16 Nisan 1936 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 5

13 ler komitesi toplanırken İmparator Gondarın umu (Başı 1 incide) | sekreteri Staraçe'nin baş - beer . lmytır. Bu hareket, İtalyanların Tsana gö Tüne, orada ebediyen Kalmak niyetiy- Ye eldiklerini ima eylediğinden, siya sal bir mâna ifade edebilir. 21 Nisanda Adisababaya varacaklarmış Londra, 15 (Tan) — Cenup cep- hesinde ise, Ras Nasibu ve Vehip Pa- General Grazianinin kıtaatlarma karşı büyük bir mukavemet görter- mektedirler. İtalyan kaynaklarından alman ha- berlere göre, Italyan kuvvetleri, Fa- gistlerin Romaya yürüyüşünün yıl- dönümü olan Zİ nisanda Adisababa- ya varmış bulunacaklardır. İmparator mühim bir zafer kazandı Adisababa, 15 (AA. — Reuter bildiriyor: Burada söylendiğine göre, impa- rator, 20 bin kişilik bir Habeş ordu- su ile, münferit bir vaziyette bul - nan mühir muzafferiyet kazandı mühim bir mi manzarası Fransada vaziyet tetkik ediliyor Paris, 15 (A.A.) — Sarraut, Flan- din ve Paul Boncour bugün öğleden sonra, Cenevre toplantısı arifesindeki arsrulusal durum hakkmda görüş - müşlerdir. Fransız Dış Bakanlığı eks perlerinin de iştirak edeceği bu görüş meye büyük bir ehemmiyet atfedil » mektedir. İngiltere müzakerelere bü- yük ehemmiyet veriyor Londra, 15 (A-A.) — Dış işleri Bakanı Eden dün Flandin ile Cenev- re vaziyeti etrafmda konuşmuştur. Eden bugün öğleğen sonra Cenevre- dönecektir. gli V agüterede bütün ümitler irtibat komitesine bağlanmaktadır. Bu komi te, sulh teşebbüsleri hakkmda hattı hareketini tayin eylemek İüzere per- şembe günü toplanacaktır. Associated Press bu hususta diyor ki; İngiltere hükümeti bu mii lere büyük bir ehemmiyet vermekte- dar güni kesilmesi Habeş Hükümetinin İngiltereye teşekkürü Londra, 15 (A-A.) — Deyli Teleg- İ mali tedbirlere iştirak, İtalya çok müşkül bir mı Habeş Imparatoriçesi takdirinde İngiltere zecri tedbirler komitesinin Italya aleyhinde karar - laştıracağı ber türlü, ekonomik ve ümadedir, 1 - vaziyette bulunmaktadır. İtalyanm altın ihti - yat akçesi her ay 9 milyon İngiliz Ni rası raddesinde azalmıştır. Mareşal Badogllonun kazandığı son müzaf- feriyetler bu ziya: telâfi edemez. Binaenaleyh Negüsün zelil şartlar kabal edeceği hiç te zannedilemez. Şurası da unutulmamalıdır ki, Italya son murafferiyetlerini zehirli gazlar kullanmış olmasma o boreludur. Ne Milletler Cemiyeti, ne de İngiltere i- talyanm diğer hir beynelmilel muahe- deyi ihlâline göz yummaz, Fransanın da böyle düşündüğü farzolunabilir. Morning Post gazetesi de eğer sulh şartları akim kalırsa İngiltere petrol ambargosunu teklif edecektir. diyor. İMfalyanlarla doğrudan doğruya müzakere nevre, 15 ( ) — Baron Alo- isi, buraya gelir gelmez, derhal Ma: Üzerinde cereyan eden konusmalar İnel sekreterinin huzurunda devam "raf, Habeş hükümetinin, Habeş istik- lâlinin korunması hususundaki mesa- i#inden dolayı İngiltere hükümetine “ii Ras Nasibunun ric'at hattını kernel uğraşıyorlar A.A.) — Talyan- Adisababa, 15 ( pul bombalar istimal ederek Sasmabane: Ka onda ya $i Ras Nasibunun ricat hattımı kes- mektir. 