29 Aralık 1938 Tarihli Servetifunun (Uyanış) Dergisi Sayfa 9

İlrmni Etüdler: Modern Fizik muayyetiyetçi deyiliirf I Bütün ocişimlerin atomlardan müteşekkil olduğu noktai nazarı kabul edilirse, gazisrda atomlerin, zamanın en büyük kısmı esnasında, mütekabil tesirlerden ari bulune- sak tarzda birbirlerinden vasati olarak kâfi derecede uzak bulun- duğunu düşünmek mecburiyeti var- in sAman, üikayet dere- cede kısa etiren bir müddet esne- mnda bir atom gerek başka bir atoma gerekse gazı ihata eden kabın cidarına bir tesir icra edecek kadr yaklaşmış bulunur. Bu tak- dirde mezkür atomun başka bir atom& veya cidara karşı bir sadme geçirdi denilir, Atom müteakip iki sâdme arasında ise mahsus hiç bir kuvvetin tesiri #ltinda bulunmak- sızın serbestçe yerini değiştirir. Ve kolaylıkla görülebilir ki adi şeraitte bütün gazlarda bir atomun bir saniye garında maruz kaldığı sad- melerin meemu müddeti bu ato- mün âyni müddet zarfında serbest- çe hareket ettiği mdddete nazaran sonsuz derecede küçüktür. Ve bir esniyedeki seadmelerin sayısı çok büyük olsa bile keyfiyet böyledir. Elâsik mibanik kanunlarının stomlara kabili tatbik oldukları kabul edilirse atomların iki ssdme arasında müstakim ve muntazam bir hareketle müteharrik olmaları ve husul vaziyetine nazaran mub- tekif öeticeler veren bizzat sadme- lerin bile miktarı hareketin ve enerjinin tahaffazuna itaat etme İleri lâzımgelir. Bundan başka sad- melerin neticesini evvelden gör. mek için stomların sert olâetiki kürrelere bengetilebileceği dg kabul edilirse bir gazın bütün inkişafının klâsik mihanik muadeleleri saye- sinde prensip bakımından temsmen hesab edilebilmelidir. Fakgt sert elğatiki kürcelere (O benzetilebilen atom veya moleküllerden müteşek- kil bir gaz İroajı prensip bakımın- das kat'i şekilde halledilmiye müs teld iyi vazedilmiş bir mesele olsa dahi bu, o derece muğlâk hir meseledir ki tafşilâlı ve kat'i halli her nevi imkâpin haricindedir. Filhakika adi şartlarda cm? başına isabet eden atomisna şayısı hak- kında 10* egepen bir sd6- kanunların salaş, iemek key» fiyeti tamameğ Bununla bertişi ilebilir &i basit kanuoiasi müşsade eden doğrudeği! a bu imajın nihsyet dereeedöği #nuğlâklığıdır. Bir gasın molşküjlesi arasında Ge-. royan eden dinamik şetirelerin fav. kelâde sıhhatli Yasşfi kanunların elde ödilmesine syğiskide eder. Bu kanublara paşran bir ip- biraf müşübeds stpsk imkâmuin nibayet derecede geysi muhtemel olmas da meskür Kanunların, v&- esti neticelini ifade sötikleri, untü- ri veğirelerin şing föykelâde di sayıda olmasındısi İli geli Binetik nazmiye; Ma Ola- ulug ve Müzwüelein o cihetlerile XIX inci astı İkindi yarısının bağ langıcına doğru İnkişaf etmiştir. Denilebilir ki, Bipetik nasariye Boltzmarn'ın meşhişile kanuni şek- lini almıştır. Ba aşisariye ile elde edilmiş neticeleri İiiğâse damak yetinde değiliz. Butilar, nazari fi ziği biraz roütaligsiimiş herkesce malumdur. Yalniz e. ki, nazariyede bir geli kabın ei e oi gaz muleküllerinliy yaz çarpışlanndip ileri al geldiği şeklinde tefsir edilir, suhnmek; mo min Rntropieltği, 3 dığını by sö milcerred. bi? ve ALİŞAN ONA api lere doğra akip ediyor. ât güzel teli