25 Ağustos 1939 Tarihli Son Posta Gazetesi Sayfa 11

“e A e a 25 Ağustos İninin. adünü (Bastarafı 1 inci sayfada) tarzı hal kabul edilmiyeceğini ve Danzi. ğin kayıdsız şartsız olarak derhal Alman yaya ilhakı lâzım geldiğini yazmağa baş- Jadı. Alman gazeteleri deha da ileri git- ti. Danzig meselesine Koridor meselesi. ni de bağladı ve Polonyada yaşıyan AL. manlerın zulüm görmekte olduğunu id - dia eyledi. Bu iddiaları hiç bir suretle tahkik edemeyiz. Fakat şunu hatırlata « ım ki, davaları uğrunda Almanlar ge. çen sene Çeko-Savakyadaki oSüdeiler Almanları hakkımda da ayni iddıalarda bulunmuşlardır i Çemberlayn, bu Alman iddiaları kar « şısında Polonya devlet adamlarının, söz. lerinde büyük bir sükünet ve itidal gös“ terdiklerini kaydetmiştir. Almanya ve harb Başvekil, Almanyanın harb hazırlık » Jarının tamamlandığını ehemmyıetle söy lemiş ve demiştir ki: — İşte bunün müdafaayı temin için icab eden tedbir . leri almak üzere kendisine mezuniyet ve- rilmesini parlâmentodan rica zamanının geldiğine kanidir. P Rus - Alman paktı Bundan sonra Alman - Rus ittifakma temas eden Çemberlayn şu beyanatla buhunmuştur: «Bu haberin hükümet için kötü bir sürpriz teşkil ettiğini gizlemiye kalkış - muıyacağım. İngiliz - Fransız . Rus ko . vuşmalarının mütekabil olduğunu zan - ettiğimiz bir itimad esası üzerinde de. vam ettiği bir anda görünüşlere nazaran dış siyasetinin bizim anladığımız geye - lerile telif edilmez bir maksadla Sovyet hükümetinin Almanya ile gizlice bir mi. sak müzakeresinde bulunduğunu öğren. mek çok şayanı teessürdür. Maamafih Çemberlayn bu mesele hak- kında bugünlük kat'i bir hüküm ver - mek istememiştir. Çemberlay», bu münasebetle Polon - yaya verilen garantinin İngiliz Fra 5z « Rus müzakerelerinin muvafiakiyı tine hiç bir zaman bağlı bulunmamış ol- duğunu kaydederek «bizim gerek Polon. Ya, gerek diğer devletlere olan garanti - lerimiz, aynen bakidir» demiştir. İngilterenin düşünceleri Bundan sonra, Çemberlayn İngiliz askeri hazırlıklarının bir tehdid teşkil ettiği hakkındaki iftiralara şiddetle i- tiraz elmiş ve demiştir ki: Bizim tedbirlerimiz tedafüidir. Bun « lar tehdid değildir. Hareketlerimiz Al. manyanın meşru menfaatlerini kat'i « yen tehdid etmiyor. Biz ancak kendi - lerini zorbalığa karşı müdafaa eden dostlarımıza yardım etmek istiyoruz. Hitlere mesaj Çemberlayn o müteakiben, Büyük Britanya elçisinin Hitlere yaptığı teb. Yigatın maksadı her türlü anlaşmazlık tehlikesini bertaraf etmek üzere İngi. Siyaset sahnesinde | sefaretler yükletecek olan ve hiç kim- senin de ne vakit nihayet bulacağını Yestiremiyeceği bir savaşa 'girişmeğe mecbur olursak, yabancı bir memle - kette üzak bir şehrin siyasi istikbali uğrunda değil, ortadan kalkmâsi bütün dünya milletlerinin sulh ve emniye - $n imkânlarının da ortadan kalkma - sı için carpışacağız. Felâket henüz pat İlamamıştır. Akıl ve şuurun galebe ç2- Tabileceğini hâlâ ümid edebiliriz. Su'h veva harb bizim elimizde değildir. Me. İsulivet kendilerine terettüb edenler, nukadderatını ellerinde tuttukları vüz İmilyonlarca insanı düşünecekleri ümi. dindevim. Bize pelinae, arkarmata bir memleket var. Cemberlavn'in sözleri bir alkış tu » fan: #le karşılanmıştır. İttifakla kebul Çemberlayn'i müteakıb kürsüye şe- Ten muhalefet reisleri hükümete a'e- lâmum muhalefet ettiklerini, o fa- kat bu muhalefetin başkaları tara- fından istismarına da müsaade etmi » veceklerini söylemişler, hükümetin