6 Ekim 1938 Tarihli Son Posta Gazetesi Sayfa 11

Birinciteşrin Yeni Çek Almanya ile anlaşıyor (Baş tarafı 1 inci sayfamızda) Beneşin nutku Prag 5 (Hususi) — Bu akgşam radyoda halka hitaben bir nutuk söyliyen eski €umhurreisi Beneş, istifasının sebebleri- Di göyle anlatmıştır: K «— Çekoslovak devletinin bütün teş - kilât esasları değişmiş bulunuyor. Daha Münih anlaşması akibinde istifa edecok- tim, fakat kuvvetli bir kabinenin kurul- masını bekledim. e Çekoslavakyanın bugünkü vaziyetinde öyle değişiklikler olmuştur ki, benim da- ha fazla iktidar mevkiinde kalmaklığım, memleketin yeni tanzim edeceği hayalta engel olabilir. T8 Çekoıîıvıkynnm. artık komşularile hiç bir ihtilâfı yoktur. Memlekot şimdi da -| ha mütecanis olmuştur. Bundan sonra dahilt ve harici siyasette hiç bir güçlük kalmamıştır. Milletimizin ve yurdumuzun istikba - linden eminim. Sizin de emin olmanızı Ve yeni bir gayretle çalışmanızı tavsiyo eylerim.» Çekoslovakya unlaşıyor Siyast mahfellerin kanaatine göre, Be- Deşin istifasından sonra Çekoslovak - Al- Tan münasebatının ıslahi kabil olacak ve :;j Memleket daha kolayca anlaşacaklar- r, Yeni cumhurreisinin intihabı, meb'u - San ve âyân meclislerinin müşterek top- lantısında yapılacaktır. Yeni Hariciye Nazırı Roma 5 (Hususi) — Yeni Çekoslovak kabinesinde hariciye nazırı tayin edil - Miş olan Romadaki Çek elçisi Frantisek, Praga 'hareketinden evvel bugün Kont 2!:::1 ile uzun bir mülâkatta bulunmuş- r. Yeni nazır Ramadaki Alman, Macar ve İngiliz sefirlerile de görüşmüştür. Almanyaya ilhak edilecek yeni arazi Berlin 5 (Husust) — Çekoslovakya hu- dudunun tahdidi ve Münih ânlaşmasının Ştatbikile tavzif edilmiş olan beynelmilel komisyon, işgali evvelce kararlaştırılan Südet mıntakalarından başka, nüfusunun Yüzde 51 i Almam olan diğer mücavir mın takaların da ayın 10 na kadar Almanyaya ilhakını tensib etmiştir. Komisyonun sabahki toplantısından Sonra, Szalar arasında ihtilâf çıktığı çe- Yi olmuşsa da, bilâhare bu haberin doğ- Tu olmadığı anlaşılmıştır. Komisyon, Alman hariciye müsteşarile Berlindeki İngiliz, Fransız ve İtalyan bü- Yük elçileri ve Çekoslevak elçisinden mü- teşekkildir. Yeni kabine Prag 5 (AA.) — Yeni Çekoslovakya hükümeti bilhassa aşağıdaki zevattan Mürökkebdir: Başvekil ve müdafaa nazırı: General Sirovi, Hariciye nazırı: Şimdi Roma sefiri 0- Frantisek. " Dahiliye nazırı: Cerni, Maliye nazırı: Kalfuss. Adliye nazırı: Fajnor. Cihetten bildirildiğine göre ya - kında Slovakya için hususf bir nezaret ihdas edilecektir. Fransa aleyhine toplantı Moskova 5 (A.A.) — Pravda gazetesi - hin Prag muhabiri bildiriyor: Prag klü- bünde Fransa aleyhinde büyük bir top - lantı yapılmıştır. Bu toplantıya iştirak #tmiş olan bir çok büyük rütbeli sübay- lar, illim adamları ve Pragın yüksek sos- Yetesine mensub zevat - ki buriların hepsi umümi harbde Fransız kıt'alarında hiz - Met eden eski muhariblerdir - 20 sene Müddetle göğüslerinde taşıdıkları Pran- Sız nişanlarını ve harb madalyalarını el- kâğıd sepetini alarak birer birer İçine atmışlardır. Eski Prag üniversitesinin rektörü Sla- Vik ve moşhur Çek generali Modek Fran- Siz Teisicumhuruna birer mektub yazarak ı'"’l Fransız nişanlarıni teşıyamıyacak - 'arını bildirmişlerdir. “ Macaristazın teklifleri Budapeşte 5 (AMA) — 3 ilkteşrinde 'Ağa tevdi ettiği notada Macar hükü « Metinin Macar - Çek müzakerelerinin :’“'uıe bir hava içinde cereyan etmesi 'Zl:— Çekaslovak hükümetine aşağıdaki tel, graf hükümeti 1 — Bütün Macer