1 Eylül 1932 Tarihli Servetifunun (Uyanış) Dergisi Sayfa 7

No.1881—196 3 tinden kurtarmak ve ona hakiki kıymetini vermek için çalışıyor. M, Tehilinghirov'un eserlerinde bir fikir ağırlığı göze çarpar. Şair, daima hakikatin ve hayatın hakiki manasını aramaktadır. (İçtimai mevzular da ona yabancı değildir. M. Tehilinghirov tam bir pedagogue'tur. Çocuğun psyehologie'sini ta- nır, Ve küçükler âlemi için derin bir aşk yaratmağa muvaffak olmuştur. Miniminiler için birçok eserler meydana getirmiştir: « Küçük buket», « Çanlar», « Thililâs oynayor » gibi... Ve bundan başka ecnebi çocuk edebiyatlarına alt müteaddit tercümeler yap- mıştır. M. Ghenteho Neghentsov ( Ran - Bossilek ), hususi bir şekil arzeden çocuk şarkılarının canlanması için herkesten fazla hizmet etmiştir. Bu sanatkâr bir şa- iri mâder zattır. Şiirlerinde güzel bir sadelik vardır. Hislerdeki samimiyetle diğer şairlerden ayrılır. Çok kuvvetli bir esthâtigue kültürle pedagogigue ameli tecrübelere sahip bulunan Rav-Bossilek, evvelâ, diğer lisanlardan çocuk kitapları tercümesi ile işe başladı ve sonra kendi yazdı. Ran - Bossilek gile ha- yatını büyük bir şefkat ve incelikle terennüm eder. Umumiyetle, şiirlerinin ekserisinde masal tarzına sit unsurlar bulunur. Bu şair, bilhassa halk masal- larını güzel bir şekilde nazma çevirmekle temayüz etmiştir, Manzum ve mensur olmak üzere bir geri çocuk kitabı neşretmiştir. Hepsi de çok orijinal ser- lavhaları taşıyan bu kitaplar hemen hemen tercüme edilemez, denilebilir. Fikirlerinin açıklığı ve halk masalları itibarile onun birçok kitaplarını lisanımızda çocuk edebiyatının en güzel eserleri olarak sayabi- liriz. « Altın bulutlar > isimli şiir mecmuasının sahibi olan M. Traiko Simdonov şairane tasvirler yapmağı tercih eden bir sanatkârdır. Onun şiiri melânkolik ve teslimkâr bir eda taşıyan hislerle doludur. Onun « Haziran » isimli şiirinde ise tamamen romantik hisler göze çarpar. Bunlardan başka diğer individualiste şairler şun- lardır; MM, Ivan Pavlov ( Vouitcho Vaniu ) ve Drs- go ) Popov (Drago). enç şairlerimiz arasında yalnız M. Assöne Raz- tavâtnikov « ballade> tarzında şiir yazmıştır. Çocuk- lar için, en nefis lirismi, tatlılığı ve neşeyi ihtiva eden çok güzel mısralar vermiştir. Bserlerinden « Kahraman Gogo»; « Hiç bir şey yapmamak» bilhassa zikre değer. Dimitre Babewin şiirleri çocuklardan ziyade biraz daha büyükler için yazılmışa benzer. Çünkü şair, eserlerinde masal olabilen unsurlara, çocuğun safderunluğuna katiyen yer vermez. O, çocuğa, et- rafını ihata etmiş olan hayatın hakikatlarını tanıt- mağa çalışır. Şimdiye kadar neşrettiği yegâne şiir mecmuası: <« Çoban torbası » dır. Bu kitabı, sanat- kârın, muasır şairler arasında bir mevki işgal edece- ğini gösteriyor. # x» # Çocuğun deruni hayatını içten ifade etmek, bir şair için en müşkül vazifelerden biridir. Mamafih, bizde, çocuğun hayatını bizzat