29 Eylül 1932 Tarihli Son Posta Gazetesi Sayfa 3
Dilimizde Yapılacak İnkılâp * S — Dün toplanan Dil Ku- rultayındaki müzakeratı radyoda dinledim. Bu sabah ta gazeteleri karıştırdım. Fakat maksadı iyice anlıyamadım. Bana bunu birkaç kelime ile hulâsa eder misiniz? C — Bunu en iyi Maarif Ve- kili Reşit Galip Bey hulâsa etti. İşte onun nutkundan bir parça: “Millete hâlâ yüzde yetmişini anlamadığı bir dille hitap edi- yoruz. “Bizlerin, yani dünkü ve bu- günkü şartlar içinde okumuş, yazmışların konuştuğumuz ve bik hassa yazdığımız dile Türk dili demekte hakiki tereddüdüm var- dır. 17 milyon Anadolu Türkü içinde ancak yüzde ona verile- bilecek bir zümrenin anlıyabi- diği bir dile türkçe denemez. Selçuklardanberi sekiz asır süren şaşkın bir inat ile, şuursuz ve kozmopolit bir dalâletle türkçe, bizzat Türkler tarafından Glüm çukuruna sürüklendi. Çok defa biçbir mecburiyet olmaksızın kapitülâsyon bağışlı- yan Osmanlı diplomatları gibi, Osmanlı müellifleri, şairleri, edip- leri, âlimleri de yabancı istilâsına karşı Türk dilinin kapısını ardına kadar açtılar. Böylece dilimiz türkçe — olmaktan — çıktı. -İçinde pek az türkçe- kelimelerle- bazı türkçe — kaideler bir osmanlıca, bir yeni dil oldu. S — Bu doğru. Halkın dili ile okumuşların dili biribirine uymu- yor. İki taraf biribirini anlamıyor. O balde Türk dilini nasıl düzelt- meyi düşünüyorlar? C — Bunada yine Maarif Vekili kısaca cevap veriyor: *Bunun vasıtasi yalnız mek-« tepleri arttırmak, yalnız halkı okutmak değil, ondan daha evvel halka kendi dili ile öğretmeği temin etmektir. Osmanlıca ile ilişiğimizi bir an evvel kesmek, milli kültür istikbali için kat'? bir zarurettir. “ Anadoluda halk konuşma dilinde yaşadığını mütehassısların temin ettikleri 80 veya 100 bin kelime bu işe temel olabilir. Ek- sikler başka Türk lehçelerinde eski yazma vesikalarda bulunacak kelimelerden Türkiye — şivesine uygun şekillerile tamamlanır. Yabancı dillere, ancak bun- ların hiçbirinde karşılığı bulun- mıyacak mefhumlar için müraca- at edilmelidir. Bunun daha geniş mütaleası salâhiyetle dil âlimle- rimize ve güdülecek yol hak- kında kat'i karar yüksek Kuruk- taya aittir.,, S —Demek ki dilimizi ecnebi İstilâsından, — kaptülâsyonlardan kurtararak müstakil bir — lisan haline getirmek istiyorlar, C — Evet, arapça, acemce, firenkçe gibi lisanımıza giren ve dilimizde saltanat süren neka- dar yabancı kelimeler, kaideler, ve ıstılahlar varsa hepsi asil türkçe tabirlerle değiştirilecek, iktısatta, siyasette, hukukta te- min edilen millt istiklâl dilimizde de temin olunacaktır. Celâl Bey Iktisat Vekili Tetkikata Başladı bulunan İktısat Vekili Celâl Bey şeh- | rimizde tetkikatına başlamıştır. Dün Ticaret Müdürlüğünde ve Ticaret Odasında tetkikat yap- mış, Oda reisleri ve idare heye- ti azası ile görüşmüş, bazı malümat — almıştır, Celâl Bey 'zmirede gidecektir. | SON POSTA Son Postanın Resimli Makalesi 1 — Dünyada olmiyacak, yapıl- mıyacak şey yoktur. | 2 — Medeni insan bugün bütün zorluklara galebe çalmak iktidarını haizdir. seam 3 — Her müşkülü yenmek için azim kâfidir. Azimkâr olunuz. Bir Yangın Faciası Bir Baba İle*Oğ;l Alevler Arasında Yanarak Can Verdiler Biga ( Husust ) — Evvelki gün burada bir facıa olmuş, Kavaklı mevkiinde oturan demirci Kadir usta ve ailesi ile çocukları yatarken, ocaklarındaki ateşi söndürmedikleri için gece