13 Kasım 1938 Tarihli Son Posta Gazetesi Sayfa 7

ilkmektebler yapıldı 1923 detalebe mevcudu 4471 iken bugün Samsun| Artova, (Hususi) — Şehrimize bağlı ve havalisinde 16893 talebe okuyor —— Samsun 30 Ağustos ilkmektebi Samsun (Hüususi) — Samsun vilâye- 4 kültür işlerinde şübhe yok ki ileri Elimiş vilâyetlerimizin ilk — saflarında Eclir. Bilhassa son yıllar içinde bu çev- Tede her birisi başlı başına güzel bir e Ser olan okullar açılması, bu kültür liyetlerini iftiharla anılacak bir de- Teceye çıkarmıştır. Bugün Samsun vi- lüyetini dolaşanlar, merkezde olduğu Eibi kazalarının hepsinde de tam ma- hasile modern ve her türlü ihtiyacı dü- N'Şlllerz-k inşa edilmiş yeni irfan yuva- larile karşılaşmaktadırlar. Her yıl bün- Jra eklenenlerin sayısı hiç de az de; dir. Samsuntun bu sahadaki iyi talihini ; ydedorken bügünkü kültür sever | Völisi Fuad Tuksalın bu işlerin başarıl- Müsi hususunda gösterdiği gayreti ve Muvaffakiyeti gükranla yadetmek bir Orçtur. Fuad Tuksal, bir cümhuriyet * Valisine has bir kültürcü vasfını tama- Mi'e taşıdığını bu başarılarla bir kere daha ispat etmiştir. ü Son haftalar içinde biri merkezde, GağeTİ Havza ve Lâdik'de olmak üzere ü'“ teşkilâth üç okulun daha açılış Teni yapılmıştır. Gene son hafta köy- B' Üç okul binası törenle açılmıştır. um:nlı:m başında Samsunun merke- l ki 30 Ağustos okulunu zikretmek h;’“_l!ellf. Eski dini bir mabedin en - yuvı Üzerinde bugün yükselen irfan K vîm' her Türk kültürseverinin zevk- Öbide fliharla seyredeceği müstesna bir dir. Bu binanın her tarafım ge- er, ne kadar ihtimamla her şeyin #ünülmüş o'duğunu takdir ederler. hn:nğun“ okulu, tam manasile mü - Olar çI bir cümhuriyet — kültür eseri Tak doğmustur. .Y'îun ik» kaza merkezinde ve Havzada ni Okullarda, geçen yıl diğer kaza serisin) tamamlamıştır. Bunlar hep ay- ni tipte ve ayni mükemmeliyettedir, 1923 yılında talebe mevcudu ancak 4471 den ibaret olan Samsunda bugün 16.893 yavrunun tahsilde bulunduğu- nu söylemek cümburiyet devrinin ba- sarılarının güzel bir misalini gösterir. Daha geçen tedris yılı şehirlerde 4825 i erkek ve 2980 i kız olmak üzere 7805, köylerde ise 5210 u erkek ve 2068 ; kız olmak üzere 7278 ki cem'an 15083 ta- lebe vardı. Bu yıl bu sayı 1810 armış- tır. Kavak gibi henüz bir kaç yıllık kü- çük bir kaza merkezi — bile bugün 12 muhtelif köyünde birer okul açılması- na sevinçle şahid olmuştur. Husust muhasebenin 1933 - yılında kültür işlerine ayırdığı para — 170,808 küsür lira iken meselâ 1936 yılında bu mikdar 253.959 küsür liraya yüksel- miştir. Vilâyet, bu işlere, her yil ar- tan bir canlıbk vermektedir. Bugün merkeze bağlı 18, Bafraya bağlı 13, Alaçam nahiyesine bağlı 7, Çarşamba- y& bağlı 17, Termeye bağlı |1, Havzaya bağlı 20, Lâdike bağlı 12 köyde Türk köy yavruları okul ışığına kavuşmuş bulunmaktadırlar. Çorlu Ortaokulunun yeni ders yılı kadrosu Çorlu (Hususi) — Çorlu orta okulu, müdürü Hüseyin Timoçin ile beraber 7 asil, 3 yardımcı, bir vekil ve bir de askert dersler muallimi olmak üzere yeni yı! derslerine 12 kişilik genç