29 Eylül 1932 Tarihli Vakit Gazetesi Sayfa 1

Yarınki sayımızda » n eski Türk Dili yadigârları 4 Muharriri: HüseyinNamık © ÇOCUK sayıfası Bugün: Kadın sayıfası Tahrir Telefonu: 24379 Pek Yakında : Darülfünun vazifesini yaptı mı ? Kimler Müderris olabilirler ? verlerinin bu husustaki fikir- lerini öğreneceksiniz Sayısı 5 Kuruş , Bir iki güne kadar Türk münev- i i 15 inci Yıl * Sayı : 5289 Yunanistanda cümhuriyet İdare Telefonu: 24370 tehlikede mi ? Yunanistan meclisi meb'usan intihabatı bitti. Fakat intihabat bitmekle siyasi mücadele nihayet bulmuş olmıyor. Bilâkis bu mü- cadele dahamühim birsafhayagi- riyor. Çünki Yunanistanda adet- leri 9u, onu bulan muhtelif fırkaların aldıkları reyler arasın- damuvyazene yoktur. Venizelosun Liberal fırkası geçen intihabatta iki yüz kadar meb'us çıkarmış iken bu defa ancak yüz iki meb'usluk alabilmiştir. Buna mu- kabil geçen sene ancak 16 ka- dar meb'usu olan Kralcı Çalda- ris bu defa 96 meb'us çıkarmış- tır. Vakia Kondilis beş arkada- şile, Mihalakupolos da bir arka- daşile Venizelos fırkasına iltihak edebilir. Bu suretle 102 meb'us yüz onu bulabilir. Fakat bu kadarcık kuvvet Venizelos için yine kuvvetli bir hükümet yapmağa kâfi değildir. Çünkü doksan altı meb'ustan mürekkep olan kralciler fırkası meselâ on beş kişilik terekkiper- ver fırka ile birleşir ise yine büökümeti ıskat edebilir. Hükü- meti ıskat ettikten başka Cüm- huriyet rejimini bile ilga ederek tekrar kralı Atinaya getirmeğe teşebbüs edebilir. Bu itibar ile Yunan intihabatının verdiği bu netice bu memleket için şimdi bir rejim meselesi haline girmiştir. Bu takdirde acaba ne olacak? Venizelos bu neticeyi daha evvel bir çok cefa açıktan açığa söyledi: “ Şayet kralcılar kaza- wrlarsa kendilerinden Cümbu- ceğim. oVermedikleri takdirde asla hükümeti terketmiyeceğim,, dedi. Netekim Atinadan gelen bazı haberlere göre Venizelos Yunan intihabatının neticesini gördükten sonra Reisicümbur Zaymisi ziya- ret etmiş, Cümburiyet rejimine sadık kalacaklarına dair Kırali- yetçilerden teminat istemiştir Şayet bu teklifi kabul etmezler- se Yunan milletinin iradesine istinaden bu teminatı almak için kendilerini icbar edeceğini bil- dirmiştir. Bu beyanattan çıkan mana şudur: Çaldaris fırkası ya Cüm- huriyet rejimini muhafaza nokta- sında Venizelos ile birleşecek, ie Venizelos hükümeti bu fır. 2 dağıtacak demektir... ilbakika OVenizelosun rejim meselesinde hassas olmağa hak- ki vardır. Ve kanuni noktadan kuvvetli olduğu aşıkârdır. Kıra- liyetçilerin doksan alli meb'usu olmakla beraber cümhuriyetçi meb'usların adedi bundan fazla» dır. o Binaenaleyh (O kıralcılar diger müteferrik fırkaları topla- Yarak Venizelos hükümetini dü- Şörebilirler, fakat “ Ekseriyet bizdedir. İstersek cümhuriyeti kaldırır, yerine kıralık rejimi ame edebiliriz ,, diyemezler. Çünki rejim meselesi kanunu esasinin tadili meselesidir. Bu ise ancak millet meclisinde üçte iki ekseriyet ile