yangın çıkmış, samanlık ateş almıştır. Kadir usta ile ailesi ve ço- lerdir. — F, cukları dumandan boğulacak bir hale gedikleri Için kaçamamışlardir. Bunlardan Kadir ustanın ailesi bin müşkilât ile kurtarılabilmiştir. Fakat Ümitsiz bir haldedir. Kadir usta İle çocuğu yanarak ölmüşe Kadınların VücudıinîYaiı Yazan Bir Üfürükçü! Vak'a hulâsaten şudur: iş aramağa başlamıştır. Fazla Para | Bazı Şirketler Hakkında Tahkikat Yapılacak Ankara 28 — Dahiliye Vekâ- | leti bütün vilâyetlere bir tamim göndererek elektrik, gaz ve tele- fon gibi şirketlerin mukavele harici halktan fazla para alıp almadıklarının tahkik - edilmesini, halkın zararına meydan verilme- mesini bildirmiştir. Manisa Borsasında Manisa, 28 (A. A.) — Bugün öğleye kadar Borsada 12 ile 26 kuruş arasında 312 çuval üzüm, 4,30 ile 6,30 arasında 69 çuval buğday satılmıştır. Otomobil Faciası İzmir, (Hususi) — Bugün Ke- melpaşa ile Savanda arasında bir kamyonet devrilmiş; Üç kişi ağır ve hafif surette yaralan- mıştır. Bir Kuyruk 25 Kuruşa Belediye, başıboş köpeklerin | imhası için tedbirler almıştır. Belediye dairelerinde bir köpek kuyruğu götürene 25 kuruş ve- rilmesine r verilmiştir. İSTER İ man ağzımız açık kalıyordu. Halbul İSTER VT "W Adana, 28 (Hususl Muhabirimizden) — Bundan birkaç gün evvel İslahiyede (Bilâl Hoca) isminde bir yobazın müthiş bir rezaleti meydana çıkmış, hâdise üzerine Hoca ortadan sırrolmuştur. Otuz beş kırk yaşlarında Antepli Bilâl Hoca bir müddet* evvel bu havaliye gelmiş, kerndisine Arjantinde kahveleri denize döküyorlar, lokamotif- leri yürütmek için kömür yerine kullamyorlarmış diye haber aldığımız zaman şaşırıp kalıyorduk. Çinde milyonlarca insan kıtlıktan ölürken, Kana- da da tonlarca buğdayın yakıldığını duyduğumuz za- ünkü gazetelerde şöyle bir haber vardı: « Sun günlerde bol miktarda palamut balığı çık- ANAN, Bilâl Hoca, bir müddet çok iyi bir üfürükçü olduğu ve çocuk doğurmıyan kadınlara dua saye- sinde nur topu gibi çocuk kazandırdığı şeklinde reklâmlar yaptırmaya başlamıştır. bazı kadınlar kendisini ziyaret etmişlerdir. Üfür!kçn Hoca kendisine müracaat eden kadınların göğüs ve enselerine yazılar yazıp dualar okumuştur. Hâadise haber alınınca derhal takibata başlan- Bunun üzerine | mış, fakat Hoca bu sırada ortadan kaybolmuştur. Yunanistanda Siyasi Buhran Atina, 29 (Hususi) — İkinci resmi listeye göre son intihabat- ta Venizelas fırkası 102, Çalda- risçiler 95 meb'us çıkarmışlardır. Kat? netice bugün belli ola- caktır. Atina, 28 (A.A.)— Reisicüm- hur M. Zaimis bugün M. Kafan- daris ve L. Çaldaris ile müşavere etmiştir. Bir Millt Birlik hükü- meti teşkiline ihlimal verilm ek- tedir. M. Çaldarisin kabineyi teşkile memur edilmesi ihtimalinden bah - sedilmektedir. Parçalandı Ve Öldü Limanımızda bulunan Anteope vapuru mürettebatından on sekiz yaşında Teofil dün vapurun am- barına düşmüş, parçalanarak öl- müştür. M CDS lmıkudır.Bu balıkla; atılmıştır. ve bu balıkları İSTER v PER 250 Kişi Öldü, 15000 Ev Yıkıldi Atina, 29 (Hususi) — Selânik havalisindeki son zelzelenin feci neticesi şudur: Ölenler 250 ka- dardır. Yerisos civarındaki küçük bir ırmak zelzele neticesi ortadan kaybolmuş, birkaç yerden sular fışkırmıştır. Yıkılan evlerin miktarı 51000 tahmin ediliyor. Ankara, 29 (Hususi) — Gazi Hz. — Yunanistan — zelzelesinden mütevellit teessürlerini telgrafla Yunan Reisicümhuruna