ve olgün bir kadro ile başlamıştır. Okulda her kol bir öğretmenin idaresinde ol - mak üzere koöperatif, yardım, spor, kı- zılay ve temsil şubeleri mevcud olup izcilik teşkili için de hazırlıklara baş- x————— ( lPillanın Turpçular köyünde Atatürk anıtı açıldı l K kâü TI Ve civar köy halkının lşti:şd: biş mğ':: Ondgr Atatürk büstünün açı- h'—'—'bcsim Yapılmıştır. Törene ilk okul at FUO Şzl g“m'wuşm unu kaymakam Beh- ğ h;ır Eı_m.lı?._!; takib etmiştir. lebeleri, Z Daniş Kutman ve okul ta- 'N Üç yavru birer söylev söy- bağlı |lediler. Binlerce halkın coşkun tezahü- ratı ve sürekli alkışları arasında Ata- türk büstünün koördelâları kaymakam tarafından kesilmiş ve bu suretle tö - N Söylediği istiklâl marşı ile|ene nihayet verilmiştir. Törenden sonra Turpçular köyü hal Pek kıymetli ve ve-|kı misafirlerini samimi bir surette a - Sonra | ğırlamışlardır. Resim anıtın açılma töreninden iki görünüştür. a iki cinayet Bir adam yeğenini, bir deli- kanlı_ da babasını döven bir adamı öldürdü iki köyde iki cinayot işlenmiştir: Kı- zılca nahiyesine bağlı Avare köyünde bir cinayet olmuş, bir amca yeğenini öldürmüştür. Amca ile yeğen arasın- da tarla meselesinden bir münazaa ıçı!cmıış, Benç de amcasına bıçakla hü- cum etmiştir. Bu vaziyet karşısında kendini müdafaaya çalışan amca, e - gencin kafasına müuştur. Yaralr iki gün sonra &! hükümet doktoru tarafından mu. edilerek aldığı yaranın tesirile ünün diğer bir köylüye alâ öküze değnekle vurmasından dolayı bir münazaa çıkmış ve bu sırada haka- rete uğrayan köylünün oğlu da müna- zaaya karışarak kama ile mütecavizi | d öldürmüştür. Her iki katil de Adliyeye teslim edilmiştir. Erzincanda parti kamun kongreleri Di | Bd Erzincan (Hususi) — Cümhuriyet Haik Partisi yıllık kamun kongreleri de hitam bulmuştur. Bu münasebetle halkın dilekleri toplanarak kaza kon- gresine verilmiştir. Kazanın iki yılda bir yapılması lâzım gelen kongreye iştirak edecek delegelerin de mazbata- ları kazaya gelmiştir. Bu ayın yirmi birinde kaza koöngresi toplanacaktır. Resim vilâyet, kaza ve semt ocakları idare heyetleri azalarile Halkevi rel- sini göstermektedir. Samsun belediye re'si seçildi Samsün (Hususi) — Samsun yeni belediye meelisi ilk toplantısını yap - T. En yaşlı aza İsmail Hakkı Da - şman'ın riyasetinde yapılan bu top- lantıda belediye reisi intihabına geçil- miş ve reyler tasnif edildikten sonra belediye meelisinden doktor Necmed- din Divitloğlunun ittifakla belediye reisi intihab edildiğ! anlaşılmıştır. Dok- tor Necmeddin alkışlar arasında kürsü- ye gelerek gösterilen itimaddan dola- yı teşekkürde bulunmuş, bu mevkle Jâyik bulunduğunu isbat edebilmek için elinden geleni yapacağını söyle - iştir. Bunu müteakib birinci reis ve- ikinci veis vekili ve meclis kâtib- Jerinin intihabına Heçilmiş, belediye daimi encümen azalarıma dâ diş tabibi Mümtez Arkayiın, Hayri Karaoğuz ve İsmail Umur seçilmiştir. Yeni beledive reisi doktor Necmed- din Divitcioğlu Trabzonda doğmuştur. Askeri tıbbiyeden yüzbaşılıkla neş'et ettikten sonra muhtelif vazifelerde