23 Haziran 1938 Tarihli Servetifunun (Uyanış) Dergisi Sayfa 9

No. 2195—498 Muasır Türk tefekkürüne dair notlar : Bizde içtimaiyat Bir kaç satırla Gök Alpın ne biyografisi üzerinde durulabilir; ne de yapıp ettiklerinin pilançosu ve- rilebilir. Yapsbileceğimiz iş, Gök Alpın fırkacı ve müderrislik hayatına dair bazı noktaları işaret et- mekten fasla bir iş olmayacaktir. Bu nokteler ki; aynı zamanda Türkiyede gosyolojinin çok ehemmiyetle tetkike değer bir devresini çerçevelemektedir. # s6 Gök Alp, Meşrutiyetten sonra, ittihadı terakkinin Diyarıbekir şubesini tesis edenlerden biridir. Elinden geldiği kertede trka hesabına çalışması.. ona İlk bamisde bir tedrisat müfettişliği temin etmiştir. Fa- kat Gök Alpın demağoğ karakteri, memuriyet mir tası ve möşgalesi içinde kalamazdı, Gök Alp, pek az bir müddet sonra müfettişlikten çekilmiştir. İtti- hataılığında israrla devam ediyordu. 327 de Selânik İttihadı terakki kongresine Diyarbekir murahhası olarak iştirak etti. Eongreden evvel ve sonra onun katıksız fırkacı- hığı, şeflere karşı mutiliği ve nihayet muhalefete karşı rlınacak tedbirler bahsında orijinei fikirleri (|) Selânik kabramaniarını alâkadar etmiştir. Pek az bir müddet içinde Gök Alp ittihadı terakki cemiyet mer- kesi umumisine asâ intihsb edildiğini de görüyoroz, Bütün bunlar işini bilir bir partizanın hayatında olagan şeylerdir. Ta.. Seayoloji profesörlüğü nereden or? : e Biliyorüs ia Gök Alp Selâniğe gelmeden evvel, sistematik tahsil hattâ serbest bir tetebbü devresi ee değildir. Bir iki çocukca yazıdan başka bir şey de yazmamıyştar. Gük Alpın methiyecilerin unutur göründükleri bu taraftır. Selânik muhiti 2 sene içinde memleket tefekkür tarihinde çok müsbet değişiklikler (1) ye- pan bir sosyoloğu hem de profesör olmak derecesin- de bir seviyeye nasıl çıkarmıştır ? Dünyanın hiç bir tarafında, kimseciğe, bu kadar kısa bir gaman satfınde allâme olmak nasib olma- mıştır ve olamaz. Oysa ki Gök Alp; Nebi Zade Hamdi'nin M. Zekeriya ile beraber Selânikte çıkardığı yeni felsefe meomuad etrafındaki föviyeci harekete bile mukave- met ödememiş ve şdapta ölm Dürkeyımerlığı İse.. Selâniğe geldiğinden ipice bir müddet sonra, başlar. Velhasıl Fransizca bildiği meş kük olan Gök Alpın profösörlüğünde ilmi kıymetinin yol oynadığı iddim etmek kat'iyen doğru değildir. Bvvslee de işaret ettiğimiz gibi, Gök Alpın sosyoloji prolösörlüğü.. ittihadı terskkinin gözünde büyüyen muhtelif sosyolojik meşriyat ve hareketlere karşı resmi? bir reaksiyonun ifadesidir. Ve Gök Alp mü- tarekeye kadar kemalt azamet ve cesaretle bu reak- siyonun aleti olmaktan başka bir rol yapmamıştır. UYANIŞ Yasan ği Dartilfünunda sosyolojinin okan ; tarih umum! eb MR evvgiği. Gök Alp bu tariliten miltarek din Sadık muavini olmak Üzete, işgal etmiştir. : Gök Alp darülfümundüği n£ tatbik simekteri siya ebesi rl) de çalışmış. içtimaiyek türiişi, hal ngıştır. Gök Alpın kapanık bir kaç kişiye irhiast b. biz şekilden uzak iii 883 de e bir iş kurulmuştur. Darülmessi siçki hi çıkan bir meomua çıksrmişiır... Bu devre umumi neşriyst baki dir. Bir iki tap basmadan başka, # kitap çıkmamıştır, Neşriyat makalelere $ tedir. «Muharrirleti> ddima, di lar ameli olmaktan giydâğ i Borek geti sayılacak yasıladır, Okuyuculara bilhamu Gök Alpi şagi da bir şema verebilmek için, ir d iaeomud, ve gazete isimlerini dizeli Tanin, Tursan, Rumeli, Teni İştimaiyet, Mihi tetebbüler, Ed Muallim, Şair, Halka doğru, Fürk. yordu Temler, İlim fen, Felsefe tetebbüniz moği hüyat.. Daha bu kağar ilâve edeceğimi gesiliğ * mila ismi bir yandan lekeli ll 3 sin, ve Gök Alpın vekitsiz şöğüp etmişlerdir. Nihayet aynı senelerde ak da gi derneği) ( Asarı islâmiye SESMİR ptoğramlarından da içtimsiyötin 9 edindiklerini görüyoruz. Har iki öegi #örümüz, seadır. Netice itiberile harbi (umu tgemlekette resmi bir a Ger mekteplere döir heşriyui 8 Yukafkdan y mığdğaN dürkeyimeilik de #imi 2 ziyade eoayal pollğk ir pist yimden, ye- melitebi klinde bir tersürae bilestapi