25 Mayıs 1938 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

~Ansiklopedisi Her eve lâzım olan çok faydalı bir eserdir. umhuri S3]fi ! 5039 Telgraf ve mektub adresl: CTimhuriyet îstanbul Posta kutusu: İstanbul, No. 248 24298. Idare ve matbaa tosmı 24299 24290 Genç N Güzel H ANTOLOJjK Yazan : Yaşar fe Edebiyatım Bugünkü Meseffelferi Ç8rŞ3IHD3 2 ü IVİ3]flS l b d ö Yazan: Yaşar Nabi Fiatı 60 kuruş KANAAT KİTABEVİ Fiatı 60 Telefon: Başmuharrlr ve evl: 22366, Tahrtr heyeti: Bir tamim ve umumî hizmetler eçenlerde Dahiliye Vekâleti güzel bir teşebbüste bulundu. Neşrettiği bir tamimle şehir ve kasabalarda temiz ve sıhhî şartlan haiz olmak üzere en aşağı birer otel teminine mülkî âmirleri memur etti. Memleketimizde ekonomik imkânlar inkisaf ettikçe işlerini takib maksadile şehirden şehire seyahate çıkmak mecburiyetinde kalan vatandaşların sayısı da mütemadiyen artmaktadır. Bunlar şimdiye kadar eskiden kalma han köşelerinde veya ortaçağ devrini hatırlatan pis, mikroblu, en iptidaî medeniyet şartlarından mahrum otel odalarında şürünür vaziyette yafiyorlardı. Bu itibarla Dahiliye Vekâletinin tamimini memlekette turizmin inkişafına hızmet olsun diye değil, çalışan vatandaşların sıhhatini korumak düşüncesile alınmış bir karar telâkki etmeliyiz. Bizim gibi kısa zamanda çok işler başarmış ve daha da başarmağa mecbur memleketlerde bu gibi direktiflerin kıymeti ölçülemiyecek kadar büyük hizmetleri olur. Canım otelleri de hükumet mi diişünecek? Diyemeyiz. Evet, otelleri de, lokantaları da hatta orada çalışan garsonlan da hükumet düşünecektir. Çünkü millet kısa zamanda çok ileri adımlar atmıştır. Bugünkü içtimaî seviyemiz dünküne hiç benzemez. Ve bunu Mardinde otel işleten vatandaş kavramamış olabilir. Ona evinde bir Türk vatandaşını hangi asgarî konfor şartları içinde misafir etmesi lâzım geldigini öğreteceğiz. Mardinde dört otel varsa bunlardan hiç olmazsa bir tanesi temiz ve sıhhî olacaktır. Mardinde bir otelin temiz ve sıhhî olması diğer üç otelciye medenî bir misafirhanenin temizliği, intizamı ve işlemesi hakkında bir fikir verecek, model vazifesi görecektir. O üç otelci eğer mesleklerine sevgi ile bağlı bulunuyorlarsa, şimdiye kadar kendilerine bir öğreten cıkmadığı için mazur sayılabilecekleri iptidailikten vazgeçecekler, modele uyarak ellerinden geldiği kadar yenileşeceklerdir. Mesleklerine karşı hususî bir alâka beslemeseler bile müşteri kaçırmak korkusu onlan modeli takibe mecbur eder. Ve nihayet içlerinden farzımuhal olarak hiç birşeye aldırış etmiyenler çıkarsa, münasib bir zaman zarfında hükumet çok hakh olarak «filân filân şartları içinde toplamıyan oteller kapatılacaktır» diye bir karar alabilir. *** Umumî hizmet işleri yalnız devletin elınde bulunan müesseselerin vazifesi değildir. Bu umumî hizmet mefhumunu kelimenin en geniş manasına teşmil etmeğe alışmalıyız. Bu memlekette çalışan herkes umuma hizmet ediyor demektir ve etmekle mükelleftir. Sokaklan