bildir- mişlerdir. İstanbulda Evvelki gece saat birde İstan- bulda da bir zelzele olmuştur. Zelzele hafif olmuş ve gece ya- rısı herkes uykuda olduğu için ekseriyet tarafından hissedilme- miştir. M. Muşanof, Cenevreda Sofya 28 — ( A.A. ) — Bulgar Başvekili M. Muşanof, Cenevre- ye hareket etmiştir. YN ; i TER İNANMA! | salamura yapıp dışarı sevketmek mümkün olmadığı için denize dökmek mecburiyetl basıl olmuştur. Dün 18 bin çift palamut denize İstanbulda birçok alleler kuru ekmekle geçinirken bedava dağıtmak imkânı varken, de- nize dökmek pek inanılacak bir şey görünmüyor amma. İNANMA! Sözün Kısası Münderecatımızın çoklu- gundan dercedilememiş- Esrar Perdesi Yırtılamadı ( Baş tarafı linci sayfada ) otellere inmesinin sebebi sadece hasisliğidir. Hikmet Bey, üvey oğlu Bed- rettin. Beyden kalan bir miras meselesi için Lozana gidecekti. Bütün bildiğimiz bundan ibarettir. Bedrettin Beyin Mirası Ahmet Muhtar Paşanın oğlu olup Hikmet Beyin Paşanın ikinci zevcesile evlenmesi üzerine Üze- rinde üvey babalık sıfatını kazan- dığı Bedrettin Beyin Fransa'da bıraktığı miras, Paris'in Koşe sokağında kâin bir bankaya bıra- kılmıştı. Bedrettin B. varisleri namına bu bankaya şu paraları koymuştu: 530,000 frank: Sait Hikmet Bey için. 265,000 frank: Mahmut Muh«e tar Pş. için. 500,000 frank: Akrabalarından Ali Kemal vo Nizamettin Şevki Beyler için. Bu paraları varislere taksim eden banka, bunun üzerinden veraset Ücreti almış ise de bilâ- hare Bedrettin Beyin sıfatı ve Paris sefaretinde vazife sahibi olması Üzerine tevkif olunan pas ralar tekrar varislere iade edik- miştir. Banka, Hikmet Beyle olan temaslarında bu zatin garip ha- lerini bilhassa kaydetmektedir. Hikmet Beyin Vaziyeti Hikmet Beyi tanıyanlar, bu zat hakkındaki ifadelerinde dai- ma zıt fikirler serdetmektedirler. Bir kışmına göre Hikmet Bey çok eli açık bir adamdır. Bir kısmı ise bu zatin fevkalâde ha« sis olduğunu söylemektedir. Mu- hakkak olan şudur ki, Hikmet Beyi, para ihtiyacını gidermek için muhtelif zamanlarda sarraf dükkânlarına mücevherat rehin ederken görenler çok olmuştur. Türk Konsolosunun Beyanalı Paris Türk konsolosunun ifa» desine gelince: Bu zat, Hikmet Beyin — Muhtar Paşa ile gö rüşmek üzere Lozan'a gittiğini beyan etmektedir. Mahmut Muh- tar Paşa, Hikmet Beyi Lozan'da Mayısın öon dokuzuncu günü bek- liyordu. Fakat gelmediğini gö- rünce Paris Türk konsoloshane- sine müracaat edildi. Otelde tah- kikat yapıldı. Hikmet Beyin eş- yalarının — Laroş şehrinden gerl iade edildiği bu suretle öğrenil- di. Bunun Üzerine bavul aldırı- lip Hikmet Beyin zevcesine ve« rildi ve Paris zabıtası da hâdi- seden haberdar olundu. — Paris zabıtasının tahkikatı menfi çıkmış iso de Fransız emniyeti umumi- yesi, henüz elde ettiği malüma- tın neticesini bildirmemiştir. leviçredeki Malümat İsviçredeki Türk kolonisi ve Cemiyeti Akvam — mehafili bu meseleden haberdar deî)ildîıler. Yalnız Mahmut Muhtar Paşa is- minde bir zatin bir defa Ceneve renin büyük otellerinden birinda bir gün, bir defa da üç gün kak dığı tesbit edilmiş ise de gittiği mahal malüm değildir. Hikmet Bey hakkında ise hiç malümat yoktur. Bir Doktor 'Mahkemede Üsküdarda bir Musevi doktor ölüm halinde bir hastayı yüz lira almadan kurtarmadığı ve vak'aya müdahale etmediği için Müddei- umumiliğe verilmiştir. Hasta, dok- tor başı ucunda para beklerken ölmüştür.
