25 Mayıs 1938 Tarihli Son Posta Gazetesi Sayfa 11

Ça aat Vekiller Gu (Baş tarafı 1 inci sayfada) Ş S komuatanlığı, Sıhhat ve İçtimai ;Zmneı Vekâleti ve Adliye Vekâleti ; leri görüşülerek kabul olunmuş - a Bu münasebetle bir çok hatibler söz Ve Maliye, Dahiliye, Adliye ve Sıh- Vekilleri, vekâletlerini alâkadar eden Te dzir uzun beyanatta bulunmuş - n l Ki öletler büdceleri, büdcedeki — sıra b olunarak görülmüştür. Yalnız Ha- Vekâleti büdcesi tehir edilmiştir. PÜkendiğime göre Hariciye Vekâleti KA eti Meclisin perşembe veya cuma iciye Vekili doktor Aras b toplantısında görüşülecek ve bu| K Nlerimiz ve bu arada Hatay davamız | tta bulu « hattında etimizin Fransa hükümeti nez - Yaptığı teşebbüse cevab alınmış ©- M Tdda ehemmiye'li bey: sin yarınki toplantısında büdce- Büyri işler görüşülecektir. Fevkalâ- fahsisat lâyihası ve müvazene vergi- hlllnuııdı yapılacak değişiklik bu a- ah 9. Perşembe toplantısında büdce - & N— fesine devam edilecek ve ga- b © ihtimale göre cuma veya cumar - toplantısında büdce müzakeresi ta - “lanmış olacaktır. Hatiblerin sözleri Bitkara 24 (Hususf) — Mecliste Maliye Börüşülürken Vekil Fuad Ağralı hatiblerin ileriye sürmüş oldukları Albalara cevab vermiştir. haı, Zahattan sonra maliye büdeesinin larına geçilmiş ve büdce olduğu gibi İye Vekâleti büdcesinin müzake- M (€ başlanırken Berç Türker emniyet İthdarma teşkilâtmin değerli — hiz - y iden bahsetmiş ve bir kısım ida- ı_trmuıımnm maaşlarına” ve aradaki 'a Vekilin nazarı dikkati cı e - Si a bazı temennilerde bulunmuştur. İstanbul suları 'ki Uludağ (Konya), İstanbul su - lesine temas ile kırkçeşme su - N istifade edilmesini tavsiye et - K 'Mîliye Vekili buna karşı Meselesi olduğunu dokto: iz addetmesi lâzım geldiği Ondan sonra v “eğlni bildir Mmütcakib dal Beçilmiş ve kabul edili ğ 'Yet memurlarile jandarmaları b,_% takdir e Üat umum müdürlüğü, emniyet u- Müdürlüğü ve jandarma umum kü- tliğı büdcelerinin kabulünden son- K amat Özdamar (Eskişehir), Emin (Tokat) söz alarak emniyet me - Hinm ve jandarmaların büyük bir tüt içinde memleket asayiş ve inzi - ün yolunda yorulmadan ve bık- A Sarfettikleri mesalyi takdirle kay- X kürsüden millet adına kendile - '*kürde bulunmayı vazife say - Böylemişlerdir. p Sonra Şükrü Kaya kürsüye ge- ş.'l'ı:l_eıe teşekkür etmiş ve de - ıhm Millet Meclisinde vaki olan dat, kendileri için yüksek bir if- | bir lesi ve güzel gayretlerinin yük- lary Bükâfatı olarak kalacaktır. (Al - Hastaneler Ve İçtimat Muavenet Vekâleti Müzakeresine başlanırken söz aslan hatiblerden Mehmed Somer ay, ” *) Ankara Nümune hastanesine ** için müracaat edenlerin çoklu- Üittet ederek bu yüzden bastane üt h=:ugelm izdiham ve hasta - lt inin gecikmesine mâni o- ı_::lrıu alınmasını istemiştir. hı—uvüni bunlara cevab vermiş, oe ğ ben kürsüye gelen Sırrı İçöz aç Vilâyetlerdeki husust idarelere L Ç, Mölerin umumi büdceye alınma- İ M süretle idarei husüsiyelerce Bd Şahsis edilmiş olan mikdarın ka- Ha ,,_'ğı'nhl&u sarfedilmesine im- &. $ temennisinde bulunmuş - %'n . Bi 'ekili bunlara karşılık olarak e ğ elerin aid oldukları hususi leri ile idare edilmesi lâ- 3 €©evabını vermiştir. da inin müzakeresinde kür- n Vekil Şükrü Saracoğlu adli- n ve Meclise tevdi edilecek n umumi hatları et-| yapıldıklan sonra kendilerine program | miş, randmanını arttırmış, umum? re - |ra için getirilen mütehassısın tavalyelerine | Vam etmektedir. rafında izahat vermiş ve adliye büdcesi kabul edilmiştir. 