süpüren çöpçü de, muayenehanesinde hasta kabul eden doktor da, ticaret yapan adam da ayni muharrik kuvvetin tesirile çalışıyor •addedilirler. Bu hakikat kabul edildikten sonra devlet kontrolundan azade bir iaaliyet sahası bulunamıyacağını anlarız artık. Serbest meslek bir şekil, bir formalite meselesidir. Memur olmıyan bir adam, doğrudan doğruya devletin emri altında çalışmadığı için cemiyete karşı taşıdığı mes'uliyet yükünün ağırlığını daha kuvvetle duymak mevkiindedir. *** Maliye, Dahiliye, Sıhhiye ve Hataydaki tazyik ve tethiş Oryan gazetesinin yeni Adliye bütçeleri kabul edildi bir yazısı daha!.. Mecliste dünkü müzakereler sırasında Vekillerimîz mühim nutuklar söyliyerek bütçelerin esaslarını izah ettiler Vaziyet, Hataylı kardeşlerimizi, içlerine Afrikal zencilerinin de karıştığı tethişçilerin tazyıkındi biran evvel kurtarmayı lüzumlu gösteriyor Beyrut 24 Burada çıkan «Orient» gazetesi, 22 mayıs'tarihli nüshasında Nemy Edde imzasile neşrettiği bir makalede ezcümle diyor ki: «Ankara hükumeti kendi davasına Hatay halkının yüzde 75 ini kazanmak hayalini beslemekte yalnız değildi. Zira barikadın öbür tarafmda bulunan yüksek bir şahsiyet de, daha evvelden, müstakbel mecliste 40 meb'usluktan 22 mebusluğu Türk cemaatine vermekte idi.> Ankara 24 (Telefonla) Meclis, bugün Refet Canıtez (Bursa) nın reis liğinde toplandı. Elâzığ meb'usu Ahmed Saffet ve Samsun meb'usu Etem Tuncelin vefatlarını bildiren Başvekâlet tezkereleri okundu. Bu arkadaşlann yüksek hatıralarını taziz için bir dakika ayakta duruldu. Büyük Şefimiz Atatürk, Mersinden ayrıldı, Adanaya gitti Coşkun tezahüratla karşılanan Ulu önder, akl §am, Adanayı terketti.i Mersin, 24 (Hususî muhabirimizden) Büyük Şefimiz Atatürk bugün saat on üçte Mersinlilerin candan sevgi tezahürleri arasmda Adanaya gitmişlerdir. Şchirden itibaren bütün güzergâhta halkın «yolunuz açık olsun...» temennileri ile ugurlanan Ulu Önder, Tarsusta bir müddet tevakkuf buyunnuşlar, orada da coşkun ve sürekli sevinc teza[Arkası Sa. 3 sütun 4 del Maliye Vekilinin cevabları Bundan sonra Maliye Vekâleti büt çesinin müzakeresine başlandı. Maliye Vekili Fuad Ağralı dünkü celsede bütçe heyeti umumiyesi hakkında söz alan hatiblerin Maliye Vekâletini alâkadar eden suallerine cevablar verdi. Hüsnü Kitabcının çok çocuklu ailelere vergi tenzilâtı yapılması hakkmdaki mütaleası dolayısile bu tenzilâtın şayanı temenni oldugunu, rad umumî vergisi ihdas edilecek vaziyete gelindiği takdirde elbette bu cihetin de düşünüleceğini anlattı. Beyanatına de vamla dedi ki: « Hüsnü Kitabcı arkadaşımız ka zanc vergisinden bir buçuk milyon lira tenzilât yapılmasmı az gördüler. Yalnız şurasına nazan dikkati celbetmek isterim ki, 936 senesinde esasen verginin matra hında yani iradı gayrisafi üzerinde yüz Muharrir bundan sonra. bugünkü listelere yazılma ameliyesinin hakikî bir plebisit mahiyetini almış oldugunu anlattıktan sonra yazısma şöyle devam