24 Ocak 1939 Tarihli Son Posta Gazetesi Sayfa 11

ir — EKİ ve yeni mütekaltler meselesi yel dün Millet Meclisinde görüşüldü (Baştarafı 1 inci sayfada) maaş alan vatandaşlar arasın- “ Müsavatsızlık hakkında hükümetin Meşe Şünmekie olduğuna dair Halil Men- Maş) in sualine cevab vermiştir. Vekili demiştir ki: Yi ” Vekilinin beyanatı İskağğ Senesinde meriyete giren yeni Tahin kanununun hükmüne tevfikan kağg çlönan tekad maaşları ile eski te- Siya hükümlerine göre tahsis #n maaşların arasındaki büyük mk ni kanunun hini tanziminde dahi Da kii ti celbetmiş ve ilk safhada Mllere , saşat eshabına yüzde 10, ma- ii de Yüzde 25 zam yapılmıştır. Bun- de tn Beşredilen diğer biz kanun ile Mâlüllerin terfi zammına b'r de etikaz Yapılmış ve bunun, ailelerine etmek üzere lehlerine kabulü Yapamaz, 2 miştir. Daha şümullü bir şey de Yag olup olmadığınm tetkiki du İçe takarrür etmişti. Bugüne Yamak, Aarzettiğimizden başka bir şey İE gg küm elde edilemedi, Bu cihe- arzedersem bunun olup olmadığını heyeti muhte- takdir buyurur. Bugün teka- maaşı olarak maaş almakta ların adedi 68.094 e baliğ Şehri verilen maaş miktarı liradır. Bunun bütçedeki ye- Milyon liradır. va mülkiyeye sid olan kısmı oandaş, aldıkları para miktârı da yade 45.006 zat. Aldıkları maaş Mya 78 lira, in lig, © üzzettiğim 23818 vatandaş. Müdıp, 5, *t €5ki kanuna göre maaş almak eg yanın Yeki da 139.782 liradır. Maktu, $ ta yeni kanuna göre al Akan da 204.244 1 bulmaktadır. Ski kay zettiğim gibi 35205 za a A Röre 9.843 zat ta yeni kanu- Ma makası. Bunların yekünu ince ; ğ elisi 14 ve s 7 ? 1 ; / ji ara yeni kanuna göre maaş Belirse mülkiyeye aid ey- 051.828 lira, tekağdd maaşı Ura ki yekünu cem'an apülseye ilâvesi lânm gelir. *5 i E ğ ii ie &081 Yeni kanuna »rem halinde #llmiy ay 20 lira, ceki kanunla teka- m İteş, ç eker! tekaüdlerin yeni kanu- kg, ae 3.906.264 lira, malâller üni, iye rn ki cem'an 10420776 Sİ ki çi ram gelir, Mülk ve asko- Ynakiyg, birlikte 12:009.10 raya baliğ Dal Olün yi zaki kanuna göre tahsis edil. İN Yaman âşat eshabından vefat ettik- tahsis edilen maaş- una göre yapılmaktadır. €skilerini de yenilere Yolda eytama tahsis edil- dahi müsrenidüniley- da yeni kanuna göre » Bilmem arzedebildim Maaşı olan bir alam lifarz üç yetim bı- a göre bir de ken- taksim edilir, ken- tenzil edilir, kalan edilir. Şimdi es- una göre tahvil e- İ diyecek ki bana Mâaştan ben mahrum li gp ai maaş sağ olsaydı ti, Yetimler» çıkacaktı, dörde in hissesine 45 lira milyei Doktada da tadilât tahsiz küsur bin lira da > 4 yen, ek icab eder ve bu Milyon a a mevcuda yani Ve etmek icab ede- Li v önü Böyle mühim bir aş Yy, f. gE 1 ğ # Hi İİ PE, il z  # Li ie ii ipi il j E #, Şi â / j E £ olan 7 7 ii eki sene bütçe- devletin ihtiyacları tesbit ar edilmekszin bütçe- kün X kü; ak; fet tahm; a Kanda şimdiden nl eden bu ye- in) taki, ön nlar Zâruretini du ik. mühterei i duymak- Pura cağıma Sual sahibinin de a İmk, lunursa esirgememeyi esas itibariyle dü- şünüyoruz. Maruzatım bundan ibarettir. Halil Menteşenin sözleri Maliye Vekilinden sonra kürsüye ge- Ten takrir sahibi sual takririni veri » şindeki maksadı izah eylemiş ve çun - İarı söylemiştir: —Bu mevzu etrafında gerek tahriri, gerek şifahi birçok acı müracâatlerle karşılaşıyordum, Bunlardan müteessir ve müteellim olarak alelfevr bir tak. riri Meclis kürsüsüne sevketmiş ol - saydım ası! büyük vazifeyi, menafti