15 yılda | Ziya Gevher Etili müzakeratın deva- mı esnasında söz almış olan üç vekilin vermiş oldukları izahatın değerini kay- dettikten sonra: «— Her üç vekil, cumhuriyetin 15 tnci yıldönümüne yaklaştığımız bu memle - kette inkılâbın neler yarattığını gözü - müzün önüne koydular. Bize bu büyük hazzı tattırdıklarından dolayı kendilerine teşekkür ederiz'» Dahiliye Vekilinin izahatı Ankara 24 (Hususi) — Meclisin bu günkü toplantısında dahiliye büdcesi müzakere edilirken Dahiliye Vekili şu izahatı vermiştir: «Eğer arkadaşlar, büdce müzakere- si büyük mes'uliyetlert tevdi ettiğiniz ne iştirak ettiğiniz vekillerin hu da, © vasıta ile millet müvacehe - |sinde bütün muamelâtından hesab ver için bir vesile teşkil eder. Bu he- , la yüksek mec- lhsinizin daimi olan mürakabesine de, mühimce bir vazifedir. Bu itibarla da- Hliye vekâletine mevdu olan vazife - Teri huzurunuzda birer birer açmak is- İterim. Bu mevzüun hududu gayrimu - İayyendir denilebilir. Bir memlekette Dahiliye Vekâletinin işleri az müna - K mevzuu olursa ve Dahiliye Veki- ü gerek millet huzurunda gerek ef- kârı umumiye karşısında ne kadar az söz söylemeğe möcbur olursa — işler o kadar iyi gidiyor, demektir. Bir mem- lekette ki mütemadiyen Dahiliye Ve - kâleti işlerinden bahsolunur ve Dahi liye Vekili mütemadiyen söz söylemeğe moecbur olur, 6o memleketin dahili iş - lerinde behemehal karışıklık var de - mektir. Vekâletime mevdu olan en baştaki iş, memlekelin emniyet ve meselesidir. O itibarla Dahiliye Vekâla tinin mes'ul olduğu işin dünyanın her memleketine nisbeten çok yüksek si meğe cibilli tevazuumuz mâni olduğu için |hepsinin fevkinde dememek kaydile en iyi bir şekilde diyebilirim, Bunu evvele- mirde milletimizin cumhuriyet prensip- lerine olan bağlılığını ve asli ve cibilli olan medeniyetine medyunuz. 2 rak da B. M. M. nin kabul ettiği nunların tatbikinin eseridir ve nihayet bu vazifeyi üzerine alan polis ve jandar- ma teşkilâtımızın tekemmül etmesi men- sublarının cansiparane — çalışmalarının semeresidir denailebilir. Eğer asayiş ve emniyet üzerinde mutlaka bir söz söyle- maek icab ederse şununla iktifa edeceğim ki, polis ve jandarmamızın hamiyet ve himayenize lâyık unsur emniyet oldu - Bunu arzedeceğim. İdari teşkilât Bizim Dahiliye Vekâletine mevdu olan işlerden başlıcası da vilâyetlerin — idari teşkilâtı işleridir. Sırası ile başlamak 1â- zım gelirse köyler, nahiyeler, kazalar, vi- lâyetler ve umumi müfettişliklerdir. Bu teşkilât memleketin bütün hayallerini ve ideallerini yerine getirecek olan terakki ile mütenasib olarak yürümektedir der - İsem hakikati söylemiş olurum. Çünkü memleketteki inkişaf iktısadi ve içtimai inkişaf hududları kısalatmakta ve mesa- feleri azaltmaktadır. Buna nisbetle idare teşkilâti idareyi de ıırmrmıkudu-. Biz bu terakki ile mütenasib olarak teşki - lâtımızı ikmale çalışıyoruz. Köylülerimiz