is. tediği salâhiyetleri veren kanun itti - fakla kabul edilmiştir. Bü sırada Hariciye Nazırı Lord Ba- Jifaks da Lordlar Kamarasında avni 'meslde beyanatta bulunmuş, Lordlar Kamarası da kanunu kabul etmiş, N: hayet kanun akşamüştü Kralın tasd!. kine iktiran ederek bütün derecattan beçmistir.» müttehid Danziyde vaziyet (Bastarafı 1 inci sayfada) Milletin ve devletin müdafa. asına dair 24 Haziran 1933 ta. rihli kanunla bunu temdid eden Mayıs 1937 kanununa tevfikan aşağıdaki kararname mer'iyet mevkiine girmiştir: Madde 1 — Danzig Gauleite- ri Danzig serbest şehrinin dev - let reis'dir. Madde 2 — Bu kararname 23 Ağustostan #tibaren mer'idir. Bü kanun büfün Danzig teş - kilâtı esasiye sistemini altüst et. mekte ve Almanyada olduğu gi- bi nasyonal - sosyalist partisi riyasetile devlet başkanlığını ay- ni şahşiyette birleştirmektedir. Danzig haberlerinde Ayan re. isi Grayzer'in vaziyeti hakkın « da hiçbir malümat yoktur. Müzakere salâhiyeti Londra, 24 (Hususi) — Fröster disinin bir devlet reisi olmak sıfatile diğer bir devletle müzakere salâhiye. tini de haiz oludğu D. N. B. Alman Ajansı Berlinden verdiği haberde te. barüz ettirmektedir. Polonya ilhakı kabul etmiyor Londra, 24 (Hususi) Pröstr'in Danzig devlet reisi ilân edilmesi üze - Tine Polonya hükümeti bu akşam nok- sı demek olan prensinlerin muhafaza! devlet reisi ilân edildikten sonra ken.| İiz hükümetinin vaziyetini bir kere| daha teyid etmek, Berlin ile Varşova! Arasında doğrudan doğruya müzakere-| lere imkân vermek için tahrikât mü »| tarekesi akdini teklif eylemek ve bir silâhlı ihtilâf halinde İngilterenin bü- tün kuvvet ve kudretile müdafaa ede. ceğini ehemmiyetle kaydetmek oldu » ğunu hatırlatmış ve sözlerine şöyle de. vam etmiştir: — Almanya ile İngiltere. arasında barb bir felâket olacaktır. Bunu ak - ıma koyaraktır ki, bizce Polonya İlel mez. Almanya arasında harbsiz halledile -| 2. Polonya, Danzigin. Polonya güm- miyecek hiç bir mesele bulunmadığı.İ rik teşkilâtı haricinde bırakılmasını da nı Hitlere bildirdim. kabul edemez. Hitlerin cevabı, Şarki Avrupanın bir! © Polonya hükümeti, başlıca bu iki nok. Alman mıntakası olduğu ve bu min »|fa haricinde Danzigin dahili idaresine sid takada hareket serbestliğine sahib bu | bususatı ve yapılacak her hangi bir ta. İunması lâzım geldiği hakkındaki Al.! dilâti müzakerdye hazır bulunduğunu, man tezinin bir nevi tekrarından baş.) bir defa daha tekrar eder. tai nazarını bildiren bir not neşretmiş tir. Polonya, bu notunda Försterin dev. let reisi sıfatite icraatırla muttali ol - duktan sonra müdahaleyi mucib bir vaziyet olup olmadığı hakkındaki ka. rarını verecektir. Bu münasebetle o Polonya Danzig hakkındaki noktasi nazarın: şu suret - le tasrih etmektedir: 1 — Polonya, Danziğin her hangi bir suretle Almanyaya bakanı kabul ede - SON POSTA Askeri hazırlıklar (Baştarafı 1 inci sayfada) Danzigdeki İngiliz konsolosu hareket etmiştir. Berlindeki İngiliz. tebaalarına âvdetleri tavsiye olunmuştur. Bunlar - dan 400 kişi bu akşam hareket etmekte - dirler, Fr: nsada Paris 24 — İki, üç ve dört numaralı as. keri vesikaları hâmil ihtiyat sınıflarının silâh altına çağırılması, hususi nakiı ve- sıtalarına vazıyed edilmesi için verilmiş olan emir Parisin sükünetini hiç bir veç. hile ihlâl etmemiştir. Parislilerin çehre. lerinde sükün ve azim nişaneleri okun - makta ve buna caddelerde dolaşan birçok müşahidler ve gazeteciler şahid olmakta. dırlar. «Sinir