24 Ağustos 1937 Tarihli Son Posta Gazetesi Sayfa 11

SON POSTA Talat Paşaın Ermeni ihtilâl komitesi Talât Paşayı son günle Yazan : Arif Cemil öldürtmeğe karar vermiş ve bu işi yapacak adamı seçmişti ne üzerime alıyo - rüum.» Bu mükâleme Ce- nevrede Ermcnı ih- Daima güleryüzlü görünen Mısırlı şeyh bu suali işitince yü. zünü biraz ekşitti. Öyle ya, Berlinde rahat rahat oturup dururken ve İngil - tereye düşman ol - duğu için çocukla -« Fını Almanyada tah sil ettiren bir Mısır- h zümreye mensup talebenin — tahsiline nezaret ederek ve anların İngiliz aleyh tarlığı fikirlerini tak viye etmeğe çalışa - Tak kolayca vicdanı- M tatmin etmek var ken şimdi İslâm Ce. Miyetleri — ittiha - di meselesile —uğ - — Evet bana verdiğiniz vazi feyi kabul ediyorum. Taşılır mıydı? ricinde bazı islâm gruplarına mensup Bununla beraber, tuttuğu meşlek ve | kimseleri işin içine aldırtıyordu, yani Maişetini temin eden sahte milliyet .|onları âlet olarak kullanıyordu. Talât Perverlik, kendisine az çok mevki ka -|Paşa da, bermutat Enver Paşayı kukla Zandıran uydurma islâmcılık, Telât| gibi oynattığını zannederek, onun bu l4 tarafından ortaya atılan fikri lâ-|arzusunu yerine getirmeğe işıyor- Yık olduğu derecede alkışlamasını icap | du. <Etrafı oyalamak» siyaseti, «vakit ettiriyordu. Onun için dedi ki: kazanmak» kaygusu bu hareket tarzı. — «Enver Paşa tarafından Moskova-İnın birer mühim âmillerindendi. Bir i zihniyete uygun görülen ve zatığ-|taraftan Enver Paşanın arzusunu yeri- Mileri tarafından tasvip olunan böyle|ne getiriyor gibi görünmek ve Arap ve İr teşekküle ben kendi hesabıma bü-| Hind âlemine mensup — şahsiyetlerle Yük bir hevesle iştirake hazırım ve bu | müzakerelere girişmek ve diğer taraf- teşekkül ütün mevcudiyetimle|tan doktor Rüsulu Beyle konuşurken Ş'llvıınm. lîı(ınınız İstâm Cemiyetleri |ciddiyetten ayrılarak işi alaya vurmak ttihadı için hazırlanacak nizamnameyi | Talât Paşa tarafından tercihan kul! bir arada müzakere eder ve eİnilan bir siyasetin icabatındandı: En- | tirur ver Paşa memnun ediliyordu; kendi - « Seyh Abdülâziz Çavişin bu cevabı | sinden halâs ümidi bekliyen bir kaç A- ine Talât Paşa Emir Şekip Asiana,|rap ve Hindli işle alâkadar edilerek iki Hindii ve Çin'i müslümana dönerek:|güya memnun ediliyordu; teşebbüs o- — «Arkadaşımız Abdülâziz Çavişin (lunan işte bir muvaffakiyet elde edi - ç Sözlerine siz de iştirak ediyor musu - |lirse bu muvaffakiyetten kendisine bü- Duz?» diye sordu. Onlar da hep bir ağızdan: *— Pek muvafıktır, paşa hazretle - Tils dediler. — *O halde nizamnamenin yazılma:- Sina başlıyabiliriz. Fakat, ben hep bir #rada müzakere edilerek yapılmasına taraftar değilim. Şayet kabul ederse- Diz, ben arkadaşlarımla bir nizamname iZırlarım, sonra bir toplantı yaparak rlanan bu nizamnameyi madde Madde tetkik eder, tashih olunacak Yerlerini değiştirir, ilâve edilecek yer- ©rine ilâveler yaparız, olmaz mı?» Sö bü söz ve sonunda sgorulan ât Paşanın ağzından o tarzda, Ve öyle bir kal'iye taplar için Söylenecek bir şey kalmamt: y beş kişi bir müddet bir