25 Ağustos 1939 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

CELÂLEDDİN EZtSE YAKUB ve OTEKİLER Bir rüya oyunu Kitabcınızdan arayînîz. yil I umhuriyet •.•«• tSTANBUL C A G A L O C L U 549 I irfııb adred: Cumüuriyet, İstanbtıl Posta kntnan: tstanbnl. No. 248 T e l g r a f v e me Telefon: Başmuharrtr ve evl: 22366 Tahrlr heyetl: 24298. tdare ve matbaa fcısmı 24299 24290 ' Küçük Çİftlik Par, Yarın akşam MAÇRA Münir Nure Konseri^ Ayrıca Çigan orkestrası ve goriiHıemlş yaryete numâraları. Tel. 41992 / 25 AgUStOS 1939 Avrupada Askerî Hazırlık Başladı Fransa ve Lehistanda kısmî seferberlik ilân olundu, Londrada ve Pariste hususî nakil vasıtalarına vazıyed edildi, Almanya hududlara asker yığıyor Çemberlayn, bir tecavüz vukuunda Ingilterenin bilâtereddüt harbedeceğinikatiyetle tekrarladı Rus Alman Paktından sonra Maietnki en inanılmıyacak bir sürprizle karşılaştık. Artık zamanla bunun daha garib tecellilerine şahid olabileceğimize şiiphe yoktur lmanya ile Sovyetler Cumhuriyeti arasında akdi dünyayı hayrete düşüren ademi tecavüz paktının metni geldi. Bu metne göre iki devlet arasında yapılan iş biribırlerıne doğrudan doğruya veya bUvasıta tecavüz etmiyeceklerinin kâfi sarahat ve kat'iyetle mütekabrren temininden ibarertir, ki şimdiki haller ve şartlar içınde Sovyetler Cumhuriyetinin Avrupada patlıyabilecek bir harbe karşı kenarda duracağmı ifade eder. Pakt metni gözümüzün önünde olmasına rağmen yalnız bu vesikaya dayanarak vazıyeti izah edebılmenın hâlâ pek müşkül olduğurtu itiraf etmek mecburiyetindeyiz. Bu karşılıklı ademi tecavüz taahhüdlerinin hiçbir kayıd ve şarta tâbi tutulmadan bu kadar mutlak olarak ifadesi havsalaya sığacak birşey değıldır. O halde bu muamelenin icyüzünde gizli bazı safhalar bulunacağını farzetmek zarurî oluyor. Küçük Baltık devletlerinden dolayı kılı kırk yaran Sovyetlerin bütün garb ve cenub hududları ^oyunca Uçüncü Reıch'a kayıdsız şartsız alabildiğine hareket serbestliği vermiş olacağını kabul etmek yalnız müşkül değildir, düpedüz muhaldır. Bundan dolayıdır ki bu meselede hakikî hakikati görebilmek için vaziyetin inkişaflarını beklemek lâzımdır. Bugün için söylenebilecek mütalealar olmak üzere herşeyden önce bir taraftan Ingilizler ve Fransızlarla Sovyetler arasında Moskova müzakereleri cereyan edip dururken öte tarafta Sovyetlerin Almanlarla da konuşup anlaşmıs olduklan meydana çıktığma göre bu vaziyetin garabetile beraber İngiltere ile Fransanın Moskova müzakerelerinde Sovyetleri tatmin edebilmekteki muvaffakiyetsizlıklerini tebarüz etbrnaek yerindedir. Moskova ta Münih'tenberi demokrasi devletlerinin imkânı olursa Almanyayı Rusya üzerine yürütmekten memnun olacaklan şeklinde kendisince oldukça kuvvetli bir şüpheye düsmüstü. Bu cihet Molotof'un meshur nutkunda sarahaten ifade olunmuştu. Baltık devletleri meseksi üzerinde ı«rar ederken Sovvetler kendi he'ablarına hakikî ve mantıkî bir vaziyeti kabul ettirmeğe çalısmakla beraber ayni zamanda ve bilhassa bu noktavı kontrol ediyorlardı sanıvoruz. Demokra'ilerin Ingiliz Meclisi dün hükumete istediği vâsi salâhiyeti verdi Danzig'de siyasî bir hâdise! Nazi şefi Förster devld reisi olarak ilân edildi Bu karar, Danzig teşkilâtı esasiyesini altüst etti ve hayretle karşılandı Devlet reisi ilân edilen Förster, Danzig'de halka hitaben bir nutuk söylerken Berlin 24 (a.a.) D. N. B. ajansı Milletin ve devletin mudafaasına daır Danzig'den aldığı aşağıdaki resmî teb 24 haziran 1933 tarihli kanunla bunu liği neşretmektedir l lArkasi Sa. 9 sUtun 5 tel Yeni bir sulh teşebbüsü Pazartesi günü