24 Aralık 1930 Tarihli Serbes Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1
Fransanın Lyon şehrinde ge- çanlerde bir heyelan felâketi olmuş, bir tepe üzerinde bulunan birkaç yüz ev yıkılmış, kurban lar verilmiştir. Lyon belediye reisi M. Herriot'dur. M. Herriot Fransanın eski bir başvekili ve radikal - sosyalist! fırkası reısi- dir. Son Fransız kabine buhra- nında M. Herriotun başvekâle- te, hiç olmazsa mühim bir ne- zarete geçmesi çok kuvvetle muhtemeldi. Bu hususta vaki teklifleri müşi Fransız gazeteli malümata nazaran bu istinkâfın sebebi, esbak Fransız başvekili- nin (Liyon ) belediye riyasetin- deki vazifelerini bu sıralarda ihmale kendisini mecbur edecek bir vazife kabul etmek isteme- mesidir. M. Herriot, heyelan fe- laketinin neticelerini tamire ça- lışmaktadır. Sezai beye ne kadar garip görünürse görünsün, hakikat bu- dur. Yani dünya siyasi rici arasında sayılır bir şahsiyet olan M. Herriot Lyon belediye re ği vabifesini Fransız başvekill ğinden daha mühim bulmuş ve birini ihmal etmemel in. diğe- rini kabul etmemiştir. M. Herri- ot meb'ustur ve Lyon belediye reisidir. Başka bir şey olmak is- temiyor. Bizim. belediye reisimiz Sezai bey meb'us değildir ve kendisine henüz başvekâlet te teklif olun- madı. Vakia, Sezai beyin az zamanda nerelere yükseldiğini teaccüple görenler için çok fazla iktidar sahibi olduğu anlaşılan bu zatın yarın vekil ve başvekil olması da belki müsteb'at birşey değildir; bununla beraber, bu- gün için, mühterem belediye reisimiz başvekâlete, hattâ sa- dece vekillikle belediye reisliği bir tercih yapması mev- değil. bey meb'us © değilse, buna mukabil bir çok U müesse selerin başındadır. Hilâliahmer reisidir, liman inhisarı o meclisi idaresindedir, barut inhisarının başındadır, milli kütüphane idare meclisindedir. Ve buna mümasil kim bilir daha kaç işi vardır.Fazla olarak ta İzmir belediye reisidir. Bu vazife, vazifelerin sonuncusu ve belki de en sonda gelenidir. Sezai bey belediye reisi ol- duğu zaman Selefi © muhterem Dr. Hulüsi bey gibi doksan tez- sâhta bezi olması talep (o edil- mişti. Meselâ Hilâliahmer rei ğinin çok çalışmak istiyeh bir i olduğu, Belediye | reisliğile beraber gidemiyeceği hatırlatıl- mıştı, O zaman Sezai bey, M. Herriotun. *işitse çok hayrette kalacağına emin o olduğumuz *nfes Kir cevap vermişti: — “ Fırkamın emrile belediye "eisliğine . geçtim, ve ancak fır- kamın emrile Hilâliahmer reisli- Zinden çekilebilirim.,, Mirabo'nun Fansız ihtilali vesilesinde söy- lediği meşhur söze müşabih bir “ümle, Biliyorsunuz ki, Kral Yalnız. belediyede çalışacakmış.. Sezai bey M. Kütüphane idare meclisinden çekildi!!! di. duğunu anlıyamıyoruz; muhte- h rem reisimiz, karpuzlardan bir diği zaman, Mirabeaw: “ Efen- dine git söyle, demişti. Biz bu- rada milletin arzusuyle bulunu- yoruz, ve ancak süngülerin kuveti bizi buradan çıkara Sezai beyi -hilâliahmer riyasetinden çıkarmak için süngülerin kuvveti bile azdı. Kralın. pardon, Halk fırkasının emri lâzamdı. Sezai bey, bir koltuğa beş altı karpuz sığdırmak gibi em- çıkartarak belediyemizi mükem- melen idare etti. Şimdi ne ol- kaçını atmak istiyormuş. İptida bu işlerin galiba en yorucu ve meşgalelisi olan Milli Kütüpha- ne idare meclisinden çekiliyor- muş. Bu vazife galiba maaşsız