harbi: denilen şeyin iflâs etmiş olduğu bugün anlaşılıyor. Fran .! sızlar. sükünetini muhafaza etmekte olan hükümetin arkasında aynile onun gibi sükünet içindedirler. Lehistanda Varşova 24 (Hususi) — Evvelce silâb! altına alınmış olan ihtiyat sınıflarına ilâ- veten 26, 27 ve 28 yaşındaki Hhtiyatlarla 60 yaşına kadar olan kıtaatı fenniye men. subları silâh altına çağırılmışlardır. Bunların sayısı 600,000 kişi tahmin e - dilmektedir. Merkezi hükümetin duvarlarmda se - ferberliğe aid afişler görülmemekle be - raber halk ittihaz edilmiş olan tedbir . leri bilmekte ve sükünla karşılanmış bu- lanmaktadır. Danzig ile Lehistan arasındaki demir. yolu münakalâk kesilmiştir. Almanyada Londra 25 (Hususi) — Frankfort mm. takası ile Leh hudud mıntakasında mü - him askeri tahşidat yapılmaktadır. Ay. rica Lüksemburg ve Belçiks hududların. daki kuvvetler de takviye olunmuşlur. Motörlü kıt'alar bilhassa Leh hududuna doğru sevkedilmektedir. Almanyanın Varşova sefarethanesin - deki evrak ile bagajlar, dün akşam sefa. rethane binasından çıkarılmıştır. Sefa Tethane memurlarının miktarı Üç veya dört kişiden ibaret kalmıştır. Hitler bu akşam Mareşal Göring, Rib. bentrop ve ordu erkânını kabul etmiştir. | Gece yarısı bu konuşma hâlâ devam edi- yordu. İtalyada Roma 24 (A.A.) — Mussolini, bu sa bah ordu ve donanma erkânı harbiye reislerile faşist milisleri erkânıharbi ye reislerini kabul etmiş ve kendile » rile askeri mahiyetteki meseleler hak. kında görüşmüştür. Diğer taraftan Duçerkn O İtalyanın Burgos'taki sefiri General Gambara'yı kabul etmiş olduğu öğrenilmiştir. Ho'esndada La Haye 24 A.A.) — Reufer: Hükümet diğer bazı ihtiyat sınıfla - rını da : ğ Yunanistanda Atina 24 (A.A.) — Harbiye neza «- retinin bir tebliğine göre, 1936 ve 1937 sınıflarına mensub olan ve (Baştarafı 1 inci sayfada) korkulan büyük mücadeleyi dur - durttu. Fakat hakikatte sadece bir se- ne geriye attığını şimdi görüyoruz. Eğe silâh patlarsa... Acaba harb olacak mı? İşte bugün tekrar tekrar ve en de. rin bir heyecan ve slâka ile sorulan Sual! Fakat buna sadece «evet!» veya “hayır; ile cevab verebilecek vazi » yette bir kimse var mıdır? Evet, görüyoruz ki, Almanya ve Lehistan ordularını tamamile sefer - ber etmişler ve bunu ilânsız yapmış « lardır. Şu anda iki tarsi ordularınm tecemmüü ile meşguldürler. Şüphe yok ki Lehistan hemen bütün ordusu. nu ve Almanya ordusunun büyük kısmını müşterek hududlsra yığmak. tadıriar. Bu iki memleket srasında başlıyacak bir harbin halen yarım seferber olan İngiltere ve . Fransayı harbe sürükliyeceğine şüphe edile » mez. Çünkü bu derecelerde gâranti- lerden sonra İngiltere ile Fransanın Lehistanı yalnız başına bırakacaklar düşünülemez. Her helde İtalya ve tedricen diğer Avrupa devletleri da- hi harbe gireceklerdir. Bu suretie büyük harb olacaktır. z Lehistan harb açabilecek midi"? Demek ki bugür büyük harbi slev. lendirecek olan hâdise bir Alman Leh harbidir. O halde büyük bir karb olup olmiyacağı meselesinin halini kolaylaştırmak için sorularak suali hususileştirerek: «Lehistan Alman . yaya karşı harb açabilecek midir?; şeklinde sadeleştirmek lâzımdır. Lehistanın 17.18 senedenberi ha- zırladığı kuvvetli ve iyi sılâh ve tec- hizatlı bir ordusu vardır. Fakat ar . kasında kendisine yardıma hazır dost bir memleket veya bir ordu yoktur. Bilâkis Lehistan 1922 de Sovyet Rus. yadan kopardığı doğu vilâyetleri da. Jsyısile tâ o zamandanber! doğu bü - ! yök komşusunun