yapılabilir. ndan başka bu hususta na- zarı dikkate alınacak bir nokta vardır : Venizelos hükümetinin kıraliyetçilerden cümhuriyete se- dakat teminatı istemekte kanu- men haklı olduğu gibi bu talebini teyit için elinde maddi kuvveti de bulunmaktadır. Çünkü bu günkü Yunan ordusu tamamile cümhü- tiyete sadık unsurlardan möüte- #ekkildir. Bu itibarla intihabat inin garyı müsait olmasına Y en Venizelos hükümetinin anda vaziyete hakim kalacağı şüphesiz sayılabilir. Mehmet Asım Venizelos Kattekseriyetikazanamadı| * Ya Kralcılıktan vaz geçe- cekler yahut dağılaçaklar Atina, 29 (Hususi muhabirimizden) Das hiliye nezareti intihabatm Xat'! neticesini teb ng eylemiştir. Venizelintler, 102, kreliyetçiler 98, terakidpervet Ka- Iundaris, o Zaviyanos kast 11, komünist - er 9, Papa Anastas - pu fırkası 6, Kondi - 15 ferkasr 5, Metak « pas fırkası 2, muha - «zakâr ahrar Miha - Jakopulos, — fırkası 1 #aeb'us kazanmışlar - dır. Başvekil AK, Veni - welos, dün reisicüm - haru ziyaretle, Kra » * üyetçilerin Oümiri « yet rejimini kabul 6y- Jernelerini talep eyle Yunan Kelsiotimiuru M. Zalmis migtir. Kıraliyetçi fer- ka, cümhuriyeti tanımıya kendiliklerinden razı olmazsa, M. Venizelos mirletin arzusu dniresinde, kendilerini buna icber etmek mz- mindedir. Reisicimhur, bu gün kraliyetçi fırka reisi Çaldarizi kabul cücrek başvekilin bü noklal nuzurmı kendisine tebliğ edecek - tir. Atina, 28 (A. A.) — M. Vemizmlon, MM cümhuriyet rejimini (o memleketin mi olarak tanımaları için İmikçr b mebuslarin öyan aza#iei kongre halinde toplamıya davet etmek mi- yetinde Reisicümhurun fırka röislerile teması Atina, 28 (A. A.) — Reisicüm hur M. Zaimis bu gün M. Kafan- M. Zaimisin tekrar M. Venize- losu çağırması muhtemeldir. Bir milli birlik hükümeti teşkiline ih- timal verilmektedir. Borçlarımız Paristeki konuşma- ların özü nedir? —.— Yazılan rakamlar hem yanlış hem dayanma kabiliyetimizin üstündedir Borçlar üzerinde Pariste yapı- Jan konuşmaların tam bir anlaş- mıya doğru gittiği ve anlaşma- nın da imzalan- mak üzere bu- lunduğunu yaz- mıştık. Iki gün evvel Ankara- 5 dan gelen Sa- > raçoğlu Şükrü Bey, Nurullah Esat Beyle be- 5 raber cumarte- Sİ veya pazar drill mizi Parise raçoğlu ola çı- Şükrü 8. kak ve vü Pin rada anlaşmanın yazılması üze- rinde çalışacaklardır. Sözüne inanılır bir kaynaktan aldığımız bilgiye göre, bu ko- muşmalarda özlü murahhasımız Şükrü B. , horç- larımızın hem (Tg bütününü, hem > faiz verme şart. * larını, milletimi zin ödeme ve Terini 10, Çüftçi fir- | daris ve M. Çaldaris ile müşavere | Perşembe, 29 - Eylül ©wcuar) - 1932 DilK (Orta Asyada Seme kantlı birTürk kadını Türk dili tetkik cemiyeti ku- rultayının dün üçüncü günü idi: Evvelce kurultayın : içtimama ayrılmış olan merasim salonu çok büyük olduğu için ses dal- galarımın muntazam şekilde bü- | yümesine mani oluyordu. Geride oturanlar, salonda ses büyült- me makineleri olduğu balde iyi- ce işidemiyorlardı. Bu