31 Temmuz 1938 Tarihli Son Posta Gazetesi Sayfa 4

K $ İnhisarlar vekili Maltepe | Hİ a SONPOSTA HABERLERı tütün enstitüsünde Vekil tütün mütehassıslarının yıptıkları iki toplantıda bulundu, alınan neticeler münakaşa edildi Toplantılardan Gümrük ve İnhisarlar Vekili Bay Ra- na Tarhan refakatinde İnhisarlar Umum Müdürü Mithat Yenel ve idarenin alâka- dar erkânı bulunduğu halde cuma günü Maltepedeki Tütün Enstitüsünde yapılan iki toplantıya iştirak etmiştir. Bu toplantıların birinde, geçen sene Avrupa ve Amerikada staj yapmış olan mühendis, eksper ve harmancılar, slaj- ları esnasındaki müşahede ve tedkikle- Tinin esaslarını hazır bulunanlara anlat- mışlardır. İkinci toplantı enstitüde ilmi araştır- malardan alınan neticeleri izah ve müna- bir intıba kaşa için yapılmıştır. Bu toplantıda ens- titünün 1937 de şark mıntakasındaki ça- lışmaları, tütün harmanlarında kimya- nın rolü, tütün hastalıkları ve bunlarla mücadele hakkında tedkikat, Akhisar mumtakasında hastalıksız fide yetiştir- mek üzere yapılan tatbikatın neticeleri ve bu nuntakanın fide hastalıkları bukı- mından tedkiki gibi ilmi meseleler mev- zuu bahsolmuş ve bu hususta birçok ha- raretli münakaşalar cereyan etmiştir. 'TToplantıdan sonra enstitünün muhtclif şubeleri, yeni inşaat ve bu meyanda me- | mur evleri gezilmiştir. Et fiatları hakkında Vali Ustündağın beyanatı Vali : “Et fiatları asıl bundan sonra tenezzül edecektir. Şark vilâyetlerinden gelen hayvan mikdarı artmıya başlayınca bunun tesi Çıkan yazı üzerine Vali ve B. Reisi Muhid- din Üstündağ bir muharririmize beyanatta — bulunarak ezcümle demiştir ki: e— Bt gibi mühim bir gıda maddesi hak - kında gösterilen dikkat ve hassasiyet teşek- küre lüyiktir. Ancak hakikate — varmak ve doğru bir netice elde ederek ona göre hü - küm vermek için ortaya konulan rakamla - gın mevsuk olmasındaki lüzumda elbette he- pimiz birleşiriz. Bu mevzuda bitaraf olmi - yacağı tabii ve âşikâr olan herhangi bir ka- şabın kim bilir bangi maksadla ileri sürdü- Bü rakam bizim için kat'i bir esas teşkil et- mexse tabil görülmelidir. Şimdi vaziyeti res- mi ve mevsuk rakamlarla tedkik ve işi bü - tün teferrüat ve münasebetlerile tahlil ede- lim: Hayvan borsasının yesmi kayıdlarile bele- diyenin resmi istatistiklerinden alınan ra - kamlara nazaran 987 senesinin bu ayında Karaman ve Dağlıç etlerinin bperakende fi - at vasati olarak 50, Kıvırcık etinin 60, ku- zunun 50 kuruştan ibaretti. Bu sene işe ka- | — raman eli perakende olarak 40, kıvırcık 30, kuzu 47 kuruş olduğuna göre geçen yıla niş- betle bu sene perakende — et Nalırın daha dun olduğu ve bilhassa et istihlâkinde mü- him mevki olan karaman etinin bülen ge - çen yıldan on kuruş ucuza satıldığı kolay - lıkla anlaşılır . Et ftatlarının teşekkülünden bahsolunur- | ken çok defa unutulan bir nokta üzerinde bassaten dürmak Jâzımdır: Et, tek başına, Hatı kendi kendine taayyün eden, başka ti- cari maddelerle alâkasız ve irtibatsız bulunan bir meta değildir. Bil&kis kasap dükkânın- da perakende süretile satılan — et, her gün lemevvüç eden ve beynelmilel — piyasalara tabi bulunan başka başka maddelerin Mat- larına bağlı ve kendi fiat müvazenesini on- lara göre bulan bir maddedir. Bizim burada belediye dilile tâlt hasılât diye adlandırdığımız barsak, deri ve saka - tat Hatlarından bahsetmek istiyorum. Bt fi- atlarının inip çıkmasında tâli hasılat fiat - larının mühim bir tesiri vardır. — Bunların yükselmesi et flatlarının düşmesini, aksi de yükselmesini mucib olur. Elimizdeki istatis- tiklere nazaran biraz evyel dediğim gibi bey nelmilel piyasanın