13 ler toplantıya seyrin Mariam N teşekkürnamede, İngiltere'nin mesai- sinin akim kalmasından dolayı mes- uliyeti bulunmadığı zikredilmekte - dir. Ingiliz donanmasının geri ekilmesini istiyorlar s Deyli Ekspres gazetesinin Roma muhabiri, sulh müzakerati başlama dan evvel Akdenizdeki Ingiliz filosu- dir. İngiltere ile İtalya arasında doğrudan doğruya müzakerat Paris, 15 (A.A) — Halihazırdaki gerginliği karşılıklı müsadekârlıklar. 'da bulunarak izale maksadiyle İngil- tere ile İtaiya arasında doğrudan doğ ine | ruya müzakerata çirişildiği hakkında Mal -İbir rivayet dolaşmaktadır. Eden Cenevreye bir plân götürmüyor Londra, 15 (A.A.) — Eden'in Ce- hareketi arifesinde gazete - na göre Eden Cenevreye kat'i talimat -İ götürmemektedir. ingiltere işlerin Cs nevrede alacağı şekle göre hareket edecektir. Hükümetten mülhem neş - riyatta Habeşistanın mukavemet kas ir biliyetinin henüz tükenmediği ve İtal 15 (AJA.) — Havas Ajan | yanm çok müskül ekonomik ve mali Cenevre, “isi le De Madarlaga | vaziyetinin mühim rol oynayacağı e- gn bd rüşmelerin arifesinde | bemmiyetle kaydolunmaktadır. İtalyan hükümetinin. aldığı durumu | Eden bütün İngiliz kabine- bildiren eyk çeteleri sine İstinat ediyor Yi çgimiği çok azalmış-| Deliy Teleğraf da söyle yazıyor. yan» igili Ber ie bali ümit e | İtalyan gazeteleri Eden'in son tar. Ve ihtilâfen Sn erlere gö- | cevre toplantısında tamamiyle şahe bafeket ettiğini yazdılar. Bu katiyen i | lardır. hiçbir netice vermemiştir. Bu konuş- malara yarın Milletler Cemiyeti ge- olunacaktır. Bu konuşmalardan #on- ra ve 13 ler komitesinin içtimamdan evvel bu hususta resmi bir tebliğ neş redilmesi pek muhtemeldir. Madari- aya İtalya ile Habeşistan arasinda doğrudan doğruya müzakereler cere- | yan etmesi teklifinde bulunmust Bu teklifin müsbet bir neticeye va- racağı sanılmaktadır. Papa da işe karışıyor Paris, 15 (A.A.) — Matin gazete sinin yazdığına göre Papa'nm vekili Monsenyör Maglione, dün akşam Sar raut'yu ziyaret etmiş ve kendisiyle Habeş meselesi hakkında görüşmüş - tür, Habeş imparatoriçesinin radyodaki nutku Londra, 15 (A.A.) — Habeş impa- ratoriçesinin İngiltere ve Amerikaya hitaben radyoda söylediği nutuk, ay- ni tulümevçli Mors işaretleri tarafn- dan hemen hemen tamamile sabote © dilerek işitilmezine mâni olmak isten- miştir. Buna rağmen nutkun bazı dimleleri işitilebilmiştir. İmparatori çe ezcilmle “beşeriyet namma imdat istiyorum” demiştir. İmparatoriçe radyoda ladı ai 15 (AA) — Habeş| imparatoriçesi dün radyoda bir mu - tuk verdikteh sonra kendisiyle görü- mişter ve sonuna kadar mücadele e - decektir.” demiştir. Sükün ve iidali karşısmdakilere büyük bir tesir bırakan imparatoriçe şu sözleri ilâve etmiştir: “Kocam harbi kazanamıyacak olur sa, bunun sebebi, modern fennin sas bip olduğu bunca vasıtalara karşı mücadele etmek mecburiyetinde kal - masıdır.,, Imparatoriçe radyoile söylediği nutkunda, zehirli gazların yurddaşla rına ne İztiraplar verdiğini bütün ci. hana duyurmak istemiştir. Birkaç sa at evvel, imparatordan, efradın bu gazlar yüzünden çektiği feci iztirap- ları anlatan