için Köylerimizin kalkınması hareketi baş- Jamıştır. Dahiliye encümeninde bu köy - lerin inkişafına muvafık olarak bir ka- nun hazırlanmaktadır. Niyetimiz köy - lerimizi toplu bir halde, komün şeklinde ka- | bir halde idare etmektir. Köy bankası teşkili erin ziral ilerlemeleri ve maa- ril yönünden de terakki etmeleri için hü- kümet arkadaşları elbirliği ile çalışmak- ta ve düşünmektedir. Köylülerimizin lâ- yık olduğu refah mertebesine yakın bi zamanda geleceğini füliyatla göreceğiz. (Bravo sesleri). Belediye işleri Belediye işlerimiz memlekette çok 7a- manlar metruk kalmış bir halde idi. Ve- yahud çok eski tarzlarda idare ediliyor- du. Belediyelerle ciddi bir program da- hilinde iştigal her güç işte olduğu gibi gene cumhuriyetimizin eseri olarak baş- lanmıştır. Bunların kendilerinin kanunu SON POSTA verilmiş ve bu programlar bugün tatbik edilmektedirler. Mali vaziyetlerinin du- rumları içinde idari hususiyetlerle bera- ge ber belli başlı meşgul olunacaktır. Gele- (Baş tarafı 1 inci sayfada) cek sene teşril meclise bu hususta olduk-| «mrine göz kapıyarak atılacağını sesinin ça mühim ve memleketin ihtiyaçlarına |bütün kuvvetile dünyaya bağıran, halk, kâfi esasla gireceğimizi ümid ediyoruz. | binlerce genç istasyon maydanını ve cad- Bunların bir çoğu C. H. P. Meclis gru -| desini alkış tufanına boğdu. Fabrikaların punda görüşülmüş ve grup tarafından ay-| düdükleri Şefin şehre girişini selâmlıyor rılan komisyonlarca lâyihaları ve tabi-| ye Adana halkının duyduğu manalı he - ları hazırlanmıştır. İdarei hususiyeler | yecanı çok uzaklara götürüyordu. için de ayni şeyi düşünmekteyiz. Atatürk halkın ve askeri kst'aların sı- Belediyeler Bankası olduğu gibi ida -| palandığı istasyon caddesini ağır ağır rei hususiyeler için de bir banka tesisi - | geçtikten sonra Atatürk parkının önünde zırda bir çok müşkülât karşısında bulu- | ht'aları Büyük Şefin önünde geçid res - nuyorlar. Bu da halkımızın refaha, huzu- | mine başladılar. Her bölüğün önünde ni düşünüyoruz. Belediyeler de hali ha-| durdular ve biraz sonra piyade ve topçu | idare etmektir ve küçüklerini de toplu | ra alışmasından ve bu idealine yetiştik- çe yükselmesinden ileri gelmektedir. Vekil, su işleri hakkında izahat verdik- ten sonra sözlerine şöyle devam etmiş - tir; — Belediyelerin yaptırmak istediği imar programının başında bugün su ge- lir, ondan sonra da plân, elektrik, harita ve spor yerleri gelmektedir. Kabul et - iş olduğunuz kanunla bunları tahdid buyurmuştunuz. Suyu her şeyden aziz ve elzem bir ihtiyaç bildiğimiz için ona en evvel başlandı. 1941 senesinde hepsi a- kıtılmak üzere nüfusu 10 binden fazla | şehirlerimiz ki 58 şehirdir. Bunların bir kısmı ihale edildi, bir kısmının projesi |hazırlandı, bir kısmıtın da hazırlanmak Vüzeredir, Bunlardan ihale edilenler Ada- |na, tutarı 560 bin, Aydın 106 bim lira, | küsuratını söylemiyorum. Bandırma, Bd- remlid, Elâmığ, Eskişehir, G. Anteb, Is - parta, Kütahya Malatya, Maraş, Mene - men, Mersin, Tarsus, Uşak, Buca, Bur - novadır. Bunlar ihale edilmiştir. Bunla - rın yekünu 2 milyon 196 bin liradır. Bu | para Belediyeler Bankası tarafından te- | min edilmiştir. Ve