27 Kasım 1938 Tarihli Son Posta Gazetesi Sayfa 11

Türkün eşsiz Ata ( Anıd - Kabir ) Dokter Kadri Raşid Anday Eşsiz Milli Kahraman Atatürk için ya- bir (Anıd - Kabir) etrafında umum? —hlnx;.ıı_vcı ve alâka tebarüz etmek-: !lı%. bakarak münevverlerimiz arasın- bir anket yaptık. İşte neticesi: * Mimar Sedad Çetlintaş diyor ki: ©- Ankarada uzun müddet çalışmış rinde etüdler yap- t rini her dan tartmış nar sılatile A- t kucaklıyacak en münasib yer ola- orasını görüyorum. (Amıd - Kabir) e Eelince, bunun da çok uzaklardan görü- khilecek yükseklikte olmasını düşünebi- İiyoram. Kompozisyona gelince bu, mev- Stunun ehemmiyeti dolayısile, uzun uza- Üa Masa üzerinde, kâğıd üzerinde per- Ütt ile, eskizlerle heyecan mahsulü krö- ği £ Yapmak suretile çalışılmadıkça hiç ka Pütakca serdetmek caiz değildir. Çün- bu, asırlarca Türkün kalbinde yaşıya- Git bir varlığın sembolü olacak bir abi- » Ancak şunu işaret edebilirim ki Türkün kalbine gömülmüş olan bu vat- ::üu'ın beçeriyetin kalbinde de derin bırakmıştır. Yani Ata, cihanın Ata- =."!— Binaenaleyh enternasyonal bir kon- açılmabdır. Atatürk abidesi bu bey- İelmilel konkur neticesinde meydana lidir.» Mo' "?_Ji,o. Ka İ Prolesör Kadri Raşid An-| kiz Her şeyden evvel şu noktayı söy- isterim ki bu hususta salâhiyetle beyan edebilmek için, san'atkâr ol- lâzımdır. | im aklıma gelen ilk şey, yahud gö- Btün önünde ılk tecessüm eden levha, :':ı Büyüklüğü ile mütenasib olacak 4T cesim bir kütledir. Meselâi muaz- bir kaya parçası, onu temsil edebile- | bir granit dağ... | Anıd - Kabrin önünde de Onun| z'hkler'.nm. meselâ gençliğin, askerli- | &ç tEmbolleri olan timsaller bulunmalı- İele Bu timsaller, Ondan hız alan; emir İlkki eden birer vaziyette gösterilme- Gnler. Maamatih, san'at telâkkileri ve Atkârlar, belki de benim bu naçiz dü- İ nazarı Gikkate almıyacaktır. fikrimi, 18 mılyonun bir ferdi sıfa- | lüyorum, İçimde, Ona karşı duy- din namütenahi hayranlık ve sevgi- aaiki Je Atatürk (Anıd - Kabir) inin Yük, çok büyük bir abide şeklinde ya- N__..“."uım doğru olacağını düşünüyo- Te &baz * hınuılor İbrahim Zati Öget d'yor *— Atatürk için yapılacak Amıd - Ka-| Mızın,mk temsil! fları hatz » Ilı"' Türklerin ebedi ziyaretgüh Yük ( Göründüğü anda, nasıl kendiş Br bir asker, büyük bir inkılâ .m'ly:sî ve büyük mütefekkir “%k"'“urn taşıyan bir ifade: ._mnl;dır Herhalde muhteşem bir eser k*ınn: yapılacak olan Anıd - Kabir An- Üriş her tarafından, bilhassa şehre M Boktasından görülmelidir. Anıd-Kab- arıda da İşaret ettiğim veçhile zaferlerin timsalleri, inkılâbın olan heykeller ve fikir ile ilmi Yi gösteren remizler süslemelidir. , bence dikilecek Anıd - Kabrım Sek , :ıu nesiller, bu Anıdın ifade kudreti ilâbımızın ve Onun banisinin yük- sı için yapılacak nasıl olacak ? Mimar Sedad Çetintaş sek karakterini, şahsiyetini lâyıkile id- rak edebilmelidirler. İşte benim fikrim.» * Ressam, san'atkâr Münif Fehim diyor kiz: «— Bence Ebedi Şef Atatürkün Anıdı, Onun herkesi göreceği, manevi varlığile kendi izinden yürüyen bizlere gene di- rektif vereceği bir mevkide olmalıdır. Bunun ıçin de en münasib yer Ankara kalesidir. Amıd nasıl olmalıdır?.. Anıd, yalmız ve yalnız Ulu Atanın başından te- rekküb etmeli.. mütebessim — Atatürkü canlandırmalı ve önünde Onun kurduğu altı umdenin sembolü olarak ta altı me- şale gece gündüz yanmalıdır. Bundaki haşmet ve engin manayı gözlerinizin ö- nünde canlandırabilirsiniz... Bu başın tutturulacağı kaideye de her şebirden toprak konabilir.