olanlardandır; ama ehemmiyeti yok. Halk fırkası insaf eder de Sezai beye acırsa, onu bütün bu işleri birden görmek fedakârlı- ğindan kurtaracak ve belediye reisimiz M. Herriot'dan fazla bir vkzifeperverlikle, © başvekâleti değil ammaâ; Hilâliahmer riyase tini, Barut inhisarını, Liman idare meclisi azalığım ve daha buna mümasil diğer işleri bele- diye riyasetine feda edecektir. Hem sirasıdır da, “Yeni Asır, arkadaşımızın çok açık olarak ortaya attığı rakamlara bakılırsa Belediyemiz iki milyonluk istik- razın dörtte üçünü bir şey yap- mağa vakit bulmadan sarfetmiş i ve mütebakisini de ayni yola akıtmak üzere buluninüştur. Son- para harcetmez deyiniz. Basi- ra kalkınız da belediye yola retsizlik yoluna giden iki milyon lira bunu tekzip etmez mi? Hulâsa, şu meşhur iki mil- yon liradan, İzmir halkının gö- receği, her sene ödenmeğe mec- bur olacağı 350 bin İiradan iba- ret kalacakmış. İşte tam bu sı- rada Belediye reisimiz Milli Kü- tüphane idare mecli azalığın dan istifa ederek İzmirin imda- dına koşuyor. Neler yapacağını, biraz sabrederseniz, görür, an- lar ve.. hissedersiniz. Fakat rica ederim, | Sezai bey ne yapsın? Halkın haberi olmadan bir defa belediye reisi|ğ oldu. Fırkası &mretmişti. İkinci |$ defasında, halkın arzusuna rağ-|$ men belediye reisi oldu. Fırkası emretmişti. İki milyon lira gi deceği yere gitti. Fırkası retmişti. Hilâliahmerden, em barut buradan inhisarından, şuradan fırkası emretti de M. Herriot'yı çekilmesini mi yapmadı? Sezai beye misal gösterece; ze Sezai beyi M. Herriot'ya misal göstermeliyiz. İzmir bele- diye reisi on sekiz vazifeyi, be- lediye — reisliğine - ve hiç şüphesiz hamiyyeten - yapar da M. Herriot olacak adam Lyon belediye | reisliği ile beraber başvekilliği yapa- maz mi? Sezai bey olmalıydı da zamimeten| m; millet meclisinden meb'üsların sıkmaları için yaverini gönder- görsünler... Yılmaz salsız bir meharetle selefine taş|selesi ievvi 1930 içtima dü devam etm Recep Ankara: 23 ( S.C ) — Dün öğleden sonra İsmet Paşanın riyasetinde top lanan İcra Vekilleri heye- tinde harici borçlar me- müzakere edilmiş ve düyunu umumiye mec- lisine gönderilmek üzere tetkik olunmuştur. Heyeti Ve- kile içtima uzun sürmüş tam gece yarısı saat yir- mi döltte hitam bulmuş- tur. Cevap bu sabah Pa- rise gönderilecektir. Tereşşuh eden haber- lere göre bu cevapta hü-İv azırlanan cevaj ile uzun müddet konuştu azaları Edirne 22 (A.A) — Reisi- $ cumhur Hz. bu gün saat 15 de C. H. Fırkasını teşrif e- Ö derek fırka azaları ve mül- hakattan gelen kaza ve köy heyetlerile uzun müddet ma- balli vaziyet ve ihtiyaçlar $ hakkında görüşüp konuşmuş- lardır, Bunu müteakip fırka vaziyeti ve nizamnamesi et-& rafında müdavelei efkârda bulunmuşlardır. Gazi Hz. saat 19 buçuk- ta kapı önünde kendilerini bekliyen yüzlerce halkın şid- 8 detli alkışları arasında fırka- $ safir kaldık- & ları belediye dairesine avdet Rima karşı sakit ve seyirci kal-İediyor. dan ayrılarak buyurmuşlardır. Avdet ediyor İstanbul 23 (5.C) — Gazi K hazretlerinin akşama Trak- yadan İstanbula © avdetleri bekleniyör. Reisicvmhur haz- & seyahatler Ş maslarında ihtiyaçları tetkik buyuracaklardır. Berlinde Fevkalâde ted- birler alındı Berlin 23 ( A.A ) — Müfrit tahrikâtçılara karşı ittihaz edilmiş olan inzibat