13 Kasım 1938 Tarihli Son Posta Gazetesi Sayfa 10

Cümhurreisi seçiminin haricdeki akisleri (Baş tarafı 1 inci sayfamızda) İntrarsigeant ile Paris Soir, İnönü- nün şahsiyetine uzun makaleler tahsis etmişlerdir. Paris Soir şöyle yazıyor: Devlet adamı olarak kendini göster- miş olan bir büyük asker. Marcel Sauvage, İntransigeant ga - zetesinde şöyle diyor: Bir büyük harb şefi, bir büyük idare adamı ve Fransanın dostu. günün ferdasına kadar yarıya indiri- miş bulundurulacaktır. Bulgar heyeti Sofya 12 (ALA.) — Atatürkün cenaze merasiminde Bulgaristanı temsilen bu « Tunacak heyet aşağıdaki zevattan mürek- keb olacaktır:. Başmabeyinci General Panof (majeste kralın mümessili), harbiye nazırı Gene - ral Daskalof (Bulgaristan hükümeti mü- messili), Sofya garnizonu kumandanı Ge- Paris Sölr, diğer bir makalesinde neral Lukas (ordunun mümessili). diyor ki: | Bulgaristanı cenaze töreninde ayrıca Bugün Paris ve Londra neş'e için - |72 kişiden mürekkeb bir askerf kıt'a dahi dedir. Çünkü İsmet İnönü İngiltere ve| temsil edecektir. Fransa 1le dalma en dostane münase- | Daladye'nin tolgrafı be'ler idame etmiştir. | Paris 12 (ALA.) — B. Daladye Türkiyl Liberte gazetesinde bir makale yaz- Başvekili Celâl Bayara aşağıdaki telgrafı mış olan Claude Jenet'ye göre Türki- | göndermiştir: ye, İsmet İnönünü intihab etmekle kal-| <Atatürkün vefatı münasebetile Türk kınmasına fasıla vermeksizin devam | hükümeti nezdinde Fransız cümhuriye - etmek azminde olduğunu göstermek | tinin taziyetlerine tercüman olmanızı ri- suretile Fransızlara çok güzel bir si-|ca ederim. yas? kiyaset dersi vermiştir. Fransa, kendisine pek çök dostluk ni » B Janet, şöyle devam ediyor: şaneleri göstermiş olan büyük adamın Atatürke halef olarak onun en ya -| Sanlı hatırasını daima muhafaza edecek. kın mesai 'arkadaşı Atatürk tarafından tir-.> yapılmış olan kalkınma işine aid ilkf gayretlerde onunla çalışmış olanı arka- Romanya Başvekilinin telgrafı Bükreş 12 (A.A.) — Başveki! Miron daçını intihab etmekle Türkiye Büyük | Türkiye Başvekiline aşağıdaki — telgeafi | Millet Mectisi, cok iyi bir harekette bu-! göndermiştir: İünmustur, Filvâki Türkiyenin kal -| «Türkiye Cümhuriyetinin kurucusu Bü kınma hareketine devam edebilecef |yük Şef Cümhur Başkanı Atatürkün ö - ve gerek Avrupada, gerek Yakınşarkta 'lümünden derin bir surett2 müteheyyiç cok daha mühim, çok daha kuvvetli bir | olarak, gerek kendi adıma va gerek Ro- mevki işgal edeceği tahmin edilebi - | manya kraliyet hükümeti adına, dost ve lir.» Prens Pol'ün Cümhurreisine telgrafı Belgrad 12 (Husust) — Saltanat Na- ibi Prens Pol, Türkiye Cümhuyrreisi General İsmet İnönüne gönderdiği teb- rik ve taziyet telgrafında ezcümle di- yor ki: « Dost ve müttefik Türk milleti, Bü- yük Cümhurreisine halef olarak onun en yakın ve en kıymetli mesai arkada- gını' getirdiği için âliye emniyetle ba- F bilir.r * Cenaze merasiminde bulumacak olan heyetler Ankara 12 (Hususi) — Bir cihan hâ- Gdisesi olarak derin ve içli akisler yap- “Mmiş olan