26 Mayıs 1938 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

t Hayat ~Ansiklopedisi Her eve lâzım olan çok faydalı bir eserdir. umhuri r t k AK Vapurile ilk seyahat EfHn tSTANBUL CAĞALOGLU 3U4U Telgraî ve mektub adresi: Cumhurlyet, İstanbu] Posta kutusu: tstanbnl. No. 246 Teiefon: Başmuharrtr ve evl: 22356. Tahrlr heyetl: 24298, tdare ve matbaa tosmı 24299 24290 AKBABA ZD IViayiS İOÜÖ Mecmuasında kahkahalarla okuyacaksınız. B UGÜN Cumhuriyet devrinin en yüksek rakamlı Atatürk Ankarada bütçesi etrafınöa Ulu Önderin bugün İstanbula Ankara: 25 mayıs ürkiye Büyük Mıllet Meclisi üç gündenberi bütçe müzakeresine başlamış bulunuyor. Bu, Celâl Bayar hükumetinin ilk bütçesidir ve Cumhuriyet devri bütçelerınin en yüksek rakamlısı olarak 250 milyon liralık bir bütçedır. Yeni butçemizin Cumhuriyet Türkiyesindeki inkişaflan belırterek devam eden bu ıleri rakamı esasen hepimizin büyük memnuniyetle karşılıyacağımız bir cihet olmakla beraber onun biricik vasfı bu değıldır. Evvelâ bütçemiz gelirinde ve masrafında denktir. Cumhuriyet hükumetleri devlet ve mıllet itıbarının en kat'î ölçüsü olduğu kadar en kıymetli kaynağı da olan denk bütçeyi hiç şaşılmaz ve asla elden bırakılmaz bir kaıde olarak kabul etmişlerdır. Ondan sonra da daima inkişaf halinde bulunan butçemizin sağlamhğı için Maliye Vekilimiz sayın Fuad Agralının haklı bir iftıharla söylediğifevkalâde hiçbir tedbire müracaat edilmemiş bulunulmakta, bilâkis imkânm müsaadesi nisbetinde vergilerin hafifletilmesi yoluna gidilmektedir. İşte bu şartlar içindedir ki 1937 bütçesi 20 milyon lira fazla tahsilât kaydetmiş ve bu fazlalığı temin eden en hakikî tahminlere dayanılarak yeni bütçe 250 milyon lirada bağlanmıştır. Dediğimiz veçhile herhangi bir fevkalâde tedbire müracaat olunmaksızın, bilâkis vergilerde daima kolayhk ve hafiflik imkânlan aranılarak. Osmanlı İmparatorluğunun tasfiyesinden ortaya milliyetçi modern bir devlet çıkardık. Cumhuriyet devrile Türk devleti, tarihe yeni bir hayatla yeniden doğdu. Umumî Harbin muhtelif netîceleri arasmda en ehemmiyetlilerinden biri hiç şüphesiz şarkta dünyanm ileri garb milIetleri arasına ayni ilerilik iddialarile böyle bir devletin karışmış olmasıdır. Asırlara ancak sığabileceği halde üç beş senede tahakkuk ettirilmiş olan Atatürk inkılâblan Türk milletini garb milletleri seviyesine yükselmek zihniyetile işba haline getirdi, ve yeni Türkiyeyi Avrupanm şarka doğru temadisi olarak belirtti. Butçemizin yıldan yıla inkişaflı bir manzara arzettiğinı söylerken gözümüzün önünde daima bu hakıkat bulunuyor. Böyle bir devletin kendisine malettiği yeni hayata intıbak etmesi için devlet olarak ve mıllet olarak ifasına mecbur olduğu vazifeler vardır. İşte Celâl Bayar hükumetinin şimdi Mecliste müzakere olunan I938 yılı bütçesi, geçen yılki bütçelere göre haiz olduğu azamî rakamla bize yeni Türk devletinin kendisine çizdiği yolda müsbet ve muvaffak adımlarla yürüdüğünü göstermekte bulunuyor. Bu bütçelerle biz ne yapıyoruz? Klâsik bir tabirle her bütçenin umumî devlet hizmetlerini gördüğü ifadesi yeni Türkiyenin hayatı için kâfi bir tarif değildir. On beş Cumhuriyet yılında împaratorluğun bize harab ve turab bir miras olarak devrettiği memleketten bir mamure çıkarmak için yapılan hamlelerle elde edılen neticeler herhangi bir bütçenin umumî hizmet vaztfelerile ölçülemiyecek kadar çok ve büyüktür. Buna para