15 Ekim 1935 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 8

ağ ei — | —— e ği Akdenizin Talihi Fr TAN ingiltereye kafa tutarken italya neye güveniyor ? ingiltere tekbaşına harp edebilirmi? Dünyanın En Büyük Denizaltı Filolarına Fransız Amiralleri Kumanda Etmektedirler RODOSA KARŞI GiRiT! İ arkaya böylesi Büyük Britanya deniz Kuvvetleri- nin össülharekesi Malta adasındaki Lâvalet limanıdır. Bu derece ehem- miyetli olmıyan ikinci hareket Üssü ise Cebeltarıktır. Fransa: Donanmasının en ehemmiyetli filo» larını daima Akdenizde bulunduran Fransanın en ehemmiyetli üssülhare» keleri de Akdenizdedir ki bunl başında Tulon liman: gelir. Harp gemilerinin tamir edildikleri büyük Doklar da bu limandadır. Korsika a- dasınm Cezair sahilleri boyunca da Fransanm muhtelif tamir tezgâhları ve icabinda gemilerine sığınaklık €- decek muhafazalı limanları vardır. İtalya: Akdenizin en büyük deniz kuvvet- Tetine sahip olan İtalyanın büyük harp limanı ise Speçyadır. İtalyan yarımadası sahilleri hetbiti bir ami- ral tarafından idare edilen bahri da- ireler kumandanlıklarma ayrılmıştır Xi bu bahri dairelerin merkezleri Speçya, Napoli, Venedik ve Taranto Jimanlarında bulunmaktadır. ehemmiyetleri olan diğer mevkiler şunlardır : Pola, Lâ Maddalena, Brindizi, Mi- sina, (Buralarda birer deniz kuman- danlığı vardır.) Sonra Cenova, Legorn, “Gâeta, ari ve Zara gelir ki buralarda İsi bulundurulmaktadır. ; İtalyanlar şimdi gemilerinin mü- bim bir kısmını Rados adas: civatın- da bulundurmaktadırlar ve Eze de- sizindeki başlıca Sevklilceyş noktala- İngiliz Donanmasına A İt M7 Akdenizde harp” gemilerinin ve askeri (o nakliyatın nasl yapıldığını rt burasıdır. Son yıllarda, Trablus- garpta kurdukları istasyonlarla Rado sun İrymeti bia kat daha artmış olu- yor. Deniz kuvvetlerini idare eden en büyük şef deniz bakanı (Sinyor Mussolini) dir. Deniz bakanının bit müsteşar: vardır. İtalya ayni zaman- da 1912 yılındanberi Rados ciyarm- daki on iki adayı elinde bulundur. maktadır. Bu adalardan Lerosu İtal- ya tahkim etmiş ve bir üssübahri haline sokmuştur. Yugoslavya: Bu dost devletin küçük bir deniz kuvveti vardır. Filotillasının en bü- yük ve en yeni gemisi küçük Düb- rownik kruvazörüdür. Eskiden Kata- ro adı verilen ve şimdi Kotor adın: | almş olan limanı Yugoslavlar mayn üssü olarak kullanmaktadırlar. Yunanistan: Bu dost devletin donanmasi dâ an- cak müdafaada kullanılacak bir kuv» vettir. Büyük deniz üssü “Salamin,, dir. Yunanlılar son zamanlarda bura- ya yeni havuzlar getirmişler, ve ta- mir tezgâhları kurmuşlar, Türkiye: v Meşhur Yavuz diretnotunu amiral gemisi olarak kullanan 'Türk donan- masının üssü ve tamir tezgâhları ile havuzlar: İzmittedir. İspanya: Bu devletin Akdenizde ikinci de. recede ehemmiyetli bir iki üssü var- dır ki, mühimmi Kartacena'dır. . Yukarki haritada İtalya ile sömür- geleri arasmdaki mesafeler de kay- dedilmiştir. Napoli ile Musavva ara- Demektir. ei EMDP 6 2150 mildir. Napoliden İtalyan Somalisinin limanı olan Mogadiçyo- nun uzaklığı 3500 mildir. İtalyan limanlarınm Süveyş kanak ile olan uzaklıkları da şunlardır; Brindizi — Portsaide 920 mil, Napoli — Portsaide 1110 mil. İspeçya — Portsaide 1435 mil, Rados — Portsaide 445 mil Buna mukabil İngiliz deniz üssü olan Lâvalet limanı Portsaidden 820 ve Cebeltarık 1800 mil uzaklıktadır. | Gene Lâvalet ile Londra arası 2493 | ve Cebeltarık - Malta 980 mildir. İtalyanlarm Trablus Jimanı ile Mal ta arası 195 mildir. Napoli ile Misi- na arası 175 mil olduğunu ve Rado- sun Kıbrıstan 250 mil uzakta bulun- duğunu kaydettikten sonra bu harita üzerinde ilk bakışta İalyanların ös- sübahri bakımından Akdenirin e» mühim stratejik noktalarmı ellerin- de bulundurduklarını söyliyelim, İki gün önce Amerika gazetelerin- den alarak “İtalyanların Pontelarya adasını son derece tahkim etmiş bü- lundullarını ve buraya dayanarak di- ledikleri anda Akdenizi ikiye ayıra bileceklerini ve İngilizlerin bir do- nanma toplantısı yapmalarına her an mâni olabileceklerini iddia ettikleri ni,, yazmıştık. Cebeltarıktan Akdenize girecek bir geminin Akdeniz ortasına ve doğuya geçebilmesi için takip edeceği üç yol vardır? i — Pontelarya adasile Cezair kı- yıları arası, 2 — Pontelarya adasiyle Siçilya adası arasi. 