belediyeler tarafından | da gelirlerine göre takaitlere Taptede - Tek 10-12 senede ödenmektedir, Diğer şehirlerimizin —de tahminen | masrafı 7 - 8 milyon Mradır. Bu da | 1941 senesinde bitirilmiş olacaktır. Vekil su — meselesi — halledlirken | diğer taraftan bir çok şehirlerimizin | ân ve haritaları yapılmakta olduğu - | nu söyliyerek demiştir ki: «Relediyelerin kendi başlarına ya - pamıyacakları fakat behemehal yap - maları zaruri olan işleri Cumhuriyet &z zamanda başarmış olacaktır. Bu öy- le bir muvaffakiyettir ki bundan evvel başka bir zamanda da arzettiğim gibi şahıslarımızın muvaffakiyeti — (hey'eti umumiye dahil) şahısların fevkine çı- kat, Ve bu devire hasrolunur. Vaktile bu memlekette her türlü — şeytanetine Tağrmmen tek bir çeşme yapan adam a - | tün şehirlerimize su getirmek elbette ki halkı ilelebed rejimimize bağlaya - cak ve bir iftihar vesilesi — olacaktır. (Bravo sesleri, alkışlar). Âmme hizmetleri Âmme hizmetlerinin belediyeleşti - rilmesi, yahud devletleştirilmesi mese- lesi rejimimizin icabı, Atatürk'ün di - rektifleri icabı, Celâl Bayar hüküme - tinin huzurunuzda arzettiği progra - man icabıdır. Âmme hizmetleri hiç bir kapitalin istismar edemiyeceği âlet sa- halarıdır. Bunların bütün faydası, iyiliği mev- zuubahsolmuşsa ona aid olmatıdır. İşte bu lehine mevzu olan camia da mille - tin hey'eti umumiyesidir. Binaenaleyh ne bir elektrik, ne bir tramvay, ne bir vapur, ne bir olobüs şirketi ferdin elin- de kalamaz. Bunlar belediye hududla- rı dahilinde iseler belediyeye, beledi - ye hududları haricinde — bulunup da müteaddid belediyeleri alâkadar edi - yorsa devletin eline geçmelidirler, Dev let kâr cihetini bir tarafa bırakıp her şeyde olduğu gibi halkın menfaatine o- larak bu gibi şirketlere aid masrafları | büdcesinde temin ve takviye etmek su- retile yerine getirmelidir. Diğer ta - raftan masrafları sermaye, amortisman vesaire gibi antrilien vesaire gibi mas- raflarla derpiş etmelidir. Köprü yapar- ken varidat —temini — düşünülmüyor- sa bunun gibi su işlerini yoluna koyar- ken de bunu bir hizmet olarak, bunu yaparken de bir çok masraflar ve bir çok fedakârlıklar jcab ediyorsa bunla- rı da göze almalıdır. Devlet — şimdiye kadar bir çok işleri şimendiferlerden, Limanlardan başlıyarak devletleştir - |sırlarca yâd olunurdu. Memlekette bü- | ve her bataryanın geçişi halkın yeni bir muhabbet ve takdir tezahürüne vesile ©- luyor ve Büyük Şefin çehresinı nuniyet ve gurur intibaları görül Büyük Atasının önünden geçen her Meh medeiğin tunçlaşmış - yüzünde yurdun emniyet ve şereli için neler yapmağ; müuktedir ve hazır olduğunu anlatan ba- cinde idi. Geçid resmi bittikten sonra A- tatürk tüm komulanının elini sıkarak kıt'alarda gördüğü intizam ve canlılık - tan dolayı memnuniyetlerini izhar etti- ler. Bundan sonra Ulus parkını şereflen- diren Büyük Şef burada bir saatten fazla kaldılar. Vali ve belediye reis muavinin- den şehrin âmarı hakkında mufassal ma- lümat aldılar. Ulus parkıtdan çıktığı zaman caddeyi dolduran mekteblilerin teşkil ettiği bü - yük kalabalığın gösterdiği heyec: savvur edilemiyecek kadar büyüktü lükle karşılaşıyordu. Halk ölçüye