17 Kasım 1936 Tarihli Son Posta Gazetesi Sayfa 11

SON POSTA Sayfa ı — İkinci beş senelik plân hazır Vekiller Heyeti yenı eni iktısadi plânı tetkik ve muzakereye başlıyor,, plânın esaslarını yazıyoruz a, 16 (Telefon kÜ*aını alâkadar şubelerinin Mandanberi üzerinde çalışmak t ikinci beş senelik si F Mamen hazırlanmışlır. Bu günlerde nığı müzakere ©& elik plân, bilindiği gibi i beş senelik plâna ratle ilerlemesi ve bu izin refahını yer yer sı gibl teşvik edici diğer taraftan, bir kat daha hız- k zarureti karşısında, bu se- uız;ır_dı_ Ankarada İktısat Vekillmi- Zin reisliği altında toplanan sanayi kon- Btesinde ele alınmıştı. gre, ikinci plân için İktısat Ve- ılâ(mn teklif olarak tevdi et muhtelif baknı mıa'dı—n eti edilerek ıhu—ı bağlanımıştı. Kongrenin kararları, pek tabii ola - Tük, iştişari mahiyette idi ve bilhassa Plâna alınacak sanayiin lüzum ve za- Türeti, bunlardan her birinin hususl te- Bbbüslere bırakılıp — birakılamıyacağı Pprensip noktalarına inhisar etmek- te idi, nin kongreden sonra reticesinde yaptığı İş is Sİ&i mevzuu bahis sanayi şubelerinin ı“!'lılıı(—ık.lıır-ı yerler, maliyetleri, Yeti llnınıı,yzxu_u memleketin ekono- mik bıınvnme Böre telifi şeklinde çok Yenı plnnen hnsusıyouen İkinci beş senelik plân, gerek Mevzularının tenevvdü ve derpiş et- tiği fabrikalarla tesisatın fazlalığı, Rerekse istilzam ettiği masraf ba- rından, bisinci plâna nisbetle, bek geniştir. Denilebilir ki, memle- in ekonomik faaliyetini büyük bir nisbette arttıracak, milli geliri be halkın refahını, dolayısile hazi- fRenin varidatını kısa zamanda his- tedilecek surette yükseltecek, Milli Müdafaa kabiliyetimizi çoğaltacak, Türkiyenin ekonomik varlığında bü Yük bir inkılâp yaratacaktır. Bu plâ- Tün tatbikı neticesinde memlekette Yer yer büyük ve küçük birçok sa-| Rayi merkezleri kurulmuş, mcvcut—" lar inkişaf etmiş olacaktır. Pilânın karakteristik vas-| h, değerli İktisat Vekilimi- zin bu büyük teşebbüse doğ- Tu ilk adımı atarken sanayi AM AA ÜN e kongresinde söylediği gibi, “Maadin ve elektrik sanayi-| ini, şimdiye kadar kurulan | sanayiin mütemmim ve an- neks ( mülhak ) branşlarını ve ekonomik bünyemizin istilzam ettiği yeni bir kısım sanayü,, derpiş etmiş olma- sındadır. ı Ana hatlar mevzuları, ana le, şu sanayi şubelerinde İ Madencilik Elektrik santralları Gıda maddeleri sanayli Kimya samayii 5 — Denizcilik Bununla beraber derhal ilâve elmek lâzımdır ki, bu hülâsa plânın mevzu- larını tamamen. ifade edemez. sanayi, kongrede de tasrih edildiği bi me bağlarla biribirine mer- but olmakla beraber plânda ayrı ayrı bakımlardan ele alınmaktadır. Maden sanayii bunun en bariz misalidir. Bil- farz kömür ve linyit ma li istihlâkin ve harice yapılan ihraca- tın tezyidi maksadile kömür istihracı- at istihsali, elektrik enerjisi istih- halkın ucuz ve ııhhî mAhmat ih- bir şekilde plâna alınmıştır. Yeni plân ne zaman tatbik — edilecek? İkinci beş senelik plânın tatbikı- İkinci beş yıllık plânın çalışma sahala rından birini teşkil edecek olan Toros- larda Bulgardağı lenleri, dahi- F na ne vakit başlanacağı henüz ma- lüm değildir. Belki de, Vekiller He- yetince kabulünden sonra, birinci | plânın henüz etüt halinde bulunan demir ve çelik, kimya, seramik, ken- dir ve bir kısım mensucat sanayü bi, mevzularının tahakkuku, ikinci plânın ilk tatbik senelerine tesadüf edecektir. Bununla beraber muhak- kak olan cihet, birinci plânın bu kı- sımlarının ikincisine alınmadığı, &- kenci plânda bu sanayi şubelerini ta- |nınnılayıeı yeni bir kısım sanayün bulunduğudur. Madencilik Etrafında sıkı bir ketumiyet muha- faza edilen plân 1â1 alınamamakla beraber, çoktan beri etüt edilen ve bu itibarla muhtelif za- manlarda, muhtelif şekillerde yapılan neşriyat ve beyanata nazaran plâna da- hil mevzuların şu sure .| dir: | — Madencilik: Bu meyanda Ereğli kömür ve Kü- va linyit bavzalarının K nr:ıhım, I—Iurgul bakır mıden Keban, Bulgardağı simli kurşun lerinin, Çinko, Antimuz bi diğer metal madenlerin ve demir cevberlerinin işletilmesi mevzuu bah- solduğu tahmin edilebilir. 