çocuğun kendi lişanile ifade eden şair pek az yetişmiştir. SERVETİFÜNUN 215 Çocuk edebiyatımızın reisi addedilen ve « Stoyan amca » diye tanılan M. Stoyan N. Popov, bu husus- ta muvaffak olan sanatkârlardan biridir. Onun ilk kitapları, didaktik şairlerin, kaldırılmak istenilen bütün hatalarını göstermekte ve onları itham etmek- tedir. Şair olarak doğan Stoyan amca, bütün bu yanlışları kıldırmağa muvaffak oldu. Ve yazdığı şi- irler herkesin hafızasında yer buldu. Stoyan amca, son zamanlarda yeniden bir kaç kitap neşretti. Bazı- larının isimleti şunlardır: « Kralın oğlu Varadine >, masal; « Amcanın çiçek buketi » , « Yoncalar », şiir « Halam Zaika», v.8. M, Vassil İv. Stoyanov uzun zamanlardan beri kalemini bırakmış görünüyor. Çoktan beri bir şey neşretmedi. Şimdiye kadar iki şiir mecmuası verdi: « Çocuklar için manzumeler» ve « Evimizde ve kırlarda ». Kadın muharrirlerimiz de çocuk edebiyatına yeni ve sıcak bir hava getirdiler, Eserlerinde çocuk safi- yetinin, neşe ve cevvaliyetinin bütün bir ifadesi vardır, Anneler ve ilk çacuk mürebbileri, çocuk ruhunu en iyi anlayorlar. Ve burada söylemek lö zımdır ki kadınlar çocuk kalbinin helecanlı hislerini daha iyi ifade etmektedirler. Muasır kadın şairleri- miz srasında Mme Dora Gab& en yüksek mevkiler- den birini ihraz etmektedir. Eserlerinde çocuk Tuhu- nun zafiyetini gösteren heyecanları, raşeleri, ürper- meleri bulup ifade eder. Bu, eserlerinin karakteris- tik hatlarından birini gösterir. Bariz bir nokta da Mme Gabe şehirde yaşayan çocuklar, yahut daha doğrusu burjuva sınıfı çocukları için yazar. Fakat bu, onun eserlerinin ganat kıymetlerini düşürecek bir nakise değildir. Mamafih bu eserler, aşağı tabaka çocukları için az anlaşılmağa ve onların ruhuna yaklaşmamağa malhkümdur. Mme Gabönin çocuklar için neşrettiği kitaplar bir haylıdır: « Küçük şarkılar » « Küçük çemlar >; « Küçük Dobrıcalı > V.8. Mme Kalina -Malina, muasır kadın şairlerimiz arasında en genç olanlardan biridir. Bu sanatkâr da aynı psyehologignue gayeye teveccüh etmiştir, Şimdi- ye kadar iki şiir mecması neşretti: « Çoban kavalı > ve «Benim iğim iplik büküyor... » Mme Kalins Melina eserlerinde çocuk lisanını taklit eder ve kü- çükler âlemindeki ruh safiyetine bunu nufuz ettir- meğe çalışır. Genç çocuklar için ilk romanı yazan da Mme Kalina - Malinadır. Bu român « Altın kalp» ismini taşımaktadır. Bundan başka genç kadın çair, bundan bir müddet evvel « Değirmen masalları » nı nazma çevirerek neşretmiştir. Çok orijinal bir sanatkâr olan Mme E. Bagriana- da çocuk şiirleri yazmak için bazı kalem tecrübeleri yapmıştır. Bize bir tek şiir mecmuası verdi: «Sene geçti ». « Bayram çiçekleri » namındaki mecmuayı eşarın müellifi olan genç şair Mme Vessa Paspaldeva'nın da işmini zikretmek lâzımdır. Eserlerinde güzel ve sanaikârane tasvirler; neşenin, hüznün çok iyi ifade edilişini görürüz. — Devamı var — .