9 Haziran 1932 Tarihli Servetifunun (Uyanış) Dergisi Sayfa 14

a ye i di ei e a ee Fransız Edebiyatı — 19 uncu sahifadan maabat — Malherbe'in devamı Edebiyat meraklıları Malherbe'i sade üslübu ve fikirlerinden dolayı çok takdir ediyorlardı. Bununla beraber onu yalnız iki kişi takip etmiştir. Maynard çok işliyerek yaza, Racan Poğeles ci Bergeries'sinde kö- vün şiiriyetini kendine has bir heyecanla anlatmıştır. Umumi nazım Yüksek sosiyetede kısa şiir ve sonne tarzı inkişaf etmiştir. Sonra, İtalyan ve İspanyolların tesiri altında giir tabiat ve hakikatten uzaklaşarak ince (fikir oyun- ları halini aldı. Bunlardan Voiture'üü (1598—1648)* zik- retmek lâzımdır. Seudöry'nin 4l/ario'i, ve Chapelin'in Puocelle'i dasitani şiirin en kuvvetlilerindendir. Corneille ve Trajedi Bu devrin idealizmi, ince hisleri, hakikate karşı duyulan kıskanç heyecanı Corneille'in trajedilerinde yer bulur. (1606—1684) Corneille 1636 da Cid'i neşretti ve çok büyük bir muvafiakiyet kazandı. Ve hakiki Fransız Sahnesini kurdu. <Yalancı> piyesile yüksek komediyi de tesis eden Corneille ayni zamanda kudretli bir şairdir. Horace, Cinna, Polyencle, Rodogune, Nicomâde birer gwheserdir. Saini-Genesi ve Venceslası yazan Rotrou da olduk- ça iyidir. XVilinci asrın ikinci devresi NESİR Edipler ve Hatipler Rochfoucauld (1613—1680) beğeriyeti derin haf- larla tahlil etmiş, bütün sefaleti bütün çamurile gös- termiştir. Mme. de Sövignö (1629—1696) pek genç yetim ve dul kalmıştır. Arkadaşlarına ve kızı Mme de Grignan'a , yazdığı mektuplara seyyal ve parlak rubunun bütün sihrini serpmiştir. Mme de Maintenon'un yazılarında: mantık, açık- uk ve doğruluk tutuşur. Kâh Condom peskaposu, kâh Dauphin'in rehberi, kâh Meauxz peskaposu olan Bogsuet (1627—1704) Fransız kürsüsünün muzaffer ha- tibidi. En meşbur eserleri: Des Sermons, Des Oraisons fundbres, Digcours sur Uhisloire universelle dir. Zama- nında Protestanlara karşı açılan kalem mücadelesine bütün benliğile iştirak etmiştir. Bossuet'nin din mü- dafiliğini takip edenlerden en meşhurları Bourdaloue, Massillon, Fidehier ve Cambrai'nin başpeskaposu Bur- gonya dükünün hocası Fönâlor. Fâön&lon'un dini münakaşaları mühimdir. En meş- hur eserleri: Te Trailö de VEducation des Fillea, Les Dialogues sur Völoguonce, Les Dialogues des morle, La Letire â PAcademie Française Bruyğre (1646 —1696) Bourbon dükünün hocasıdır. SERVETİFÜNUN No.1869—184 1685 de neşrettiği (o Seciyölerindeki portreler esaslı bir kudretle çizilmiştir. Yeni temayüller Asrın sonlarında iki edip gelecek asrı haber ve- rir. En meşhuru Fontenelle La Pluraliiö des Mondes Perrasli ile edebiyata ilim sokmuş, La Guerelle des Anciens ci des Modernes isimli eserinde terakki fikrini müdafaa etmiştir. NAZIM VE TİYATRO Didaktik ve Faciacı Şairler Ea Fontaine (1621—1695) fables muharriridir. İnsan seciyesi hayvanlara tatbik edilmiş kâh şe- dit nükteler taşan munzum küçük hikâyeleri vardır. Boileau'nun (1636 —1711) hayalden ziyade haki- kati göstermek kudreti vardır. Hicviye ve edebi ten- kitleri sayesinde yüksek bir mevki işgal eder. Salires ve Epiires'inde, lâtinceden mülhem Horace ve Juvdnai eserlerinde cemiyetin kusurlarını göster- mişlerdir. Ari podtigue'inde edebi ideali tesbit etmiştir. Moliğre (1622--1678) key'etin reisi ve aktörüdür. Farce'dan başlıyarak en yüksek komediye irişmiş bir idealisttir. Şaheserleri: Les Prdoionses Ridicules, WÜcole des Pemmes, Ecole des Maris, Don Juan, Le Misanikrope, Avare, Le Bourgeois Gerileme, les Femmes Sa vandes, Le Malade İ: Bu komediler güldürmekle beraber, anlıyabilenleri düşündürür, Molidre malümatfuruşluk taslıyan cahil tabaka ile mücadele etmiştir. «Âlim Kadınlar» bu uğurda yazdığı eserlerinden biridir. Ondan sonra Dancourt, Lesage ve Reghard'ı zikr- etmek lâzımdır. Regnard'ın Jowsur ve Ligataire Uni verselle'i halkı neş'e tufanına boğan fanteziler espri- lerle işlenmiştir. Racine (1639—1699) insanları oldukları gibi gör- mekten zevkalan bir devirde Corneille'in yerini tutar. 1667 de Andromague ve 1677de Britanmious, Börönses, Bajazet, Mülhridate, İphigönie ve Phbdre'i neşretti. Rucine'in trajedilerinde insani hisler yer bulur. Phtdre'den sonra sahneden çekildi. Yalnız Mme de Maintenon'un Saint-Cyrdeki talebeleri için Esiker ve Athalie'yi yazdı. Eserleri Fransız nazmının en cazip renklerile bo- yanmıştır.