> Ankete yarın da devam edeceğiz. Sabih Alaçam Balkan Antantı Erkânı Harbiye Reisleri yarın Atinada toplanıyorlar (Baştarafı 1 tnci savfada) başkanlığında açılacak olan Balkan An- tantı Genel Kurmay konferansına iştirak etmek Üüzere bu sabah saat 9,30 da buraya gelmişlerdir. Başkanlar, garda, General Papagos ile deniz kurmay başkanı ami- |ral Sakellarlu ve hava kurmay başkanı albay Gazis ve diğer askeri erkân tara- fından karşılanmışlardır. Eundan başka: — 15.000, lerle - (20.090 ve 10.000) liralık #4 olmalıdır: Bizden sonra gele-| Z Sofya, Bükreş Belgrad ile dün gece telefonla görüştük (Baştarafı 1 inci sayfada) Motörde iki gümrük memuru ile fki hudud muhafızı bulunuyordu. Güm- Tük memurlarından biri, Romanya sa- hilinden atılan kurşunlarla ölmüştür. Romanya hudud muhafızları ateşi kestikten sonra, derhal askerle dolu bir motörü Bulgar motörü üstüne sevketmişlerdir. Romanyalı askerler motöre yanaşa- rak iki Bulgar muhafızı ile gümrük memurunu beraberlerine almışlar ve kendi sahillerine götürmüşlerdir. Bulgar muhafızları elân mevkuf- turlar. Hâdise hakkında Bulgar ve Roman- ya hudud kumandanları tahkikata başlamışlardır. ; Hükümet hâdiseyi Bükreş makam- ları nezdinde protesto edecektir. Bu hâdiseden dolayı, Lomda Ro- manya aleyhinde şiddetli nümayişler yapılmıştır. Halk, Romanya kansolos- hanesi önünde toplanmak istemişse de polis tarafından dağıtılmıştır. Belgrad ne diyor ? Dün, saat 16 da Lom mantakasında Bulgar ve Ramanya hudud muhafız- ları arasında bir hâdise olmuştur. 'Tuna üzerinde, Ramanya - sahilin- den bir Bulgar karakol motörüne karşı ateş edilmiş ve Pekov isminde bir Bulgar gümrük muhafızı ölmüş- tür, Diğer Bulgar muhafızları ise Ro- manyalılar tarafından tevkif edile- rek, karşı sahile götürülmüşlerdir. Lom şehrinde Romanya aleyhinde şiddetli nümayişler yapılmıştır. ON POSTA Bulgar îıariciye nezareti hâdiseyi protesto ediyor (Baştarafı 1 inct sayfada) İki tarafın hudud muhafızları ara - sında cereyan eden bu hâdise, bir Bul- #ar gümrük memurunun ölümü ve iki Bulgar askerile bir gümrük memuru- run tevkif edilmesile neticelenmiştir. Mevkuflar Romanya sahiline çıka - tılmışlardır. Bu hâdise dolavısile Bw'aaristanda, Romanva alevhinde nümavişler yapıl- mıştır. Sofvada, nümayişeiler Alman sefazetanesi önünde toplanarak «Heil Hitlerx (Yaşasın Hitler) diye bağır - mışlardır. Polis, nümaytşçileri dağıtmıştır. Bulgar Haricive Nezareti bu hâdi - seyi Romanya hükümeti; nezdinde pro- testo edecektir. “Yeni nümayişler Sofya 26 (A.A.) — Yirminel yıldö - nümü pazar gününe isabet eden Nöy- vi muahedesi aleyhinde hu akşam da tezahürat vukubulmuştur. 10 binden fazla 'bir kalabahk tezahürata iştirak etmiştir. Polis tezahüratçıları dağıt - mıştır. Çek Cümhurreisi ay sonunda seçilecek Prag 26 (AA.) — Cümhi seçiminin 30 teşrinisani saat 10,30 da parlamenyo binasanda yapılacağı rem men bildirilmektedir. ğ âıııuııııııııımıımıııııııımnmmnuıııııııııııııııııııııınıııııııııııııııııııııııınımıııuıııııı% Türk Hava Kurumu BÜYÜK PiYANGOSU İkinci Keşide: 11 /Birincikânun/938 dedir. Büyük ikramiye: 45_000 Liradır... 