u- mumiyeyi unutmuş durdum. Çürkü bütçe elhetinden kabili icra olmıyan bir işte, binlerce vatandaşa aid olan bir işte börle bir teklifte bulunmam bir nevi demoğaj! olurdu. Onun için bu teessür ve teellöm altında ben ev- velâ bütçe encümeni reisine müracaat ettim, Ve dedim ki: «Bu hususta bir tetkik yapılmış mı - dır, ve ne miktar bütçeye tesir yapı - yor” Bütçe encümeni reisimiz bana men. fi cevab verdiler ve «bu hususta bir tetkik yapmadık» dediler. Sonra Maliye Vekili arkadaşımı bul- dum, «Bu mesele üzerinde bir tetkik yamimıs mıdır» dedim. Şimdi Fuad Bevefendinin uzun tetkikler netice - sinde elde edip söylediği rakamlara gö- re, va aramızda bir suitefehhüm vardır ve yahud bir anlaşamamazlık mevcud- dur. Bana o vakit sorduğum zaman 2,35 milyon liradan bahsefmişler ve «500 bin, bir milyon lira olursa başım üze - Tine, yaparım» demişlerdi. Bu cevabı aldıktan sonra bütçe cephesinden ik « tihamı güç olmıyan bir iş olduğu ze - habma vararak hükümetin müsekkin sesinin biran evvel bu müztarib olan binlerce yuvaya ulaşması için çu #ual takririmi sunmuştum. İkinci sebeb de şudur: Reisicümhur Hazretleri peniş bir teskin ve faa. dil siyasetile harekete geçmiş bulu - nuyorlar. Bu güzel siyasetin emniyet ve şifa verici nimetlerinin gene bin » lerce muztarib yuvaya biran © evvel ulaşmasını teshil etmek istedim, Meli- ye Vekili arkadaşım ilerisi için (okat'i :İsöz vermemekle beraber bütçe imkân. ları müsald olduğu derecede bu muzta- rib vatandaşların İztirablarını da tah - tif deceklerini söylediler ve bunu bu kürsüden söylettirmiş olmak da be - nim için vicdant bir haz oldu. Maliye Vekilinin cevabı Maliye Vekili Fuad oAğrah tekrar söz alarak demiştir ki: — Orta yerde ufacık bir noktayı tas rih etmek isterim, Halil Menteşe ar - 'kadaşımız şurada, koridorda dediler ki: «Maliye VekiM, şöyle bir derd vardır, acaba buna bir çare bulmağa imkân yok mu? Benim de söylediğim bunun miktarı 100 bin, 500 bin, bir milyon sa birşey değil, fakat şimdiden söz Ver| Bugün ağaç başına 0,060 kilo zeytinya-| b — Kalite zeytini elde etmek, miyorum amma rakam buçuk milyon kadar tahmin ediyorum, tetkik ettirelim. Seneden seneye bun- Jar azalmaktadır, belki rakam büyük - tür. Bugün neye baliğ olmuştur, tet - kik ettirelim: ve fitekim kendilerine takdim edilmek üzere yaptığım tetkik pusulası cebimde durmaktadır. Fakat onu kendilerine takdime vakit bulma- dan sual takriri ile karşılaştım. Bunu kendilerine söyleğim. «Pekilâ kürsü. den söylersiniz» dediler. Vaziyet bu - dur. Hakikaten bugün 935 tenberi mun. tazam olmak üzere, demin okuduğum veçhile yani ne kadarı tekald maaşı- dır, ne kadarı yetim maaşıdır, ne ka - darı malül maaşıdır, ne kadarı mülki ve askeridir, Bunların hepsi munta - zam olarak yürütülmektedir. Kayıd - tarımız vardır. Oradaki vaziyeti ar - zedersem pörülür ki 935 te eski tekaüd kanununa göre maaş slan arkadaşların mfctarı mülki 13,409, askeri 49015 tir. 936 da bu yektin mülkide 12,981 e, askeri de 41 bine iniyor, 937 de 12,981 rakamı 11,100 e, askeri de 41 bin ra - kamı 35 bine iniyor. Seneden seneye azalış vardır. Ve kezalik yeni tekatid kanununa göre maaş alanlar da çoğal- maktadır. 