9 Haziran 1932 Tarihli Servetifunun (Uyanış) Dergisi Sayfa 7
No.1869—184 bir çok şair toplanmıştır. Mektebin reisi Ronsard idi. Mektep Joachim du Bellay tarafından 1549da «D- fense ei Illustration de lw Langne Françaiseri neşretii. Piğiade Fransaya manzum bir nazım kazandır. mak istiyordu. Silik her nevi edebiyat şubesini yıkıp İtalyan şounet'si ve Kadim Edebiyat. şeklini kabul etmek esaslarile mücadeleye atıldı. Frpnsız lisanı, Uunan-Lâtin empruntlerile zen- ginleştirildiği , takdirde bu islâhaiçıların projeleri ta- hakkuk edebilirdi. Lâkin onlar; fazla gururları ve il- hamlarının ifratı dolayısile, valtlerinin hepsini yerine getirmediler. Bununlâ beraber klâsik edebiyata istika- met veren yüksek eserler yarattılar. Ronsard Fransız lisanını Yunan-Lâtin emprunt'lerile zenginleştirmeğe galıştise de ifrata vardı. Konsard (1524 —1685) büyük bir şair artistidir. Ode ve sonnelerinde müteheyyiç ve lâtif, nutuk ve muşa- habelerinde ekseriya soğuk fakat şedittir. Etrafında: Mektebin en şahsiyet sahibi edibi Joa- çehim du Bellay (1522—1580) Baif (1532—1589) Remy Belleau, Pontuş de Thyard, Jodelie parladılar. Takip ediciler Ronsard'ın tesiri Mulherbe gelinceye kudar devam etmiş, ve: Trajik muharriri Paserat (1634—1602), Aubignö (1552—1630), hafif şiirler yazan Desportes, Bertaut ve hieviyeleri çok kuvvetli olan Rögniet (15x3—1613) Ronşard'ı takip etmişlerdir. Rönesansın Tiyatrosu Fransız tiyatro muharrirleri Sophocie ve Euri- pide'in trajedilerinden ve Törence'ın lâtince komedile- rinden ilham almışlardır. Jodelle 1652de ilk Fransiz trajedisi Kleopatra'yı neşreiti. Bu eserile Kurunuvustânın tiyatro an'anele- rini yıkarak Corneille ve Racine'e yürüyecekleri yo- lu hazırladı, Onu en kudretli faciacılardan Garnier ve Hardy takip eder. odelle Fransızlara ilk komediyi hediye ederek Correille ve Moliâre'e de ilerliyecekleri yolu gösterdi, Jodelle dramda olduğu gibi komedide de eski an'- aneleri yıktı. Bugöne yahut Tesadüf isimli komedisile Kleopatra trajedisi ayni günde oynandı. Edebi inkilâp her kısımda muvaffak olmuş, Eski Yunanın tesiri altında inkişaf eden Kurunuvustâ E- debiyatı; Rönesansa bütün branşlarını kazandırmıştır. HI XVilinci Asır Ru tarihte, Fransız Edebiyat Seması; onuncu &- sırda doğan yıldızdan çok daha parlak sayısız yıldızla gözkamaştırıcı bir nur kaynağı oldu. XVIl inci asır iki devreye ayrılır: Birincisi IV üncü Henri, XVIII inci Louis'nin hükümdarlıklarını ve XIV üncü Lonuis'nin çocukluğunu havidir. İkinci devirde hükümdar XIV üncü Louis dir. SERVETİFÜNUN 19 XVİlinbi asrın ilk devresi NESİR Gramerciler air ve gramerci Malherbe ilk defa saf Fransız kelimelerile eserler yazmış bir ediptir. Onu takip eden Vaugelas, tetebbüatını Kemürgue sur la langue Française isimli eserile neşretti. (1637). Rambowillot Oteli Markizin köşkünde yapılan edebi içtimalardan birinde, gayelerinden biri de Fransız lisanını sadeleş- tirmek olan Pe cerele des Prdeieuser teşekkül etti. Akademi Ayni devirde Richelieu Conrart'ın evinde topla- nan edebi bir zümreyi himayesi altına aldı. Bu su- retle 1634de «Fransız Akademisi» teessis etti. Akâ- deminin kısa bir zamanda neşrettiği diksiyonner lisa nın inkişafına büyük bir yardımda bulundu. Ahlâkçılar ve filozoflar Ciddi eserler için lisan kâfi derecede tekemmül etmişti. «İtilâflar» ve «Mektuplarsında Balzacın çok te- miz ve renkli bir üslübu vardır. Riyaziyeci ve filosof Descartes (1696—1650) Trait# des Passionş ve Discours de la Möthede'u yazdı, Üslüptan ziyade fikren büyük- tür. Muhakemenin açıklık ve metanetini prensibini vazetti. Tesiri muazzamdır. On yedinci asra klâsik zevkin anahtarını verdi, On şekizinci asır filosoflari ondan ilham almışlardır. Pascal (1623 — 1662) evvelâ büyük bir riyaziyeci oldu, sonra edebiyat ve felsefeye atıldı. Ölümünden sonra intişar eden Reivaite isimli ki- tabında «Fikirlersini cemetmiştir. Ruhu şedit, seciye- sinin ateşi parlıyan âlnı yalcın dağlar kadardik ve mağrurdu. Fransız belâgatinin en yüksek noktasına ulaşmış bir dâhidir. Roman Bu devir romanlarının mevzuu; Urfö'nin Astrde'ş digi kır hayatından, Mile, de Scudöry'nin Ci4lie'si gibi Eski Yunandan alınmıştır. Bu eserler yüksek bir fikri müdafaa etmemekle beraber, tipleri ve ruh tahlilleri itibarile çok kuvvetlidir. NAZIM Malherbe'in inkilâbı Malherbe; bütün serbestlikleri '(hiyatus, enjambe- ment gibi) bütün kolaylıkları kaldırmış, nazımda bü- yük bir inkilâp yapmıştır. Malherbe (1555 - 1628) bu kaideye göre bizzat şiirler yazmıştır. Şiirleri, bilhassa ode'ları nazımda; şeklin mükem- meliyeti ve sadelik için atılmış ilk adımdır. Eserinin klâsik nazım üzerinde müthiş tesiri vardır. — Devamı 26 ıncı sahifada —
