3 Ocak 1929 Tarihli Servetifunun (Uyanış) Dergisi Sayfa 8
“ka yordum. 66 “vw UYANIŞ No.1690—5 TÜRK İNKİLABI ALKIŞLANIRKEN İsviçrede inkilâbımız hakkında çok mühim bir konferans .—. (Mecmuamız sahibi Ahmet İhsan B.in Ceneveden 21 k.ev. tarihile «Milliyet» gazetesine göndermiş olduğu mektubu aynen iktibas ediyoruz.) Berlinde iken haber almıştım: bu yaz An gelip refikasiyle beraber Alim ve Ceneve Üniversitesi Pittard k.sani sönlarında bizim hakkımızda konferanslar verecekti. Berlinde ve Zürihte görülecek işlerim ıya ve İstanbula bütün Anadoluyu dolaşan İsviçreli profesörlerinden olduğu halde duramıyordum; nekadar acele ettimse de bu mühim konferansların ikisini kaçırdım, fakat üçüncünsünü dün dinlemeye muvaffak oldum; üçüncü ve son olan bu musa- habe en mühimi ve mükemmeli olmustu; onun için biraz teselli buldum. Berlinden Ceneveve gelirken gördüklerimi Milliyet karilerine anlatmak isterim; çünkü bize ait gördügüm ve hissettiğim çok şeyler var; bu seyahat müşahedelerini, hikâyelerini başka mektuba : bıraktım, size sicak sıcak profesör Pittarin konferanslarından bahsedeceğim . Profesör Pittard Okürsiye geldiği zama alkışlanıyordu ve halk duvarda asılı olan Tür- kiye haritasına, istatistik cedvellrine merakla bakivordu. Avrupa halk muhitinde son sene zarfındaki büyük değişikliği ve uyanışı görmekten hasıl ettigim keyfü neş'eyi mümkün değil anlatamam. Pittard konferansında, Türkiyenin altı senede yaptığı yeniliği anlatmak kabil değildir; 'Ankax raya gidip. görmeden kavrayamazsınıZ demişti: bön de diyorum ki 'alti sene evelki Avrupa halk husumetini büraların muhitinde görmemiş olan- lara benim bu gece Cenevre Darülfünunu salon- larında duyduklarımı mümkün değil anlayamaz! Konfransı dinleyen halk kimler idi? Cenev- teyi 'çok eyi tanırım: yanımda Cenevreli mü- him bir asarıatika üstadı vardı. Salondaki halkın yüzde doksanı halis ve temiz fakir 'adamlardı. hakikat ve tarih ögrenmege gelmişlerdi; bu te- miz hakikat meftunları gazetelerin yazdıkların- dan ziyade Pittard gibi ilim adamlarını dinle- mek. istiyorlardı. 90 dan artan on kişinin bir kısmı politika istedikleri şey- Sahih bir 'alaka ile acenteleridi. Politikacıların her leri âleme başka türlü yütturmak için kullan- Ona 'da Sofü- dıkları bu neşriyat tellalları imensüp oldukları imperialist merkezlere rapor yazmak için buraya gelmişlerdi, bunların arasında dediğim imperi- sadakasiyle geçinen ve bu azete çıkaran alist merkezlerin şekil yardımiyle meselaCenevrede g tektük yerli Cenevrelilerdendi. Daha ne diye sorsanız, memleketimize için vatana dönemeyen' ve bundan dolayı içiniçin vardı hiyanet ettigi yanan ermeniler, rumlar vardi. Profesör pittard ücüncü Konferansa Ankara antikalarile, eski kalesiyle başladı; Ankaraya geçti. Beş senede Türk cumhuriyetinin ortaya koyduğu bütün medeni hamleleri saydı döktü. Adli, sıhhi, nafıa, ikti- sadi tekmil yapılanlar, grafiklerle, rakamlarla anlatılıyordu; ve Cenevre ünversitesi dolduran halk, Türk Uyanışını ve yürüyüşünü takdir ve hayret ile dinli- yordu. Profesörün sözlerinin bu kubbede in'i- ile ve onun sonra yeni ve hârsi salonunu azim kâsı bende derin sevinçler yapıyordu. Konferansa, bütün bu yapılanların azimkâr büyük rehberi GaziHz.inden bahs eylediği zaman sevgili oReisicimhurumuzu sadık bir fotoğraf objektifi gibi tarif eyledi ve ulu inkilâp baba- sının milli müçadele sergüzeştini pek beliğ bir hulâsa etti. Gazi hazretlerinin parlak ve : mücizeli kürtarış müçadelesini 1819 senesinden 1923 senesine kadar letlerinin yapmış oldukları dolaplariyle, İngil- terenin peşinden Anadolu çıkanı Yunanistanın mazalimi ve nihayet Yunan ordu sürette anlatirken itilâf dev- macerasına sunun İzmirde denize dökülüşünü: hikâ Bu tarihi hulâsa, 1894 teşrinevveli hüryetin buluyor du. Bu aralık önümdeki sırada oturan bir yaşlı kadın, kuruluşu ile nihayet yanımdaki erkeğe söyleyordu: — İşin doğrusünu ii erer. . Bizim hiç haberimiz yoktul: # Profesör Pittard çok tarihe ye Büriiğe ista projeksionla milat- tistiklerine mutaallik fotoğrafları gösterdikten sonra tarihi vesikalara ve tan 3000 sene eveiki milletlerden kalma yadi- gârlarla eski adam iskeletlerinin teşekkülüne istinat ederek ; Türklerin vasati Asya akvamın- dan olduğunu, hakiki Avrupalı ırka mensup bulunduklarını beyan etti. gi,