kadar insan azmi ve insan himmeti katılmıştır. G A. Mariç şehrimize geliyor T hareket etmeleri muhtemel Ankara 25 (Telefonla) Büyük Ondenmiz Atatürk, bugün saat 13,30 da hususî trenlerile Ankaraya avdet buyurdular. Istasyon hıncahınc kalabalıktı. Başvekil Celâl Bayar, Büyük Erkânıharbıye Reisi Mareşal Fevzi Çakmak, Dahiliye Vekili ve Cumhuriyet Halk Parrisi Genel Sekreteri Şükrü Kaya, bütün Vekiller, Meclis reisleri, İsmet İnönü ve diğer meb'uslar, generaller, Vekâletler erkânı. Vali ve Polis Müdürile kesif bir halk kütlesi garı doldurmuştu. \ Büyük tezahüratla karşılanan Cumhurreisimiz vagonlarından indikten ( sonra kendilerıni karşılamaya gelenlere ayrı ayrı iltıfatta bulundular, gardakı dairelerinde kısa bir müddet ( kalarak Vekillerle görüştüler ve halkın siddetli alkısları arasında köşklerine gittiler. Büvük Onderimizin îstanbulu şereflendirmek üzere vann (bugün) sehrimizden hareket buyurmalan çok muhtemeldir. General Mariç'in İzmiri ziyaretind en intıbalar: Sağda muhterem misafirimiz Basmahane ista&yonuna çıkıyor, solda: tzmir valisinin ziyafetinde Fransız membaından çıkan Dost misafir dün Bursa da fabrikalan gezdi yeni ve uydurma haberler!. General İstanbulda iki gün Bir taraftan Delege Garo diğer taraftan Havas vaziyeti nasıl göstermek istiyorlar? r Türk • Fransız dostlujju kritik günlerini yaşıyor Ankara: 25 (Telefonla) Hatay seçiminde mahalli Fransız idaresinin ihtiyar ettiği adaletsiz ve dostluk icablarına tamamen mugayir hareketlerden dolayı Cumhuriyet hükumeti TürkFransız münasebetleri üzerinde alacağı kat'î kararların arifeeinde bulunuyor. Eğer Fransa şimdiye kadar tuttuğu hattı harekette ısrar ederse Cumhuriyet hükumetinin alacağı kararlardan bir kısmının hulâsası şb'yle olacağını tahmin etmek yanlış olmaz: kalarak Belgrada dönecek Bir haftadanberi memleketimizin misafiri olan dost ve müttefik Yugoslav hükumeti Harbiye ve Bahriye Nazın Orgeneral Mariç'in memleketimiz dahilindeki seyahati ayın 27 sine kadar devam edecek ve aym 28 inde şehrimize dönerek ayın 30 unda Edirneye gidecek ve orada da 1 gün kaldıktan sonra Yugoslavyaya" dönecekti. Fakat bazı müstacel işler, Orgeneralin daha evvel Belgrada avdetini icab ettirdiğinden ziyaret programında tadilât yapılmış, programm Yalova ve Edirneyi ziyaret kısımları kaldırılmıştır. [Arkası Sa. 7 sütun 3 te] İSPANYOL FACtASI Dört meçhul tayyare bir Ingiliz gemisini batırdı Gemi mürettebatından üç kişi öldü. Diğer taraftan muharebeler yeni bir şiddetle devam ediyor Seçim kayıdlan biten İskenderundan bir görünüş Antakya 25 Anadolu Ajansının hususî muhabiri bildiriyor: Beyrutta çıkan «Elbelâğ» gazetesi Arab ajansının bir muhabirine delege Garo tarafından verilen aşağıdaki beyanatı neşrediyor: «Hükumet, partiler hakkmda sey yan muamele yapmaktadır. İntihabat tam serbestî ile cereyan edecektir. San caktaki Türklerin Arablara isnad ettikIeri hareketleri haddi zatında kendilerinin yaptıklarını ve Arabların muhakkak zaferi önünde Türklerin simdi intihabatı tehir etmek istediklerini Arab ajansı yazabilir.» Anadolu Ajansının notu «Elbelâğ» gazetesinin nesrettiği bu haber eğer doğru ise M. Garo'nun haki kate küllıyen muhalif beyanatta bulun [Arkası Sa. 7 sütun 4 te] Çekoslovakya buhranı Satm ahnanlarma yeniden yapılanları da ilâve olunarak memleketi şimalden cenuba ve garbdan şarka demir ağlarla ören şimendiferler şebekemiz başlıbaşma