ted- birleri Berlinde takviye edil- i ir. anadanın siparişteri Londra 23( AA) — Kanada Dominyonu İngiltereye bir çok askeri tayyareler sipariş etmiş- tir, Edirnede Halk fırkası çok hayirli neti- & celer vermiştir. Sevgili halâs- & Almanyada Icra Vekilleri Heyeti gece yarısına kadar , cevap tetkik edilmiştir Maliye vekâletihe Müdafaâi Milliye vekili Abdül- hâlik bey getirilecek, Müdafaai Milliye vekâletine olunacak bey tayin kümetimiz noktai nazın- da ısrar eylemektedir. Va ziyette hiç bir tebeddül yoktur. İcra Vekilleri heyetin- de Maliye Vekili Saraç oğlu Şükrü beyin ahvali sıhhıyesine binaen istifası da okunmuş Maliye Ve- kâletine Müdafaai Milliye Vekili Mustafa Abdülhâ- lik beyin getirilmesi ta- rünileyh bugün Maliye Vekâletine gelecek yeni fesine başlayacaktır. r. Fethi beyin Paris sefir- liği esnasında Serbes Cumhuri- yet fırkasının teşekkülünden ev- vel iki büyük borsa sipekülâs- yonu. olmuş. Bilâhara Serbes fır- kaya dahil olan bazı zevat ( ga- zete bunların isimlerini kaydet- Ülmiyor ) bu işten yüz binlerce lira paylaşmışlarmış. İnkılâp bu sipe- külâsyonun mahiyetini Feth bey- den sormak garabetini de gös- teriyor. S.C — Böyle bir spekülâs- yon: olmuşsa ona mani olmak ve Yüz binlerce liranın paylaşılma- (931) Londra 23 (A.A) — Lord Çorçil, İngilteredeki cemiyeti ak- vam birliği vasıtasile teslihatın terki lehinde atideki beyanna- meyi neşretmişti 1931. senesi cemiyeti akvam için güç ve mühim bir imtihan senesi olacektır. Cünkü 1932 de toplanacak olan terki | teslihat konferansının hakiki ve ciddi bir şey mi, yoksa yalnız bir ko- mediya mi olacağı 1931 de an- laşılacaktır. Konferansın O muvaffakiyetle neticelenmesi veya iflâsa uğra- masına bağlıdır. Gelecek kon- karrür eylemiştir. Müşa-|ç Gülünç hücumlar! "İnkılâp, suallerini salahiyettar makamata tevcih etmeli idi İstanbul 23 ( g.C ) — İnkı-)mamak hükümete terettüp eden lâp gazetesi çok garip bir haber)bir (vazife idi. İnkılâp Ya daimi sulhü temin edecek yahut sulhün temellerini yıkacakmış ferans her türlü teslihat reka-|hükümetlere basit ve kolay bir betlerini ortadan kaldıracak tes| vazife terettüp edecektir ki, bu lihatı fili ve maddi bir'tahdide|da muhafaza edecekleri kuvvet- tabi tutacak ve cemiyeti akvam)ler için en aşağı miktarı ileri muahedesinin 8 inci *maddesile sürmekten ve bunları muahede- vazihan mukayyet olup Versay-İye ithal etmekten ibarettir. Ancak Müdafaai Milliye vekâlutine kimin tayin edileceği tesbit olunma- mıştır. Mamafih sabık Nafia vekili Reced beyin tekrar Müdafaai Milliye vekâletine tayini mevznu- bahis edilmekte ve kuv- vetle ileri sürülmektedir. istanbul 23 (S.C) — Londra büyük elçisi Ferit beyin maliye vekâletine geçeceği haberi teey- yüt etmemiş bulunuyor. Zira vekâlete milli müdefaa ( veki Abdülhalik beyin tayini tekarrür iştir. Milli müdafaa vekâle- imin tayin edileceği he- nüz belli değildir. Mamafih Lon- dra sefiri Ferit beyin İstanbul meb'usluğuna namzet gösterile- ceği haberi yine mevcuttur. gazetesi Fethi beyin başvekil olmadığını ve bu sualin tevcih © edilece; makamın ancak salâhiyettar hü- kümet ricali olduğunu - bilmiyor mu? Bu gülünç hücum tarzlarile karşılaşmak bize yeni bir şey göstermiyor. Yalnız yazdıklarını bilmeyen zavallıların bu memle- kette her kanunsuz