ona nasıl intikam hislerile baktığını hesab etmek mec. buriyetindedir. Lehistanın yakın bir yardımcısı, onun eski bir müttefiği Romanya olabilirdi. Fakat bu devlet şimalden Macar, doğudan - Besarab . ya dolayısile . Rus, ve cenubdan Bulgar tazyikleri ve hücumlarına maruz kalabileceğinden ondan Polon. yaya uzun boylu bir fayda gelemez. Bu sebeble Romanya selâmeti silâhlı bir tarafsızlıkta aramıya çalışacak - tar. O halde Lehistan İngilterenin mil. yonluk- orduları vücud bularak Fran. sız ordularile birlikte Almanyayı ar- kadan vurmağa başlayıncıya kadar «ki bu ancak bir seneden sonra ola - bilir - Almanyaya karşı yalnız başı. na kalacaktır. Eğer Polonya çok de - | ) (Baştarafı 1 inci soyada) tebliğde şubeleri gösterilmiş bulunan sahra top | Saat 17 yi 5 geçe otomobille Florya. çusu, ağır topçu, cebel topçusu, süva. |ya gelen Başvekil Refik Saydam Reisi ri ve telgraf ihtiyatları, fırka manev -|cümhur tarafından kabul edilmiş, bir rTalarına iştirak etmek üzere silâh al - tına çağırılmıştır. Yabancı memleket. rde bulunanlarla hslen bahriyede, tayyare kıtalarında ve jandarmada hizmet görmekte olanlar bundan mu. aftır. Bulgaristanr'a Sofya 24 (A.A) — Hükümet, bir takım iptidaf maddelerin bilhassa de. ri, debagatte kullanılan maddelerin, il 3 m ka birşey değildir. Bu tez, İngiliz va - ziyetinin hatalı olarak tefsirlerini ta - Berlinde ne düştinülüyor? Berlin 24 (A.A.) — «Havas ajansın - zemmun eder. Zira, Şarki Avrupada,|dan>: > Selâhiyettar Alman mehafili, Danzig. |dirler. Yüzden fazla Amerikalı, Nor » deki nasyonal - sosyalist şefi Försterin |;Dânie vapuruna binmiştir. bizzat kendimiz için mevzi aramiyo Tuz, Eğer harb olursa Danzig devlet reisliğine tayini münase - betile bu işin tamamile Danzigğe müte- Çemberlayn, derin bir heyecan için.|allik bir iş olduğunu ve doğrudan doğ. de sözlerine şöyle devam etmiştir: ruya Almanyaya müteslik olmadığını — Eğer sulh yolunu bulmak husu -| beyan etmektedirler, Sundaki bütün gayretlerimiz akim ka. Bunun haricinde her hangi bir mü . ir ve bütün beşeriyete ızlırablar ve tslea serdinden içtinab edilmektedir. mensucat ve hayvan yemlerinin ihra- cımı menetmiştir. 2 Amerikada Londra 24 — Amerikan sefirinin tavsiyesi üzerine Avrupada mezuniyet lerini geçirmekte olan Amerikalılar, vaktinden evvel Amerikaya dönmekte Almanyadaki talebemiz Ankara, 25 (Hususi) — Almanyada bulunan stajyer oOve talebemizin memlekete avdetlerinin kararlaştırıl » dığı haber verilmektedir. müddet köşkte kalsrak, Milli Şef İle görüşmüştür. Bunu müteakıb saat 17,15 te Halk Partisi Medlis müstakil grupu reis vekili Ali Rana Tarhan ve saat 17,25 de İzmirden bugün avdet eden Ticaret Vekili Cezmi, Erçin, Milli Şefi ziys- rete gelmişler ve kabul edilmişlerdir. Akşama doğru da Milli Şef Harici ye Vekilimizi kabul buyurmuşlardır. Hariciye Vekili Hariciye Vekili Saracoğlu Şükrü dün Perapalas otelinde şehrimizde bu. lunan sefirleri kabul etmiştir. Vekil bu meyanda İngiliz ve Fransız sefir - lerini bir arada, Alman sefirini ayrı . ca kabul etmiştir. Leh, Yunan sefirleri de dün Hari. ciye Vekilimiz tarafından kabul edil. mişlerdir. Siyaset Âleminde (Baştarafı 3 ncü sayfada) diği ihtimaller, şimdilik bunlardan fba. rettir, 4 Dünkü yazımda Alman . Sovyet Rus. ya arssında ahiren imzalanan ademi İe- cavüz paktının doğurduğu yeni vaziyeti gözden geçirirken (Japonyunın <antiko. Harb başlıyor mu? Sayfa vi rin ve dağlık bir memleket olsaydı ve