3 — Misina boğazı. Binaenaleyh Süveyşin kapandığı Fransızların denize yeni indirdikleri Dunkerk (Büyük harpten sonra bu büyük lükte an. e gün İtalyanın da derhal bu boğazla- rı kapıyacağını in etmek doğru olur. Misina, bir nevi Çanakkale ol- duğu için tabii derhal kapanabilir. Acaba diğer iki yolu İtalya İngilte- renin suratına vurarak kapıyabilir mi? Bunu şimdiden kestirmek müm» kün olamaz. Fakat hel halde Ponte- arya bataryaları ile Sicilyadan ve Trablustan çaprazlama uçuşa kalka- cak İtalyan tayyarelerinin mübim bir kısmı bu tarafa üşüşecek olan deniz altı gemilerinin burada İngiltereye dehşetli bir düşman kesilecekler laşılıyor. Yunaristandaki rejim de gikliğinin vereceği sonuçlardan biri de on iki ada ile Radosu bir başka deniz Üssü olarak kullanan İtalya» nın karşısında İngilterenin Siklat adalarından istifade edebilmesi ola- caktır. Bu takdirde Ege'nin cenubu da müstakbel sergüzest yerlerinden biri olarak gösterilebilir. İngiltere nin Giritten de istifadeye kalkşaca- fı ve Akdeniz ticaret yollarınm bu en hâkim üssüne dört elle şarılacağı da tahmin edilebilir. Fâkat bütün bunlara rağmen İngilterenin tek bas sına İtalya ile bir harbe girişeceğini #imse iddia.edemez. Tayyareleri, de- nizaltı gemileri ve mubtelif deniz ve hava üslerinin stratejik faikiyeti ile İtajva tehlikeli bir düsman olur. Ta- Tarih, 1914 büyük dünya hasbinin İngiltere tarafından bulunduğu tara- fa kazandırıldığını yazıyor. Fakat bugün iş tamamen değişmiştir. Bir Akdeniz zaferini İngiltere tarafından Ancak Fransa isterse kazanabilir. Fransa Akdenizin ve dünyanın en büyük ve miikemmei denizaltı filola- rına sahiptir. Fransız denizaltı do- İçilir. demen AE; OMFOMANYAR AĞ e ik ili gemi ve bellibaşlı müstahkem mevkileri Fransız Gemileri İtalyan Limanlarına Uğramıyorlar ! larına muntazam seferler yapan İ (Helvan) gibi lüks vapurlarını has İ ta nakliyatına hasretmiş; ve yük taşıyan vapurların erlerini de kaldırmıştır. Şimdi; yalnız (Çü Ditalya) adlı küçük bir vapur; ay“ nanması sayı bakımından İngiltere ve İtalya denizaltı gemilerinin mecmuu kadardır. İtalya erkânıharbiyeri Ak- denizi Pontelaryada ,ikiye ayrıp İn giliz donanmasını İstenildiği andâ bir noktada toplanmasına mâni Olâ- bildiği gün İngiltere hem Akdeniz- de, hem Libyada, hemde Mısırda çok şeyler kaybedebilecek bir vazi- yete girer. Lâkin Fransa İngiltere kefesine deniz kuvvetlerinin kılıcını koyduğu gün Akdenizn manzarasi derhal değişir. Bir harp olursa İtalya ile İngiltereden birinin bütün zafer tali Fransanın iki dudağı arasında- dır, Acaba Fransa hangi tarafı ter- cih edecek? Lloyd kampanyası; şimal liman » | diretnotu yapılmıştır. “Nelson” la Rodney ki, her ikisi de 'Mısırda, Beyrutta, Istanbulda tek seyyah yok! Bütün italyan gemileri hasta ve yaralı taşımakla meşgul ; ni muntazam sürette sefer yap! tadır. Ve bu süretle sefaretin küf“ yesi temin edilmektedir. Mesajeri vapurları da boş s9 mektedir. Esasen bunlar; yirmi gü” denberi Napoli ve Rodos limanlar” na uğramamaktadırlar. Bu aylar; seyyahların en”siyad? Mesra gittikleri aylardır. Bunlari lstanbuldan geçerler; kışı geçir mek üzere Mısıra giderlerdi. B* sene tek bir seyyah gelmedi. H” ber aldığımıza göre Yunaniste"i Suriye ve Mısırda da seyyah yo” tur, Beyoğlu otelleri bomboştur. Gelecek senenin seyyah mesi de pek kalabalık olmayacaktır. ra; acenteler; şimdiden vapur hirs” larlar ve seyyah kaydına başlar!” Her sene bu ayda; gelecek sene seyyah vapuru geleceği ve b4 purlarda haç seyyah bulma buradaki acentelere bildirilir Şimdiye kadar daha bir liste #” memiştir. N <a