tesiri altında olan bar - sak ve deri flatları bu Hazlran ayı içinde ge gen senenin haziranımna — nazaran — mühim mikdarda düşmüştür. Geçen yıl 128 kuruşa satılan deri bu sene ayni ay içinde 86 ku - piyasada görülecektir.,, diyor Dünkü gazetelerde et Hatları hakkında Bu senenin aym ayı içinde ancak 30 kuruşa satılabilmiştir. Bu iki kalemdeki iniş mez - baha resminde yapılan tenzilâtin hemen he men muadili olmakla beraber alınan tedbir- ler sayesinde et flatları geçen seneye naza- Tan gene düşürülmüş olduğu gibi son bir göün zarfında diri hayvan flatlarında göl Jen tenezzül de göz önüne alınarak önümüz- deki pazarlesi gününden itibaren — fiatlar tekrar indirilmişlir. Gerek — deri ve barsak Hatlarındaki tenezzül ve geçen sene ile bu seneki Hatlar arasındaki farklar — ve gerek pazurtesi gününden itibaren başlıyacak olan yeni narbı hep birden nazarı dikkate alınır- 3a geçen seneye nazaran bu sene kilo bü - şında karaman etinde | 14 kuruş, dağlıçta li kuruş, küzüda 10 kuruş ve kıyireikta 13 kuruş fiat farkı vardır. Bütün dikkat ve itinamız, hükümetimiz- ce ve belediyece yapılmış olan fodakârlık - ların normal perakende satış flatlarına in'i- kâsının teminidir. Geçen martta müddet tayininde asgari latların Temmuzda başlıyacağını söylemiş- tik. Et flatlarının asıl bundan sonra da hay| H bir tenezzüle tabi olacağını tekrar etmek faydalı olur. İstanbulun — bu mevsimlerde |başlıca et Ihtiyacını temin eden Şark vilâ- yetlerimiz ve Karadeniz müvaridatıdır. Bu mıntakadan ize seykiyat yeni başlamak ü - zoredir. Ve başlamıştır. Piyasada daha ak - &ini gösterecek bir raddeye gelmemiştir. İki üç hafta sonra bunun tesiri görüleceği mu- hakkaktır. Zaten belediye de yirmi gün ev- vel — Diyarbakır — taraflarına — adamlar göndermiş, yeniden ehemmiyetli mübayaata başlamıştır. Bunların piyasamıza — arzı da Ayrıca bir müvazene unsuru olacaktır. Et hu susunda verilen sözde ve alınan tedbirlerde blr «Küsur ve noksan yok! Gümrüklerde Tezkeresiz balık tutanlar yakalanıyor | Gümrük muhafaza memurlarile balık av vergileri memurları Bakırköy ve Sa- rayburnu arasındaki sahada gece kon- trollerine devam etmektedirler. Evvelki gece memurların müştereken yaptıkları kontrol sonunda, tezkeresiz kaçak sure- | tile balık avlıyan 15 kişi yakalanmış, haâk- | Haklı şikâyetler Florya trenlerinde kırmızı renge boyanan yolcular ! Dün saat on sekizde — matbaamıza otomobille bir okuyucumuz geldi ve yaz pantalonunun kıpkırmızı olan ar- ka xısımlarını göstererek: — Şu hale bakmız allahaşkına, mas karaya döndüm, dedi. Filhakika okuyucumuzun tertemir, bembeyaz panlalonunun arka — kusmi tanbaşa kırmızı renge boyanmıştı. Okuyucumuzu dinleyelim: — «Cumartesi tatilinden istifade i- çin misafirlerimle beraber — Floryaya gâttik. Trenden indikten sonra bir ki- sım yolcuların, beyaz pantalonlarının veya beyaz etekliklerinin arkalarının kıpkırmızı bir renge boyandığını, er - kekli kadınlı. kafilelerin bu yolculara bakarak gülüştüklerini gürdüm. Ben de gülmek üzere iken bir aralık ak - hlma, benim beyaz pantalonum geldi. Meğer aklıma gelen — başıma — da gelmiş!. Sağımda, solumda gidenlerin dönüp dönüp bana bakarak güldükle- rini görünce hemen pantalonumu mu- ayene ettim. Ve o zaman gördüm ki şu gördüğünüz renge boyanmışım, Ufak bir tedkik işin ikyüzünü mey- dana çıkardı: Devlet Demiryollarının dokuzuncu işletmesinin birinci mevki- vagonlari- le seyahat edenler oturdukları kana- pelerden bu kırmızı damgayı alıp kal- kıyorlarmış» Okuyucumuz bize bu kıyafetle o - rada dolaşmağa utandığından misa - tirlerini ve ailesini bırakıp