1 Nisan 1932 Tarihli Son Posta Gazetesi Sayfa 6

M R . ll Geçen Bilmece - mizi Doğru Halledenler (Dünkü nüshamızdan devam ) Kitap kazananlar: Taksim Çeşme sokağında No. 14 Ziya, Beyoğlu Jan Dark mek- tebinden Şermi Mahmut, Antak- a Hilâl bonmarşesinde Seyfi B. ıedmeıl Refia, Adana Birinci Noter dairesinde Sitajyer Ahmet, Kocamustafapaşa ilkmektep tale- besinden 298 Adviye Cafer Ankara Öncebeci 156 No. da Meb'use, Mersin posta koli me- muru Muzaffer Bey oğlu Necdet, Samsun — Şuleürfan — ilkmektebi Üçüncü sınıftan 1 Halit, Uzun- köprü Sakarya ilkmektebi ikinci #ınıftan B3 Cahide, Çankırı orta mektep son sınıftan 102 Salâhattin, Konya Kapı camii civarında avu- kat Osman Nuri Bey yazıhane- sinde Hidayet, Ankara Albayrak Mektebi üçüncü — sınıftan — 200 Mehlika, — Pehlivanköy- Akarca muallimi hemşiresi İsmet, Bursa ortamektep müdürü kızı Tür- kân, Fatih 13 üncü İlkmektep Üçüncü sınıftan Mazhar Osman, Ankara Cümhuriyet mahallesinde 25 numaralı hanede Salib, Malf- tepe Birinci ilk mektep müdürü Memduh Bey hanesinde Burha- pettin, Salihli Altın Ordu ilk mektep talebesinden 95 Hamit, Kabataş Erkek lisesi birinci s- nıftan 1073 Hüseyin Cahit, Çorlu Askeri hastahane operatoru Beh- cet Bey kızı Jale H. ve Beyler. Muhtıra defteri kazananlar : Ankara Hacıbayram Bilğe so- kak numara 13 Hayriye, Ceyhan 'Tahsil memuru kızı Fevziye, kara Karamursal fabrikası satış mağazası — sahibi kızı — Leylâ, Edirne — Karaağaç — İlkmektep dördüncü sınıftan Mehmet Recep, Kadırga İlkmektep - talebesinden 143 Şadiye, —Bursa Gazi paşa eaddesinde N 104 Basri, Anka- ra Gazi İlkmektebi üçüncü sını- fından 191 Muzaffer, — İstanbul B inci mektep talebesinden Nemi- ka Lütfi, İtalyan mektebi talebe- sinden 372 İsrail Şalân, Adana Ortamektebi — birinci — sımıf ta- lebesinden 330 Salâhattin Ömer, Çorlu Avukat Abdürrahim Bey kızı Zuhal, Beyoğlu Musevi Lisesi altıncı sınıftan Gersom Jak, Bursa Ortamektep Müdürü oğlu Lâütfi, Galatasaray Lisesi altıncı sınıftan 1513 Fehmi Niyazi, Adana Ziya Paşa mektebi beşinci sınıftan 16 Ahmet Hıfzı, İstanbul 12 inci mek- tep birinci sınıftan 80 Nizamettin, Ankara İltekinbey mektebi tale- besinden 539 Fahire, Adana ortamektep talebesinden 4 Ali Neşet, Unkapanı on ikinci mektep cü —sınıftan Meliha Münir, bul birinci ilk mektep tale- besinden 295 Nureddin Bey ve Hanımlar. Kart kazananlar : Ankara. ortamektep birinci sınıfından 384 Şükrü, Eyüp, orta mektebi ikinci sınıf talebesinden 292 İsmail Hakkı, İstanbul erkek lisesi birinci sınıfından 761 Nahit Kasımpaşa: altıncı mektep ikinci sınıf talebesinden Muzaffer, Be- yoğlu 22inci Mektep üçüncü smıf talebesinden Cemil, İstanbul 25 inci - İlkmektep talebesinden 304 Mustafa, Kasımpaşa Doku- zuncu Mektep dördüncü sınıftan 161 Sacit Nadir, Adana Lise 127 SON POSTA İzmir Rıhtım Şirketi Davası Büyük Ve Hazin Bir Derde İşaret Eden Dava Safhalarını Aynen Yazıyoruz İzmir Rıhtım Şirketi muhakemesinde hegeti hâkime ve samiler (Baş