siyasi mücrimlerinin m;uîüçıkoıhvık ordusunda hizmet e - den bütün Macar askerlerinin derhal ter- hisi. 3 — Çekoslovakyanın Macarlarla mes- kün kısımlarında asayişin temini için müfrezeler teşkil edilerek bunların muh- telit bir kumanda heyetinin emrine ve - rilmesi. & — Bir sembol mahiyetinde olmak (- zere hududdaki şehirlerden ikisinin Ma- car kıt'aları tarafından işgali. Macar hükümeti müzakerelere Koma- romda 6 ilkteşrinde başlanmasını teklif etmiştir. Taymisin teklifi Londra 5 (A A.) — Times gazetesi, Çe- koslovakyada yüzde elliden fazla Ma - car bulunan kısımların Macaristan ta - rafından tedricen işgali lehinde bulun - |makta ve Prag hükümetinin bu sahada ne kadar acele ederse Çek - Macar mü- nasebatının o kadar dostane bir mahiyet alacağını, kaydetmektedir. Komünistlerin talebi Prag 5 (A.A.) — Bütün Çek komünist matbuatı Çekoslevakyanın şimdiki hıri-î | di siyasetinin degiştirilmesi lâzım gel- diği noktasında müttefiktir. Alman - Çek ticareti Berlin $ (A.A.) — Hariciye nezareti ile yakından temasta bulunan bir organ olan Danziger Vorposten, Südet mana - tığının Almanyaya geçmesinin Iktısadi akislerini tedkik ederek <«Almanya ile yeni Çekoslovakya arasında iktısadi mü- nasebetlerin çok daha sıkı şekiller ala - bileceği» mütaleasını serdetmektedir. Üçüncü mıntaka Berlin $ (ALA.) — Ordu başkumandan- lığının bugünkü tebliğinde, general von Reichenau ordusunun Üçüncü mıntaka - nın gön kısmını da işgal etmek üzere bu sabah saat 8 de harekete geçtiği bildiril- mektedir. — Çeteler Ffaaliyette Prag 5 (A.A.) — Çeteka ajansı tarafın- dan neşredilen bir tebliğe göre hudud | muhafaza etmekte ise de silâhlı çeteler Bohemyanın cenubi garbisinde, Alman kıt'aları tarafından işgal edilen arazi ci- yarında gayri meşru bir faaliyet göster- mektedirler. Bu çeteler Kasperskelioski de bazı umumil binaları tahrib etmişler - dir. Bir polis müfrezesi âsayişin iadesine memur edilmiştir. Mussolini yeni Çek Hariciye Nazırını kabul etti Roma 5 (AA.) — B. Mussolini, dış ba- kanlığı vazifesini deruhde etmek üzere Praga hareket etmekte olan Çek örta el- BO! - . Ceye « ingiliz ve Fransız meclislerinde (Baştarafı 1 tnci sayjada) Con Simon, aşağıdaki karar — suretini vermiştir. Meclis, hükümetin son buhran es » nasında harbin âönüne geçmeğe muvaf- fak olan politikasını tasvib — ve de - vamlı bir barış temini için olan gây - retlerinde kendisine müzaheret eyler-> Con Simon diyor ki: Münihte yapılan şeyin en iyi şeye mukaddeme olduğu ve mevcud bulu - nan fenalıkların artacağı hakkındaki teşhislerden hangisinin doğru olduğu - nu ancak tarih'sö; İ ta hakkında şimdi hiç bir kimse hüküm veremez, fakat Kükümet yaptığı hare - ketin tasvibini istemeğe — mecburdur. Dün bu tasvibi Daladye istemiş ve bü- yük bir ekseriyetle almıştır. (Alkışlar) Dörtler lanlara cevaben hükümetin vazi- tasrih ederek, İngilterenin Av - rupa meseleleri hakkında Fransa, İ - talya ve Almanya ile istişareyi aslâ bertaraf etmediğini ve bununla bera - ber İngiltere hükümetinin büyük kü - çük diğer milletleri hariç tutan bir dörtler direktuvarını derpiş etmediği - ni resmen bildirmiş ve demiştir ki: Sovyetlerin vaziyeti Sovyetler Birliğinin Çekoslovakya- nın garantisine iştirak edeceğini ümid ediyoruz. Sovyetler Birliğinin bu su - retle hareket etmesi — fevkalâde mü - himdir. Hükümet, Sovyetler Birliğin! müstakbel herhangi bir Avrupa tarm tesviyesinden hariç tutmak niyetinde asla değildir. İşel partisi meb'uslarından — Grin