bu- lünmuştur. Bundan bir kaç sene evvel Efganistan emiri Amanullahım hususit daktorluğunda bulunmuş, Efganistan- dan döndükten sonra Kars doğumevi başh ine tayin olunmuştur. Bir kaç senedir Samsunda yerleşmiş bu - lunmakta idi, Kısa bir zaman evveline kadar da Samsun Halkevi sosyal yar- dım şubesi başkanlığında idi. Uzunköprü — (Hususi) — Trakyada şirin bir kasaba olan Malkaranın gar - bına rastlayan kısımları kayde şayan | bir tarih yaşamıştır Şimdi «Haliç» adi- le anılen pek insafsız bir tahrife Burası Öz Türk Kirma - run kardeşi Alıç de bir Türk kah ının moşru malikânesi idi. İsken- an tarihine nihayet vı diktan sonra yerleşen İskenderin cene- rallerinden Romalı «Montelloni» den çarise kal et Sahibi aslisi o- -|lan Aloç kar Kirman gibi vatanı * nı son nefesine kadar müdafaa etti - ğinden onun kahramanlığı müstevlile- re ölüm korkuları vermişti. Bu sebeb- le adını anıyorlardı. Lâkin lehoelerine uydurarak «Haloç - Haliç» okuyorlar - | — Buralarda İzgar isminde bir köy da-| ha vardır. Eski eserler bu köyün şimali da en son kaleyi bina eden anası Ma - car, bahası Lâlin olan Romalı «Dançi yoni» isminde zengin bir kraldır, $ | veti umumiyesi meşhur allın sârd sa - hHibi Krezüse muadil gibidir. Servete |meclüb, çok hasis, tamahkâr ve çok ketum olan Deançiyoni'nin husust su - retle yaptırdığı tek kuleli bir şatonun altında gizli bir odası — vardı. Odanın duvarlarında hacmi — murabba ikişer metrelik iki dolap yaptırıp hazinele G rinden mühim bir kısmını bu dolaplar- da ve çok sevdiği karısı Macar asilza - de'erinden Kraliçe — Moriçenin tunç - tan heykelini de odanın ortasında sak- lamıştır. Ölümünden evvel kuleyi yık- tırmış, hazine şübhe'erini sonra hazineyi bu odada bırakmıştır. İzgar kalesine çekilerek orada ölmüş - tür. En kıymetli harb techizatile ve bir parça malile pömüldüğü mezarı şimdi Keşan - Malkara yolu civarında kâin bir höyüğün altındaki odadadır. En son kral Bizanslı Hassepulos 1s- minde hirisidir ve buralarını ilk Os -| manlk müfreze kumandanı Dündar bey zaptetmistir. Hassepulos şimdiki Hacı- köyünün ovasında ve karşıki yaylâlar- da meydan muharebesi yapmış, fakat yaylâlarda aldığı yaralardan mütees - siren Gançiyoni hazinesinin bulunduğu höyüğün üst tarafındaki höyükte gö - mü!lmüştür.Hasköy ve Yaylâköy-Yaylâ manında tarihten almışlardır. En son hâdiset Osmanl:ı hükümeti zamanında tanzimatın ilânından evvel siyasi mak- Kızıltepe muhabirimiz yazıyor: Buraya yedi kilömetre mesafede ©- lup ati iki köyden teşekkül etmekte bu- Junan Orta Gurs mıntakası tütün ye - tistirmeğe gayet elverişli — topraklara meliktir. O derecede — ki, iyi bakıldığı takdirde Samsun ve Yenice ayarında tütün alınmaktadır. Ne yazık ki, bir tarihte tam bir inki- şaf ve terakk! arzetmiş olan tütüncülük son yıllarda mütemadi olarak sönmüş ve istihsalât otuz tona kadar düşmüş - tür. Kalite itibarile de mühim farklar husule gelmiş ve eski nefaset yarısı de- recesinde kalınamıştır. Bunun yeğgâne sebebi; müstahsilin kacakcılığa mevletmiş — bulunmasıdır. İnhisarlar ideresinin