gerisindeki devlete de güvenmesi ka- bil bulunsaydı kendisini bir dereceye kadar emniyette sayabilirdi. Yegâne sulh ümidi Fakat en sonraki şartlara ve ba- husus sulh cephesile Sovyet Rus - Ya Srasında bir ittifak akdedileme. diğine ve bilâkis Rusya Almanya - ya temayül etmiş bulunduğuna gö. re Polonya Almanyaya karşı uzun müddet yalnız başma bir harbi ka. bulden evvel mantıkan fazla.dü - şünmesi lâzımdır. İşte bugün mev. cuâ olan yegâne sulh ümidi bunda. dır. Yeni Polonyanm, Avrupanın üs. tüne bir kâbus gibi çöken Danzig meselesini bizzat Danzigle ve Dan. zigin yeni devlet ve hükümet reisi Fröster'le. halletmeğe nihayet ya - naşmasmdadir. mberlayn yeni nutkunda da ere ile hallo « lunmiyacak olan hiçbir mesele ol. madığını tekrar söyledi. Almanya filvaki Danzig işinde geri dönemi. yecek kadar ileri gitmiştir. Fakat görülüyor ki Danzig'i ilhak etmek yerine. buna bir merhale olsun i. çin, bir devlet haline getirerek Fröster'i başına geçirdi ve ona di- ğer devletlerle müzakere salâhiye. tini verdi. Bu, Lehistanla yeni bir müzakere kapısı açmak istemeğe pekâlâ delâlet edebilir. Diğer ta « rafta: Amerika Cürihurreisinin İ » talya Kralına yeni bir mesaj gön- dererek bu yaşlı hükümdarı Al - manya ile Polonya arasında tavas- suta teşvik etmesi sulhü kurtarabi. lecek istikameti göstermektedir. E. ğer Polonya behemehal harbi iste. mez ve müzakereyi kabul ederse filvaki, zaten ona bir hayırı olmu. yan Danzig'i kaybedecektir. Fa - kat buna mukabil barışı kazanacak. tır. Filvaki bugün barışı kurtarabi. lecek olan tek yol Lehistanın Dan. zig işinde Almanya ile uyuşmaya yanaşmasıdır. Bunun için yeni Danzig devleti reisi Fröster'in Po. | Yonyayı müzakereye davet edece » ğini ümid ediyoruz. Eğer Polonya yeni Danzig vaziyetini kabul ede. rek bu daveti İtalyanın tavassuti - le kabul eder ve İngiltere ve sa bu yeni hali tasdik ederlerse bs- rış kurtarılmış olacaktır. Fakat ne kadar bir zaman için? Bu belli değil, belki de ancak ge- Tevek ve öbür seneye Kadar: O hal. de harbi bir iki sene tehir etmek i- çin bu kadar zahmet değer mi? su- ali varid olabilir. Harbi yer yüzünden Kaldırmak imkânı olmadığına göre ne kadar tehir olunabilirse gene kârdır. BH. E. Erkilet (Baştarafı 1 inci sayfada) naati şudur ki siz ve hükümetiniz sulhü kurtarmakta büyük bir âmi! olabilirsi - niz. Ameriks, Avrupa milletlerinin de istiklâl haklarına malik olduklarını ka. bul eder. Bu itibarla bu istiklâ; hakkı, büyük milletler için olduğu kadar, kü - çük milletler için de tanınmalıdır.» Ruzvelt, bundan sonra, tehdid siya - setinin dürüst bir siyaset olmadığını söy. lemiş ve geçen sene Nisan ayında bir sulh konferansının toplanması için yapmış ol. duğu teklifi hatırlatmıştır. Amerika cümhurreisi bir sulh konfe - ransı için İtalyanın her hangi bir projesi veya teşebbüsü varsa Amerikanın bu teşebbüs veya projeye bütün kuvvetile zahir olacağını da ilâve etmiştir. Roma 4 (A.A) —D.N.B. Roma siyasi mehafilinde, Çemberlay- nin nutku bir müzekere arzusunu izhar ediyor suretinde karşılanmıştır. Ruzvel- tin teşebbüsü de bunu isbat etmektedir. Roma mehafilinim kânâatine göre, genç milletlerin hayat hakları bir kere daha müzakerelere boğulmak isteniliyor. Binaenaleyh bu teşebbüs te muhakkak bir akamete mahkümdur, denilmektedir. —— a ea mintern> pakta girmekle nazlandığı) na dair bir fikra kaydedilmiştir. Bu, bir zü, huldür. Mihver ittifakına girmekte şek. dinde olmak lâzimdır. Özür dilerim. &.R.E