Atatürkün ölümü münasebe- ,tile dünyanım her tarafından hükü - mele taziye teldrafları gelmektedir. Cenarze meresiminde ecnebi — devl. — Teislerini ve hükümetlerini temsil e - 'decek zatlar ve heyetler hakkında Ha- Triciye Vekâletine peyderpey malümat ,gelme'etedir. Aldığım malümata göre İngiltere — Kralı merasimde şahst surette temsil — çedilecektir. Büvük Britanva hüküme- — tini ise feld Mareşat Birdvond temsil edecektir. Sovyet heyeti Sovvet delegasvonuna, Sovyet Ha - Ticiye komiser muavini Potemkir riya- — set edecektir. Avrıca Kızılordunun bir mümescil| bulunacaktır. Sovyet heyeti — Sıvastonoldan İstanbula bir harb ge- Misi getirecektir. Yunan heyeti Dost ve müttefik Yunanistanı bizzat General Metaksas temsil edecek — ve yanımda Harbiye Müsteşarı General Popotros ve Kralm askerlik dairesi şefi bulunacaktır. Yunan heyetile sehrimize alay san- — Cağı ile bir askerf kit'a da gelecektir. Romanya heyetl Raomanya heyetine Deniz ve Hava Nazırı Genera| Fiodersko reislik ede - cek, Heyette umumi ordu müfettişi — Genera' Matof, General Trajan ile Ro- manyanın Ankara büyük elçisi bulu- Hacaktır, Yugoslav heyeti Yugoslavya heyetine Harb ve Deniz Nazırı General Nidiç reislik edecek, heyette Kral yâveri Amiral Brica ve Yugoslavyanın Ankara elçisi buluna - < Caktır. Askeri kıt'alar Romanya ve Yugoslavya da birer — GBskeri kıt'a göndermektedirler, Cenaze —merasiminin yapılacağı gün Yunanis- ftanda resmi matem olarak ilân edile- — cek ve bayraklar törenin ya;nl.ıcığı! müttefik milletin elim bir surette maruz kaldığı mateme iştirak ettiğimizi ekse lânslarına arz ve çok elemli hiss'yatımı kabul buyurmalarını rica ederim. Ayni zamanda Romanya milletinin. Büyük Cümhur Başkanının hatırasını - tazimle | yâdetmekte olduğunu büyük Türk mille- |tine iblâğ buyurmalarını kerdilerinden edi İnvaradaki Fransızlar Atztirk abidesine çeenk koycular Ankara 12 (AA.) — Kadın erkek ve çocuk Ankaradaki Fransız kolonisi, B. Kosolos, B. Ganetin ve Ankaranın <n es- ki Fransız sakinlerinden Casaloncanın idaresinde bugün saat 12 de toplu bir halde Ulus meydanındaki Atatürk anı - tına giderek Türk ve Fransız bayrakları renklerini havi büyük bir çelenk koy - muştur. Pransız büyük elçiliz erkânı da bu merasime iştirak etmiştir. Âbide önün de bir dakika süküt muhafaza edilmiş, mı_)umba cemsat dağılmıştır. Kalaba- lhik bir halk kütlesi bu merasimde hazır bulunmuş ve Fransız kolenisınin bu dost ve içten gelen jestine karşı sempati gös- termiştir. Almanların teessürleri — Ankara 12 (AA.) — Ankaradakı Al man kolonisi toplanarak Büyük Millet Meclisi riyasetine Atatürkün vefatindan €olayı hissettikleri derin teessürü ve Türk mülletinin bu büyük yasına iştıraklerini bildiren bir mektub göndermiştir. Emniyat âmirleri arasında terfiler Ankara 12 (Hususi) — Emniyot işleri vantırm müdürlüğü üçüncü şube müdürü Şinasi terfian daire reisliğine, Ege mın - takası polis müfettişi Faik Afyan emniyet müdürlüğüne, emniyet umum müdürlü- ğünden Demir terfian İstanbul polis mek- tebi