12.000, 10.000 liralık — ikramiye- iki aded mükâfat vardır... Yeni tertibden bir bilet alarak iştirak etmeyi ihmal et- meyiniz. Siz de piyangonun —mes'ud ve bahtiyarları arasına A ve | Atatürk için Lozanda bir toplantı yapıldı Üniversite rektörü mühim bir nutuk söyledi (Baştarafı 1 tnci sayfada) «Siz Türk gençleri bugün Büyük Şefi- nizi kaybettiğinizden dolayı ne kadar ağ- lasanız haklısınız. Üniversite” sizin bu büyük mateminize iştirak etmektedir. A- tatürk'ün bu Büyük Adamın hayat burada az bir vakit içinde bildirmeğe imkân yoktur. Bu Dühinin vatanının ta- rihinde işgal ettiği parlak sayfaları size hatırlatmak isterim. Türkiyeyi yaratan, tarihimizin bu en Büyük Adamım başı- mızı en derin hürmetle eğerek selâmla- rım.> Bundan sonra Profesör Morff, Osmanlı imparatorluğunun sukutundan başlıya- rak Türk Cümhuriyetinin ilânımı, At türk'ün yeni Türkiyeyi nasıl yarattığını anlattı ve Atatürk'ün hayatına dalir uzun bir söylev yaptı. Müteakiben Profesör Sekretan, Ata- türk Türkiyesindeki yeni hukukf vazi- yet ile eski hukukf vaziyeti urun boylu tahlil ederek hazıruna Türk Cümhuriye- tinin son sistem hukukf cihazını anlattı, bundan sonra Sevr ve Lozan muahedele- ri muhteviyatını hukukf cepheden tahlil Fransada divanı (Baştarafı 1 inci sayfada) tedbirler almıştır. Bu sabah, Başvekil Daladye'nin ti - yaseti altında toplanmış olan emniyet müdürü, Parisin askert kumandanı ve Sen departman belediye reisi vaziyeti gözden geçirerek, mühim inzıbatf ka- rarlar vermişlerdir. Lil ve Valensiyen mıntakalarındaki bütün madenler ve demiryolu müna - kalâtı idaresi ciheti askeriyeye geç - miştir. Valensiyende 25 bin amele tekrar işe başlamışlardır. İşlerine avdet etmiyen- ler askert divanı harbler tarafından muhakeme edileceklerdir. Divamharbler faaliyete geçti Lil garnizonunda bulunan birinci kolordunun divanıharb heyetini teş - Kil eden General Doymancet ile diğer zabitler dün akşam “Valensiyene geh mişlerdir. Divanıharb bugün burada ilk defa olarak toplanacak ve daimf su- rette faaliyette bulunarak hükümetin verdiği emirlere itaat etmiyenleri tev-| kif ederek bunlar hakkında hükümler verecektir. Ecnebi ameleler Eenebi tabiyetinde bulunan ameleler işe başlamadıkları takdirde hudud ha- rici yapılacaklardır. Valensiyen madenlerinde çalışan cc- nebi amelenin sayısı yedi binden fazla- dır. Bütün Fransada ise bu sayı üç mil- yon tahmin edilmektedir. 'Tevkif edilenler Paris 26 (A.A.) — Hükümet tara - fından verilen emir üzerine tahliye et- tirilen Billancourt fabrikasının işçile- rinden nümayiş yaptıkları için tevkif edilenlerin miktarı 450 yi bulmuştur. Yaralananların miktarı 40 1 polis ve 30 u mümavisçi olmak üÜzere takriben 70 kişidir. İsyan ve cebir cürümlerin - den dolayı 300 kişi muhakemeye sev- kedilecektir. Dün amele tarafından yapılan hasarat dolayısile madenler birkaç wün kapalı kalacaktır. Lille'de temizlik servisi işçileri de grev ilân etmişlerdir. Simendifer hatları Diğer cihetten resmi gazetede neşre- dilen bir kararname halihazırdaki va - detle ihtivacı olan şimendiler hatları - nın askori kıt'alar vasıtasile işletilme- sine salâhiyet vermektedir. Paris, 26 (A.A.) — Kararnameleri pro- testo etmek üzere Parisin birkaç istasyo. nunda şimendifer amelesi, işçiler ve müs- tahdemler tarafından yapılan nümavişler esnasında polis altmış kişi kadar tevkif ederek mahkemeye sevketmiştir. Hasarat Paris, 28 (A-A.) — İlk yapılan tedkik- lere göre. bir müddet daha kapalı kala- cak olan Renault fabrikalarının işgali es- nasında grevciler tarafından yapılan ha- sarat on binlerce milyona baliğ olmak- tadır. Paris, 26 (A-A.) — Paris mebusu Taıt. | tinger, fabrıkalarda