935 te mülkiyeden 9,572, as- keride 7,800, 936 da mülikfde 10,900, 5) eminim. Masha-| askertde 8,900 bugün hâlen mülki ânı tahfif no bu-| 12,422 ye askeriden maş alanlar eği $#ON POSTA Zeytin kanunu © (Baştarafı 1 inci sayfada) seleal hakkındaki sual takririne cevab verdikten sonra ruznameye geçilmiştir. Dahiliye Vekâleti merkez teşkilâtı ve vazifeleri hakkındaki kanunda değişik- lk yapılmasını gözeten kanun Jâyihası müstaceliyet kararı ile müzakere ve tas- vib edilmiştir. Ziraat Vekilinin beyanatı Mahsuldar ve yabani zeytin ağaçları- nın aşılanması ve zeytin mahsullerinin iyileştirilmesi hakkındaki kanunun mü- zakeresine geçilmesi Üzerine Ziraat Ve- kili Faik Kurdoğlu kürsüye gelerek ka- runun gözettiği maksadı izah etmiştir. Faik Kurdoğlu ezcümle şu beyanatta bulunmuştur: — Yüksek tasvibinize arzedilmiş bulu- nan ve kısâca zeytin kanunu dediğimiz bu lâyiha, mevzuu ve muhteviyatı itiba- rile çok mühim esasları ihtiva etmekte- Esaslar: . Mevcud zeytinliğimizin ıslahı, Yabani zeytin ağaçlarının kıymetlen- dirilmesi ve kıymetlendireceklere mal edilmesi. Ziraat Vekâletinize bu hususlarda hü- sust bazı salâhiyetler itası, cümlelerinin içinde toplanabilir. Bunlara ald maddelerin müzakeresi sırasında, mevzuun her hükmün ehem- miyeti ve portesi nedir? Buna ald esas” lara toplu bir halde bir kere daha göz- den geçirmekte fayda mülâhaza buyura- İcağınız ve Vekâleti dinlemek istiyeceği- niz kanaatidir ki, beni huzuruna sevket- miş bulunuyor. Bunu kısaca anahtarla- İrile arzetmeme müssadenizi rica ederim. Hepimizin malümudur ki, tarihin kay- dettiği en eski ağaç olan ve içlerinde 700 seneye “kadar yaşıyanlar de bulunduğu gene bu kitablarda zikredilmekte olan zeytin ağacının vatanı, Akdeniz sahilinin muayyen memleketler'dir. 19 uncu asır sonlarında Cenubi Afrikaya, Kaliforni- yaya, Avustralyaya da nakledilmiştir ve kai Akdeniz memleketlerinin tabit im- #yazırı baleldar edecek vüsatte tevsi ve! ksir edilmemiştir. Memleketimiz, deliceler de dahil edi- | lirse, zeytin ağacı itibarile zeytin yetiş- tirmek tabil imtiyazına malik memleket- Terin en başında gelir. Zeytin tanesi ve zeytinyağı istihsalâtı itiburile dördüncü derecede gelir. Fakat arıulusal piyasa itibarile bu piyasalarda rol ve devamlı mevkii olan memleketle- re aid ticari edebiyatı ve neşriyatı arar- sanız. Türkiyenin bu faal vaziyetine rağ- men sadece asıl zeytinci memleketlere zeytin ve ham yağ halinde iptidai mad- de yetiştiren memleketler arasında kay- bolduğunu görürüz. Belli başlı zeytinci (o memleketlere memleketimiz zeytindiliği arasında bü- yük fsrk vardır. Bugün ağaç başına: 9,2 kilo tane alı- yoruz. bu pek azdır. Bu miktarı ıslahat, kontrol ve mürakabe tesis ederek artıra- biliriz. ğı düşüyor ki pek azdır. Halkın eline, keyif ve arzusuna, bu işi bırakacak olur- sak durduğumuz yerde saymâklan başka bir şey yapmamış oluruz. Üc büyük zeytin mıntakasındaki mah- suldar ve delice halindeki zeytin ağaçla- Tın adedi 80 milyondur. Bu kanunla aşı ve bakım mukabili temliki mevzuu bahsolan yaban: ağaçla- rın tevzileri şu şekilde tesbit edilmiştir: vilâyet Yabani zeytin adedi Antalya 78.000.000 Muğla 6.500.000 İçel 5.500.000 İzmir 8.000.000 Çanakkale 4.000.000 Bahkesir 1.000.000 Bursa 1.000.009 Diğer vilâyetler 3.000.000 Yekün 54.000.000 sa — —— —— 9,800 e baliğ olmuştur. Yani bu su - retle itibarile böylece eski kanun. dakiler azalmakta, yeni kanundakiler çoğalmaktadır. Fakat yeni bir imkân bulunursa bunu sevkitabiisine bırak - mıyarak tahfif etmek esas programı - mızda teemmül edilmiştir. Fakat mik - far azam! olduğuna göre bugün için bir şey