bir mektup almişti. Imparatoricenin kızı da annesin Ci den sonra mikrofonun başma geçe - rek bası sözler söylemiştir. Bundan #onra ikisi de hüngür hüngür ağlamış SİREN nşr. On arleleri i vaziyetleri | Yunanistanda | Sofuls Metaksasa itimat reyi verecek Atina, 15 (Tan) — Parlâmento &- yan 22 inci çarsamba günü toplaha- caktır. O gün ölen Venizelos, Demir. cis ve Kondiliş için merasim yapıla- cak, ertesi gün'de kralm isim günü- ne tesadüf ettiği için Parlâmento ta- til edilecektir. Asıl içtima cuma gü- nü olacaktır. Metaksan kabinesi, memleketin müdafaasına taallük e- den şeyleri yaparak, nihayet bir se- ne zarfında Yunan ordusunun İstih- saratını ikmal edebilmek için Parlâ- mentonun beş ay müddetle tatilini istiyecektir. , Sofulis Metaksasa müza- heret edecek Atina, 15 (A.A.) — Liberal Par. tsi Reisi Sofulis, Başbakan Metak- sas İle yaptığı bir görüşmeden sonra partisinin hükümete müzaheret ede- ceğini bildirmiştir. Küçük cumhuri- yetçi partiler de ayni hattı hareketi ittihaz edeceklerdir. — Terakkiperver Partisi lideri Kafandaris na muvaffgk olamamuıştar, Memleke- Liberal Partisi Lideri Sofulis tin hükümetsiz kalmaması için ben ve partim hükümete itimat reyi ve- recektir. l Çaldarisle Teotokis'in | Atina, 15 (Tan) — Ahali partisi deri Çaldaris ile milli ahali partisi lideri 'Teotokis, dün Demireisin ölü. müyle husule gelen kabine vaziyeti- hi tetkik etmişlerdir. Bir hükümetin kurulması mesele- $i hakkında siyasi mahfellerde her iki liderin de yeni seçim taraftarı oldukları söylenmektedir. Köomünistlerin, yeni kabineye adö- mi itimat beyan edecekleri anlâşıl- miştır. Komünist saylavlar, gazete- lere verdikleri bir tebliğde, General Metaksasm Başbakanlığa gelmesi seklini şiddetle tenkit ederek, bütün partileri kabineyi devirmeğe davet etmektedirler, Yunanistanda siyasi temaslar Atina, 15 (Tan) — Mezünen bura- da bulunan Paris elçisi Politis, dün Liberallerin Lideri Sofulisi ziyaret ederek uzun boylu görüşmüştür. Yunanistanın Roma elçisi de me- zunen buraya gelmiş, dün Başbakan ile görüşmüştür. Kalamatada gerv Atina, 15 (Tan) — Kalamatada yeniden umumi grev tehlikesi baş- | göstermiştir. Hükümet grevin önü-| geçyoruz:) İkinci seri kelimeleri (Me - ma) menfi eklerinin (mez - Menfi anlamı hakkında LI. Türkçe ile İhdo- Öropeeri ve Semitik diller arasında bir mukayese ITürkçede menfi anlamına delâlet eden ek ve kelimelerin analizden sonra, İnde - O ropeen ve Semitik dillerdeki menfi anlamlı sözlerin bunlaris mükayesesine dünkü yazımızda başlamış ve birinci seri ola- rak muhtelif dillerdeki menfi anlamlı sözlerden (ne) ile ilgili olanları analiz etmiştik. Şimdi (me) ile ilgili olan İkinci seri kelimeleme ği | “malar.” (4) Şimdi, (me - ma) sözlerinin sonun- maz) aslmdan geldiklerini “Türkçede | da birer düşmüş (£) olduğunu, bur menfi anlamlar” serisinin IV. ve V. numaralı yazılarında (1) izah etmiş. tik. Türkçenin Kırgız lehçesinde doğ- rudan doğruya “imes” sözü isimle. nun (x) den değişmiş bulunduğunu, (£ -< 8) ve (m 5 p) oldüğünu göz önüne getirirmek bu (pas) sözünün de Türkçe (maz) m eyni olduğu