29 Kasım 1938 Tarihli Son Posta Gazetesi Sayfa 9
29 İkincit eşrin SON FOSTA Sayfa 9 Resimle bir haftalık dünya hâdiseleri ATI ATATÜRKÜN HATIRATI Cebheden İstanbula dönüş ve işgal faciası Vazanlar: Süird meb'usu Mahmud merhum ve Falih Rıfkı Atay ne konulacak zaman küresinin içinde res- min! gördüğünüz eşya da bulunacaktır bu gemi dünyanın en bü yük tayyare gemisidir. dernleri kullanılmaktadır. ee 4 Atatürkün bugüne kadar gazetelerde intişar etmemiş bir resimleri: Büyük Kurtarıcı Erzurumda —i arkadaşların delâleti İle, ilk defa çlarak Hatırat diye size naklettiğim — bu| ve sivil kıyafetle, Fındıklıdaki Meclizl hikâyelerin, zamanımıza kadar bir takım Mob'usan binasına girdim. ricalin hatırat neşretmek sevdasına mü- O günlerde Tevfik Paşa kabinesine iti- masil bir temayülden doğmuş olduğunu | mad mevzuubahs idi; ben ademi itimad zannetmersiniz. Eğer ben bu hakikatleri|reyi verilmesi fikrinde idim. İşte Meclisi size söylüyorsam ve milletimize iblâğ e- Meb'usan binasına girdiğim gün, itimad diyorsam elbette bundan büsbütün baş-| meselesinin Mecliste reye vazol nacağı ka bir maksadım vardır. Bu maksad ne| gündü. Kanaatimi mümkün olduğu ka « | olabilir? Bunu ben burada izah edemem.|dar süratle, tanıdığım veya orada banâ Fakat benim tasavvurlarımı, düşüncele- tarıtılan meb'uslara izaha çalışıyordum, rimi samimi olarak nakleden bu yazılar| Bir kısım meb'uslarda şu tereddüd vardit okunduktan sonra şüphe etmem ki mil-| “Eğer ademi itimad reyi verecek olursakk letim kendi kendine vaziyeti mütalea ve| meclis dağıtılacaktır; fakat Tevfik Pa. şa kabinesine itimad reyi verip bir za « h'“.:.," Bme aa t Bdi SÜa aa sulaç D C) |muhakeme etmek için lüzumlu vesika - kütiblerinden Von Rath'ın venazesi Almanva. lara malik bulunacaktır. Tean kazanarak, bu esnada belki faydalı v K Eğer bahsettiğim zihniyette olanların |İşler görmek mümkün olur.» dünyadan ne kadar anlamadıklarını hâ-| Ben ise meclisin zaten behemehal dae (Zaat isbat etmemiş olsaydı, benim sözle- | Bitilacağına kani idim. Ve dağıtacak olar rimin hakikati müşkül anlaşılabilir diye|da yeni sadrazam idi. Bu kararı tatbili bir zaman daha teenn'ye lüzum görür -| iSin bittabi evvelâ meclisin itimadını x düm. Fakat zannediyorum, ki bu gibi|İArak imakamı sadareti usulü dairesinde teennilere benim tarafımdan değil, fakat | SBal etmesi lâzımdı. Bunu temin ettik « 'Türk milleti tarafından da artık hiç te lü-| ft sonra bazı zevatın düşündüğü zum ve ihtiyaç kalmamıştır. sine olarak hiç bir zaman ve firsa meksizin meclisi dağıtacağına Ceyheden İstanbula dönünce yoktu; O halde netice m — Bir gün İzzet Paşa tarafından ma -| / X4 kabineye ademi itimad reyi ve « kine başına davet olundum. Müşarüni - verek ve bunu lekerrür ettirerek zamull leyh kabineden istifa ettiklerini bildir -| , x >nmak daha muvafıktı. İşte be bu dikten sonra, benim İstanbulda