vud,, hükümete itimad beyan editmi - yeceğini söylemiştir. Çurçile göre bir pazarlık Bilâhare, muhafazakâr — şeflerden Çürçil söz alarak ezcümle demiştir ki: — Hitler, evvelâ tabgncasını göstere- rek bir lira istedi. Başveki! — bu )irayı verince, bu defa iki lira istedi. Pazar- Lk yaptılar ve neticede bir lira, dok - san üç kuruş otuz paraya uyuştular. İşte, Münihte yapılan anlaşma bun- dan ibarettir. Halbuki bu anlaşma da- ha evvel diplomatik kanalile de yapı - mıntakasındaki Alman halkı sükünetini | labilirdi. Mes'uller Çekoslovakyanım bugün duçar ol - duğu vaziyetin mes'ulleri İngiltere ve | Fransadır, Eğer daha vaktinde İngil - tere Çekoslovakyaya yardım edeceğin! bildirmiş olsaydı, Almanya bu cesare- ti alamazdı. Çemberlayn, ancak iş işten geçtik - ten sonradır ki, Çekoslovakyaya yar - dım edeceğini bildirdi. Orta Avrupu devletleri Garb demokrasilerinden tamamen hayal inkisarına uğramış olan — Orta çisini kabul etmiştir. Mülâkatta B. Ciano da hazır bulunmuş- tur. çi Beşiktaş klübünün idare heyeti nihayet sukut etti (Baştarafı 1 inci sayfada) İstifaları kabul edilmiştir. Bunun üzerine idare hey'eti üzasından Ali Rı- za ve Orhan da istifalarını vermişler - dir. Bu suretle idare hey'eti sukut et - miştir. Yeni kongre toplanması icab et mektedir. Evvelki akşam geç vakit klüp ileri gelenleri Reis Ziyanın Yeşilköydeki e- vinde toplanmışlardır. Bütün klüp & - zasının ârzu ettiği kongrede Şeref ve Hüsnü tekrar klübe — alınacaklardır. Bundan başka stadım — kapısına Şaeref levhası asılacaktır. Beşiktaşlan ayrı - lanlarla teşekkül eden Şeref klübü de kongreden sonra tekrar Beşiktaşa dö - necektir. Avrupa ile devletleri şimdi artık Al - manya ile anlaşma çarelerini araştı - racaklardır. Bunun neticelerini sanra görece - iz.» z Lordlar Kamarasında — tenkidler Lordlar Kamarasında da, muhafara. kâri partisine mensub Lord Lloyd, hü- Kkümetin siyasetini tenkid etmiş ve a - daletin sülhten üstün olduğunu söyliye rek, İngilterenin kendi ideallerine sa- dık kalmadığını esefle beyan - etmiştir. TLandra 9 (A.A.) — Parlamentanun bültenlerinde Vikont Bükmastern'in aşağıdaki takriri intişar etmiştir: Avam Kamarası, son hâdiseler ia - nesile, mecburf askerlik hizmeti usu - lünün tesbiti için bazı tedbirler itti - haz edilmesinin zaruri olduğu kanaa - tini hasıl etmiştir. Çemberlayn'in cevabları bugün Avam Kamarasın - da Çek meselesine taallük eden bir çok suallere cevab vermek mecburiyetin - de kalmıştır. B. Çemberlayn 7 Teşri - nlevvele kadar işgal edilecek mıntaka- ların ekseriyet itibarile Çek müdafaa hattının haricinde olduğunu ve bey - nelmilel komisyonun İşgal edilecek mım takadaki toprakların ve diğer malze - menin kaldırılması meselesini - tedkik Almangyada bir casus İdam edildi Berlin $ (ALA.) — Casusluk cür münden dolayı ölüme mahküm olan etmekte olduğunu tasrih eylemiştir. Diğer taraftan Başvekil, bu komis- yondaki İngiliz delegesinin Almanyada rehine olarak mevkuf bulunan Çekle - rin bir an evvel serbest — bırakılması Con Simon, bir dörtler paktına mu-| Alman iktısad nazırı Dr. Funk ve ba-| yan Funk beraberlerinde Dr. Valter ve1 kalemi mahsus müdürü Knote olduğu halde dün konvansiyonel trenine bağla - nan husust vagonla İstanbula gelmiş - lerdir. Misafirler istasyanda vali ve belediye | reisi Muhiddin Üstündağ, emniyet mü - dürü Salih Kılıç, Almanyanın İstanbul general konsolosu, sefaret mümessili, ti- caret odası erkânı tarafından karşılan - mışlardır. Bir polis müfrezesi selüâm