bir Cumhuriyet devri harikası sayılacak haldedır. İkmci beş yıllığma başlanan sanayi plâmmız memleketi en mühim branşlarında büyük büyük endüstri müesseseIerile bezedi ve bezemekte devam ediyor. Cumhuriyetin tesis ve ilânındanberi Türkiyede vücude getirilen imar ve inşa hareketi bütün bir Imparatorluk devrinde görülmemiştir denilecek kadar çok ve feyizlidir. Maden işlerimize lâyık olduğu itina ve ihtimam atfolunduktan sonra nihayet işte memleketin belkemiği mesabesindeki ziraat hayatımıza da el atılmak üzere bulunuyor. Ve bütün bunlarla beraber millî müdafaamız noksanlannın ardsız arasız ikmali daima ilk safta tutuluyor. Memleketin ekonomik ihyası zaten millî müdafaanm büyük temelini teşkil edeceği hakikatine ilâveten doğrudan doğruya kendisine aid teknik, teşkilât ve Çekoslovakya Cumhurreisi Beneş son intihabatta reyini kullandıktan sonra halkın tezahüratma mukabele ederek Belediye dairesini terkediyor teçhizat itibarile de millî müdaiaamızı her yıl olduğu gibi bu yıl dahi birinci Prag 25 (Hususî) Cumartesi gü tır. 15 bin Südet Almanile, M. Henlein mevkie geçirmiş olmakta devam ediyoruz nü motosikletle Alman hududunu geçer ve Prag'daki Alman elçiliği askerî atave edeceğiz. ken, Çekoslovak askerleri tarafından öl şesi merasimde bulunmuştur. Alman as dürülen iki Südet Almanının cenazesi kerî ataşesi M. Hitler namına hazırlanan YUNUS NADI {Arkası Sa. 7 sütun ı de] lArkast Sa. 7 sütun 5 te] bugün mutantan merasimle kaldınlmış Mısıra gidecek Ingiliz Iki Südet Almanının cenazesi büyük merasimle tayyareleri Londra 25 Deyli Ekspres gazetekaldırı'dı. Önümüzdeki pazar intihabatı sinin salâhiyettar mehafılden aldığı malumata göre, İngiltere Mısıra birçok bomendişe ile bekleniyor bardıman ve kesif tayyaresi göndermege karar vermistir. Bu tayyareler Kahire ve Süvevs kanalı mıntakasında bulunduru lacaktır. (a.a.) Hududa tecavüzleri Almanya protesto etti 1: Türk Fransız dostluğunun altına bir butlan hattı çekmek, 2: Hatay davasına şimdiye kadar olandan çok siddetli, çok kat'i ve daha şamil bir ısrarla devam etmek. Vaziyetlerin hakikatleri üzerinde söz söylemek mevkiini haiz bir zat bugün bana: Cumhuriyet hükumeti için Hatay davasından zerre kaybetBombardunanlarla harab olan Valânsiyanın bir göriinüşu mek ihtimali yoktur. Halin Fransa için de böyle olacağı hususun Londra 25 (Hususî) Majurka is kişi ölmüştür. Diğerlerî kurtanlmıştır. da kimse teminat veremez. tikametinden Valânsiya'ya hareket eden Birçok şehirler de bombalandi Dedi. dört deniz tayyaresi bu sabah mezkur liLondra 25 (Hususî) Gece alınarJ mana girmek üzere bulunan Fortegal haberlere göre, ihtilâlci tayyareleri bugüni isimli bir Ingiliz ticaret gemisini bomba ile Akdeniz sahilindeki bir çok şehirleri bombatırmıştır. Gemi mürettebatından 3 [Arkası Sa. 7 sütun 6 da] Süvarilerin merasimle karşılanmasım istiyoruz «Cumhuriyet» , güzide ekipimize şükran hatırasî olmak üzere bir kupa vermeği kararlaştırdı Stromboli yanardağı faaliyete geçiyor Londra 25 (Hususî) îtalyadan bildirildiğine göre, Stromboli yanar dağı bugün yeniden feverana başlamıştır. Dağdan külliyetli miktarda lâvlar ak makta olduğundan, halk arasında panik zuhur etmistir. Pek yakında Avrupa :::::.:.:::: Notlan Yazan: M. TURHAN TAN 1935 senesindeki muvaffakiyetli turnelerinden dönen süvaıâ ekipLnjizin «CUMHURİYET» kupasile çekilmiş bir resimlerj (Yazuı 3 üncü sahifemizde)