? O — 18179 da bir papas tarafın - dan icat edilmiş ve 1890 da üç yüz cemiyeti ve yirmi kadar gazetesi bulunmuş beynelmilel bir dildir. Bu dil, gene beynelmilel olan Esperanto nun icadile ortadan kalkmıştır. S— Erzurumlu Ömer Efendi kimdir ? © — Şalr ve heccav Neft'i zehirlerdim... Loyt Corç lâkırdının altında kal- — Evet, dedi. Siz de benim karım olsa idiniz, ben de verdiğiniz zehiri bile bile içerdim. Kadın köşesi Yaz günü limon her evde İâzım o- lur. Birkaç limon alıp ta bir tarafa saklamak herhalde çok iyidir. Fakat Timonu nasıl saklamalı? Bu sıcakta limon değil, insanlar bile küfleşiyor... Durun ben size limon saklamanın bir usulünü öğreteyim: Limonları sıkar suyunu bir şişenin içine doldu- rursunuz, üzerine de bir miktar saf alkol koyarsınız limon suyu alkolün altımda daima taze durur ve koönser- ve olur. Fakat eğer limonları kabu - gile beraber saklamak istiyorsanız o zaman bunları suyun içine atm ve Vilâyette Köylerin kalkınması . e| A için beşer senelik plân Dahiliye Vekâleti dün bütün vilâ- yetlere mühim birer tamim gönder- miştir. Bu tamimi ehemmiyetine bi- naen aynen yazıyoruz: * Saltanat idaresinin her sahada olduğu gibi asırlara şamil ihmaline uğrayan köylerimizin plânlı hareket le kısa bir zamanda kalkinması yeni rejimin ehemmiyetle üzerinde durdu ğu umdelerdendir. Nüfusunun yüzde yetmiş sekizini teşkil eden ve kırk bin mikdarında olan bu köylerin kal kınmaları için vilâyetlerin beşer se- nelik birer plân vücude getirmeleri lâzımdır. Bunun tanziminde köy ka- nuniyle gösterilen mecburi hizmet - ler gözönünde tutulacak ve paradan ziyade iş ve ayniyata yer verilecek ve almacak para köy kanununuhn 16 incı maddesindeki mikdarı geçmi- yecek, aksi halde takibat yapılacak- tır. Köy yolları inşasında bilhassa pa zar mahallerine giden köyler birinci derecede yapılacak ve program büt- çe ile mütevazin olacaktır. Bundan başka mıntakavi birlikler vücude ge- tirilecek, bedeni kuvvet ve faaliyete paradan ziyade ehemmiyet verilecek ve azami randımanın elde edilmesi- ne çalışılacaktır. Yalnız çalışma za - manları ziraat zamanlarına gelmiye- cek ve sene Sonunda her vali mın- takası içinde yapılan işleri bir rapor- la vekâete bildirecektir.,, * Bazı daire ve müesseselerde İs- tanbul Telefon idaresinin hâlâ bir sosyete olduğu zanniyle hareket edil diği görülmüştür. Bu itibarla vali dün dairelere bir tamim göndermiş ve 1 Eylül 935 ten beri Telefon ida- resinin Posta ve Telgraf umum mü- dürlüğüne bağlı bir müessese oldu- ğu bildirilmiştir. * Bugün Temmuz peşin maaşı da- gıtılacaktır. İnhisarlar Umum Müdürü Mısırdan geldi Bir müddettenberi Mısırda bulu- nan inhisarlar umum müdürü Mit - hat, dün “Daçya,, vapuru ile şehri- mize dönmüştür. sevkedilirken tabii kamyonete bin- dirili ktedir. Ancak İstanbullı ın da bundan bir bazı kaç zaman evvel Babıâliden yuka- rıya çıktığını, idarehanemizin mev- kü itibarile görmüş ve ondan duy- duğumuz — teessürle Cümhuriyet Müddeiumumisinin de iştirak ettiği mütaleayı Bü leyh belki küçük memurların acelesi yü- zünden birkaç münferit vaka da oluyorsa bunun da önüne geçilece- ğinden artık emin bulunmaktayız. İşi âmme hukukunun davacısı ele almıştır. Biz böyle düşünüyoruz. Siz ne dersiniz ? KÜÇÜK HABERLER * Ayasofyanın tamiri işi — Aya - sofyanın tamiri için müzeler umum müdürü Azizin riyasetindeki heyet, dün de mahallinde tetkikat yapmış- tır. Heyete, şehircilik mütehassısı Prost ve belediye imar şubesi müdü- rü Ziya da iştirak etmişlerdir. Aya- sofyanın tamiri için ayrılan para on beş bin lira kadardır. * Yüksek uçuş kampında — İnö - | nünde açılacak yüksek uçuş kampr ağ Istankuldan isİ, jı';ıl.gg.leca' z gener rin kayırt Müamelesi 