iyi para verme - diğinden bahide mahsulün iyi kısmını kaçak olarak sarfetmekte — ve idareye | ecnebi maddelerle karışık lütün getir- mektedirler. Kaçakçılık yoluna sapatı- lar bittabi ihtısas mahkemesine veril - mekte ve ağır cezalara çarptırılmakta- dir. Bu hal binnetice, tütün — ekimini yıldan yıla düşürmüştür. : İnhisar idaresi Gurs tütünci lâyik olduğu alâkayı verdi yük olacaktır. Romalı bir kral olan Dançiyoni bütün hazinesini ömmüş, ; Tanzimatta bir takım :::ı'yyânar ise Oııııım’::l:'ml e ae gi ' F sıkıştırılınca ellerindek! malları buraya gömmek istemişler, kazdıkları yerde hazine ile karşılaşmışlar, fakat kendi mallarını da bu hazine yanına koyarak üstünü kapatmışlardır. Burası o gündenberi hiç açılmamıştır. ernarnSeAeALAdeeeaceLeeAEEAALAAEAEETEREAELEALCELEAELELAAAEELELAAA AAA AD A0 garbisinde mevcud höyüklerdir. Bura- | izaleden |" Güneyköy isimlerini birinci Murad za-| Malkara höyüklerinin bir_in_dç bir hazine saklı müfrezeleri tarafından veesaeaaseracenLceLERLEcAERD a sadlarla icrayi şakavet eden «Valçan Voyvoda» isminde bir sergerdenin şe- rir avenesinden (180) kişilik bir çete Osmanlı müfrezeleri tarafından sıkış - ftırıldıkları zancan artık her çarenin yok olduğunu anlamışlar, para ve eşş rını toprağa gömmeğe karar vermişler, ve çapalara sarıldıklarında bin! izli ve meçhul — k; lesine inen me! şlardır. Dokuz basa! den sonra çıkan tek rette kalmışlar ve mallarına yer arar - ken maj üstüne uğradıklarını görmüş- ler, on bır beygir yükü mallarını bu - dada bırakıp merdiven basamakların - dan üçünü aldıktan sonra toprakla ört- müşler ve üç basamak merdiven taş - larını birbirinden aralı üç yere dike - mettar eserlerle doludur. Bu hazine - "|nin meydana çıkarılması ilme, vatana *|büyük hizmettir. Toprağın haris ku - cağında kalmış daha nice eserler var - dır. Bunları ve ezcümle bizdekileri rasile açıkça bildirmek, t encüme- d ükadar edecek bu meselede ma- mat ve izahat vermek, icab ederse çalışmak borcumuzdur. Nureddin Fikri Ertürk Orhencez'de kar yağdı Orhangazi (Husust) — Orhan üz para, odu- nu altmış ku- ruşa satılmaktadır. İzmirde köy'ü pezarları İzmir Hususi) — Her haftanın pazar günleri şehrin muhtelif semtlerinde kurulan pazarlardan alınan randıman cidden iyidir. Her ne kadar bu pazar- ları şehirde dükkân: ve mağazası olan- ların bile istismar ettiklerine tesadül e- diliyorsa da köylü ve halk için faydalı tesirleri de görülmektedir. Her aile pazar günleri haftalık ihtiyacını bu pa- zarlardan temin etmektedir, Belediye şimdi bir de umumt köylü pazarı ihdasına karar vermiştir. Kövlü pazarına yalnız köylü müstahsiller iş- tirak ederek mahsullerini satabilecek- tir. Bu umumt pazarın daha iyi netice- ler vermesine intizar ediliyor. ve susuzluk « tan bunalmasına mukabil Gurs vadi « zadır. Çölün stcaktan sinde bir çok şelâleler hasıl — eyliyen büyük bir çay geçer. Vadinin her iki tarafı sayısız meyva bahçelerile örtü « lüdür. Yaz günleri ciyar kasaba, hal - kından bir çoğu tatil günlerini bura - Orta Gürs bir çok tabiat ve güzetlik- da geçizir.