Yüzüne bal an sonra ir Şekip As- lan her zamanki gibi çen Sola oynatarak çat — «eHakkınız var, Paşa hazretleri! Nizamnamenin bir elden çıkması — işi Sok kolaylaştırır» cevabını verdi. Diğerleri sustular. Abdülöziz Çavişle Emir Şekip Aslan hariç olmak üzere, diğer iki Hindli ihtilâlci ve Çinli Mühtedi harekstlerinde ve fikirlerin - Çok samimiydiler, Çünkü memle - ketlerinin emperiyalist devletlerin bo- Yünduruğundan kurtarılmasına azmet- olan zümrelere mensup bulunu « Yorlardı. Kendilerine bu hususta yar - Gim ( için kim ei uzatırsa o ele büyük işle sarılıyorlardı. O gün Talât Paşarım evinde cereyan en Müzakere esna: ıİslâm İhtilâl Cem ni sağa ve yori 1 kurulması tasavvur e- dilen o teşekkül pek çürük temellere Ayanıyordu ve mahdut kimseler tara. olunan gayelere hizmet ;""fk ten başka bir yaramıyacak- Hakikaten, Enve: i lerin! ilerletmek gaye İttihat ve Terakki mensupları ha- yük bir hisse çıkaracak gibi hareket e- diyordu; teşebbüs akamete uğrarsa za- ten daha başlangıcında onu gülünç bu. larak hattâ doktor Rüsuhi Beye bu hu- sustaki fikirlerini söylememiş miydi? Talât Paşa ile o günkü misafirler ara- sında İslâm Cemiyetleri İttihadı hak - kında mütabakat hâsıl olduktan bir iki hafta sonra cemiyetin nizamnamesi ya- zılmış ve basılmıştı, belki de Mosko - vaya gönderilmişti. Şeyh Abdülâziz Çaviş, Emir Şekip Aslan ve Hindliler hâlâ nizamnamenin müzakeresi için da vet edilmelerini bekliyorlardı. Nihayet, onlar da nızamnamenin bi- rer nüshasını aldılar. O zaman da ken- dilerinin fikirlerine müracaat *edilme- miş olmasına kızdılar. Aralarında ilk isyan eden şeyh Abdülâziz Çavişti. Bir gün sokakta Talât Paşanın arkadaşla - rından birisine rastgeldiği zaman yana yakıla ona: — «Efendim, biz cemiyetin teşkili ilk müzakereye davet olunuruz da, ni- zamnamenin tanzimi için nasıl olur da bizim fikir ve mütaleamız alınmaz? İt- tihat ve Terakki erkânının en büy'ik kabahatlerinden biri bu gibi işleri ken. di aralarında ha'letmek ve hiç bir kim- senin fikrinden ıslifade eylememekti Bu hareket tarzının ne kadar hatalı ol- duğunu hâlâ anlamadılar mı? Vaktile İstanbulda geçen bu gibi muamelelerin artık burada yeri yoktur!» İster yeri olsun, ister olmasın, nizam- name basılmış ve Moskovaya gönderil- “|mişti ya! Bu kâfiydi ERMENİ İHTİLÂL KOMİTESİNDE BİR İÇTİMA — «Tekrar soruyorum, sana tevdi et- mek istedi iz vazifeyi kabul ediyor - sun, değil mi?» — «Evet, kabul ediyorum.» — «Bu vazifenin pek tehlikeli oldu - ğunu ve yüzde doksan ölmek mmuhtemel bulunduğunu müdrik misin?» — «Evet, tamamile müdrikim.» — «Bunu bildiğin haldde... »— «Evet, bildiğim halde o vazifeyi ge- lye Salamon Taylir - JZan arasında cere - yan ediyordu. Tayliryan, Os - manlı devletinin son sadrazam: ve İttihat ve Terakki fırkası - nın reisi olup umu. mi harbin mağlübi- yetle neticelenme - Bi üzerine İstanbul- dan ayrılarak Al - manyaya iltica e - den ve Berlinde o . turan Talât paşa - yı öldürmeğe me - mur ecumuşu. ralât Paşa, Ermeni teh - cirinin başlıca müsebbibi olmakla itham ve Ermeni ihtilâl komitesi tarafından