ve yolsuz ha- reketin suçlarını takip ve o hare- ketlerinin hesabını vermekle mü- kellef olan makamatın ancak idare mes'uliyetini ellerinde tu- tan zevat olduğunu da öğren- miye muhtaç olduklarıni isbat senesi da mağlüp devletlere kabul et- en esasli tahdidatı tahakkuk ettirecek bir muahede çıkmazsa beynelmilel sulh binası temeli yerinden sarsılacaktır. Tanziminde muvaffakiyet el- veren muahede projesi mükem- mel bir eser olmamakla beraber müstakbel muahedeye esas ii haz oluntbilir. Konferansın içti- mana kadar geçecek müddet zarfında cihan efkârı umumiyesi teslihatın tahdidi lüzumuna ikna olunatilirse sulha doğru hayırlı bir adım olacaktır. Bu mümkün olursa konferansın inikadında pr” > öğ & > Gi kar Halk için mücadeleden yılmaz Mefküre Gazetesidir İdarehanesi: | lazi Bul | ven müdürü: Behsat Arif ! İzmir Gazi Bulvar “Yeni Asır, yardunda “öİ Nüshası - Heryerde 5 kuruş Alım satım bir tücca- rın keyfine tâbi olabilir mi ? Dün Seydiköyünden ihiyar zavalı © bir köylü yazıhane” mize geldi. Derdini anlattı, Diyor ki “ tütünlerimizi kırk kuruşa İlya Celardin ticaret* hanesine sattım. Kontorate imza eyledim. Elli lira da pey parası aldım. Şimdi tütünleri teslim ve inhisar idaresinden Transfer muamelesini ikmal eylemek istiyorum. Mezkür ticarethane “otuz kuruşa — verirseniz tütünleri» nizi satın alırız. Olmazsa tü- tünleri geri alınız. ; diyerek muameleyi ikmal eylemiyor. Bu nasıl iş, bu nasıl ticaret! Tabii hukuki bir mesele, Mahkemeye gitmek İâzım. Fakat benim bu akşam evim- de çocuklarıma yedirecek ek- meğim yok. Param yok. Na- sıl mahkeme kapılarma debilir ve nasıl aylarca uğ- raşabilirim. , Hakikaten vaziyeti | göz önüne getirelim. Fakir bir müstahsil ele geçirdiği bir kaç yüz kıyye tütününü satı- yor. Hem de kırk kuruşa Evi boş, kışlık hazırlığı yok. Demek şedit bir ihtiyaç k şısındaki yok pahasına istih- salâtını elinden © çıkarmağa bakıyor. Sonra bir ticaretha- ne buna kıyede on, kuru kotbehot iskonto teklif eyli. yor. İskontonun : yekünu otuz kırk lira tutacak. Cebinde çocukları için ekmek parasi bulamıyan bir adam nasıl bu kadar cüz'i bir prra için mahkeme kapılarında uğra- şabilir. Cüz'i tabiri bize gö- 'ünki Seydiköyünde bulunan bir müstahsil için otuz kırk lira bir servet ifa- de eder. Amma buna rağ“ men © uğraşmağa muktedir değildir. Binaenaleyh ya tütünleri ni geri alacak veya bu hak- sızlığa boyun eğecek.. Bu kabil muameleler | bilhassa tütün alım ve satımlarında daima tekerrür eder, Zavallı köylü fisattan, kıyeden ya- pılan tenzilâta derin bir te- vekkelle buyun eğiyor. Münferit bir hâdise olma- yan bu iş etrafında alâkadar. ların müteaddit defalar zarı dikkatı celp olundu. caret odasının bu hususta ne düşündüğünü bilmiyoruz. An- cak bildiğimiz bir nokta var- dır ki oda şundan kırk, di- Zerinden otuz, öbüründen elli kesilmek suretile alıcıların daima müstahsilleri ezmekte olduğudur. Ve yine bilmek istiyoruz ki: mağdur olan bu zavallıların dertlerine deva olarak ne yapıldığı düşünül- düğüdür. Her ticari muame- le behemehal muhakemeye aksederse İzmir piyasasında iş göreceklerin daimi birer vekili umumileri her çifçinin bir avukatı bulunması lâzım- gelir. Bu yaziyet karşısında sorabilir miyiz alım, © şatım muamelâtı bir tüccarın key. fine tabi olabilir mi?