ves- mini ifa etmiştir. İstasyona toplanan .Alman kolonisi ta- rafından Nazi usulile selümlanan Dr. Funk, beraberindeki zevatla doğruca Pe- rapalas oteline gitmiştir. Orada bir müddet istirahat eden misafir nazır saat 11,30 da vilüyete gelerek vali ve beledi- ye reisi Muhiddin Üstündağı riyaret et - iştir. Müteakiben Dolmabahçe sarayı- na gidilerek defteri mahsus imzalanmış- tır. Saat 12,30 da vali ve belediye reisi Mu- hiddin Üstündağ iadel ziyaret etmiştir. Dr. Funk gaat 13 de otomobille Tarab- yaya giderek eski Alman sefarethanesin- de bir müddet kalmış ve öğle yemeğini Beyoğluna avdetinde Tokatlıyan otelin- de yemiştir. Nazır akşam üzeri Galata rıhtımından hususi bir vapurla Haydar- paşaya geçmiş ve Ankara ekepresine ta- kılan hususi bir vagonla Ankaraya ba- reket etmiştir. Nazıra üç gündenberi İs- tanbulda bulunan ve tütf'in mübayaasile meşgul bulunan Renisma Alman firması ikinci müdürü Her Enkelin riyasetindeki Alman ticaret heyeti de refakat etmiştir. Misafir nazırın beyanatı Dün sabah kendisini Yeşilköyde karşı - lxyan bir müuharririmiz misafir nazıra ss- yahat intıbalarını sormuş, doktor Funk: «— Türkiye hududlarına girerken uyu- yordum. Gözlerimi açtığım zaman par - lak bir güneşle karşılaştım. Havanın bu kadar mükemmel oluşuna pek memnun oldum.» Demiş ve gülerek “ilâve etmiştir: Alman iktısad nazırı sabah Ankaraya vardı u — Güneşin böyle parlayışı, her halda konuşmalarımızın da parlak ve güzel o lacağına tşarettir. Doktor Funk muharririmize İstanbul« da havaların hep böyle güzel olup olma« dığını sormuş ve arkadaşımızın misafir« lerin şansma bir haftadır böyle güzel gite mekte olduğu cevabı üzerine: — O hâalde demin söylediğim gibi müle zakereler de iyi bir hava içinde cereyan edecektir, demiştir. Misafir nazır bundan sonra şunları — söylemiştir: — Türkiyenin resmi misafiri olarak ge« Hyorum. Bu akşam Ankaraya hareket es — döceğim. Orada Başvekil ve İktisad Ve « — kililo görüşeceğiz ve Almanya - Türkiye — ticart münasobatıpın İnkişafı esasları Ü- zerinde konuşmalar yapacağız, Çekaslovak meselesi etrafında sorulam — bir süale de Dr. Funk: «— Almanyanın istediği olmuştur. ve — artık Çek meselesi diye bir şey kalma « — mıştır. Her halde Çekoslovakya ile koms şuluk dolayısile siyasi ve iktısadi iyi mül4 nasebetler tesis edeceğiz. Zaten son va « ziyetin vukuu sıralarında Berlinde değile dim, on ikl gündenberi merkezden ayrık mış bulunuyorum ve ben de son hâdises leri ve alınan karar ve noticeleri gazetes lerden takib etmekteyim» demiştir, Piyasada memnuniyet Alman iktısad nazırı Dr. Funkun meme leketimizi ziyareti, Iktısadi ve mali mee — hafilde olduğu gibi Almanya ile iş ya « pan tacirlerimiz arasında da büyük bir memnuniyet ve alâka uyandırmıştır, Almanyada imzalanan son Türk - Al « man ticaret anlaşmasından sonra haylif inkişaf eden iki memleket arasındaki tde cari münasebatın bu ziyaretten sonra seyrine devam edeceği muhakkak görül. — mektedir. Bu yıl içinde Almanyaya mem- leketimizden mühim mikdarda “hububat — ve tiftik vesaire gönderilecek ve Almana — yadan makine ve yarı mamul eşya idhal edilecektir. Viyanadaki Yahudileri T (Baş tarafı I inci sayfamızda) Bu mühim pasapart kaçakçılığının ma- biyeti, Son Posta muharririnin yaptığı tahkikata nazaran şudür: Almanyanım millt hududları dahiline girmiş bulunan Viyanadan, harice çıka - cak hiç bir museviye, vizeli pasaport ve- rilmemektedir. Bu suretle, museviler is- tedikleri bir memlekete gidebilmek im - Kkânını