müdürlüğüne, Ankara polis ensti - tüsü müdür muavini İzzeddin emniyet u- | mum müdürlüğü altıncı şube müdürlüğü- ne, sekizinci şube müdürü Tevfik Besim dördüncü şube müdürlüğüne, emniyet â- mirlerinden Mazhar Elazık emniyet'mü- dürlüğüne, altıncı şube müdürü — Neclb Kocaeli emniyet müdürlüğüre terflan ta- yin edilmişlerdir. Barselonun bombardımanı Barselfön 12 (A.A.) — Üç motörlü beş fayyare bu sabah 50 bomba atmak su - retile şehri bombardıman etmiştir. | Bambalar büyük meydan ve liman ci- varındaki müahalleye düşmüştür. Bir kaç |bina harab olmuştur. 10 kişi ölmüş, 30 kişi yaralanmıştır. A BC VAS SON POSTA Bütün dünyayı saran, Kabine dün Gümhurreisi İsmet İnönünün riyasetinde ilk defa toplandı matem (Baş tarafı 5 inci sayfada) lerinı kaydederek bu zaferlerin milletin ha- yatındak! bugünkü yeni merhaleye yol aç- tığını yazmaktadır. Kurjer Varzawski gazetesi, şunları yaz - maktadır: «Uzun bir yol katedilmiştir. Azametli bir #ser vücude gelirilmiştir. Müterddid Yafer- ler elde edilmiştir. Bütün bunlar Atatür - kün eseridir.» Romanya matbuatı Rükreş 12 (AA.) — Bütün gazeteler ilk sayfalarını Atatürke ald makalelere tahsis etmekte ve bu yüksek adamın askeri ve &i- yasl dehasını tebarüz ettirerek yeni Türki- yenin mübdil tarafından vücude getirilen e- serin tarihi doğerini kaydetmektedirler. Gazeteler bundan başka Atatürkün fotoğ- raf ve uzun tercümelhallerini neşrderek bü- yük adamın Türkiyede teceddüd sahasın - daki fevkalâde faaliyetini yazmakta ve Bal- kan sulhü eserine yaptığı yardım üzerinde bilkassa ısrar elmektedirler, Uulversül gazetesi, neşrettiği başmaka - lede büyük asker ve dâhi devlet adamının wran uzadıya senasını yaplıktan sönra yöy- le vaztyor: #Alatürk belki de zamanımızın en büyük adamlarından biridir. Romanyanın — sadık dostu olan Atstürk Rumen efkârı umumi- yesinin sadık dostluğunu kazanmıştır.. Avnl gasete, eski Osmanlı Nazırı Bazarya |imryası ile neşrettiği diğer bir makalede, A- |tat'irkün büyük eserinden bahsederek bu bü- yükt adamiın ilham ve idaresfle meydana ge- Jen alahatiın bugünkü modern Türkiyeyi yarattığını kaydetmektedir. Mucize Timpul gazetesi müdürü Gafenco İmma - sile nesrettili başmakalede, Atatürkân mu- azıam faaliyetini hatırlatmakta ve onun elde ettiği Inkılâbların mucizeye benzedi - Çini yazmaktadır. Bu gazete şunları iİlâve eylemektedir: #Romanya, önünde hürmetle ve tereccüh- kâr bir tesasürle eğildiği bir dost kaybet - miştir.. Romanya gazeteki çunları yazıyor: Asatürk, Romanyanın en şerefli ve sâ - dık dastlarından biri idi. Bsasen Türklerin dostluklarına sadakat! bir dürbimesel olarak tarınmıştır. - Türkiyenin birinci Cümhurre- isi Ankarada yaratılmış olan Balkan antan- |terun en mühim müsesislerinden biridir. Ru- |men milleti Türk kalblerin! saran mateme |derin ve samimi bir kederle Iştirak etmek- (te ve yalnız Romanyanın büyük dostlarma karşı Tissettiği büyük saygı hislerile Ala- |türkün hatırasını ruhunda muhafara eyle- |mektedir. Kurentul garetesi, Atatürkün ölümü 'Tür- kiyeyi