sığ - mıyan bir heyecan içinde idi. ğın yığın gencin Atatürk'ün oto- mobili önüne atıldığı görülüyordu. Bü- yük Şef bir an bile eksilmeyen sevgi ve hayranlık tezahürleri içinde istas - yona vardılar, Burada — vagonlarında Tüm Komutanı, Vali, Belediye — Reis muavinini kabul ederek — bir mi fahı gözetmiş, ondan ucuzca | tifadesini temin etmiştir. H gibi ihtiyaçların temini devlete aid ol- malıdır. Mezbaha Vekil İstanbulda ve İzmirde satın girketlerden hahsettikten sonra dem Mezbahaya gelince: Mezbahalar — da bü meyandadır. Mezbahalar tesisi güç ve mas- raflı olan meselelerdir. Gerek etin hifzissih- haya muvafık olarak temin edilmiş olması ve gerekse — şehirlerin —etsiz katmamamı bakımından bu böyledir. Bizde de yakın za- manda mesbaha rezimlerinin — kaldırılması yakındır. Bt meselesi yok İstanbulda bir et meselesi — yoktur. Biz ihdas ettik. Bütün et membelarından diri o- larak Karsdan, Erzurumdan, Sivastan, Şark vilâyetlerinden ve İzmirden gelme maman - larını, cinslerini, nevilerini, iskelelerden na- killerini, İstanbula çıkışlarını, rıhtim ve del Jâliye resimlerini ve mezbahaya gelişini dü- ünerek bunlardan tenzil olunabilecek kısım- lafını tenzil ederek etim nevine göre 10-15 kuruş indirmek hükümetce kararlaştırıldı.. | Vekil bundan sonra ekmek meselesinden bahsederek demiştir ki: «Ekmek meselesine gelince: — Bunun da buğday halinde girdikleri fabrikalardan ek- mek olarak tevail çaresini — düşünmekteyiz. Hattâ bazi siparişlerimiz vardır. Ekmek de asgari bir flatla ve evsafı en Iyi şekilde te- min edilecektir.» Memurların maaşları Vekli bundan sonra memurların, bilhas- sa küçük memuürların terfihleri hakkında i- gahat verdi, İstanbulun imarı işlerinden bah Betti ve: «İstanbulu evvelâ içinde oturan, orlu en kiymetli malı olarak dalma seven — Türkler için kendi huzur, sükün ve rahatlarını te - mala edecek bir şekle sokncak ve gelecek co- nebiler için de istirahat edecek bir vaziyet- te imara girişeceğim dedi, Nüfus kütüklerimizin wlahı hakkında iz- har edilen temennilere karşı hükümetin ta- | savvurlarını ve şimdişe kadar yapıla anlattı ve alkışlar arasında kür: Adüye Vekilinin nutku Ankara 24 (Hususl) — Adliye büdeesinin müzakeresi esnasında Vekil Şükrü Saraç oğlu urun beyanatta bulunmuş, mühim i - zahat vermiş ve Türk udliyesinin ileri yü - Küyüşlerini kaydetmiştir. Vekil — nutkunda iera dalrelerile mahkemelerde görülen iş - lerin evvelki senelere nisbetle daha sür'atle ilerlediğini, verilen kararların, ilmi bakım - dan da hatasız olduğunu, bu zalahm dilhas- isa temyirz mahkemesinde daha kuvvetle his- sedildiğini tebarüz ettirmiştir. Vekil, sözlerine devamla, alınan bu iyi ne- ticelere rağmen yapılacak daha pek çok iş- derin bulunduğunu bildirmiştir. Ezcümle ic- işleri den indi. riz bir iladeyi görmemek imkân hari -(a mhuriyetin 15 yılda başardığı işleri anlattılar | Atatürk Adanadan Z Ankaraya dönüyor konuştuktan sonra trenleri coşkun abe |kış tufanı içinde Adanayı terketti. Bu landa topçu alayının bataryaları Şefae uğurlu seyahatler dileyordu. Büyük Halüskâr saat an yedi bu « Ççükta gene halkın candan tezahüratı ve alkışları arasında Ankâraya müte- veccihen