bir. oto - mobil tutarak İstanbula — döndüğünü ve doğruca matbaamıza gelerek hâ - diseyi bize anlattığını Ilâve etüi. A Pazarlıksız alış verişe Eylülde başlanacak Pazarlıksız satış kanunu — mucibince, eylülün birinden itibaren, perakende o- larak satılan maddelerin üzerlerine cins- lerini ve fiatlarını gösterir etiketler ko- nacak ve bu fiatlardan fazla veya eksi- ğine mal satılmıyacaktır. İstanbul bele- diyesi, hangi yerlerde, hangi ticaret şu- belerinde ve hangi maddeler için bu u- sulün tatbik edileceğini tesbit etmiş, bir liste hazırlıyarak Vekâlete göndermiştir. Bu liste Heyeti Vekilece tedkik ve tasdik edildikten sonra, eylülün birinden ıtiba- ren pazarlıksız satış kanunu hükümleri, perakende satışlarda tatbik edilecektir. Dükkâncılar, etiketlere fiat koymakta serbest bırakılacaklar, işletme — masrafı, dükkân, mağaza ve depo kirası amortis- manı gibi şeyler gözönünde tutularak muhtelif dükküânlarda satılan ayni cins mallardaki küçük fiat farklarından dola- yı dükkâncılar muahaze edilmiyecekler- dir. Yalnız, bu farklar, ihtikâr addedile- cek mahiyette büyük olursa, mağaza sa- hibleri hakkında tahkikat ve takibat ya- pılacaktır. Şehir işleri: Eğlence yerlerinin yarın kontrolüne başlanacak Eğlence yerlerinin yeni esaslara göre tanzim ettikleri tarifelerin mühim — bir kısmı Belediye İktisad — Müdürlü; tasdik edilmiştir. Tarifelerin tasdiki için verilen mühlet bugün bitmektedir. Ya- rından itibaren eğlence yerlerinin — sıkı bir surette kantrolüne başlanacak, yeni esaslara göre tarife tanzim etmemiş olan, tarifeleri tasdik edilmemiş bulunan ve tarifedeki fiattan fazla fiatla satış yapan müesseseler hakkında takibat yapılacak, bunlar şiddetli cezalara çarptırılacak- lardır. ğ Liselerin askeri kampları bitti Liselerin askeri kampları dün bülmiş- tir. Askerlik derslerinden yapılan imti- hanlarda kazanan lise mezunlarına tam ehliyetname verilecektir. İmtihanda mu- vaffak olamıyan veya kampa devam et- miyerek ehliyetname alamıyan lise me- Memleketimizde yerli tömbeki ve ye- ni cins tütünlerin yetiştirilmesi yolunda- ki faaliyet, alınan yeni tedbirler saye- sinde günden güne inkişaf etmektedir. Senelerdenberi memleketin tömbeki ih- tiyacı dış piyasalardan temin ediliyor ve bunun için harice yüz binlerce lira veri- liyordu. Tömbekinin memleketimizde de yetiştirilebileceği düşünülerek Konya- nın Hadım kazasile Alanya miıntakala- rında tömbeki ekimine başlanmış ve bir kaç yıl içinde çok iyi neticeler alınmıştır. İnhisarlar Umum Müdürlüğü, bu mmn- takalarda yetişen 60:70 bin kilo tömbe- kiyi her sene, tömbeki ekimini teşvik için müsaid fiatlarla satın almaktadır. Ayrıca inhisarlar idaresi tömbeki yetişen mınta- |kalara fen memurları göndererek köylü- ye tömbeki ekim ve yetiştirme usulleri- ni öğretmektedir. Bu çalışmalar sonunda Pamuk ipliği ve kaput bezi yeniden ucuzlatılacak Hükümetçe hayatı ucuzlatmak husu- sunda alınan tedbirler serisinden olarak son defa istihlâk vergisi kanununda ya- pılan tenzilâttan sonra pamuk ipliği ve kaput bezi imal eden fabrikalar mamü- lâtının yeniden bir nisbet dahilinde u- cuzlatılması lâzım gelmektedir. Yeni ka- nun mer'iyet mevkiine girdiğinden alâ- kadar daireler kaput bezlerinde ve pa- muk ipliği fiatlarında yeniden yapılacak tenzilât nisbeti hakkında tedkikata baş- lamışlardır. Öğrendiğimize göre yerli ka- put bezlerinin beher topunda son kanun- la 55-75 kuruşluk tenzilât temin edil- miştir. Alâkadarlarca fabrikaların toptan satış bedellerine zammedilecek yüzde bir kayanç ile nakliiye masrafı da ilâve olu- nacak ve bu suretle perakende satış