toplanan İngiliz kabinesine resmî evrak gbtürülürken... Alman Sovyet paktı Moskovada imzalandı Fon Ribbentrop Moskovadan dönerek Hitlerle görüştü. Elçiler ve ecnebi tebaalar memleketlerine dönüyorlar Londra, 24 (Hususî) Parlâmento Çemberlayn'ın nutku bugün fevkalâde bir celse akdelrnishr. Başvekil Çemberlayn, büyük bir aiâka Başvekil Çembc'Uyn, Avam Kamarasm ile beklenen nutkunda şunları söylemiştir: da, Hariciye Nazırı Lord Halifaks da « Vaziyet, parlâmentonun tatile kaLordlar kamarasında, beynelmilel vaziyet rar verdiği zamana nazaran çok daha feile Alman Sovyet paktı hakkında ayni nadır, zira harb tehlikesi çok yakındır. mealde nutuklar irad etmişlerdir. [Arkas: Sa. 9 sutun 1 dej Dünkü hâdiselerin hulâsası BUtün dünyada alâka uyandıran Sovyet Alman paktı dün Moskovada Stalin'in huzurunda Sovyet Başvekili Molotofla Alman Hariciye Nazırı Ribbentrop arastnda imzalanmış ve Alman Hariciye Nazırı tayyare ile Berline dönerek Moskovada elde edilen neticeler hakkında Almanya devlet reisine izahat vermistir. Sovyet Alman paktının tahakkuk etmesi bütün memleketleri ihtiyat tedbirleri almaya sevketmistir. Amerika Cumhur Reisi Ruzvelt, Italyan Kralına bir mesaj göndererek sulh lehinde tavassutta bulunmasını rica etti Londra 24 (Hususî) Amerika Cumhur Reisi Ruzvelt, İtalya Kralı Viktor Emanuele bir sulh mesajı göndermiştir. Amerikanın Roma sefiri vasıtasile Krala takdırr. edilen mesajda, Ruzvelt, İtalyanın harbm önünü alacağ'.na kani olduğunu bevan ederek bu yolda Kralın teşebbüse girişmesini rica etmiştir. Papanın sulh lehine irad ettiği nutuk Londra 24 (Hususî) Papa, bu akşem sulh lehine bir nutuk irad ederek Avrupa milletlerim ve devlet reislerini mütekabil anlaşma'arla sulhu korumaya davet etmistir. Papa, ihtilâfların cebir ve şiddetle değil, ancak aklı selimle 'nalledilmesi lâzım geldiğini tebarüz ettiımiş ve demistir kı: « Harb tehîikesi kapıya dayanrmştır, fakat henüz çok geç değildir. İnsan[Arkası Sa. 9 sütun 6 da] • •III İngilterede Lehistanda dün akşam sef erberlik ^» ilân edildi • Fevkalâde toplantıya cağırılan İngiliz parlâmentosu dün hükumetin istediği vâsi salâhiyet kanununu tasvib etmis ve kanun derhal mer'iyet mevkiine girmistir. Başvekil Çemberlayn bu münaseJbetle mühim bir nutuk irad ederek veni bir tecavüz vapıldısh takdirde İngilterenin bilâtereddüd harbedeceğini cok sarih bir \Arkas Sa. 9 siıtnn 1 de] Amerika Cumhur Reisi Ruzvelt IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIMIllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllltl» Alman Leh hududunda musademeler oldu, Polonya Danzig hududu kapatıldı Cumhur Reisi Ordumuzun geçid resmî Mısır askerî heyetile ecnebi devlet ataşemiliterleri, dün gece Edirneye hareket ettiler Mıllî Şefımiz. dün Berlin Elçimizi kabul etti İngiliz, Alman ve Sovyet Büyük Elçileri, Hariciye Vekilimizi ziyaret ettiler Reisicumhur İsmet Inönü, dün Floryadaki Deniz köşkünde meşgul olmuştur. Başvekil Refik Saydam, Perapalastaki dairesinde Dahiliye Vekili Faik Öztrakı, Nafıa Vekili Ali Fuad Cebesoyu ve Münakale Vekili Ali Çetinkayayı kabul ederek kendilerile bir müddet gö rüşmüştür. İsmet İnönü saat 16,30 da da Berlin büyük elçimiz Hüsrev Geredeyi kabul etmiştir. f ı 4rfcast Sa. 9 sütun 6 dal YUNUS H \Arka*ı Sa 7 sutun 1 dei Yeni romanımız Yağmuru^ Yazan : Peride Celâl İ Buglin ( 8 ) Inci sahifede başladı Seferber edilen Lehistan ordusundan bir kıt'a Mısır askerî heyeti azalarile bazı ataşemiliterler, dün gece, ttenin hareketinden evvel Sirkeci garında... (Yazısı § unçu şahifemizde) (Yazısı 3üncü sahifemizdeX