ha- fiyen idama mahküm edilmişti. Bu idam hükmünü komite fedailerinden Taylir- yan isminde bir Ermeni yerine getirecek- ti. Komitenin reisi iri yapılı, siyah saçlı, kara gözlü, kara kaşlı, çok esmer, kırk beş yaşlarında kadar bir Ermeniydi. O- nun Ermeni olduğunu derhal anlamak için gaga burnuna bakmak kâfiydi. Henüz yirmi üç, yirmi dört yaşlarında gibi görünen fedai Tayliryan ise cılız, u- çuk benizli, ufak yapılı bir gençti. Yü - «İzündeki çizgiler kendisinin azim ve ira- de sahibi olduğuna delâlet edyordu. (Arkası var) Kullanılmıyan radyolar Bunlar için de en yakın posta merkezine beyan- name verilecek Radyo sahiplerinin posta ve telgraf idaresine radyoları için verecekleri be- yannamelerin müddeti Ağustos sonun- da bitmektedir. Posta ve telgraf — idaresine bir çok müracaatlar yapılmakta, fakat bu mü- racaat edenlerin yüzde yetmiş beş, sek seni radyolarını şimdiye kadar müsaa- desiz kullananların teşkil ettiği görül- mektedir. Şu hale göre, radyoya abonı elanlardan mühim bir kısmının — hâl müracaat etmedikleri anlaşılmaktadır. Ağustos sonunda müddet bittiği için, radyo sahiplerinin acele etmeleri lâ - zım gelmektedir. Aksi takdırde cezaya çarpılacaklardır. Kullanılmıyan radyolar için de be- yanname verilmesi lâzım gelmektedir. Bunların resme tâbi olup olmadıkları hakkında, Posta ve Telgraf İdaresi, An karadan talimat beklemektedir. Şimdi. ki müracaatla sadece radyo bulundu ğuna dair bir beyanname verilecek, ruhsatname alma işi Ankaradan gele- cek cevaba talik olunacaktır. 60 gyaşını dolduran Maliye memurları Tekaüt edilecek (Baş tarafı 1 inci sayfada) rastladığı ay yazılmayan 1288 rumi do- Bumlular 13 temmuz 1937 tarihinde, do- ğum senesi hicri olup ay yazılmayan 1289 doğumlular 13 ağustos 1937 tarihin- de, doğum tarihi hicrt 1288 yazılı olan- lar 22 teşrinievvelde, şevval 1280 yazı- lanlar 18 kânunuevvelde, ramazan 1289 yazılanlar 13 teşrinisanide, enüluslarında doğum senesi ve ayı rumf oarak yazıl- mayan 1288 liler 25 eylülde, bunun d- şında kalanlar 31 ağustosta tekaüt ola- caklardır. Gelecek yıllar da bu esasa gö- Bekir Sıt (Baştarafı 1 inci sayfada) Paşa ile Âli Cemil arasında cereyan et- miştir. Bu iki zat, eski Irak nazırların - dan Cemal Bey Baban ile birlikte bura- da Oryanpalas ötelinde oturmakta idiler. Suikastı takip eden ikinci günde Cemil Bey Bağdad milli müdafaa vezirliğinden sür'atle Bağdada gelmesi, Majeste Melik tarafından arzu buyurulduğu ve gerek memleket, gerek ordu işlerinin bunu ik- tiza ettirdiği meslinde bir telgraf aldı. Bu telgraf üzerine evvelâ Cemil Bey, sonra da Fahri Paşa telefonla Bağdadı 2- radılar ve bir hayli konuştular. Onun -| üzerine Bay Midfai derhal hususf bir tay- yare ile Bağdada hareket etii ve arka - sından da Âli Cemil yola çıktı. Bay Midfat Bağdada vâsıl oiunca, ev- velâ elyevm Londrada bulunup erkânı- harbiye reisliğine tayin edilen Abdüllâ- tif Nuri Paşanın yerine kendisinin har- biye vezirliğine tayini ve Bağdada mu - vasalatı ile birlikte hemen işe başladığı haberi geldi Ancak, iki gün sonra da Irak hükü - metinin istifa edip yerine Bay Midfainin hükümet teşkil etmesi Şamım siyasi mu- hitini heyecana düşürmüştür. Burası şu tarzda düşünüyor: Eğer er- kânıharbiye reisi Bekir Sıtkı Paşa alelâ- de şahsi sebeplerle bir sulkasta uğra- miş olsaydı bunun bu kadar müstacel surette bu kadar mühim bir tahavvüle sebep olması imkânı yoktu. Şu halde Musul suikastının arkasında meydana konulmıyan esrarlı bir sebeu bulunmak lâzım geliyordu. Bura muhiti bu sebepleri ararken şun- ları buluyor: Sebep ya dahilde, ordu için- de bir siyasi harekettir, yahut ta harici bir tesirin eseridir, Harici tesir olmak Üzere Şam muhiti İngilterenin — Bekir Sıtkı Paşadan memnun olmadığı fara - ziyesini ileri sürüyor. Sabık Irak hükü- metini mevkie getiren askeri hareketin başı Bekir Sıtkı Paşa idi. Irakın en mü- him bir askeri siması olaa “merhum kı Paşayı ri bir Ermeni öldürmüş! bipayan muhit, bazı İngiliz gazetcleri e nin ve bilh Times gazetesinin yaz e dıkları şeylere bakıyor. Bu gazete, sule kast hâdisesini tefsir eden bir başmaka « lede, hâdiseyi <Irakta Bekir Sıtkı Paşa « nin oynadığı esrarlı ve gizli siyasettemi *N şiddet usulünden memnun olmıyanla- ra> atfediyor ve onun «yakım zamana kadar Irakta hâkim olmuş bulunan Tür- kiye ile sıkı bir işbirliğine ve Filistinim taksimi aleyhindeki faaliyetlerine karşı Irakta muhalif bir zümre bulunduğun e dan» bahseyliyordu. Filistinin taksimi projesine Irakın kuve vetle ve şiddetle muhalefet etmiş bu « lunması, bura muhitini, İngilterenin Irali hükümetinden memnun olmadığı müta- leasına sevkediyor. Bazılarına göre de Irak hükümetinin bir taraftlan Türkiye ve diğer taraftan Hicaz dostluklarına is- tinat eden Dörtler paktını akt ile İngile tereyi ihmal etmesi, İngilterenin canmı sıkmıştır. Filistinin taksimi meselesinde — Irali hakikaten şiddetli bir muhalefet gös « terdi. Bunun için Bekir Sıtkı Paşanın katli Filistinde de büyük bir elem uyana dırmıştır. Kudüste müteşekkil Yüksek Arap Komitesi ile Irak hükümeti reist Bay Hikmet Süleyman arasında, hükü « metin istifasından evvel acıklı taziye ve teşekkür telgrafları teati edilmiş ve aye ni zamanda büfjün Kudüs camilerinda merhum Bekir Sıt Ali Ce rube ları için namazlar kılındıktan sonra A« tatürkün ve Türkiye ile İran ve Efga « nistanın selâmetleri namına dualar e « dilmiştir. Bütün bu dedikodular arasında bu « rada bulunan İrak kolonisi yeni hükü- metin dahilt siyasetinin daha mutedil olacağını ve harict siyasetin hiç değiş « miyeceğini kuvvetle ve emniyetle teyit eylemektedir. Bura gazetelerinin verdikleri malü « «Irak Iraklılarındır» prensibi üe hare -| mata göre Bekir Sıtkı Paşa ile arkadaşını ket eden ve ona göre bir siyase: taki eyliyen siyasi zümrenin en mühim kuv veti ve istinatgâhı oluyordu. Bu faraziye öldüren asker aslen Ermeni olup bilâha- re Hamd Abdullah namını almiş olar. bir Ermenistan muhaciridir. Şehir işlerl: Ondüle makineleri için yeni bir talimatname yapılıyor Belediye fen bey'eti ondüle makine- lerinin kontrollerine dair bir talimat - name hazırlamakta idi. Bu talimatna - me ikmal