bulun -| kazanılacak zaman zarfında tekrar İz « maklığım münasib olacağım söyledi. Ben / et Paşa riyasetinde bir kabine vücuda bu imadan İstanbulda buhranlı vaziyet - ö Gbe5 e mtüüülrkenüği ler cereyan ettiğini anlıyarak, zaten ku-| F L manda ettiğim grup ta löğvedilmiş oldu- ğundan, İstanbula hareket ettira, b A çi tice verdiş Hatıramda yanılmıyorsam, İzzet Paşa »Mühim bir ile ilk defa henüz terketmemiş - olduğu. | birine to p_ Fuadpaşa türbesi karşısındaki sadaret ko- nağında görüştük. İzzet Paşa kabineden klif ettiler. Vaziy niçin çekildiklerini izah etti: Bu nihayet ndukları şeraiti v Vf.dp,'ım TÇ LA bir izzeti nefis meselesi idi. Ben çekilmiş | zım gelen hareketi muktedir olduğum küs Taşilir olmalarını doğru bulmadım; kendisine|dar kendilerine izah ettim; behemehal Roma elçisi Lord Perth, Çigi sarayında müşterek beyannameyi imzalı. " Bununla 16 nisan protokolunun mer'iyet mevkilne girdiği resmen İlân olunmuştur tekrar sadaret teklif olunan Tevfik Pa-İkabineye ademi itimad reyi vermelerini şa kabinesini teşekkül ettirmemek, — ve| tavsiıye “ettim, tekrar İzzet Paşanın riyasetinde yeni bir| Teklifim orada hazır bulunanlarca İzam kabine teşkil etmek lüzumuna kani oldu-İhu) olundu ve muvaffak olacakları haldı ğumu bildirdim. Vaziyet münakaşa olu-|kında kat'i ümidlerini narak, teklifim kabul edildi. Hattâ yeni | lunduğumuz salandan çıkıp meclis rel « bir kabine listesi de yapıldı. Esaslı bir| sinin içtima işaretine şitab ettiler. noktayı atladım. Galiba, ben İstanbula| Ben bir locada karar neticesini beklik ge'.d.ğıfn_znrnan artık harb kabinesi ri -| yordum, isimler okunarak reyler sorul « ecali mühimmesi orada değil idiler, du.. Tasnif olundu ve kürsüden netioü Sadaret konağında verilen karardan (heyeti umumiyeye bıldirildi: Tevfik Pa« sonra, her birimiz bir türlü çalışmağa baş-|şa kabinesi ekseriyetle itimada mazhan ladık. İlk hedef kabineyi iskat etmek 0ol-| olmuştu! Ne yalan söyliyeyim. Biraz müm Juğuna nazaran, ben derhal Meclisi| tehayyir kaldım. Ben. Meh'usanla temas aradım; ötedenberi ar-|ettiklerini s Bu İngiliz kım Hitler'in dostlarmdan biri- |x gaşım olan meb'uslarla konuştum; nok- dir, Lonürada Nazi aleyhıtarı bir teşekköl —dll.—ıvıl—ıllıhdııwymı—kılıınmlnühlm—ılolıı Barselona'da hava silâhlarının en mo- b'uslar salonlardam lar ve beni de oraya dae , heyeti umumiyesine izahafi yerek bu e . Benim teklifimi bul | olunacak gibi de Betçika z tal nazarımı onlara izah ettim ve beni da SÖ h r Kralı a KK İ İrasında sözlerinin ve mevkilerinin çı iangelâ, Holandayı siyaret ine, Maemellelni - Aanstarlamı'a . galin meydana getirmeğe çalışmış, iaha büyük meb'us kütlelerile temasa ge- BEK S çoli şinde Kraliçe Vilhelmina ile arabada gösteriyor, muvaffak olamamıştır. nafiz olduğu zaunını verenler de vardı, “EŞLNEE tirmelerini kendilerinden rica ettim. Bu! (Arkası vari D