bulamamaktadırlar, İşte, bir çok musevileri tuzağa düşüre- rek, onlara sahte vizelerle seyahat im - kânını veron şebeke, bu şartlardan isti - fadae maksadile ortaya çıkmıştır. Son zamanlarda İstanbula gelen bazı müsevilerin, pasaportlarını muayene e « ürkiyeye kaçıran şebeke- tekârlar tarafından taklid edildiği anla « — şılmıştır. Bunun üzerine tahkikata daha fazla hız verilmiş ve bu iş sıkı bir kan « trol altına alınmıştır, Yalnız bu şekilde sahte pasaportla — memleketimize gelenlerin pasaportların- daki vizenin sahte olduğundan haberdar olmadıkları anlaşılmıştır, ğ İstanbula gelen bu vaziyetteki muse - vilerin pasaportlarını, bu gibi muame « lâtla meşgul bir acentadan yüksek üc « retler mukabilinde aldıkları, fakat bu ae centanın bir sahtekâr şebekesi tarafın « dan idare olunduğundan haberdar Hu « Tunmadıkları tahakkuk etmiştir. den İstanbul zabıtası, vizelerin sahte ol- En”son olarak adliyeye sevkedilen ve masından şübhelenerek, tahkikata lüâ - sulh ceza hâkimi huzuruna çıkarılarak, zum görmüştür. Bunlardan bazıları ad _Aıorızuıu yapılan Hügo ismindeki bir mu- liyeye sevkedilmiş ve tahkikat derinleş-| S€Yİ: tirilmiştir. ' — Ben, bu pasaportu 1200 lira muka- Böylece, tahkikatın tekemmülü netice - bilinde elde ettim. Fakat, sahte vizeli ol- sinde şübheli görülen pasaportlardaki vi-| duğunu bilmiyordum, demiştir. zelerin sahte olduğu ve Viyana konso -| Tahkikata, müddeilumumilikçe devam losluğumuzun imzası ile mührünün sah-| edilmektedir. o — cevab vererek, Lehistan tarafından 30|ne şekilde kullanılacağına dair hiç bir Eylül tarihli ültimatomu hakkında İn- | ifşaatta bulunmamış, yalnız kırk saat- Biltere hükümetine hiç bir tebliğat ya- İpılmış olmadığını söylemiştir. Başvekil nihayet, Rüten mıntakası- nin Lehistan ve Macar arasında tak - simi meselesine Münihte temas edil- mediğini beyan etmiştir. Daladye istediği salâhiyeti aldı Paris 5 (Husust) — Meb'usan mec - lisinin dünkü toplantısında kahir bir ekseriyetle itimad kazanmış olan baş-, vekil Daladye, bugün de gerek meb - usan, gerek Ayan meclisinden mali ge- niş salâhiyet almıştır. Bu salâhiyet 'Teşrinisaninin 15 ine kadar mer'i ola- caktır. h Malt geniş salâhiyete müteallik, hü- kümet tarafından teklif edilmiş — olan tek maddeli kanun lâyihası, alâkadar | encümenlerden geçtikten sonra, meb —I. lik hafta kanununu ihlâl etmiyeceğini söylemiştir. Çekoslovakyanın harici siyaseti Paris 5 (A-A.) — Ayan meclisi ha-. riciye encümeni, Çekmlnvıkyır:nn ha . ricf siyasetinin yeni bir tedkike tabi tutulmasına hemen hemen ekseriyetle karar vermiştir. Hariciye encümeni bu hususta Baş- vekili en k:sa bir müddet zarfında en- cümende izahat vermeğe davet etmişe tir. Başvekilin bu izahatı Cuma günü vermesi muhtemeldir. > Balkan antantı Deniz komitesi Bolgrad 5 (AA.) — Balkan antantı — devletleri deniz komitest, 12 teşrinievvele usan meclisinde 78 e karşı 331 ve â -|de Split'de toplanacaktır. Konferams, se- yan meclisinde 4 & karşı 286 reyle ka- Sarümelfield'in balla ile kafasının ke-| için ısrar etmek üzere talimat aldığı -| bul edilmiştir. kiz gün devam edecektir. Murahhaslar, konferansı — müteakib — Yugoslavyannı irlerin alınmasını teklif ettiği Macar ö ajansı tarafından bildirilmekte -| sildiği Alman istihbarat bürosu tara -| nı bildirmiştir. S fından bildirilmektedir Başvekil Daladye, meclisde yapılan | Adriyatik sahillerini ziyaret adecekler - * B. Çemberlayn başka bir suale de| .srarlara rağmen, verilen salâhiyetin | dir, ğ a