5 temmuza ka dar uzatılmıştır. * Şişli Halkevinde merasim — A- tatürkün ve İsmet İnönünün Şişli Halkevine armağan ettikleri imzalı fotoğrafları 3 temmuz cuma günü sa at 21 de merasimle asılacaktır. Bir Japon askeri heyeti geldi Dün sabah şehrimize bir Japon 28 keri heyeti gelmiştir. Bu heyet, Ja- pon Harbiye Nazırlığı erkânından kaymakam Aka Shiba, beden terbi- yesi profesörü Kono ve topçu daire si şeflerinden Ban'dan müteşekkil - dir. Askeri heyet, Londra, Paris, Bel- gradd ve Sofyada tetkiklerde bulun- muştur. Japon heyeti bu akşam Kös- tenceye hareket edecek, Bükreş, Bış- dapeşte, Viyana, Prag ve Berlini zi- yaret ettikten sonra Uzak Şarka gi- Üniversitede toplantı Doçentler hakkında münakaşa olmamış ! Yeni tedris yılından itibaren Üni- versitede yapılacak değişikliklere ait tetkikler ilerilemektedir. Dün de, Edebiyat Fakültesinde yapılacak de- ğişiklikleri tesbit etmekte olan ko - misyon, Edebiyat Fakültesi Dekanı Ibrahim Hakkının başkanlığında top lanmış ve içtimaa saylavlardan pro- fesör Fuat Köprülü de iştirak etmiş- tir. Dünkü toplantıda Edebiyat Fa- kültesinin vaziyeti hakkında her aza fikirlerini söylemiş, bütün tedbirle- rin en kısa zamanda alınması husu- sunda mutabık kalmmıştır. Evvelki gün ayni maksatla rektörün başkan- lığında yapılan bir toplantıda Edebi- yat Fakültesi profesörlerinden Şpit- zerin tahsillerini Avrupada yapıp gel miş olan Türk doçentlerinin liyakat- siz olduğu hakkında bir iddiada bu- $- T 030 eee Dış siyasa Milletler Ceniiyeti Asamblesinin toplantısı Milletler Cemiyeti Asamblesinin son - toplantısı, şüphesiz, — Avrupa siyaseti için bir dönüm nok - tası teşkil etmek kabiliyetindedir. Çünkü bu toplantıda zecri tedbirle - rin kaldırılıp kaldırılmaması ve Ce - miyet paktının ıslahı görüşülecektir. İtalyan orduları Adisababaya gir- dikten ve Negüs Habeşistandan kaç- tıktan sonra Arjantin, Milletler Ce- miyetinin bu yeni vaziyeti görüşmek ve icap eden kararları almak için toplanmasını teklif etmişti. Toplan- tmm 16 haziranda yapılması takar - rür etmişti. Fakat bu tarihte ne İn- giltere ne de Fransa İtalyaya karşi alacakları durumu kararlaştırmış ol- madıklarından Milletler Cemiyetinin toplantısı Haziran nihayetine - talik edildi. 26 haziranda toplanan Milletler Cemiyeti Konseyi İngiltere ve Fran sanm zecri tedbirlerin kaldırılması - na taraftar olduklarını ilân etmiş ol- malarma rağmen zecri tedbirler hak kında hiçbir karar vermedi. Bu me- seleyi 30 haziranda toplanacak olan ve cemiyet azalarının hepsinin temsil edildiği Asambleye bıraktı. lunduğu ve bunun Üzerine içtimad ki diğer profesörlerle kendisi arasın- da hararetli münkaşalar cereyan et- tiği dün bir gazete tarafından yazıl- mıştır. Bu hususta malümatına mü- racaat ettiğimiz rektör demiştir ki: “— Bu toplantıda esas mevzu, bu sene Avrupadan felsefe tarihi için celbedeceğimiz yüksek bir şahsiyetin getirtilmesi teşkil etmiştir. Bu kür- sü ehemmiyetli olduğu cihetle bir doçentle idaresi imkânsızdır. Yoksa Atrupadan ecnebi doçentler celhi hakkında bir teklif vâki olmamıştır. Esasen böyle bir teklif kabul de edi- lemez. Bugünkü doçentler yarının profesörleridir.,, İtalya ayan meclisi reci dün aeldi. İtalya Ayan Meclisi Başkanı Kont Federzoni, eşi ve iki çocuğu ile dün akşam saat 8 de, İtalyan bandıralı “Kuirinale,, vapuru ile şehrimize gel miştir. Italya büyük elçisi Karlo Galli, eşi Italya baş konsolosu, eşi, sefaret ve konsoloshane erkânı — Federzoniyi karşılamışlardır, Kont Federzoni, dün kendisini kar şılıyan bir arkadaşımıza şunları söy lemiştir:. “— Yolculuğum siyasetle alâkadar değildir ve tamamen hususi mahi - yettedir. Şahsi dostum olan büyük el çi Karlo Galliyi