4 Haziran 1942 Tarihli Servetifunun (Uyanış) Dergisi Sayfa 3
SERVETİIFİÜ Sahibi va müessis! A. İhsan Tokgöz Neşriyat Modürü ; H. Fahri Ozansoy Fiyatı 15 Kr. UYANIŞ SİYASİ — EDEBİ —İLMİ—SOSYAL— HAFTALIK GAZETE © Kuruluşu 1891 NÜN ru 5) — cın 92 No. 3389 Talgest 2 Sorretifünun Hetanlai Telefon: 31013 4 Haziran 1942 Perşembe Hafta Hasbıhali: Cihan muharebesine bakış — Köy hayatı — Mahsul ve odun fiyatları — Mağrurlar ve cahiller — Atalarımızdan kalma ahlâk inzibatına tutunmak —- İyiliğe kemlik — İsviçre gazetesinden Disiplin makalesi Yazan: : Cihan muherebesinin doğur- uğu didişmelerle dedikoduların köy hayatimızdaki mânzarasının içlndeyim ; kahvehanelerin gölge- lik kapı önieri içerisine göre otu- rulur haldedir: Deniz güzel! Bü. yük çınarlar doyulmaz derecede güzel i. Hava güzel !. İskeleye bir yandan yeni yetişen kiraz küfeleri iniyor, motörlere yerleşiyor. Bir taraftan arkası durmadan odun getiriyorlar. Dağlarda ağaç dalla- nnı kesmeğe müsaade verildiği içln, odun naklinde daha ziyade çalişma var. Lâflara kulak veri" yorum satış fiatları geçen yılın iki katıdır. Ona göre taşıyanlar, toplıyanlar ve motörcüler fazla para alıyorlar. O halde köylüler hep memnundur, Bendeki tesir budur. Köy hayatı bu müdhiş Cihan muharebesinin en sığınılâ- cak köşesidir, Yalniz ekmek ve un tarafı; hele köylü olmıyanlar için iyi değil. Fırın arpasl çok ekmek çıkarıyor. Bunun zarari yok ama köylü. nün yediği bol ekmek, zeytin ve meyvadır.- Hele bağlarda mahsül toplıyan kadınların yiyeceği daima budur. Bunlar çok erken gelip dürmadan çalışırlar; onun için ek- mekten dardadırlar ve el altından kilosu 80 kuruşa kadar un satıl- dıği var. Köylerden petrol ve buğ- day getirip birkaç kat kârla satan yeni türeme vurguncuların önüne geçmek lâzım? Ben telâşa lüzum görmüyorum, yeni mahsül yâakın- dır, meyva ve sebzeler bollaşıyor. Çalışanlar bir yandan toplarken karnını meyva ile doyurmak ça- resini buluyor. Fakat benim köy- lülerin bir âdeti vardır, daima 27 kazanıyörum diye ağlamak eski- den kalma kaidedir. Vaktile kö- yün yumruğu kuvvetli olanları yahud çivardan gelen şakileri köy- lânün kılığına ve yaşayışına ba- karak haraca kestikleri için köy- lüler de fakir görünmek ve sizlan- mek usulünü o zamana göre doğ- ru siyaset olarak kabul ötmişlerdir ve yazık ki hâlâ bu itiyattan ay- rılamıyorlar. Böyle olduğu halde iç yüzleri memnundur, hükümet- ten yardım görüyorlar; Cümhu- riyetin muharebe siyasetine min- nettardırlar. İşte ben-bu mânza- ralara bakarak seviniyorum, Bir sevindiğim taraf daha var; yeni yetişenler içinde Üniversitede ik- tisat Fakültesine çıkanı gördüm; motörcülükte, makinecilikte ve tâ- mir yapmakta çok çalışkan köy- lüler yetişmiştir. Ben düşünüyo- rum dâ 40 yıl evvelisi Değirmen- dereye ilk geldiğim zaman hayat Akmed İhsan TOKGÖZ Değirmendere - 2 Haziran - 1943 son derece iptidai idi; su tulum- basını köyde kullanan yoktu, Ha- fız vardı, fakat türkçeyi okuyan yok gibi idi, unutmıyalım ki btü- tün bu iptidailiğin yanında doğ- ruluk ve sözünü tutmak vardı. İnsan kendi kendine düşünüyor.. Acaba atadan kalma faglletleri kaybetmeden ilim ve &an'at âle- minde yükselmek çaresi nedir? İşte bu çok derin bir meseledir; Cihan Muharebesinin karanlık yü- | rüyüşüne benziyor gibidir. Köyde yavaş adımlarla dolaşırken, züm- rüd gibi yeşilliklere ve son derece güzel ağaçlara, üzerleri kiraz do- İn ağaçlara bakarken muharebeyi zihnime o getirmiyeyim diyorum ama mümkün olmuyor. Çünkü mubarek yurdun atslardan kalma fazileb taraflarını muhufaza çare- lerini arayınca Cihan Harbini do- ğuran sebebler daha açık olarak karşımda beliriyor. Birkaç defa göylediğimiz gibi Cihan Harbi yal- nız menfaate tapmâk, gurur ve azametten ayrılamamak ve ben yiyeyim sen yeme demekten doğ- muştur. Halbuki bizden evvel &a- talarımız menfaate pek az ehem- miyet verirlerdi ; kibirin düşmanı Tanridır derlerdi. Gurur ve azamete Öz türklük — Züyen sayıfayı çeviriniz — 25 — Servetifünun — 2389