he men meydana çıkar. Eski Fransız. cadaki (mie) ve Provansal dilindeki *Jorta derecede,” halde hali hazırdaki parlimento bü-| kendi kategorisinden olan (b) Vi DEMİN ÖRN anali anlama ve (miga) sözleri de bu hi İlla iki Miraç Gedek ve (miga) sözleri a Köln a ve feet ilân etmektedir. Binaenaleyh Mi . (mie) sözünü (pas) sözünün a e e İSE | değil, fonetik tebadüllerle vücut bul ihtiyar değilim , (3) | muş daha kısa bir şekli olarak almak II. — Az ön İmes, küp te imes | ta tereddüt edilemez. ği i, | Lâtince (passus) a gelince bunun —azda , m İİ anane (pas) dan yemine farkı #ö- İmuna bir (ww) almasıdır ki, iitin ke. İlimelerinde isimleştirici bir rol oyn Bu “İmes” şekli analiz edilirse: im 78) yan bu (us) sonekinin (uğ) ve (uk) #lemanlarmı verir ki: tan değişme olduğu besbellidir. (1): Im: Silje veya objeyi göste- MI - Mide - Mite ren elemandır. . Grekçede (mi) sözü hem fiillerin (2) Es: Oldukça uzel. bir saba j emir sıygası başında, kem de yalnız ektir. başına olarak menfi zarfıdır. Burun » |Türkçe (me) den yalnız bir vokal far » “kı vardır. Gene bu (mi) ye (de, te) unsurları ilâve edilerek (mide) ve | (mite) menfi zarfları da yapılır. Bu ve ilâve edilen elemanların rolleri tebii p) ye değişebilceğini ve asıl menfi | başkadır. Ası! menfi arılamı anlamı veren (2) konsonunun da birİ moneailâbmdndır ki bünün aslı / rene elim (8) ye: | dir ve (ğ) &i (z) den değişmedir "ir yandan da (ğ) ve onun kategori “ne tahavvül edebileceğini bir daha Mâ -Lâ hatırladıktan sonra, Fars, Arap Grek © Arapsanm yirmi dört sıygalı (em- “ransız, Lâtin, Alman, İngiliz fehçe. #ile) tasrifinde menfi anlamına lerinde bu seriye dahil olan menfi an. |r4X murazi sıygasınn başına getiri İnmilı #öğleri gözden geçirelim: len öneklerle bunların grainer fonk- Me-Bi siyonları şunlardır; İ 1. Mâ — Hal zamanımın menfisidir | Farsçada fiillerin emir sıygalarınm ' Meselâ (mâyektüp -—- yazmıyor). başma (me) getirilerek menfi emir Bundaki uzun (4) tin bir (ağ) oldu Sıygası yapılır. Meselk “Kün — Yap, | ğu bellidir. Bizim (ma) nm aynidir. emrine bu önek konunca “mekün “| Bundaki (£) konsonu' (£) ye çevri» yapma,. demek olur, lince (maz) aslı da meydana çikar, “Mekin, şehriyarâ, civani mektin,, | TL LA — Istikbal zamanmın men mısrağında olduğu gibi, Bunun Türk- | fisidir. Meselâ (lâyektüp — yazmı. çe “me” den tek farki, fiil maddesi- | yacak). Bu söz ve onün (b4) ekli nin sonuna geleceğine başma gelme- | dördüncü seri kelimeleri urasında sinden ibarettir. Közden geçirilecektir. Bundaki (1) «- Yine Paraça imlerih başıma ge- | lmanmn rolü © bahse bırakılırsa De geçmek için icap eden tedbirleri almaktadır. İspanyada hâdiseler Gundalajara, 15 (A.A) — “İspan- yada” — Cümhuriyetin tesisi yıldö- nümü münasebetiyle dün yapılan as- keri geçit resmi esnasında bazı hâdi- #eler çıkmış ve bir çok kimseler yara- a Me ls 5 Mez ): 4 Me (Pa.J): . Bi 1Fa.j : Pas (Pr) : Passus Lat.) . Mi Tr.) . Mide (Gr.) , Mite (Gr) . Mâ fâr.) : Lem (ar): ed Lomma (ârj) : e daki bütün elemanların (m—b-sp) ve (iğ 5 2 w- ) olmas, hepsinin de açıkça meydana çıkarmaktadır (5). LN. DEME ITIL. — Radint » Türk İehçeler Mr lanmıştır. ç: İİİ öy kğ imei lliiğipiğiszeli tügati (3) Burada dikkate değer iki nokta varı Bu tablonun (2)ve(3) numaraların. | (1) "İmes, doğrudan miriyle tasrif edilerek “İmesben, m ey m ei w “Du ye çevrileri ekini (mez) den başka bir şey olmadığını | iıyee, terek onlarm menfisini yanan ve ta-| kalan (ağ) m (a2) dan değişme oldu- mamiyle bizim “ ekinin rolünü oynıyan “bi, öneki vardır: "Bimağz | ( beyinsiz. bihuş — akılarz, bikeğ — kimsesiz” gibi, Burada “b m” olduğundari, bu ekin de “me” nin konson ve vokal te badülleriyle aldığı bir şekil olduğu anlaşılmaktadır. Yakut lehcesinde de fililere gelen “me” menfi ekinin “m” si “b” olmak. tadır. Meselâ, Yakutça “bilbete” sö- si “bilmedi” demektir (8) Demek oluvor ki (“me (T.) — be (Yk) - bi (Faj) dır. Pas Şimdi Fransızca (pas) ve bunun Lâtince aslı ölan (passls) sözlerine geçelim: : Fransızca etimoloji lügati, franrı>- ca (pas) nm Lâtince o (passus) tan geldiğini, Italyancası (passo), Ispan- yolcası (paso) ve eski Provunsalca- 8 (pas) olduğunu kaydettikten son- ra menfi zarfı olarak istimali hak- kında şöyle diyor: “Pas,- 12 inci asırdanberi menfi “zarfı olarak kullanılmaktadır, (Cha “rlemegne'm - seyahati) kitabmda “vardir. Kendi başlcr rakibi olan “(mle) sözünü 16 ne asırdan itiba- “ren ortadan kaldırmıştır. Eski Pro- “vansal dilinde (pas) sözü (mica) ve “(miga) sözlerinden daha az kulla-| ğu kolayca anlastlır. TM. Len, — Istikbal menfisinin te kidir. Meselâ Cenyekttibe — hiç yaz- mıyacak). Bu söz de (lâ) nın beska bir şeklidir. (lâğ) seklinde (x) den de#işme olan (#) bir tebadiile daha uğrıyarak (n) olmustur. Baştaki (1) elemanı dördüncü seriye aittir, IV. Lem. — Arapçada (eshdi mutlak) denilen menfi sıygasınm ö- | nekidir. Meselâ (Lemyektüp — yaz- maz), Bunun başındaki (1) de dör- düneli seride izah edilecektir. Keli - me eksiktir: (m) konsonunden son- ra gelmesi icap eden (eği asıl menfi anlammı saktıyan elemandır ki (ez) den değişmedir. V. Lomma, — Arapçada -Ccahda müstağrak) denilen menfi siygasını venmeğa varar bir önek dive kulla nılır. Meselâ (Lemmâyektüp — hiç yazmaz.) İşte burada (lem) deki ek- siklik tamamlanmıştır. Ikindi Cem), bir (eğ) dir ki bu da (ez) den değiş» medir ve menfi anlami oradadır, Serinin tablosu İşte ikinci seriye ayırdığımız Fars, Yransız, Lâtin, Grek, ve Arap menfi sözlerinin de hep Türkçe (me) ve (mez) den başka bir şey olmadığı bu Izahlarla ortaya çıkmıştır, Bunu eti- molojik şekillerini alt alta yazarak daha açık görebiliriz: 0» 8 hemtkeğl) 4 .$ . om ez ruku Fem-eğ(a) - .- . tib iğ(a) 4.4. vr apstas turu t api as ağ 4 uslğ) Fimsiğa) -.4. * im $ İğde) şid-eğ b im iğde) Sid eğ *amağ(ı) $$. temileğimdi 4. tk emseğ() sağ . doğruya şahım zi » oluyor; (3) Pelesrıki: Yakut dili lügati. (4) Dictigenaire etymologigue de İn İn, ue İrançalşe, Oscar Bloch. T. İI- P. 131 (9) Bu ilk sütün, sonek halindeki söz. lerin başma kök veya baska bir eleman gelebilmek üzere barakıdmıştar (8) Üçüncü veri sözlerinin analizi yarın. ki sayımızdadır. 4 zi enini... ER; TT . Şi p ypg iğ ağ gem ge