görmeğe geldim.., Kont Federzoni, ilk defa olarak şehrimize gelmektedir. Ayan Başka- nı, Cuma gününe kadar büyük elçi - ye misafir olarak İtalyan sefaretha nesinde kalacak ve cuma akşamı tek rar memleketine dönecektir. decektir. Taşdelen ve Tefneli Her iki suyun T_.Aı ) ya " , membaında yeni tesisat tetkik ediliyor Evkf idaresinin .Alem dağındaki Taşdelen ve Defneli memba suların- da yaptırdığı yeni fenni tesisat, dün Gülhane hastanesi stajiyer talebesi- le gazetecilere gezdirilmiştir. Staji - yer talebe, hrfzıssıhha muallimleri Zeki Faikin nezareti altında, her iki badaki tesisatı tetkik etmişler- her gün suyu değiştirin limon daima taze kalır , dir. Bilhassa yeni açılan Defneli su- yunun çok yüksek evsafta bir su ol- duğu ve terkibine radyo aktivite bu lunduğu tesbit edilmiştir. Evkaf ida- resi, gerek Taşdelen ve gerek Def - neli suyunu kendi vesaitile şehre in- dirmek ve halka ucuzca satmak için tertibat almaktadır. Genç doktorla - rımız, sularmı membalarında yaptık - ları tetkiklerden memnun kalarak, dönmüşlerdir. Kuvvetle muhtemel olduğuna gö - re İngiltere zecri tedbirlerin kaldı - rılması teklifini Asamblede yapacak tır. İngilterenin bu teklifi Fransa ta- rafından tasvip edilecektir. Diğer devletlerin evvelce ihsas etmiş ol - dukları veçhile İngilterenin bu tek - lifini kabul edecekleri ve zecri ted- birlerin bu suretle kolayca kaldırıl - mış olacakları en varit ihtimallerden dir. Zecri tedbirlerin ilgası ile İtal - yanm Fransa ve İngiltere ile teşriki mesalye avdeti şüphesiz Avrupa ve dünya politikası üzerinde derin Izler brrakabilecektir. Asamble toplantısmım görüşeceği ikinci mevzu Milletler Cemiyetinin ıslahı olup bunun zecri tedbirler me- selesi kadar kolay halledilemiyeceğİ zannedilmektedir. Çünkü daha Mil - letler Cemiyeti Konseyinin hususi toplantısında bu meseleye temas edi lince İngiltere, ve Sovyet Rusya İle Birikkarlarma, dev mıştır. İngilterenin islâhat talebine karşı Sovyet Rusya ve küçük anlaş ma şiddetle muhalefet ederek — Isla- hat teşebbüsünün Milletler Cemiye - tini zaiflat icel ğini ve ne Moskova ne Bükreş ne Belgrat n& de Prağ buna razı olamıyacakları- nı bildirmişlerdir. Daha başlangıçta bu kadar derin fikix Iktilâttarmü Sebebiyet veren bir mevzuun 52 millet huzurunda son münakaşalara müncer olacağı âsİ - kârdır. Binaenaleyh Asamble toplan tısınm Milletler Cemiyetinin islâhı meselesini kolayca halletmesi bek- lenemez. Ancak bir komite - seçilip, bunun meseleyi tetkik etmesi, ve €Y- lüldeki Asamble içtimamda rapor yermesi memuldür. — N. M. Ekmek narhı 10 para yükseldi 'Yeni ekmek ve francala narhı tef. bit edilmiştir. Bugünden itibaren on beş gün müddetle tatbik edilecek olan yeni narha göre, birinci ekmeğe on para zammedilmiş ve 11,5 kuruş azami fiyat konulmuştur. Narh Ko - misyonu, ikinci ekmeğe 10 kuruş 30 para ve francalaya da 16 kuruş âZâ- mi fiyat koymuştur. Yel Tütün eksperlerinin imtihanları Şehrimizdeki tütün eksperlerinin imtihanlarna devam edilmektedir. Bugünden itibaren İzmir, ve Samsun da da eksperlerin imtihanlarıma baş- lanacaktır, eksperlerin imtihanları şimdilik nazart sahada cereyan et - mektedir. İleride imtihanlara depo « larda devam edilecektir. Eksperler çok olduğundan imtihanların bir se- ne kadar*süreceği anlaşılmaktadır. sarçiülümz Refi Bayar geldi — Viyanada tedavide bulunan Milli Reassürans direktörü Refi Bayar, tamamen iyileşerek dün dönmüş ve birçok dostları tarafın « dan karşılanmıştır, — Jiletle yaraladı Davutpaşa civarnda oturan başka birisile gezerken gördüğü met resi Şefikayı jiletle yüzünden ve muhtelif yerlerinden yaralamıştır. Şefika hastaneye yatırılmış, Ali kat tığmdan aranmağa başlanmıştır.