7 Aralık 1939 Tarihli Servetifunun (Uyanış) Dergisi Sayfa 13

No. 2259 - 574 UYANIŞ Buraya lise talebeleri, ikmale kaldıkları Jisanı öğrenyheğe, ilk Blgarayla ilk hürriyet havasında göğüs geçirmeyi tecrübe etmeğe gelirler. Cadde, çıplak baldırlı kadınlarla, fersiz gözlü, hâmile unutulup, şim- di etini satan sabık bakirelerle sar- hoş tayfa ve her lisandan müsteb- cen şakalarla umumhanelerin pen- .cerelerindeki perdede yüzünü kı- zartarak, utanır... Buranın kızları, Cezayiri iyi bilir, Malta'da yaşamış lardır; üç gün içip te, sızmak bilmiyen o insanlardır. Onların resimlerini göğüs ve kollarına «tatuaj» ile resmettiren ve dört mevgimde de eyni kırımızı eşarpı boyunlarından indirmeyen serseri- ler bazı gecelerde, «kızların» bir tebessümünü (paylaşamadıkların- dan, biribirinin karınlarını delik deşik ederler. - Limana yakın semtlerde, bar- tardaki igterik cazın çığlıkları, içki dolu masaların altında, tayfa ve deniz kurtlarının parmaklarını fag- liyete geçirmiştir. Milletler, ırklar yine karmak rışık: dünyânın bir ucundan gelen bir erkek, diğer ucundan gelen bir kadının üç günlük ahpabıdır. Lisanlar, radyoda niyetlenilip aranılan istasyonu buluncaya ka- dar muhtelif istasyonlarda konu- şulan lisanlar kadar kelabalıktır. Barların isimleri hoppa ve ko- kettir: «Lido», «Old Nicu>, «Mak- Sim, «PA-RA'DİS», «Taverna», «Sonya», «Mic>, «Vifor>. Pipo, piro, uzun ve kısa sigara dumanı... İpekli giyinmiş kadınlar, sarhoş kahkahaları, yalanı taşıyan gülüşler, küfür, çatlak sesle söyle: nilen bir slox... Bar kadını, her bir seyahat acentasından daha iyi, hangi vapu- run gideceğini xe hangisinin gele- ceğini bilir. Bâzen vapurun birisinden bir gift gözün beğendiği bir bar ka- dınını diğer bir vapurdan diğer bir gift gözün beğenmesile kıyamet kopar... Yumruk, tebanca, jivjiçu, nâra, çığlık kırık bardak, parçalanan ampul, ve acı acıpolis düdükleri... —Devamı son sayfada— HAFİF KOMEDİ ve VODVİL Muasır Fransız tiyatrosunun bu janrına birkaç isim hizmet etmiş- tir? Tristan Bernard: Hikâye ve mütalâada hünerli, fakat insanlık itibarile paradoksal, zarif ve ayni zamanda merhametsizce alay eden kuvvetli hafızaya melik bir ro- mâancıdır. Romanları: « Şulheu Mari », «Dost ve hırsız» dır. Şimdi, içinde iyi bir dramatik >. bulunan, egerlerini saya ım «3yivörie» Ça kom yerrey «Daisy», « Le seul Bandit lage» « Mösyo Codomat>, « a prince charmant» «La volont4 de VHomme».. v.g. ... Fakat en par- lak eserleri: «Triplepâtter « L'An- glais tel gu'on le parle» , « Le petit Cafe» dir... Dünys sahnelerinde daims ye- riolan bu eserin sahibi, kendi mubhitindeki iyi yazıcılar araşında mümtaz bir şahsiyettir. Pierre Veber: İnce ve zarif bir yazıcıdır. zevkle okunan ro- manları önümüzdedir.. « sergüzeği, aşk, aşk, bir geçid. >» bunlardan başka konetleri, nuvelleri, es&eleri, kıritikleri, zamanının yorulmadan verdiği mahsaullerdir. Yüz kadar piyes oyazmıştır. (hepsini birden neşretmiştir.). Bu san'at (9) kalkınmasına her- kes dil uzattı; P. Veber bir alay hücumuna uğradı. Fakat sanatın bütün sırrını saklayan dört veya beş ufak kome: disi; (Caambere â part on ne ru- le pas Antoinette vouş n'avez ri- en â döclarer Loute) Fransız vod- vil tiyatrosunun en üstün eserleri olarak kabul! edilir. Alfred Capus: Dramatik mev- kiini ilk piyesleri olan (Mariage bourdeois et Berignel et ga ille. Rosine) ile yapmıştır. Hafif kome- di janrına ayrılan bu eserler ilk defa «vodvil» matinalarında tem- sil edilmiştir. Bundan sonra: (Gy- mna&se de 1990, La Bourse ou la- 191 Mâtier vie) (Veine, 1901 de Varidtöş de) takdim (edilmişlerdirir. vakaları muhakkak bir sandetle gonuna er- dirir, bu bakımdan kornelyendir... Muhitinde en fazla beğenilen eserleri : (L& Vein, Lea deux Heo- les Ls petit Fonctionnaire, La Bo- urse ou la vie mansicur Pidgolisjdir., Bu üç isimden &onra Robert de Flera Cüillevet, F, de erolieset, de ve Rip isminde dört şahsiyete tesndüf ederiz. Tiyatronun bu güç Janrında de- nen bu şahsiyetler parakende ve dağınık bir tarzda ancak pek kıy- metsiz eserler verebiimişlerdir . Bu sıralarda tiyatrosuna kendi ismini veren Sacha Gutry ile kar» şılaşırız. O zamanlarda genç dehğ- sının verdiği beş veya altı komedi (Nono Levielleur de Nuit, Ches les Zoagues, La elef) h fif komedi janrinde kendine bas bir kıymet edindiler, Yüz kadar piyes yazmıştır. Fe kat çala kalem yazan Sacha Gu- itrey nin İsme Bâdranger, De- burau, Ke lion et la poule, Pi gibi elle bruno ağ bir kaç k disi vardır. Sacha Gutry nin eser- leri sabun köpüklerile yapılmış ba- lonlardan başka birgey değildir. Gene ayni zamanda tamamen Sadhe Guitrey tarzında yazan Al- fred Savir,a rastlarız. Eserlerinin mühim kısmını Büyük harbden ev. vel vermiştir.. Bu jaura sit olan Franc-Noha- in de daha evvel (romancı, münek- kld, şair) olarak tanınmıştı. «Vingt milleğmes» eserini 1899 de, Gynnase tiyatrosunda temsil ettirdi. Bu piyes operet veyâ ope- ra buf janrına ayırmak doğru olur, Bundan sonra L. Heure Espagnole dır La mârche indienne (Oddeon) de oynamışlardır. Bunlar feylezo- fik temler üzerine kurulmuş fan- tazilerdir; Franc Nohain dahd zi- yade kamaştırıcı ve teshir edici Arabesk şiirlerinin usta dokuyu: culuğu ile meşhur bir şairdir... Cahit Saffet