9 Temmuz 1931 Tarihli Servetifunun (Uyanış) Dergisi Sayfa 17

e bil SERVETİFUÜNUN Na. 1811—136 m i “ “Meşahir tetkikleri "| * | Prosper Merim&e - Sorbone “ profesörlerinden ,, Georges Kormantiklerin mmuasın olmükla beraber ouların takip ettikleri yoldan gitmiyet ve renlizmin en şid detli tariftarı olan Merimve lirizim ile alay etmekten "geri durmamış ve Koussea'yu, Montesguieu'yü, Kan- v, Gocthe'yi, Sehilter'i beğenmemiş; Reyan'ı, Damen- najs'yi hakir görmüş, ilitiyar İsimürtine'e, menlada bulunay Hugo'ya gülmüş, Flanberti ve Bundelairi şevmemiştir. Proleşör Aseoli bu husus için kondisini müabhazeden hâli kalınıyor. Merimee” alıpap ve arkadaşlarım, sevdiği kimse İeri beğenmiş; beri taralta asm en mühim siva Tartı hiçe saymmıstır. Bundan anlaşılıyor ki, Mörimee yalnız kedi hissiyatinm esiridir Milettayin bir yakın onun Şu yeya bu şahsiyeti beğenmemesini. tevlit ede- bilir. İlerhangi bir sahsiyetin; eserleri tetkik edilirken ön hayalim, yaşadığı wwbit ve içerisinde mevzu “Bulamduğu gersiti yakından görmek ve bam Vie eri ar. “ Mbrimde hakkında İse eser eser neğreden Pisrre "ruhani almyaştır. Ba ince görüşlü ve bitürat mi verrih Merimee'yi ne fazlı vükeedimiş, ne de aleni sormuşlar. 1005 teh itibaren heşretmeğe başlılığı eşerlerin “ adedi dürtü cilt teşkil ediyor. Mârimâe'yi. doğuğun- ç dün vefatını kddar tetkik ve tahfi) eden bivdört cilt “ biyogradistler için çok mühim bir Kazanç olmuştar. g Hayatı bususiyosi hakkında pek değerli malü- manat buluyoruz: Mörimec kadinlarla çok fazla düşüp kalkınmış bir adamdır. Bir kaç kadına birden âşık ol duğu ve en kaba entrikalarda yuvarlandığı söyleni- yor. Bir defasında pek fuzla sevmiş ve senelerce aşk- tan sonra terkedilerek istirap çekmiştir. Pierre 'Tra- hard bu sebepten dolayı şaheserler vücuda getirebil dizini söylüyor, Kim. bilir, belki de bü ihanete maruz kalmasi idi dala fazla yazacaktı? Filvaki aldatıldığı “zamandan sonra pek az şey yazdığımı gösteriyor. Kendisine bu hususta raci olan yegine şerel ka- dınlarla - olan miimasebetlerinin çok saf ve çok de- r. Bu süyede fikirlerinin ve heyecanımn en canlı ifadeleri olan pek kiymetli ve tam bir sami- miyel havası icinde küleme alınmış mektuplar vücu da getirmiştir. Bu garip ingan erkekleri bir türlü e Hele halk ile biç alükadar olmamıştır. İerleğikei rağbet ettiği sınıf yüksek tabuka idi. Yaşı ilerledikçe cemiyeti çürük ve müteuftin görmeğe baş- tamağta. 7 Maamafih bu halden müteessir olmuyor, bilâkiş cemiyetin sefahatlarındarı müştenip olacak yaşta bu Turmadığına, esef ediyordu, Kendi momleketinde büy le olduğu gibi hariçte de en aşağı tabaka halkı rai tralâa etmek ve tanımak istemişti, İşte yazılarındaki kudret moksanlığım ancak bunu atledebiliriz. Dİ öcietek sayılarımızda Bülent Nuri Beyin «Sol devir Rus Mal haklanda bir tetkiki bulufacaktır. Ascoli'nin bir makalesi münasebetile * - Ruh itibariyle Möümde baglı başina tetkik clil- mesi lâzım gelen bir #lemilir. Şöhret. ve para düşkü- ni olmuyan bu asil seciyeli İyem kendisine teklif edilen pek büyük imansapları bile reddetmişti. 1500 ihtilâlini Hazarlıyan ve vücudu geliren ntkadaşları arasında İbmlanmıyor ve oyların gerek hariciyede bir vazife alması falep ve temennilerini yerine getirmiz yordu. Biktün rejimler oyda bir sükünet havasi içinde yamınak hissini tevlit etmişti. Filhikiki Akdeniz sahillerinden ayrılmak istemiyordu, Guünüu pek mühim bir sebebi de şüphesiz duçar oldugu göğüs hastalığı- min denizden uzak mmntakalnrdunüksetmesi idi. Mes wliyetten ve ağır işlerden daima çekinirdi. Taliin yar dama İle tahta çıkan bonis Napoldon'un pek kadim bir düstü bülünnyordu. Bü münasebetle saraya inti- gp ebmiş ve müsshiplikten büşkü bir vazife “Babul ektiemişti. İrpnratorin kendisine başvökületi teklif ets olunası ihtimmii bile meventtur, Merinâe'nin saraya intisabım başka eihetlerde de uriyabiliriz. Ken- disinin impartoriçeye ta küçüklüktenberi âşık olduğu sabit olmakla çok mühtemeldir ki bü höyeta dahil olmüsini intaç eden sailelm olsnm.. Devlet İşlerine kürşi duyduğu bütüm bizünelile rağmen siyasi Mes'- eleleğle çok Büyük fikirler serdetmiştir. 1858 de İn- giltörenin güyri kabili tevkif bir sürat ile demokrusi- ye doğru gitmekte olduğunu İşaret etmişti. İrapara- storm; İtalyacittikdi hakkında gösterdiği müsamahayı “Fransa için tehlikeli görmüş ve bu şüphesini. ileri sürmekten hâli kalmamıştı. Bundan başkü, gene Amerikaların A&tisini keşif İhususunda da pek büyük bir isabet göstermişti. Bu müisallerden onun çok ince görüşlü ve sürati intikal sahibi olduğunu anlıyoruz. Maamafih bazı hususafta da yamılmıştır. Ezeiimle, Bis- marek'ta Avrüpanmn emellerini görüyor ve 1865'da olsun, 1870 fe olsun: «Harp zuhuruna imgin ve ihti mal yokinri» diye israr ediyordu. Dahiliye işlerinde Möârimöe daima endişeli görün- müş ve demokrasinin. yapmakta olduğu terikkiyntiı hayra vormamıştır. Gençliğinde liberallıktan bir lâh- za ayrılmıyan Mörimee ibtiyarlığında liberal bir İm- paratorluk idaresinin asla tecribe edilmesi doğru olmadığım söylemişti. İşte bütün bu yukarıda söylediğim vekayi ve bun- İüra insimam eden hastalığı ölümünü intaç etmiştir. Ve yine bütün bu sebeplerdir ki onu bize senpatik bir adanı olarak gösteriyor. Müösyü' Pierre Trahard Mâörimöe'nin gerek cemiyet “dahilinde gerekse edebiyat, vadisinde ikinci planda şaşma ile ışıldiyan hir yildiz olduğunu söylerken, bü- yük adayıları tefrik elen deliadan ve ahlâki büyük- litketeni mahrum olduğunu da kaydediyor. — Devamı 96 nci sahifede —