fiatı tesbit edilecektir. Ondan sonra tesbit e- beki ekimi ınkışaf etmektedır Dünya pıyasalınndı çok sarfedilen Virjir Virjina tütünlerinin ekim tecrübeleri de muvaffakiyetle neticelenmektedir geçen yıl memleketimizde yetişen töm- bekiler çok nefis olmuştur. Memleketimizde her sene 100 bin kilo tömbeki sarfedilmektedir. İnhisarlar ida- resi tömbeki sarfiyatını karşılamak üzce rve her sene bir mikdar İsfahan tömbeki. #i satın almaktadır. İdare bu yabanet |tömbekileri ekseriya Mısır piyasasından takas suretile almakta, yerine Türk tütü- nü ihraç etmektedir. Diğer taraftan dünya- piyasalarında çok sarfedilen Virjina tütünlerinin mem- leketimizin mühtelif mıntakalarındakf ekim tecrübeleri de muvaffakiyetle netke celenmektedir. İnhisarlar idaresinin tüe tün mütehassısları, Virjina tütünlerile yapılan ekimin neticelerini tedkik ete mektedirler. Yakında Somatra tütünü to- hkumlarının da ekim tecrübelerine baş- lTanacaktır. Nevyork sergisi Türk pavyonu dekorasyonu Nevyork sergisinde Türk devlet pan yonunun dahili dekorasyonu için açıl- muş olan müsabaka neticesi yarın ilân e. dilecektir. Müsabakaya iştirak eden yer- li ve ecnebi san'atkârların eser ve tekli$ leri, Dolmabahçe sarayında Tarih Kuru- mu Başkanı Konya saylavı Muzafferin riyasetinde Güzel San'atlar Akademisi Müdürü Bürhan Toprak, Akademi profe. sörlerinden Tavt, mimar Sedad, İzmir fu- arı dekorasyon mütehassısı Gotye — ve sergide Türk pavyonunu kurmağa me- mur deilen Suad Şakirden müteşekkil bir jüri heyeti tarafından tedkik edik. mektedir. Dekorasyon için birçok Alman ve Aemiraklı san'atkârlar da jüriye mü- Tacaat etmişlerdir. ——— dilen fiattan daha yüksek fiata satış ya- pacaklar hakkında takibat yapılacaktı Büyük şehirlerde ekmek fabrikaları kurulacak Ankara, İstanbul ve İzmirde Sovyetle;in kurmayı teklif ettikleri ekmek fabrikaları günde 100 ton ekmek çıkarabilecektir İzmire teklif edilen Nazilli ve Kayseri dokuma kombinala- rını kuran Turkstroy Sovyet müessesesi İstanbul ticaret mümessili, İstanbulda yapılacak ekmek fabrikasının avanpro- jesini ve bir teklif mektubunu bugünler- de İstanbul Belediyesine verecektir. Deniz işleri Çanakkalede serseri bir mayin görüldü Çanakkale mıntakasında İngiliz bandı- ralı Vantura vapuru tarafından denizde zunları Üniversiteye kabul edilmiyecek- | bir serseri mayın görülmüş, keyfiyet va- leri gibi hariçte hükümet işlerinde de galışamıyacaklardır. Tam teşkilâtlh sıhhi heyetlerden rapor alarak sıhhi vaziye- tinin müsaadesizliğinden dolayı kampa iştirak etmemiş olan mezun talebe, gele- cek gene kamp görmek üzere Üniversite- Jguşa ve geçen sene 45 kuruşa âatılan barsak larında ceza zaptı kesilmiştir. ye ve hariçte işe kabul edilecektir. pür süvarisi tarafından telsizle Deniz Ti- eareti Müdürlüğüne bildirilmiştir. Deniz Ticareti Müdürlüğü, vapur acen- talarına bu mıntakadan geçecek vapur- ların müteyakkız bulunmılı'î:ı tebliğ et- miş ve ayni zamanda mayının imhası İ- çin müfreze göndermiştir. fabrikanın projesi Bu müessese ayni zamanda Ankara, İstanbul ve İzmirde de birer ekmek tub- rikası kurmak için teşebbüslerde bulu- nacaktır. Bu fabrikaların her biri günde yüzer ton ekmek çıkaracaktır. Bankaların mesal saatleri Osmanlı Bankasından: İstanbul Ban - kaları kasa ve gişelerinin atide gösteri - len saatte çaılıp kapanmasına müttehi - den karar verdiklerini, muhterem müş- terilerine ilân ile şeref kesbeder: Adi günler: Saat 9,30 dan 14 de kadar. Cumartesi: Saat 9,30 dan 1130 & kadar. Bu evkat 1 Ağustos Pazartesinden baş- hyarak 15 Eylül Perşembe (dahil) gü - nüne kadar devam edecektir.