tarafı 1 incl sayfada ) lâbis olmıyan eşhas tarafından yapıldığını ve kararnamenin kem- dilerine tebliğ edilmediğini söy- ledi. Buna, müddeiumumi baş- muavini Ali Rıza Bey cevap ve- rerek bunun bir mahzuru olma- dığını, esaslı — bir usul noksanı yapılmadığını söyliyerek davaya devam edilmesini talep etti. He- yeti hâkime müzakereye çekile- rek duruşmanın devamına karar verdi. Bundan sonra kararname okunarak maznunların cürümleri teşrih edildi. Başmuavin Ali Rıza B. davanın ana batlarını şu suretle izah etti: Kararnamenin Esasları — Kararnamede maznunların suçları pek vazıh olarak gösteril- miştir. Kararname Üüç itbam noktasına istinat etmektedir: 1 — Eski Nafıa Komiseri Emin Beye rüşvet vermek, 2 — Şirket defterlerile ve evrakında sahtekârlık yapılarak marznunlar tarafından gayrimeşru menafi temin etmek ve bükümeti ve üçüncü şahsı ızrar maksadile evrak ve defterlerde — tahrifat yapmak. 38 — Evrak ve defterlerden bir kısmını, hükümete ve eşhası saliseye zararı vaki olacak şekilde imha etmek. Bu suçların her üçünde İve Gifre ve Jordan Efendiler alâ- kadardır. Pero Efendi vesaiki yok etmek suçunu işlemiştir. Gad Fran- ko Bey şirket işlerinin nâzımı ol- mak, vazifesinden başka, rüşvet hâ- disatında çok esas!ı roller oynamış; adeta bu işin nazımı olmuştur. Vesaikı yok etmek noktasında da kendisinin bahli - vardır. —Gali Bey bu evrakı aşırmak ve yo edilmesine vasıta olmaktan maz- nundur. Bir noktanın efkâri umumiye muvacebesinde tebarüz ettirilmesi lâzımdır. Bu noktayı — sarahatle söylemek — mecburiyeti — vardır. Denecek ki 1891 de — teşekkül eden şirketin mes'uliyeti bugünkü şirket azasına mı racidir ? Meselâ Elzar Gifre Efendinin birtakım karanlık işleri görüldü. Bugünkü mes'uller hakkında kat'i vesaik elde edilmiştir. Bunlar elde edil- meseydi, Maznunları mahkeme huzurunda - göremiyecektik. — İve Gifre Ef. bu suçların işlenmesine devam etmiştir. Emin Beye veri- len rüşvet (70,000) liraya baliğ olmuştur. Hukuki Bir Başka İliraz Maznut avukatlarından Tevfik Fikret B. — Rüşvet şekli ahkâ- mı Gezaiyede musarrahtır, Rüş- vetin cinsi nedir? Rüşvet alan meydanda olmazsa ve rüşvet ak dığını söylemezse rüşveti verenin mevzubahs bile edilmesine imkân yoktur. Ben rüşvet notasmdan takibata karar verilmesini, karar bâkimliği tarafından yapılan bir zühulü kanuni olarak görüyorum. Yarın, Emin Bey müdafaasında rüşvet aldığını reddederse kanuni vaziyet ne olacaktır? Bu mühim noktayı heyeti hâkimenizin tak- dirlerine bırakıyorum. Müddeiumumi — Muavini — Ali Rıza Bey — Meselâ Emin Bey ölmüş olsaydı; maznunlar ceza görmiyecekler mimidi? Raşi ve mürteşi her zaman mühakemede bazır. bulunur mu? Rüşvet alan yokken muhakeme olmaz mı? Heyeti hâkime duruşmanın devamına karar verdi. Tercüman Değişiyor Avukat Münir B. — Tercü- manlık yapan Asım Bey, bir zaman rıhtım şirketinde çalıştı ve iyi hislerle ayrılmadı. Bitaraf bir tercüman tayinini rica ederim, Müddeiumumi — En ufak bir