yapılamaz, inşallah imkân bulu - nursa elbette temin yoluna gidilir» Bu izahatı müteakıb ruznameye ge - çilmiştir. « İmek maksadlarile, Bu rakamlar yanyana getirilirs2 şu ne- ticeye varılır: Bugün mevcud imkânın | caktır. ancak yarısından ve çok noksan şekilde el i istifade ediyoruz. Diğer yarısı aşlanma- Hatiblerin mütaleaları vi mış, yabani ve unutulmuş bir servet ha-| Bu mevzü üzerinde birçok hatib eğa linde çürüyüp gitmektedir. almış ve bu arada Refik Şevket (Ma « Vek'l bundan sonra ihracata geçmiş, | nisa) kanunun ehemmiyetini kabul e& zeytin ve zeytinyağı ihracat rakamlarını | mekle beraber bunun, tatbikatile meş bildirmiş, bunu müteakib demiştir ki: | gul olacak teşkilâtın, ayrı bir kanun — Bu rakamların gösterdiği | başlıca | 2EVZUU olması lâzım geldiği mütale. karakteristikler şunlardır: asile bütçe encümeni tarafından lâyfe 1 -- Diğer memleketlerdeki vaziyete hadan çıkarılması dplaysile müüaii rağmen bizde zeytincilik münavebeli ve bir hee vermiyeceğini işaret eyli * büyük ihtzazlı bir vaziyet gösteriyor. | yerek hükümetin bu mesele etrafın » 2 -- Bu yüzden ihracatımız yekün kıy- | daki noktai nazarını öğrnmek istemiş” metindeki payı yüzde 24 ilâ yüzde 2 ara.) 1 sında değişiyor. Elde edilen vasatf fiat.) Halil Menteşe (İzmir) kanunun iyi. lar 24 kuruşla 48 kuruş arasında ihtizaz | yeticeler vereceğinden emin bulun » ediyor. Birinci köy ve ziraat kongresi duğumu ve gözettiği gayelerin her an münaeebetile belli başlı zirat mahsulle. | evvel elde edilmesini mümkün kılmak rir dünya istihsal ve ticaret vaziyetini) Sİ5 derhal tasvibinin faydalı olaca « gösteren bir istatirtik etildünün (a, seri. | © mütaleasında bulunmuştur. i #i takımı) 4 işaretile tevzi etmiştik, bu e-| Ziya Gevher Etili (Çanakkale) zey» tüdün 107 inci sayfasındaki rakamları | tinciliğin memleketimizdeki vaziy tetkik edersek Türkiyenin belli başlı | den bahse ve bunların ıslahı işin memleketler arasında zeytinyağı istihsal | de istifade edilecek fidanlıkların ve İtibarile üçüncü, #rracat itibarile dördün. | 909710 bulunup bulunmadığını 8or ci derecede geldiğini görürüz. a Türkiyenin ihracahna temin ett Hatibler tarafından ileri sürülen bü kıymetler ise diğer memleketlere na . | Pütalealara karşılık olarak Ziraat Ve. zaran 50 - 60 dundur. Bunun sebebi ne,| Kili tarafırdan verilen izahat dinlen « dir? İstihsal tekniği sahasında oldu - | dikten sonra maddelere geçilmiş ve Bu gibi bilhassa sanayi sahasında da Karan Ri, ae kadar mik geci vaziyetimizdir. İyi yağ, iyi tane. | JAS€TeSi yapımışır. den itham edilir ve arat bbir 2 Büyük Millet Meclisi Çarşamba gili besinden, sanayi geçmeden Tasyonal nü toplanacaktır, bir işletme mevzuu bahsolamaz. Bizde randrman 1/85 nisbetinde - dir. Başka memleketlerde randıman 1/4 e kadar yükselmektedir. Bizde is « tihsal edilen yağın yüzde 70 - 80 4 4.5 ten yukarı asitli lampant ve sabunluk (Baştarafı 1 inci sayfada) denen yağlardır. Hemen bütün mem-| «— Yeni milli müdafaa programı 4 leketlerde vaziyet ise berâkistir. Bu kı- | mız hakkında bir kitab neşredilmiştir. | sım yağlar yüzde 20 - 25 i geçmez. Biz. Yeni programımız bir harb hazırlığı İden alman prinalar bile başka meme, | programıdır. Fakat bu programın tat» ketlerin mevcud tesisatlarının mükem | biki, harbe başlıyacağımız manasında meliyeti sayesinde, yağ iptidai madde. | tefsir edilemez. j si olarak kullanılır. Bizde zeytinyağı, | Bu