2 — Elektrifikasyon işleri İktısat Vekilimiz Celâ) Bayar, birin- ci sanayi plânmın tatbik sahasına ko- nulmasına karar verildiği gün matbuat mümessillerine beyanatta bulunurken momleket bakımından elektrik tesisa- tı işlerine de temas ederek yurt içinde muhtelif yerlerde kurulmuş olan ve ku rulmak üzere bulunan elektrik santral. lerinin de gözönünden uzak bulundu- rulmadığını işaret etmiştir. Bugün ye- ni endüstri plânında gene birinci safta yer'alan elektrifikasyon işi, bir taraf- tan İktısat Vekilimizin tesis masrafla- rında ve istihlâk ücretlerindeki ağırlık lar dolayısile üzerinde durmuş olduğu mahzuru mümkün olduğu kadar berta- | raf etmeği istihdaf etmekle beraber e- sas olarak yurdumuzda gittikçe inki- şaf etmiş ve edecek olan san müktezi enerji kuvvetini en v surette temin eylemeği gözöününde bu- kundurmaktadır. Yeni beş senelik plânda elektrifikas- yon işleri için derpiş edilen büyük san- hakkında fazla tafsi-| 1 tesbiti kabil- | , , Molipden gi. | , : Jtral merkezleri şunlardır: Zonguldak enerji merkez yon işlerinde ilk olarak ada demir üşen kısm zaruretidir. Hatırlar rın Filyos üzerinden Ankar üzere olan (,an d n Çatalağzımı Zon taraftan Zonguldağı E- #layacak olan demiryolu üze rindeki seyriseferi elektrik kuvvetile temin edil Bundan cak olan ene burada kurula- aldan elde edilecek enor- sı kömür istihsalâtı bulunan demir ve çelik s: zinin r santralinin de madenler kik edilmiş olması Kütahya linyit hav- zasında kurulması esası tutulmuştur. 3 — Gıda maddeleri sanayüi Bu sanayi meyanında maddelerinden bir kısmına tesisi düşünüldüğü ve İktir tinin meyva ficareti işlerinde ihlisası olan Türk ve ecnebi müşavirlerinin bir 1 ihracat ı meyvalarımızın, bu me- yanda elma, kâyısı gibi mey balâjına, işlenmesine, muhafazasına ait testsatın kurulması ve bunların matlüp şerait altında sevkiyatına muktezi ter- tibatı havi nakliye vesaitinin tedariki husustarının plâna almmış olması kuv- vele mubhtemeldir. Bundan başka İktısat ve Maliye ve- killerinin şark seyahatlerinde kat'il tiği gibi şark vilâyetlerimiz halkınma tebçir edilen taze et ve konserve sa- nayiinin de plâna alındığı muhakkak göbidir. Diğer bazı gıda maddeleri sanayiin- de, konservecilik gibi, plânda nazarı i- alınması yalnız plânın her | k tibara alındığı anlaşılmaktadır. Plânın yalnız bu kısmı bile geni,; mikyasta bir kıymetlendirme teşebı büsünü ifade etmektedir. Bundan meyva, yaş sebze ve hayvan müs ' tahsillerimiz büyük istifadeler temin edeceklerdir. 4 —Kimya sanayii Birinci beş senelik plâ Klor, sutkostik, süperfosfat nn memleket — ihtiya; mevzuu bahsolan ki da ZaÇYI kısım la tesis edileceği tahmin olunabilir Sentetik mayi mahrukat sanayi bu meyanda olduğu ve İktısat Vekili mizin ce Büyük Millet Muu İ de söylediği gibi soda sanay r hususunun mevzuu bahsolduğu da hakkak gibidir. Diğer taraftan olduğu gibi ışw velce de mıhvuz 5 — Denızcılık ve deniz servetlerinin istismarı hde muhtelif bakımdan tet- | e hm—akm olduğu serv lade yeni plânın ana hat mil ve tahliye v trepolarınm ikmali, genişletilmesi lıuın:v. ülomu Un gibi mevzuların - plâ nında gözönünde tutul makladır. Hülâsa ikinci beş senelik plân mem birçe K ihtiy: nodern bir şekle sokar.u: kilâtı memleketin ihtiyaçi ü i davet Tak neticeler aldığını bildi hararetli tebriklere lâyik- cduv.l—. ğimiz içi we geçirilmesinin »| mali bir kudrete, tine lısuh nldkıgu lânın ehemmiyeti bir kat da- z eder. Birinci plânı tasarlak mevkiine koyarak büyük biz kasımını sür'atle tahakkuk ettiren, mem leki iktısadiyatının ve Devlet mali« n dünya buhranına karşı müda- !:u—ıı'ı muvaffakıyetle başaran, Cum. huriyet hükümeti, şimdi ikinci beş se- leş- | Helik plân ile daha büyük bir inşa ve kalkınmaya teşebbüs etmekle, yalma bugünkü neslin değil, gelecek nesilles rin de minnetini kazanmış, Türk varlıs Bını bugün birçoklarımızın belki tasav, vur bile edemiyecekleri bir yüksekli; d9 çıkarmış olacaktır. Adil Akba İkinci beş yıllık plânda üzerinde çok çalışılacak olan Kütahyada Ilıca mevkij