24 Mart 1932 Tarihli Servetifunun (Uyanış) Dergisi Sayfa 17

No. 1868—173 1 ll yı gi f ee yi & nl gi 5 iz Gete'nin 1749 da Franefort'ta doğduğu ev “Goethe, yi seven bir kız başkasının olamaz., Buna rağmen “Geethe,, hemen yeni bir sergüzeşle atılmakta gecikmedi. Bu sergüzeşt “Geethe,, nin lâ- yemut şaheseri olan “Werther,, in doğmasına sebep oldu: “Geethe, “Francfort, ta bir çok işlerile uğraştık- tanı senra “Wetzlar, a bir seyahat yaptı. Orada se- faret kâtibi olan “Kestner,, ile tanıştı. Bu adam“Char- lotte Buff,, isminde bir kız ile nişanlı idi. Fakat “Get- he,,; “Kestner,, takdim ettiği vakit hemen Kıza meftun oldu. Ve adeti veçhile bu vak'ayı diğer teferruatı ile yazdı. Böylece “Werther, doğmuş oldu. Lâkin “Werther,, i bastırmadan evvel bir kahra- manlık romanı ve “Shakspeare, in tesiri bariz bir surette belli olan “Geetz von Berlichingen, i neşretti “Geethe,, tabiatın bedayiine meclüptur. İtalyaya seyahat ettiği vakit ezminei kadime bedayiine karşı kuvvetli bir meyil duydu. İtalyada “Lavater, “Klopstock, “Jakobi, ile samimi bir dostluk tesis etti, ve “Spinoza, nın felsefesini kâmilen öğrenmek için büyük bir arzu duydu. İsmi günden güne bütün dünyada yayılıyordu. Bu esnada en büyük zevklerinden birini patinaj teşkil ediyordu. Günlerinin O birçok saatlerile, bütün gecelerini buz üstünde kay- makla geçiriyordu. Fakat hissi bir sergüzeşi geçirmeden yaşıyamadı. Bu defada zengin bir bangerin kızına aşık oldu. “Elizabeth Seho- nemann,, ismindeki bu kıza aile arasında sa- dece “Lili, diye hitap ediyorlardı. SERVETİFÜNUN 27214 Bu yeni aşktanda zarif mısralar ve hararetli mektuplar vücuda geldi. İki genç arasında bir izdivaç ihtimali de mevzuubahsolmıya başladı. Fakat kızı için başka türlü bir hayat tahayyül eden banger pto- jeyi bozdu. O zaman “Goethe,, “Stolberg, isminde iki kardeşle İsviçrede şeyahata çıktı. Bir kaç ay sonra “Francfort,a (ovasıl olduğu vakıt Saksonya dükü “Charles-Auguste,ün bir davetiyesini aldı. Dük “Herder,, , “Weiland, ve “Musius,ün de bulunduğu “Weimar,a “Geethe,yi de çağıryordu. “Geethe, “Francfort,,u bir daha, fakat artık bir daha dönmemek üzre terketti. “Geete, “Weimar,a geldiği vakıt büyük bir hür- metle karşılandı, Prensin kendi hakkında gösterdiği iltifat ve umumun teveccühü içinde mes'ut bir hayat yaşamıya başladı. Prensin arzusu ile bazı hükümet işlerini de deruhte etti ve çalışmıya başladı. Evvelâ kitabet vazifesi ile iştigal etti. Bilâhara sefirler mecli- sinin reisi oldu. “Charles-Auguste, ona kırda gayet güzel bir köşk hediye etti ve kendisi ile senli benli görüşmesini söyliyerek şair hakkında beslediği muhab- betin ne kadar samimi olduğunu gösterdi. 1782 de *Geethe,ye “Weimar,da bir ev daha hediye ett. Bu ev bugün “Geethe Müzesi, namile yadolunur. “Geethe,, “Weimar,da saray memurlarından “Von Stein,ın zevcesi ile tanıştı. Bu kadın o vakitler otuz yaşında “Geethe, ise ancak yirmi yedisinde idi. “Goethe, bu kadına âşık oldu ve sirkesini baş- ladı. Bu kadın “Geethe,nin mecnun hayatını teskin etti. Ruhunu saf bir membaın suları gibi berraklaştırdı ve ona itidal ve sükünu öğreterek çılgınlıklarından uzaklaştırdı, yani âdelâ onu tedavi etti, “Gasthe, uzun müddettenberi İtalyada yeni bir seyahat tasavvurunda idi. Fakat “Weimar,dan uzak- laşamıyordu. Çünkü herkese elzem bir dost sırasina geçmişti. Kimse kendisinden ayrılmak istemiyordu. Maamafih dük ve maiyetinin “Carlsbad,,da ikametinden istifade ederek, “Charles-Auguste,ün müsadesile yola çıktı. Gaybubeti tam iki sene sürdü. Bu müddet zarfında: “Venedik,i, “Varone,yi, “Vicence,yi, (“Padove,yu ziyaret etti. En nihayet Romaya vasıl oldu. Bu san'at — Devamı gelecek nüşhamızda — Meşhur Alman hestekârı Bethowen ile şair Gcethe'nin 1812 de Bohemya'da Tepliç şehrinde mülâkatı