memleket hiç bir vakit harti dünyanın her tarafında yüz seneden - | etmiyecektir. Ancak başkaları tarafını İberi metrük olen sabun sanayiinde de |dan vukubulacak olan herhangi bir tan israf edilir. Zeytinyağı bugün ancak | srrüza karşı koyabilecek vaziyette kuv. mensucat ve yüksek lüks imalât için | vetli olmamız elzemdir. kullanıldığı halde bizde en adi sabun-| Asri harb, şimdiye kadar gördüğü “ ların iptidaf maddesidir. Bu maruzatı İrüz harblere benzemiyecektir. Bilhas- meselenin: ö sa hava hücumlarına karşı hazırlıkiş ! — Miktar ve kalite itibarile mil - | bulunmalıyız. i M istihsal bakımından, Her vatandaş, kendisiniğe gördüğü 2 — Gelir itibarile milli gelir ba'-| istidada göre (programda mündemig kımından, askeri hizmetlerden birisini intihab e « 3 — Döviz istihsal vasıtası olmak 1 « |debilir. tibarile döviz bakımından, Gönüllü sisteminin, mecburt asker 4 — Ve nihayet mevcud £ilt vaziyeti- | lik sisteminden daha iyi neticeler ve miz azami kıymetlendirme bakımın -| rebileceği kanaatindeyim. Her vatan dan ihtiva ettiği büyük ehemmiyeti sa-| daşm, derhâl alâkadar makamlara mü rahaten ifade eder. rTacaat ederek gönüllü yazılacağını Takdim edilmiş bulunan lâyiha bu|min buluyorum. ner ei Avusturyada yeleri istihdaf etmektedir. a — İvi ve nefis zeytinyağı almak, . : yan şayiası (Baştarafı 1 inci sayfada) Bununla beraber Avusturyada askeri e — İstiksalâtı artırmak, hareketler yapıldığına dair verilen has £ — Yağcılık tekniğini düzeltmek, | berler teeyyüd etmemiştir. (A.A) g — Zeytin ağaçlarını hırpalamamak, | Berlin, 23 — Havas ajansının muhabiri dolu ye boş seneleri ortadan kaldır - | bildiriyor: mak,” i Salâhiyettar Alman mahfelleri Avus- h — Toçrak işlemelerini zamanında | turyada isyan çıktığına dair verilen has yapmak, berleri tekzib etmektedirler. o (A.A) ı — Devşirmeyi tam zamanında icra etmek, j — Yağ randımanını artırmak, güb- releme ve budamayı ve zeytin topla - mayı ve muhafaza ve işlemeleri usu - Tünde yapmak, k — Taşları aşağıya indirmek, 1 — Hastalık ve böceklerle daha mü» essir ve ucuz şekilde mücadele eyle - ve Türkiye zeytincilikte ilk safı ala | ingiliz Başvekilinin dün. geceki hitabesi | & — Mükemmel salamura zeytini kurmak, d — İhracatı artırmak, İngilterede fırtına ve tuğyanlar Londra, 23 (A.A) — İngilterenin biz çok mıntakalarında şiddetli bir fırtıns hüküm sürmektedir. Durmadan yağan yağmurlar, birçok tuğyanlara sebebiyei vermiştir, . Cherilton ve Portlandın alçak mınta. kalarındeki ahali, evlerine kapanmağı başlamışlardır. Birçok nehirler, sedleri. ni yıkmışlardır. Ahali, evlerinin birine katlarına sığınmak mecburiyetinde kak mışlardır. j Bu mesai muvaffak olduğu takdirde: I — Kalite yağı elde edilecek, 2 — Randıman farkı hâsıl olacak, 3 — İstihsal miktarı artacak, 4 — Bugünkü rekolte - iki misline - çıkacak ve norma) sene farkları tabit haddine inecektir. Yalnız zeytin zira- atinin ıslahile temin edilecek kazanç fazlalığı on milyon 152 bin lira, sana- yilin ıslahı ile temin edilecek kazanç fazlalığı 9 milyon 462,400 lira. Bu surefle memleket ekonomisine temin edeceği fayda 20 milyona yaklaşacak Karpatlaraltı Ukranyasında mühim kararlar Chust -Karpatlaraltı Ukranyası. 2$ (A A.) — Karpatlaraltı Ukranyası hür 'kümeti, bütün siyasi partilerin lâğvına karar vermiştir. Faaliyette bulunma “ sına müsaade edilen yegâne parti «Uk. ranya milli birlika partisidir. ği