şehrimizden ayrılmışlardır. Ankaraya hareket Adana, 24 (Hususi) — Birkaç güne denberi Mersinde ve havalisinde ted « kiklerde bulunan Büyük Önder Ata « türk bugün saat on altıda Adanayı şe- reflendirmişler ve halkın: «<«Yaşa, var « ol!» sesleri arasında coşkun tezahü « ratla istikbal edilmişlerdir. f Mersinden hareket 7 Mersin 24 (A.A.) — Beş gündenberi şehrimize şeref vermekte olan Reisi - cumhur Atatürk bugün saat 12 ye ka- relerinde meşgul olduktan söne yarımda refakatlerine Valimizi k halkın candan ve coşkun teza « 1 içinde İstasyona — gelmişlerdir. Halkın selâm ve tazimlerine — iltifatla müukabele buyurdukları gibi — Vali ve |Belediye Reisimize veda ederek mem- nuniyetlerini beyan buyurmuşlardır. İstasyonu dolduran büyük bir ka « labalığın alkışları arasında — Tarsusa hareket etmişlerdir. 'Tarsustan geçerken Tarsus 24 (A.A.) — Tarsus halkınısı WCMdm tezahüratile istikbal edilen Bü - yük Şefimiz otomobille Tarsüs parkınıa şereflendirmişler, Büyük Şef parkta bit ç| müddet kalarak kaymakam ve belediye reisinden izahat almışlardır. Yarım saat sonra tekrar İstasyona avdet ederek ha kın heyecanlı tezahüratı arasında trenle Adanaya müteveccihen hareket buyur - muşlardır. 5 Büyük halâskâr saat on yedi buçukta gene halkın candan tezahüratı ve alkış- ları arasında Ankaraya müteveccihem İ Made etmişili Tinin variyetine temas eden Şükrü Saraç « oğtu, Vekületin bu sahada en doğru — yolu , ve İmralı, Edirne, Zonguldak $» ta yeni ceza evlerinin müsbet neti « iğini anlatmış, Ankara ceza evile Lmek istida: miştir. ki: «Arkadaşlar, bendeniz şahsen Adliye İğm derinin, hukuk kısmında olsun, ceza kısmıma dâa olsun kanun safhasında, hüküm safhâm sında ve battâ lcern ve infaz saftadında Türk Adâliyesine yaraşır bir yolda Nerlemekte ol « duğu kanaatindeyim.» p nda olduklarını söylemiş ve dee Bir karı koca Fıratta boğuldular Erzincan (Hususi) — Kemah civarıne da bir köyde oturan Sürveyyan Bahacd- din eşi ile beraber Fırat üzerinde bir köprüden geçerken her ikisi de nehre düşmüşlendir. Henüz cesedleri bulunp | miyan bu iki zavallının köprüden geçere ken gözleri kararıp nehre yuvarlandık: ları tahmin edilmektedir. Bundan bir hafta evvel de Mıgısı kö yünden Hanakudura gitmekte olan Mus- tafa oğlu Şerif te gene Fırattan geçene îken suya düşmüş ve boğulmuştur, Şuu- İru yerinde olmıyan 30 yaşlarındaki bu adamın da cesedi bulunamamıştır. 4 Erzincandâ seylâb ankazı temizleniyor Erzincan (Hususi) — Taşan Fırat neh-' |rinin suları çekilmekte, arazisi su altına, da kalan köylerde vilâyet tarafından gönderilen heyetler zarar ve ziyan mikk darını tesbit etmektedir. Vaskert çayırından şehre gelen selle. rtin önü beş günde ancak alınabilmiş, bu :ışde askeri kıtaatın yardımı görülmüş- “|tür, Bu sebebden belediye reisi halk mas | |mina askeri kıtaatın komutanına teşek İkür etmiştir. Sellerin getirmiş olduğu kumların bir kısmını halk kendi ihtiyacı için büşka tarafa almakta, bir kısmı da, | belediye tarafından kaldırılmaktadır. Bu | Liş için belediye beş yüz lira vesaiti nalöe 4 İrın mühim bir kışmı yerinde durmakta« dır. Belediye temizleme ameliyesine iı-_î İ | İliye parası ödediği halde henüz kumlay' —