sebepten bir çok şikâyetler olmuştu. Cemiyeti umumi kâtipliği bu şikâyetleri doğru bulmuş ve kurultayın içtimaları için Dolma bahçe Sarayının diğer bir salo- punu tahsis etmiştir. Bu salon Dolmabahçe Sarayınm merasim kapısından girilince ilk karşı- lanan büyük kapırın methali idi. Sağ tarafa iki sutun arasına | reislik kürsüsü konmuş ve sara- yın iç kısmına girilecek kapının önüne de Gazi Hazretleri için kırmızı kadifeli yüksek bir yer hazırlanmıştı. Bu değişiklik gazetelerle ilân edildiği için kurultay azaları kendilerini Karşılayan memurla- rın delâletile yeni içtima salo- nuna girdiler. Dün de içtima sa- lonunda büyük bir kalabalık vardı Kurultay içtimalarında bulun- mak için, müracaat eden azadan yalnız dört kişinin gelmediği a- zanın adedi kadar konmuş olan sandalyelerin dördünün boş ol masından anlaşılıyordu. Bir teklif ve iki takrir Gazi Hazretleri, Millet Meclisi dayanma kabi- ve Kurultay reisi Kâzım Pş. ile liyetini aşmıya- Maarif Vekili Reşit Galip ve cak hale yak- Türk Dili Tetkik cemiyeti “reisi laştirmıya mu- Samih, umumi kâti; Ruşen Eş- vaffak olabil . e olduğu halde salona miştir. Nurullah EsatB. ie D Kâzım Pş. reislik kürsüsü: f 2 inci sayfada) (Devam 9 uncu mr) ( Istanbulda çıkan bir gazete Semerkantta anlaşılmalıdır. Maarif vekili ) Türkçenin sadeleşmesi ve bütün Türkler tarafından anlaşılması için ilk Dün Kururtayn Süncü günü Azadan bir Kısmı Kurultayda Neler Konuşulacak ? Türk Dili Kurultayında bahs; geçecek tetkik mevzularını ve tertip sıralarını bildirmek üzere evvelce neşredilen programı, dün Türk Dili Tetkik Cemiyeti umumi kâtipliğinden aldığımız bir suretini, muhterem Kurultay azalarile dinleyiciler tarafından bilinmesi için tekrar neşredi. yoruz? A — Dilin menşeleri 1 — Türk dilinin eskiliğine ve: A) İndö »- Europden dillerle b) Bütün beyaz ırklar dillerle €) Asya ve Avrupanm başka dileri- le münasebetleri Üzerine tetkikler. * # “ 2 — Türk dilinin doğrudan doğruya kendi muhit şartları içinde inkişafları; A) Lehçeleri, b) Tarihi gramerteri; (fonetik, şekii- yat, morfoloji, sentaks.) ©) Kelime hazineleri Çiügatler) d) Her türlü yabarcı tesirlerden u - zak olarak gösterdiği yüksek ede- Mi kabiliyet, yg 3 — Bu kabiliyetin halk di - linde sürmesi ve yazı dilinde ?* BUHARA" SEMERKANT adımlar sönmesi (Halk edebiyatı, divan Bunlarda Amil olan sebepler dilin ya- km mazisinin tetkik, B — Türk dilinin bugünkü hali, asri ve medeni ihtiyaçları 4 — Tanzimattan bu güne ka- dar Türk dili ve gösterdiği de- 8) Şekliyat (morfoloğ) €) Kelimeler (vocabuinire) d) Istılahlar. 5 — Türk dilinin asri ve me- deni ihtiyaçları nelerdir? C — Türk dilinin müstakbel İnkişafları 6— Gaye Türk dilinin bu (Devamı Suncu sayifada) urultayının dün Köstencenin Işi köylü Numan Ef, TERRA MACE Bir gün gelecek ki dilimizi yabancı dil sanacaklar / ini imi e me iesadüfümüze afiyettedir, valide beri ttır inşaallah — Bilmem Efendim ©” # memnunum. Peder