mateme garkettiğini, fakat — yüksek faydalara mazhar olmuş inkılâbcı bir re - Jira içinde bırakmış olduğunu yazmakta - dır. Diğer gazeteler Atatürkün eser ve şahsi - yetini taziz etmekte ve Rumen milletinin dost ve müttefik Türk milletinin matemine zamimi bir heyecanla iştirak ettiğini kay- detmektedir. Bükreş 12 (AA) — Rador ajansı bildiri- yor Dün akşamki gazeteler -basşmükalelerini heyscanlı ve çok tesiril fadelerle — Atatür- kün ölümüne hasretmişlerdir. Profesör Yorga, Neamul Romanese gaze- tacinde ebir devlet yaratıcısı: Atatürke baş- H altında neşrettiği bir yazıda ezcümle di- yör ki: Pitratan asker yaratılmış ve mesalekten aaver olan Atatürk politika ile iştigaline rağmen bir asker olarak kalmaktadır. O ya'nız her ne pahasına olursa öltün varıla- cak gayevi, ancek bu gayeye eriştirecek doğ- ra yolu görüyordu. Beşerin fevkindeki insan Vittorul gazetesi yazıyor: «Eserile beşeriyetin füstüne çıkan ba İnkı- Kber, seciyesi ve hayatı itibarile Insanlara en yakın olanlardan biriydi. Esasen şahsl - yetinin cazibesi ve haâyalmın sonuna kadar muhafaza ettiği otoritesinin sırrı bunda - dıir. Bugzün insan ve ham madde itibarlle kuvvetli olan ve Akdenizde birinci derecede mühim bir mevkt! bulunan Türkiye Cümhu- Tiveti tetikbali sükünetle derpis edebilir. Tndenendance Romaine enretesi yazıyor: Atatürk tarihte teşkilitçı bir dâhi, bir mil- tetin hazikalar yaratan sevk ve idaresin! ve memleketinin turtarıcımı olarak kalacaktır. Haleflerinin büyük ölünün muaszam eserini tamamlamaları temenni olunur. Japonyada Tokyo 12 (A.A.) — Japon imparatoru- nun mabeyincisi ve imparatorun kardeş! Prens Takamatsu'nun kâtibi umumisı Türkiye büyük elçiliğine giderek Ata - türkün vefatı dolayısile taziye ve derin teessürlerini beyan etmişlerdir. Prens 'Takamatsu, Türkiye Büyük Millet Mec- KEsi riyasetine bir taziyet telgrafı çekmiş ve cenaze töreninde namına bir çelenk konmasını Japon büyük elçiliğine emret- miştir. Amerikada bir Yahudi düşmanı tevkif edildi Nevyork 12 (A.A.) — Bir nasyonal - sosyalist teşekkülü olan Alman » Amerl- kan birliği azasından mürettib Hepporle, Yahudilik aleyhinde propsganda yap - mak cürrmile tevkif edilmiştir. (Baştarafı 1 inci sayfada) rak Relsicümhur İsmet İnönünün köşk - lerine giderek kendilerine gösterilen iti- mattan ve kabineye tayinlerinden dolayı minnet ve şükranlarını arzetmişlerdir.” Saat 16 da Relisicümhur İnönü, Daşve - kâlet dairesine teşrif buyurmuşlar ve ri- yasetlerinde toplanan İcra Vekilleri he- yetinde muhtelif meseleler görüşülmüş- tür. Reisicümhur İsmet İnönü İcra Vekil - leri toplantısından sonra Büyük Millet Meclisine gitmiş ve bir müddet kalmış - lardır. Başvekil Başvekil Celâl Bayar Tcra Vekilleri toplantısını müteakib saat on sekizde ya- nında Dahiliye Vekili Refik Saydam ol- duğu halde Parti genel merkezine gele- rek burada bir saat kadar kalmıştır. İsmet İnönü, Fethi Okyarı kabul etti İsmet İnönünün nutkundan sonra Ankara, 12 (Telefonla) — Büyük ve Yaratıcı Şefini kaybeden Türk mil - dTetinin duyduğu clem ve ıztırabın de- rinliğini ifade etmek için benim nin bu kayıbı ifade edebilecek kudreti vardır, ne de bu kayıbı bütün azametile anlamaktan başı dönen biz fanilerin di- limiz buna müsaiddir. En aziz bir varlıktan ayrılmış olma - nin vicdanımızda uyandırdığı bu büyük bir mephutiyet içinde dimağımız durmuş gibidir. Eğer onu meydana getiren bü- yük Türk mülletinin velüt kabiliyetinden bir an şüpheye düşecek olsak hayatın tabif seyrinden de ümidimizi kesmemiz icab edecek. Miletlerin hayatında ferdin fena bul- ması bir emri haktır. Böyle olunca, Türk- lüğün ebedi ve en kâmil bir sambolü olan büyük insanın kayıbında teseliyeti, tablatin işte bu şaşmaz kanununda gör - memiz tabiidir. Altatürkün yüksek hatırasını, hayatı - nin lâyezal seyri içinde ebedi bir mill! bergüzar olarak muhafaza edecek olan Türk milleti, bu kayıbın ikinci tesellisini Atatürk mektebinin dehaetkâr ve yaratıcı bic timsali olan İsmet İnönü gibi kuv « vetli, temiz, yüksek vicdan ve kabiliyetli milli bir Şefe malikiyette buluyoruz. Büyük Millet Meclisi tarafından Ata . türke halef seçilen İsmet İnönünün mil- let vekilleri huzurunda irad ettiği nutka bir göz gezdiriniz. Büyük Atadan ayrıl - mış olmanın tarif kabul etmiyen elemi içinde vicdanınızın bir parça h'ızura ka- vuştuğunu duyarsınız. Onun: «Omuzla - vımda hissettiğim ağır vazifeyi tfJa eder- ken tek istinadın, büyük Türk milletinin itimadı ve bunun sizin yardımınızla ve sizin dilinizle ifadesi olacaktır.» cümle - sini telâffuz ederkön sesinin tonuna ver- diği ciddiyet, bu huzuru arttıran hususi bir zaman değil midir? Ve sonra: «Millet hizmetinde vazifelerin iyi fa olunmasını ernel edinmek başlıca kaygımızdır. Sü « kün, istikrar ve emniyet içinde çalış - maktan başka arzusu olmeyan milletimi- zi anarşiden ve cebirden uzak, bütün va- tandaşlar için müsavi bir emniye: içinde bulundurmağı Cümhuriyetin en kıymet- li nimeti biliygruz.» cümleşin; okumak Atatülrkün kayıbile kanlanan gözlerimi - zin yaşını bir parça olsun dindiren bir teselli âmili olmuyor mu? Atatürk öldü. Onun yokluğu, telâfi ka- bul etmez bir ziyadır. Fakat İsmet İnö - nünün iş başına gelmesi Türk milletinin yüksek yaratıcılığına yeni yeni tezahür inıkânları veren bir büyük nimettir. Bu nimetin kadrini bilmek gerektir. Selim Ragıp Emeç Vindsor Dükü ingilterede yerleşecek Londra 12 (A.A.) — News Chronicle gazetesinin bildirdiğine göre dük ve dü- pes de Vindsor, büyük bir ihtimalle İn. |gillerede yerleşeceklerdir. Dük, veliahd. liği ve krallığı zamanında Beiveder şa - |tosunu pek sevdiği cihetle zevcesile bir- Hkte gene bu şatoda oturmak istiyeceği tahmin edilmektedir, Londra büylk elçimiz Fethi Okyar bu- gün Cümhurreisi İzmet İnönü tarafın » dan kabul edilmiştir. Öğleden sonra Baş- vekil Celâl Bayarı ziyaret eden Fethi Okyar akşam üzeri ekspresle İstanbula bareket etmiştir. İstanbuldan Londraya, memuriyeti ba- şına dönecek olan Fethi Okyar istasyon - da Başvekil Celâl Bayar, Hariciye Ve - kili Şükrü Saracoğlu ile doxtları