edilmiş ve Daimi Encümene sevkolunmuştur. Encümenden karar a- hnınca derhal tatbikata geçilecek, on- düle makineleri birer birer kontrol e. dilerek istimale gayri salih olanları ça- lışmaktan menolunacaktır. Bu gibi ma- kinelerin müayenesine dair belediye ta |rafından hazırlanmış bir talimatname mevcuttur. Bundan bir müddet © bu talimatname hükümlerine tevfikan teftişler yapılmış, kullanışlı görülen endüle makinelerine damga vurulmuş, küllanılmaması muvafık olanlara dam ga ve sahiplerine ihtarda bulunularak bunlarla — çalışm: söylenmiştir. Bu seferki kontrolde gasız öndüle makinelerinin hâlâ çalış- tırıldıkları görülürse sahipleri yen; kon trol talimatnamesine göre cezalandırı- lacaktır. Yeni talimatnamede ceza şekilleri ayrı ayrı tefrik edilmiştir. Aşılanmıyan esnafa mecburi aşı tatbik ediliyor Son 48 saat zarfında şehirde tesbit edilen tifo vak'alarınım sayısı 10 dur, Aşılarını yaptıranların sayısı ise 5648 dir, Geçen pazar bir teftiş yapılmış ve mecburi aşıya tâbi tutulan — esnaftan 900 kadarının aşılanmadığı görülmüş- tür. Bunların birinci aşıları o gün, i kinci aşıları da evvelki gün yapılmış - tır. Pazar günü tekrar umumi bir kon- trol yapılmış aşı vesikası ibraz edemi.| yenler aşılatılmıştır. Bu kontrol dün de devam etmiştir. Adliye sarayı istimlâk hey'eti teşekkül etti Sultanahmette inşa edilecek adl sarayı için yapılacak istimlâk işleri ile meşgul olmak üzere Daimi Ençümen â re muamele yapılacaktır. Memurların |zalarından mürekkep bir hey'et seçil - yaş tashihleri resen tekaüde sevkolun- malarına mâni olmıyacaktır. miştir. Hey'et, istimlâk muamelâtının biran evvel ikmaline çalışacaktır. Poliste : Feriköyünde gizli mezbaha Feriköyünde Avukat caddesinde 183 numarada oturan ÂAhmet çavuşun e « vinde kaçak olarak et kesildiği haber alınmış, arama yapılmıştır. Bu arama- da kesilmiş olarak altı koyun bulun « mauş, mezbahaya gönderilmiştir. Bir erocinci yakalandı Balatta oturan sabıkalı eroin satıcı» larından — Katil —Ahmedin evin « de bir araştırma — yapılmış, — bir miktar erocinle bir miktar afyon bulun- muş, beşinci ceza mahkemesi istintak dairesine verilmiştir. Bir çocuk bir çocuğu yaraladI Karagümrükte Karabaş mahallesin- de oturan 10 yaşında Moehmet ağlu Şös ban, ayni mahallede 3 numarada otu - ran Abdurrahman oğlu da Hü lamıştır. Yaral : hastanesine kaldırı!mış, küçük yara « maz yakalanarak hakkında tahkikata başlanmıştır. Bir muallim denize düştü, fakat kurtarıldı Dü nsaat 15 de Mudanyadan gelen Çanakkale vapuru Ada açıklarınday - ken, Bursa muallimlerinden Osman Fevzi güvertede gezinirken, müvaze « nesini kaybederek denize düşmüş, tay- falar tarafından kurtarılmıştır. Gazi köprüsü dubalarından ikisi geldi Gazi köprüsü inşasına ait faaliyet am etmektedir. Almanyaya sipariş edilen dubalardan ikisi İstanbula gel- vkedilmiştir. Üç daha yola çıka! Toplantılar : Sporcuları davet Eminönü Halkevinden: Evimize bağı h spor klüpl yeti bakkında görüşmek üzere 24/8/937 günü sâk at (18) de evimizin Cağaloğlundaki |merkezine birer mürahhas gönderme. leri tebliğ olunur.