13 Nisan 1939 Tarihli Servetifunun (Uyanış) Dergisi Sayfa 15
No. 2225—540 Dâhi Türk Mimarı Sinan! — 329 uncu sayıfadan devam — Mimar Sinan, dünya mimarlığını hayran eden “Se- iimiye,, ye başladığı zaman, büyük tarih mütefekkiri m ve Refik merhuma göre: (78), İskender Fahred- re (79) yaşında epi a sene devam etti. MELEN yahut: (1568-1574). Devrin müverrihleri, artık onu: “Pesendide-i- ci- hân, mimarı bi ekrân.,, diye tavsif ediyorlardı. Beynelmilel dâhi, sanatının en selim ve en ince ilhâmile işlediği : ii şerife, li âbidesini, bizzat ken- di de takdir ediyord “Bunun minaresi, kem nâzik, hem üçer yolları olmak gayet müşkil olduğu ukdlâ'ya mülümdur. (Ayo- sofya kubbesi gibi bir kubbe, diyarı islâmda bina olun- mamıştır deyü kefere-vü-fecere'nin, mimer geçinen deri müslümanlara galebeliğimiz vardır derlermiş. O kadar kubbe doğurmak gayet müşkildir. Dedikleri u hakirin kalbinde kalmıştır. Bu cami binasında him- “met edüb -biavnillâhi te'âlâ-. izhâr: kudret eyleyüb bu kubbenin, Ayasotya kubbesinden altı zürrâ kaddin, ve dört zürrâ derinliğin, ziyâde eyledim..,, Koca Sinan kocamış olmasına rağmen “Şehzade, ve “Süleymaniye,, ye gösterdiği san'at inceliğini bura- .ya da ayni kudretle gösteriyor, taşlara hak ettiği bedii dehâyı, bizzat kendi elile pyayor işliyor, dıvar- dara yazılacak yazıların, işlenecek tezhib ve gekilecek “tuğra,, ların sanatkârlarını da kendi tâyin ediyordu. Yazıları, (Karahisari) nin Oo ( Molla Haşan)a yazdırdı. Ve hakikaten kendininde dediği gibi: (Sen Piyer) den muhteşem “manzuru halk. olan “bir resmi. âli iycât eyledi. Profesör Gorlit, “Selimiyeyi hayretle tedkik ettim." (Bu kul yapısı değildir. Allah, gökten indirmiş... diyor ve Sinanın şâyân hayret harikasını, şaşkınlıkla takdis ; ediyor. “Süleymani ıldıktan sonra Ayasofya öl- ln e MELE de, yalnız kalmıyor. nayi iki mâbedide ayrı ayrı tedkik eden profesör Rifistal ve Bonhevin, Süleymaniyenin mermer ve granit sütunları üzerinde gördüğü “Masnü' Nefiseleri,, ve çok mâhirane işlenmiş bedii tenevvü'lerin, “Ayaso bulunmadı- ğını, Ayasolfyanın dâhilen müzeyyen fakat höricen tuğ- dan olması Hibariyle asla bir abidenin azemet ve ne- etini taşıyamıyacağını.... samimiyetile itiraf ediyorlar, Elli yılda (Sâ1) nin, «Kıldı dört yüzden siyâde mescidi âlt binâ ii Yapdı veksen yerde câmi, bu azizikârdan, » beytini mühallad âbidelerle ebedileştiren (Sinan) » m, dört yüzü geçen muhteşem eserleri arasmda: (81)i, 'selâtin, vüzerâ ve şehzâdegân, a #id büyük mâbed- bir o kadar küçük mescid, 91 medrese, “Darüt- li 7 “Dârülkarrâ, “Dârülhadis,, 17 imaret, 3 üşşifâ,, (hastahane) 7 büyük su kemeri, 8 büyük yü, 18 kârvansaray, 6 mahzen, 33 saray, 35 hani , 19 türbe, ve mâatiesüf tam bir tedkik ile tes- K EMİŞ bir o kadarda da namazgâh, çeşme, se- WE han, “hânikah, tekke ve “bekâr odaları, vardır. j See ekserisi ahşab amin şimdi izleri Meğanıştır. (Sinan) in yetiştirdiği şakirtler arasında: ina Mehmed ağa, Davud ağa, Yüsüf ağa, mimar Dalgıç Ahmed çavuş, mimar Ramazan) gibi bü- UYANIŞ yük san'at ve şöhret sahibi olmuş üstadlar vardır. Bunlardan Davud Ağa, üstadın vefâtından dorçaş yerine baş mimar olan san'atkârdır. İysâ, Hindistanda, mimar Ramazan da, Macar diyarında bir çok güzel ve kıumetli eserler vücude getirmişlerdir. Büyük san'atkâr, şahsi meziyetleri iytibarile de şi» v hek bir adamdı. Yalan dolan bilmez, doğru özlü; her vakit doğru söyler ve iediği gibi hareket edilmesini isterdi. Mükrim vakür, “tatyibşi'âr,, bir-Sarileti vabdı. Pie karayı, “it'âm,, dan, veher gece keanp aşkın misafirlerini ANL a Mesaisi mnkabili bir çok paralar kazandığı, “çiğ ve taltifatı şahane, Li defalarca İi ölümünde hiç bir pardai rakmadı. a Bia iz Sinan, e iki üç ay ii wa işçileri ve işçi elikleri R bir kine İla derhal a ) yevmiyelerinin arttırılması hususunda göjel za, lar yazıyor ve istediğini yaptırıyordu, ya bir"hüküm. : .mlmar başı Sinan Ağayıİüküm m ekdem «ğer neccör e oğan güni ima yevmiye ücretleri, onikişer akçe olup; irgetie iken; sen ki, mlmarsın. On altışar akçe almiiri pie deyü orz ettiğim üzere zikrolunan taifeden im Mn yevmiye ücretleri, on altışar akçe er ve AAA noş de olmıya deyü fermanı gşerifim verilip irgat ve hâtfâ: ustaların, nısıf ücrellerin ya veri en ee olacak; nihayet ii (1588 — 995) Recebüllerd 29 taraflarındada oturdu kad sük olan malumat, hayatının sein Z maniye,, de geçirdiği vi 1588 marlının son günüü oradaki evinde öldüğüdür. Yüzünden artuk ömür sürdü akibet kildi velet Yatduğu yeri hudâ kılşun anin, vak çipin Sinanımız, devrinin fot mn ine göre: uzun e ER iyı uğda gür sesli güler iler yüzlü, tatlı sözlü, alani > tedân Türe, Arapca, Âcemee ve Rümcayağ mihirişeknij yazacak kadar da Edebiyat ve “ere, 4 yukuğu Y bütün binaların yerlerini ve lr gü term kre Ebniyye, “simli risalesi, pişkar tp- Rıhletinan «âli dil dedi tarikini Göçdü bu demde cihandan piri Mimârin : Sinaş ».. e». 4 Ruhiçün (9) Hin ibsün ade piyrü ceva 1) (91 Rühi için. (94) (Sâl)nin bu mira, etam gaçlin ölleğu bisabile (966) ya geldiği halde türbe tkitiimm sindekiinieüi rine: (9094) yazılmıştır. .. e.
