12 Aralık 1929 Tarihli Servetifunun (Uyanış) Dergisi Sayfa 11

No. 1789—54 ii e. UYANIŞ 23 her türlü kolaylıklar göstermektedirler. Fransada (5 Ağustos 1917) tarihinde çocuklara anne- leri tarafından meme verilmesini himaye kanunu senayi ve tüccari yerlerde validelere emzirmeleri için ilk sene her gün bir saat ımüsa- de etmektedir. Onbeş yaşından yukarıya yüz kadından faz- la amele çalıştıran müessessler ya bina içinde ve yahut pek yakin bir yerde meme verme odaları teşkiline mecburdurlar. Meme vermeğe teşvik için yine fransada (24 birinci teşrin 1919 senesinde ) neşr olunan < Strauss » kanununa tevfikan «bir sene çocu- guna meme veren iransız kadınına,» evvela hukümet büdcesinden ve bilahere 30 nisan 1991 senesindeki kanun mucibince bir çeyreği vilayet ve nahiyeler tarafından tesviye olunmak üzere ayda 15 frank verilmesi karargir olmuştur. Dahı 1846 senesinde, fabrikalarına «kreş» ilhak eden san'at evleri, çocuklarına meme vermek için ameleye müsnit davranıyorlardı. Harp seneleri fabrikalarda kadın amelenin iz- dihamı dolayisile gittikçe azalan doğumları bir nezaret altında bulundurmak maksadile hukü- met bu yolda küçük çocukların sıhhatlerine ait teşkil ve tesisler meydana getirmiştir. İşte bu sayededirki bugün çalışan her kadın çocu- guna meme vermek hususunda her türlü ko- laylıklar görmektedir. Fransada 1918 tarihinde Lyon şehrinde teş- kil olunan «doğum cemiyeti», çalışmak üzere her gün fabrikaya gelen kadının çocuğunu bera- ber getirmesindeki güçlük ve yorgunluğu nazarı dikkate alarak meme vermek hususunda teşvik ve himayeyi daha ileri götürerek amele ve me- murlara muavenet eylemekte ve çocuklarını evlerinde beslemeğe müsaitkâr davranmakta- dır. « Doğum Cemiyeti» çilişan ameleye: Doğum- dan bir ay evvel 100, Doğumda 200, Birinci ayda ( istirahat) 160, İkinci ayda 100, Üçünçü ayda 40, Dördüncü ayda 40, Beşinci ayda 40, frank. ve başkaca her valideye yetmiş frank kıymetinde bir kundak vermektedir. Avrupada fabrikalarda « meme verme oda- ları» tesisi hususundaki inhimak ve teşebbüsün gittikçe azaldığı görülmektedir. Doktor madam (Mulon ) emzirme odalarına dair topladığı is- tatistiye Göre buralarda çocuk ölümünün hemen yüzde 3,19 nispetinde olduğunu bildirmiştir. Çocukların, anneleri tarafından emzirilmeşini teşvik ve tergip hususunda tesiri görülen başka bir hayır müessesesi de anne mutfakları dır. Fransada,1905 tarihinde «sefalete karşı mücadele birliği » tarafından yapılan bir teftiş üzerine görülmüştürki (925) âilede ancak (279)1 hemen kâfi derecede beslenmektedir. Süt veren kadı- nın elbet daha iyi ve daha kâfi gıdaya ihtiyacı vardır. Meme veren annelere mahsus beda- va lokantalarda ve 1908 senösinde tesis olunan «anne mutfaklarında» memelerinde sütü olan her valideye bedava yemek verilmektedir. Yalniz Pariste bu yolda 10 müessese vardır. Gerek bu hayır müesseseleri gerek küçük ço- cuklar muayenehaneleri küçük kızların ve genç hanım kızların ev idare etmek, çocuk büyütmek hususunda ameli bir surette omalümat edinme- leri için birer dersane vazifesi görmektedirler. Harpten evvel bu gibi mutfaklarda bir kadın karnını 35 santime doyurabiliyordu ; bugün muavenet daha ileri gitmiş ve bu gibi valide mutfaklarında yalnız meme veren anneler değil aynı zamanda anfe olacaklar (doğumdan ev- vel kadınların muayenelerine mahsus mahaller- den verilen tıbbi bir tasdiknamenin ibrazı şar tile) da meccanen yemek yemektedirler. “ Anne mutfakları» her yerde tesis olunma- lıdır. Gerçi hayat pahalılığı mmünasebetile bu hayır evlerinin idare ve idamesi çok güç isede memleketin nufusa olan ihtiyacı nazarı dikkate alındığı takdirde velev büyük olsun bu müşkü- lât her halde iktihamaı değer, Anne, çocuğunu emzirmeğe borçludur; anne memesi, anne sütü çocuğun hakkıdır. Lâkin çocuk boş ve pörsük bir memeyi ne yapsın? Bunca hayrat arasında bir anneler imareti tesisi memleketimiz için elbette şerefli olacak- tir. Hülüsa Anneliğin o büyük vazifesi, vatana hizmeti doğurmaktan baş- ka çocuğun bizzat emzirilmesi ve sihhi bir surette bakılmasıdır.— Çocuk ölümüne karşi mücadelede anne memesi en müessir, en mü- him, en kolay bir vasıtadır. —Süt, henüz doğan çocukların neşvüne- masına lâzım bütün anasırı havi mükemmel bir gidadır. — Hiç bir hayvan sütü, insan sütü yerini tutamaz. —Sütün gelmesi, akması birçok sebeplerin tesirile değiştiğinden çocuk iyi gitmediği halde (verilen miktardan emin olmak şartile) sütü tahlil ettirmelidir. — Birçok memleketlerde neşrü ilân olunan kanunlar «Emziklileri, himaye «meme vermeğe teşvik» eylemektedirler. — Fabrikalarda, büyük mağazalarda çalışan amele ve müstahdemlerin çocuklarına mene vermek üzere «emzirme odaları» ve «bakım mahalleri(kreş)» tesisile bir çok kolaylıklar meydana getirilmiştir. — Bazı memleket lerde emzikli kadınların evlerinde vazifelerine devamları için nak- ten muavenet eylemek üzere bazı teşkiller meydana getirilmiştir. — Anne mutfaklarında çocuklarına meme veren validelere mecdanen yemek verilmektedir. — Emziren kadın iyi beslenmelidir ki çocu sağlam ve gürbüz olsnn.