12 Şubat 1931 Tarihli Servetifunun (Uyanış) Dergisi Sayfa 7
e y A No. 1800 —115 SERVETİFÜNUN Kg 163 X “Küçük bir tenkit» e küçük bir cavap. “Lisamımızs. müimile meşrelmiş olduğum risale hakkında <Kilçük bir tenkit» görnümesile Mülhite Mecmüasinn Şubat #ene 031 tarihli musbasına yaz- dığınız şeyleri okudum, Buraya bası hükümlerinizi alıyorum. Diyorsunuz ki: «bu risale kadar zilları içinde vemmeden bir kitap dahi okumuş değilim.» «Ali Ekrem beyelendi.... Bir cür'ü küllün yerine İkame etmek lüzumunu en büyük bir israr ile mü- dafan ediyor.» <Lisümn tarihi tekömülünden bahsederken süh- jeltir bir ineizapi ile o tekümülü yirmi beş sene evvelki bir noktada durdurmağa, bayır durdurmuğu dü değil, o muazzam gehri tersine akıtmağı çalışıyor,» Bunları benim eserimin hüngi sözlerinden çikar. dini? Cavat beyelendi? Ben lisanımız risalesinde ne gilari eemeltim, ne cüzü küllüy yerine ikamede ismr gösterdim, ne de tekâmülü tersine vevirmeğe çalıştım. Siz. kendi dnirei rüyetinizin içinde kala rak benim gözlerimden bü manaları anlamış, daha döğrüsü anlaranğa celi ederek böyle yanlış fikirlerim olduğuna kendinizi inindırmiş olabilirsiniz. Başkası- nm değil, kendi gördüklerinin doğruluğunu kanattı eilivermek her insan için varitir. Şu kadar ki bu kant atin isbeti karilerin İuzorundn ispat olunüabilmek için evveli emirde o başkaamın dediklerini aynen nakl ve tesbit elinek vesonru bunları delüile müz teniden yet ve cerheylemek iktiza eder, Siz benim fikirlerimi yanlış, karmık, eksik telâkki ederek efkârı ufanmiyeye bunların butlanını arzederken arada bir İiyas ve muhakeme tertibi için herkese benim tisalemi tetkik ve orada hataları tahearri etmek külle- tini falımil edemezsiniz; demek oluyor ki elkâri «Ahmet Cavat beyefendiyer umümiyenin sizi ezberleme olarak tasdik etijesini ilMizam ediyorsunuz! Doğrusu pek iyi, bildiğim ve her züamün börmetie. yadettiğim haslatı tetkik ve insafımızdan bunu hiç beklemezdim, Yazıma «küçük» kaydile dahi bir terki olumumız.. Ben bu yazıyı bir isiatname diyorum ve işte sizden ricn ediyorum ; «Lisanınız»- risalesini bitaral bir ilim. adamı olarak baştan usağı, hiçbir osaslı noktası ihmal etmemek şürtile, tahlil ve benim hükümlerimi kendi sözlerimle aynen mlarak her birini ilmen, mantikan. ret ve cerhediniz. Herkes kem benim fikirlerimi hem sizin reddiyelerinizi beraberce okusun ve Dün göre karınlarını verebilsin. Dakıniz sizden bunu rick etmekte ne kadar hük- Liya: : <Lisanımmz» dun — galiba kedinize on zayıf bulduğunuz için — müstesna olarak şü sözleri aynen almışsınız * «bisan hiçbir İabalık.. getirilemez, getirilirse atümenin kabuline mazhar olanıyasağı bil- tecritbo snbitlir,» Benim “bu fikrimi iptal için diyorsunuz ki eği formüldeki kabalık kelimesinin incelikle değiştirile- bileseği ileriye sürülemez mi ve gürülüter güneş meflirtnn yukardaki murudifleri serisi misal olarak gösterilemez mi? Şair ve edip inceliklerini de ammerin kabulüne mazhar olmadığı bittocrübe sabit olmayor muf» Bu sözleri mücerret “amme lüfen style rngasım verdiğinizden dolayı söylüyormunuz. higühtte böyle ise de iğtimalde «amme» kelimesi yüzde dokün <ünmime dan ahstır, Hele ilmi, edebi, felsefi... ilüh hir fikrin kabulü amreye mazhariyeti amaa İnsvi- — Devamı 176 inci sahife — doğurması uzun süren hir zavallı kadın kork. sunda doğursun diye evin alt katında gürültü * çıkararak silâh attıran ve karısının yanina köğup eşkıya bastı diye kork veren hayvan kovadan bahs etmiştim. Barsam Velinin başındaki felâ- ket, de buna benzer bir şeydi. Ne yapmalıydı ve ne yapılırdı? Sonra Hatırladım; elli altmış ameleden siyade işçi kullanın müesseselerde mutlaka bir doktor bulunsun diye yeni bir talimit çikacak- nuş! Ve bünü gazetelerde okudum. elli alimiş işci kullanan müessese ve fabrikalar daima şehirlerde ve'civarında doktor vardır. İki bin nufusu olduğu halde doktorü, eczacısı ve ebesi © olmayan Değirmendere köylerini ve ona ben- Zeyen bütün memleket köyleri ve köylülerini göz görür ölümden ne şaman kurtaracağız? Bunlar dururken altmış işci kollanan zmiesseseleremi kaldık? Ama derezikeiniz ki köy Helio vardır; köy: lüler kendileri yapsınlar; işte benim aklımın ermediği nokta burasıdır. Bizim köylüler cahil- dir; Kendiliğinden ilmi ve asri iş yapımaz çocuk gibidir. Çocuğa nasıl zarla ilâç içirirsek köylüyede doktoru sorla tutdarmalıyız ve bunu mutlaka köy kanununa ilâve etmelidir. Köy kammumuz köylüye çok selâhiyet verir, fakat © Selthiyeti ilmi kafa ile kullanacak köylü nerede? Değirmendere ihtiyar hey'etine ben de girmiştim. İyi tahsil görmüş mektep muallimi ile ikimiz daima düşüncelerde yalnız kalırdık; köylüler bizi ktrmamak için evet derler, fak birşey yapmazlardı. Çünkü kararların teyid kuvveti onlarda idi. Mektep mual)ini genç giğndi usandı, İhtiyar Heyetinden kurtulmak içi yere gitti; ben de bu menfi işden çek Tâkin sonra ne olacak? Ahmet İt