görülen ihtilâl hare- ketini bastırmanın lürumu hakkında hü- etti. Lisaniyat, iktısadiyat, içtimaiyat St halarında Türkiyede tahakkuk ettirilen şeylerden bahsetti, dedi ki: «Yalnız bir asker değil, ayni zamanda asrımızın bir daha göremiyeceği bir Dü hi idi. İnsaniyet onun zıysından pek çoli müteessirdir. Türk talebelerine candati taziyetler sunarım..» Bundan gonra cenehi! talebe cemiyate leri reisleri de söz aldılar. Alman talebe cemiyeti reisi aziz Türli arkadaşlarına taziyetlerin! sundu ve de. di ki: «Vatanmızda iken Büyük Şefinizin | yaptıklarını görüyordunuz. Fakat dışarım dan bunları daha Iyi görecek ve daha Iyf takdir edeceksiniz. Emin olunuz ki, azis arkadaşlarım, Alman talebeleri sizin mâm teminize candan iştirak etmektedir.» Diğer talebe cemiyetleri relsleri de hes men ayni mealde sözler ile taziyetlerini dirdiler. Bundan sonra reis Ferzan Aras'ın da«e veti üzerine Türk talebeleri Türk Cüme buriyetini ve Türk istiklâlini ilelebet müs balaza ve müdafaa edeceklerine dair andi içmişlerdir. harbler kuruluyor kümetten istizâhta bulunmağı istemiştin Mebus, komünistlerin tahriki neticesinde başlıyan bu hareket esnasında Fransıs istihsalâtına zarar iras elmek ve bilhasm sa millt müdafaa için çalışan fabrikalare da sabotaj yapmak teşebbüsünde bulue nanların derhal tevkif edilmesini iste. mektedir. Mumaileyh kökü ecnebi mefüe leketlerde olan ve hükümetin sulh le- hindeki gayretlerine engel olmak maksta dile memleketi sosyal bir karışıklığa sevketmek için yapılan propagandayı durdurmak üzere lâzım gelen tedbirlerin alınmasını istemektedir. Bazı gazeteler ve bilhassa La Repubilgue, Fransız kos münist partisinin kanun haricine çıktım ğın iddia ederek bu partinin feshedilme. sini istemektedirler. Sosyalist ve komüla nistlerin organı olan gazeteler hariç ol mak üzere diğer bütün gazeteler umum? iş konfederasyonu tarafından gelecek salı günü için verilen umum! grev kararımı takbih etmekte ve bu yeni sosyal anargi |dalgasının Fransanın felâketini mucib Ow İlacak neticeler verebileceğine işaret aye tedirler, Hükümetin tedbirleri Paris, 26 (AA.) — Havas bBildiriyor: Genel iş konfederasyonu tarafından çar- şamba gönü için alıman umum! grev ka- rarı, bükümeti gafil avlamamıştır. Kabie ne nizam ve sükünun idamesini ve umu- mi menfaat servisleri ile idari servisle. rin işlemesini temin bahsinde bütün tada birleri alacaktır. Ezcümle, milletin harti zamanı için örganizasyonu kanununa mfla racaat olunabilecektir. Anzin ve şimal demiryollarının daha dünden itibaren G le alınmasile neticelenen tedbirler, diğer mıntakalar ve diğer demiryolu şebeke. leri iç'n tatbik edilecektir. Memurların vaziyeti Hükümet mümessilleri, yeni emirnâ«. melerle maaşları fazlalaştırılan memüm ların umum? grevo iştirak etmiyeceği kta naatindedir. Esasen aksi takdirde hükü« met, her türlü tedbirleri almak hakkınt muhafaza etmektedir. Greve iştirak edecek memurlar, hattli azledilebilecek ve yerine derhal başka ları alımabilecektir. YreereraceseerseserseneRenErAAARA eserekA SAA eenkeLereceRAnAn | lemek OSMANLI BANKASI TÜRK ANONİM ŞİRKETİ TESİS TARİHİ ; 1863 Bermayesi: 10000000 — İngilla lirası Türkiyenin — başlıca — şehirlerile Paris, Marsilya, Nis, Londra ve Mançester'de, Mısır, Kıbris, lrak, İran, Filistn ve Yunanistan'da Şubeleri, Yugoslavya, Romanya, Suriye ve Yunanistanda Filyalleri vardır. Her türlü banka-muameleleri yapar.