11 Nisan 1929 Tarihli Servetifunun (Uyanış) Dergisi Sayfa 6
290 UYANIŞ No. 1704—19 MATBUAT HATIRALARI Umran risalesi — Maarifte Encümeni teftiş ve muayene — Sansürlük— Encümenin Babil kulesi — Orada münevver mülkiyeliler — Maarife gelen bir irade ile irfanın boğuluşu. « Umran » isminde, « Serveti Fünun » dan evel çıkardığım mecmua o zamanın usulü üzere Encümeni teitiş ve muayene» kitap, muayene Maarif Nezareti olunurdu . Bu encümen mevkut sinde sansür risale ve bütün mecmuaları olunmuştu. Yalnız sürü Nezretine Müdüriyetinde yapılırdı hanesine Matbuat Müdüriyetinin sansür memur- gazetelerin san- Matbuat idare- için teşkil Dahiliye bağlı olan ve her gazete bile mektep arkadaşlığı tesanüdünü kurmuştum. LA etili de pi ii Çünkü getirilen müsveddeleri Encümen reisi alır, âzalara « Umran»ın tevzi eylerdi. muayenesini ve «Umran» dan çıkardığım «Jül Vern»in fenni iki aziz arkadaşım yolunu bulup benim yazılarımı « kendilerine havale ettirirlerdi. Bu arkadaşla- rımdan bir tanesi, çok muhterem Dr. Besim Ömer Paşanın büyük kardeşi sabık valilerimizden romanlarının tastikini bu yaparlardı ve ları gelir ve çıkacak Yl a uma 2 Azmi Bey Efendidir. yazıları okurlar, iste- FEN m ) Azmi Bey irtan ve mediklerini çıkarırlar, bağlar Miran 2 el en ai el terak kinin mektepte beğendiklerine o <gö- âşıkı olduğu için bu rülmüştür imzasını bei 2 ağ mi tazyık oencümeninde koyarlardı. o Matbuat w a j fi ; e epi adeta kurtarış makinesi Müdüriyeti, sonraları Eu Ce » Th olmuştu ve bu hisle- daha sıkı yollar agirdi. in a, ö 3 rinin sevkiledirki bir- Matbuat Müdürünün > a z Yine çö” -İ3 kaç sene sonra Abdül- kendisi sansür işini İ e a Mİİ | hamit tarafından Kon- üzerine aldı; gazeteler j giy e şi i yaya nefyedilmişti. akşamdan sonra tekmil ç dine Ml j Azmi Bey, meşrutiye- yazıların, hatta ilân- i Ere 2 tin ilânında Konyadan ların matbaa pruvala- £ j ağ Gi LG ) geldi;meşrutiyet meb? - rını iki takım basar, N yayi lez gi Bi yf epik | usan meclisine Prevez- müdür beyin Saraç- z ii bi eden meb'us intihap hanedeki konağına gön- : yaz zy e e a m e e edildi; meclise ikinci derir ve oradan ge- i $İ. reis oldu ve sonra lecek şekilde ve bir vi 3 meclisi terkederek Bur- harfine bile odokun- z 3 sa valiliğine gitmişti. mamak şartile basar- £ ğ « Umran”»ı sansür lardı. BE ğ - eden «Encümeni teitiş v bi e »ın e il ve muayene»de dn mi m Me em > el beyle beraber diğe cümeni teftiş ve mua- : azil yle yi 3 gk e giy, mektep arkadaşım Ra- ayenesi » hâlâ gözü: se el 0 öz kım Bey olmasaydı, bu mün önündedir; ben smeeın AL ni mecmuayı ( çikarmak o vakit omektepten kabil olmazdı. Çünkü yeni çıkmış yirmi yaşında bir gençtim. burası Babil kulesine benzer bir adanı koleksi- Mecmuamın ; “yazılarını Ebüssuut « caddesinde yonuydu; ulema diye bütün başı sarıklılar bura- « Mahmut Bey: pruvalari top ırlar; rürdüm. Encümen başkâtibi, açık kahve renginde bir hintliydi; onun rastık gibi kara ve parlak, cilâlı saçları vardı; türkçesi çetrefildi. Encümen galiba on beş kadar âzalıydı. Mektebi Mülkiyede benden üç sene yukarı sınıita bulunup benden daha evel şahadetname alan iki efendi âzalar ara- sına ilâve edilmiş olduğü için Encümenin içinde matbaasinda dizdirdikten:sönra encümen başkâtibine götü ya doldurulmuştu ve onların arasında iki Mektebi Mülkiyeli genç, “ sartksız başlarile ve düzgün düşünüşlerile büyük bir başkalık ya- pardi. Âzaların içinde neler yoktu, neler? Mek- keli, Medineli, Şamlı, Hintli, Arnavutlar ve camilerden mezunlar, ve fukaha sıralanmıştı ve bu adamlara Tıbbiyenin fen kitapları, Mülki- yenin maliye ve Hkonmi Politik ve Hukukuş düvel onlar da kitapları muayene ettirilirdi,