şüphenin bile kalmamasını temin için bu teklife iştirak ederim. Bunun Üzerine Üçüncü nöter ter- cümanı Hasan B. — tecümanlık yapmıya başladı. Bu zatın hukukt ıstılahları tercümede güçlük çek- tiği görülerek yerine M. Eskinazi namında bir hukuk mezunu ta- yin edildi, Mahkeme reisi, M. — Jordamı isticvaba başladı. Bu zat Türkçe bilmediğinden M. Eskinazı sual ve aevapları harfi harfine tercüme ediyordu. M. Jordanın ifadesi Reis M. Jordana — Beyi tanır mısınız? Jordan — Tanırım, kendisile iki defa görüştüm. — Defterlerinizde Emin Bey namına verilmiş para varmıdır? — Ben rıhtiım şirketi müdir ve murahhaslığına tayin edilme- den evvel Emin Beye lüzumsuz para verildiğini defterlerde gör- düm. Bu baptaki tahkikatımı tamik ettim. Bu paralar Emin Beyin şahsına değilk M. Armao namında bir zate — verilmiştir. M. Armao bu paraları Emin Beye vermiştir. Yani M. Armao vası- talık yapmıştır. Bu bapta evrakı müsbite yoktur. Reis — Siz vazifeye başla- dıktan sonra Emin Beye para verildi mi? Jordan — efendim, verilmedi. Reis — Hakkı buzur, içtima- dan bulumak hakkı ve saire - gi- şeyler için verilmedi. mi? ; M. Jordan — Ben hiçbir va- kit Emin Beye para vermedim, Reis — Para verildiğine. - dair maçbunun İmzasi — vardır. Emin Hayır Aı.. Ernest Kimdir? M. Jordan — Bu evrakı |£ liyorum, gördüm, Reis — Ernest namı altında Emin Beye verilen paralara ne dersiniz ? M. Jordan — Ernest bir müs- tear nam olmakla beraber Emin Beye mahsus bir isim değildir. Başkaları da bu nam altında para almıştır. Reis — Bu meyanda ayni nam altında Emin Bey de para almıştır, değil mi? . Jordan — Emrnest ismi muallâk hesabata munhasırdır. Reis — Şirketinizde ne gibi defterler vardı? M. Jordan — Defteri kebir, yevmiye, kopye defteri. Reis — Ticaret Kanununun emrettiği defterler var mıydi? M. Jordan — Evet Efendim. Reis — Bunun haricinde ihti- yati defterler kullanıyor muydunuz? M. Jordan — Hayır efendim. Hissedarana ait olan ihtiyat akçe- sinin kaydine mahsus bir defter kullanıyorduk. Reis— Şüphe üzerine bazı defterleri kaçırdığınız anlaşılıyor. M. Jordan — vazifeye ta- yin edildiğim zaman Meclisi İda- re sabık azaların fena idare- sinden bahsediyordu. Bunun üze- rine bazı defterleri Parise getir- dim. Reis — * Bazı muameleler yevmiye defterine — geçmemiştir, Defterlere geçmiyen muamelele- rin vesaiki vardır. Jordan Bunlar muallâk hesaplardır. Reis — Yalnız muallâk he- saplar değil; şirketin hesapları da deftere geçmemiştir. Meselâ kaldırım — hesabatı defterde yoktur. M. Jordan — Şirketin yevmi- ye defterini ben tutmuyordum. Maahaza böyle olduğunu zannet- miyorum. Müddeiumumi Muavini Ziya Bey — İhtiyat akçesi şirketin yevmiye defterinde mukayyet de- ğil midir ? Neden ayrıca ihtiyat akçesi için defter tutuyorlar ? M. Jordan — Ben bu vazi- feye tayin edildikten sonra ihti- yat defteri tutulmadı. Reis — Zamanımızda Emin Be- ye yapması icap eden memuriyeti yapmamak için 10 bin lira rüş- vet verildi. Ne dersiniz ? Bir Ev Kirası M. Jordan — Benim zamanım- da böyle bir para verilmedi. Ben Emin Beyi, yapması icap eden işlerden men veya yapma- ması icap eden işleri yapması için para vermedim. İjılılıeme kâtibi hesap cet vellerini gösterdi : Reis — Ne dersiniz 7 M. Jordan — Bö para verildir Kari Mektupları Arpa Sarfiyatı Bir kariniz, arpa fiatlerinin yükselmesi için otomobil yerine atlı arabalar kullanılmasını ve bu suretle hem ecnebi memleketlere avuç dolusu benzin parası verik miyeceğini, hem de arpalarımızın , istihlâk edileceğini yazmakta idi. Ben bu fikre muarızım. Bugün bira fiatleri çok pahalıdır. Bo- monti birasının şişesi 35 kuruştur. Biranın bu kadar pahalı oluşu memlekette bira istihlâkini çok azaltmaktadır. Vatandaşların yüz- de yetmişi henüz bu nesnenin ne olduğunu — bile bilmemektedir. Halbuki küulü gayet az aolan bu içkinin fiati makul bir hadde indirilecek olursa, bira istihlâkâtı bugünkünün beş altı misli — artacaktır, bira — istih- lâkâtının artması arpanın mem- lekette — farzla — sarfedilmesini, arpa — fiatinin — yüksetilmesini ve binnetice köylünün refahımı temin edecektir. Bir zamanlar gazetler bira fiat lerinin indirilmesi için neşriyatta bulunmuşlardı. Fabrika, eski fiatten stok arpa bulundu- ğunu ileri sürerek fiatlerin ind- rilemiyeçeğini yazdı. O günden bugüne kadar bir buçuk sene geçti fiatler hâlâ inmedi. Fiatler mutlak surette indirilmelidir. Lülcburgaz Bir kariinis ——— ——— ği tarihte ben İzmirde değildim. Reis — Geldikten sonra he- sapları kontrol etmediniz mi? M. Jordan — Kontrol ettim. Reis — Erneste (5) haziranda 600 lira ev kirası verilmiş. M. Jordan - Ernest ismi müs- taardır. Bunu evvelce de söyle- dim. Bu müstaar isim 930 senesi nihayetinde istimale devam edik miştir. Şirketin ibtiyat akçesini bozmak istemedim. Diğer hesap- tan verdim, 10 Bin Lira Rüşvet Müddeiumumi Muavini Ziya Bey — Erneste rüşvet - verilmiş. Bunun ev kirası yazılmasına sebep nedir? M. Jordan — »...... Reis — Erneste ayrıca 10 bin lira verilmiş; ne dersiniz? M. Jordan — Ben bu parayı Yunanintana giderken aldım. Reis — Bunu sarahaten yar- mak icap etmezmiydi. Neden Ernest namına kaydedilmiştir. M. Jordan — hususta hata edilmiştir. Müddeiumumi Muavini Ziya Bey — Hazırlık tahkikatında Jor- dan Efendi “ Ernestin Emin Bey olduğunu öğrendim ,, diye ifade vermişti. Şimdi neden söylemiyor? M. Jordan — İki Ernest vardır. Reis — Tediyatta Amiri ita kim dir? Jordan — Müdür İv Gifre veya ben. Reis — Bazı muhasebe evra- kının imha edildiği anlaşılıyor. Bu sahtekârlık değil midir? M. Jordan — Ehemmiyetli ve- saik imha edilmemiştir. Bazı ev- rakı Fransaya götürdüm. Bu defterlerin gönderilmesini Fransaya yazdım. Henüz cevap alamadım. Jordan Ef.nin bundan sonraki ifadeleri de böyle biribirini tut- mıyan ve mübayenet arzeden cümlelerden ibarettir. Muhakemenin bugünkü celse- sinde bu karanlık hâdisenin bir- ok — noktaları — aydınlanmıştır. sonraki Her NS ge arının çıl ST Âd,