ediyor: <Bu plebisit Kamalist unsurlar için hakikî bir mağlubiyet olacak gibi gö zükmektedir. Kayıd muamelelerinin nihayete erdiği İskenderun ve Kırıkhan kazalarında, 6600 Türke mukabil 6800 gayri Türk vardır. Şurasını kaydetmek Büyük Millet Meclisi içtima halinde icab eder ki, bizzat Türkler arasında KeYukanda dün nutuk söyliyen Dahüiye Vekili ve Parti Genel Sekreteri Şükru malizm aleyhtarı mevcuddur. Kaya, Adliye Veküi Şükrü Saraçoğlu ve Sıhhiye VekUi Dr. Hulusi Alataş de 25 derecesinde tenzilât yapılmîşti. Bunu dahili hesab edersek yapılan tenzil bir buçuk milyonu geçer. Bununla de mek istemiyorum ki daha fazla tahfifler yapılmasm. Tebarüz ettirmek istediğim bu bir buçuk milyonda 936 senesinde gayrisafi iradlar üzerinde yapılan yüzde 25 tenzili de nazan itibara almak lâzım geldiğidir. Bazı Vekâletlerde olduğu gibi Maliye Vekâletinde de ücret faslında tezayüd oltArkast Sa. 7 sütun 1 de] A tArkast Sa. 3 sütun 3 de] Yugoslav Harbiye Nazırı dün Izmirden ayrıldı Muhterem misafirimiz dün bazı tetkiklerde bulundu, bugün Çanakkaleye gidecek îzmir 24 (Hususî muhabirimizden) Misafir Orgeneral Mariç, Millî Müdafaa Vekili Kâzım Ozalp, General Asım Gündüz ve diğer kumandanlar bugün Seydiköy tayyare defi bataryalarının faaliyet ve çalışmalarını tetkikten sonra Kızılçulludaki eğitmen kursunu gezdiler. Misafir Generale her tarafta tezahürat yapıldı. Öğleyin, Ordu Evinde serefine ziyafet verildi. Ziyafeti müteakıb ayni zevatla Bayraklı vapurile körfezde dolaştı, bilâhara Müstahkem Mevki gruplarını gezdi. Gece misafirler serefine Belediye tarafından fuar kazinosunda ziyafet verildi. Samimî nutuklar söylediler. Atatürkün ve Yugoslav Kralının serefine kadehlerini kaldırdılar. General Mariç ve refakatindekiler bu gece saat 1 1 de hususî trenle Bandırma Bükreşte görülen meraklı dava Demir muhafızlar reisi ihtilâl hazırlamadığınî söylüyor Bükreş 24 Eski Demir muHafizlar reisi Codreano mahkemede reisin su allerine ve müddeiumuminin iddiana mesine cevab vererek kendisinin dev letin emniyetine karşı harekette buluri' duğu ithammm kimse tarafmdan ya pılamıyacağını, başmda bulunduğu ha reketin daima kanun çerçevesi içinde kaldığını ve hiçbir vakit ihtilâl hazırlamağa teşebbüs etmediğini söylemiştir. Langada bazı kimseler sütten zehirlendiler Iki sütçü ile bir mandıra sahibi sorguya çekildi, zehirlenmelerin mahiyeti, tahlil raporu alındıktan sonra belli olacak HodzaHenlein mülâkatı Merhum Esad Sagayın çok dostane oldu Yahudi Arab musadedefnedildi Seferber edilen Çek ihtiyat kuvvetleri terhis mesinde 18 yaralı var cenazesi dün olunuyor, yeni hâdiselere mâni olmak için Ingiltere, Pragda teşebbüste bulundu Kudüs 24 Bu sabah Kudüste ateşIi silâhlar, bombalar ve taşlarla yapılan sekiz arbede esnasmda bir kişi ölmüş ve on sekiz kişi yaralanmıştır. Ölen Yahudidir. Yaralananlann on ikisi Arab, beşi Yahudi, biri de Rus rahibesidir. Şam kapısına yanm mil mesafede ve valinin dairesi