tarafın- dan uğurlanmıştır. Yeni Vekiller Ankara 12 (Hususi) — Yeni Hariciye, Duhiliye ve Adliye Vekilleri bu sabıtı makamlarına gelmişler ve eski vekiller- den işleri devir alarak çalışmalarına baş. Tamışlardır. Yeni Dahiliye Müsteşarı Ankara 12 (Hususi) — Dahiliye Ve - kâleti müsteşarlığına eski müsteşar Veh- bi Demirelin tayini kararlaşmıştır. Başşehrin .. göz - yaşları Ankara 12 (Telefonla) — Kara ha- ber henüz tazeliğini muhafaza edi - yor. Fena ve korkunç rüya hakikat olalı nerede ise güç günü bulacak, fakat Oonu bağrında 19 yıl barındıran dünkü viran, bugünkü mamur ve güzel şehrin onün eserlerinden biri olan ağaç- h: ve çiçekli Ankaranın her saniye ar « tan bir elem ve hüzün içinde boynu bü- İkük. Her buğulu camın arkasından uzak- larda onuün hayalini tecessüm ettirmeğe çalışan kederli ve nemli gözler, ellerin. deki mendillerin emdiği göz yaşları... Onsuz kalan, bir yurdun baş şehri ağlı - yor... Apartıman ve ev odalarında siyah çer- çeveli gazetelerin üzerlerine eğilmiş baş« lar yalnız ondan bahsediyor, Kimsesiz kalmış Türke hem analık ve hem de bâ- balık eden onu konuşuyor. (Mustafa Ke- mal) yeni vatanı kurduktan sonra düh - yaya gelen çocuklar, çerçeveleri süsliyen millt kahramanın asil başına, jradeli ba - kışlarına dalarak Mmasum hıçkıriklarla ağlaşıyorlar... Dün gece geç vkit bir mahallenin ço - cukları anlaşmışlar, karanlık bastıktan sonra evlerinden kaçarak köşede toplan- mışlar, yan sokaklardan sessizce ilerli - yerek Ulus meydanına kadar gelmişler ve kucaklarında taşıdıkları beyaz krizantem demetlerini Atatürk anıdının kaldesine birakıvermişler... Sabaha karşı ve sabah erkenden mey- dandan geçenlerin nazarları bu ulvi tab- loya heyecanla ilişmiştir. Mecdi Saymaür vreraeeseenseeren ee rema a nesekenene Harikulâdeliği onun nâşında bile belli oluyor ! Baştarafı 1 inci sayfada) Atatürkün aziz ölüsü üstünde bu ame- Hyeyi yapmak vazifesini üzerlerine alan doktorlar, elleri titriyerek, büyük tees « sür, ve hürmet içerisinde çalışmışlardır. Atatürkün aramızda olduğu müddetçe, daima hayranlıkla seyrettiğimiz çehre - sindeki harikulâdelik nâşında, asla ikay- bolmamıştır. Doktorlar, bu kadar canlı, bütün şahsiyetile bu kadar «YAŞIYAN» bir ölüye, meslek hayatlarında, ilk defa yastladıklarını, söylemişlerdir. Büyük Türkün, bütün harikulâdeliği Külblere nüfuz eden kudreti, eşsiz zekâ ve iradesini haykıran mana cesedinde de. aynen yaşamaktadır. Ve, o sankı hâlâ sağdır, etrafında ağlıyanlara bakıyot, sanki birdenbire konuşacaktır. Bunun içindir ki, tahnit ameliyesi hiç bir ölü karşısında duyulmamış yüksek teessür ve vecd içinde nihayeta ermiştir- (Tahnit edilen bir cesed, tıbbın şimdi” ye kadar kaydettiği müşahedelere nnzü* ran, en az bir sene muhafaza edilebilmek* tedir.) Romanya Kralı ; Londraya hareket etti Bükreş 12 (Husust) — Kral Karolı beraberinde”ve'iahd Prens Mişel oldu"- ğu halcile bugün Londraya hareket et * miştir, F Salı günü Londraya varacak olall —— Kral, üç gün devletin misafiri olarak İngilteredi