yakınında vukua gelmiş olan bu hâdiseler, birkaç haftadanberi Kudüs dahilinde vukua gelen ilk hâdiselerdir. (a.a.) Codreano. taraftarları nezdinde bu lunan silâhlar hakkında da, bunlarm eski silâhlar veya harb hatırası olduk lannı ve bugün bu modası geçmiş si Misafirimiz General Mariç'in EskişeSütten zehirlenenlerden bir kısmı, dün Adliye koridorlannda lâhlarla devlete karşı bir ihtilâl ve ishirde alınmış bir resimleri yan hareketi başarılamıyacağını kay Evvelki gün Lânga civannda kapıdan içenler, tedricî bir surette sancılanmağa va hareket ettiler, askerî merasimle ugur deylemiştir. süt alan bazı kimseler zehirlenmişlerdir. başlamışlardır. Sancılananlar birbirini talandılar. Yarın sabah Bandırmadan KoMahkeme, bu ifadelerden sonra Hafî Bu semte süt veren Antalyah İbrahim kib etmiş, semtte bu yüzden büyük bir catepe muhribile Çanakkale, Mudanya bir celse akdetmiştir. (a.a.) oğlu Cemil sütünü mandıra sahibi Petro heyecan hasıl olmuş, umumî bir ze ve İzmite gideceklerdir. dan almaktadır. Cemil, evvelki sabah da hirlenme karşısmda kalındığı anlaşıl t bermutad muayyen müşterilerine süt tev mıştır. ziine başlamıştır. Fakat biraz sonra sütü İArkast Sa. 6 sütun 4 tei Kudüste gene kanlı çarpışmalar oldu Henüz dün yeni hayata kavuşmuş bizler için devlet tarafından gösterilen UŞRta direktifler çok faydalı oluyor. Muayyen bir mesafe aşıldıktan sonra herşeyin tabiileşeceğine ve devlet hissesine bu kadar ağır kontrol ve kumanda vazifeleri kal mıyacağına emin olabiliriz. Meselâ şu otel meselesine bakalım. Neden İsviçrede veya Almanyada sıhhî şartlardan mahrum, pis otel bulunmaz? Çünkü orada ucuz ve temiz otel zaten vardır. Kimse gitmiyeceği için fenası yaşıyamaz. Bizde ise birçok şehirlerde bir tek temiz değil, temizce otel yoktur. Halk çaresiz ne bulursa oraya başını sokmağa mecbur kalır. Bunun için Dahiliye Vekâletinin tamimi her şehir ve kasabada halka medenî şartlara uygun bir tanecik olsun yatacak yer temin etmekle kalmıyacak, iyi tatbik edildiği takdirde memlekete bir temizlik Südet Almanlannın toplandıklan binanın kapısı önünde bekliyen nöbetçiler ve intizam inkılâbı getirecektir. Prag 24 (Hususî) Başvekil M. den ilk mülâkat çok dostane olmuştur, Hodza ile. Südet Almanlan lideri M. Başvekil büyük bir hüsnüniyet göstermişNADIR NAD1 lArkası Sa. 7 sütun 5 te\ Henlein arasında dün ak§am cereyan e tir, Birçok meb'us, profesör ve talebenin iştirak ettiği cenaze merasimi çok hazin oldu Pek yakında Avrupa Notları Yazan: M. TURHAN TAN Esbak Maarif Vekili merhum Esadın cenaze merasiminden bir görünüş Bursa saylavı ve eski Maarif Vekili Esad Sagayın cenazesi, dün büyük tö renle kaldınlmıştır. Merhumun, bayrağı mıza sarılı olan tabutu, Maçkadaki apartımanmdan çıkanlarak, Beyoğlu caddesi, Şişhane yokuşu, köprü, Ankara caddesi yolile Beyazıda getirilmiştir. Namazı, Beyazıd camiinde kıhndıktan sonra, ta but bir cenaze otomobiline konulmuştur. ^ İArkası Sa. 6 sütun 3 te\