23 Aralık 1930 Tarihli Serbes Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 2

Hibealizm nedir Muharriri: Emile Fagüet Hürriyetindüşmanları On beşinci fasıl Hulâsa, her adamın kimsenin üstünde olmaması ve herkese benzemesi musavatın esasıdır. Ferdi hürriyetlerini biraz kuv- vetle, biraz nümayişle. istimal edenlerden sakınınız. Unlar. sa- dece müstakil olabilirler ve yal- nız kalmak şartile buna cevaz vardır. Fakat mağrur ve yüksek maksat sahibi de olabilirler. Hal- buki maksadı yüksek olan, mağ- rur olan her adam bir aristok- rasi tohumudur. İşte en zararsız, en fazla re- hammülü mümkün olan hürriye- te karşı bile müsavatın bazı şüpheleri * vardir. ve olmaması imkânsızdır. Müsavat her türlü hürriyetlerin ezeldendüşmanıdır. Hürriyete çok büyük ve mü savata çok küçük yer yapmış olan Adam hakları muharrirleri mutat olan bir hataya düşmüş- lerdir. Hareketlerinde olmıyan şeyi nazariyelerine “sokmuşlar- dır. Faaliyetlerinde olmıyan şe- ye samimi olarak kanaatlerinde yer vermişlerdir. Yarısı; kendi gayretlerile, yarısı da tahmin- leri ve gayretleri haricinde vu- ku bulan büyük bir tarihi hare- kete iştirak etmişlerdir. Bu da eski idare zamanında kanunesa- sine kalmış olan siyasi. hi yetin ilgası ve onun yerine; si- yasi müsavatın, teksifin; mutlak istipdat içinde hakiki ve mut- lak hürriyete doğru gidişin ika- mesi idi. Fransız inkılâbı budur. Öyle denebilir ki Birinci Napo- leonlar yapmak bütün ihtilâlci- lerin daimi gayesidir. Bununla beraber onlar yine Monteskiyö- nün talebeleri idiler. Hareketlerinde Birinci Napo- leona yer hazırlıyorlardı, Ancak, düşündükleri zaman Monteski- yönün talebeleri idiler ve bu retle Beyannamelerine hareket- lerine azçok mutabık bazı me- tinlerle fikirlerine mutabık bir yığın düşünceler soktular. Böy- lece hareketlerini tekzip eden iki Beyanname yazmış oldular. Bunl. bugün bilhassa kendi hasımları tasvip etmekte ve bun- lar bilhassa kendi haleflerini müşkilâta düşürmektedirler. İnsan tabının mutat olan bu töratları yanında şu hakikat ka- i müsavat ve hürriyet bi- inin makulüdür ve birini te- sis eden diğerini yıkar ve birine taraftar olan diğerine tahammül edemez. Bana denecek: “Neden filân millet Amerikan milleti, dünya- nın en müsavatçı milleti olduğu halde Amerikalılar dünyanın en hür adamlarıdır. - Bunun sebe- bi pek basittir: Zira Amerika milleti hiç te müsavatçı değil- dir. Hiç değildir. Arzu ederseniz Adam Hakları Beyannamesinin hududu ve müsaadesi nisbetinde müsavatçıdır. Siyasi | haklara, tetziye ve: himaye “eden kanun müvacehesinde (müsavata, muriyetlere kabul © müsavatına taraftardır. Bu mikyas dahilin- de müsavatçı olmak; hiç olma- maktır, ancak zahiren müsavatçı olmaktır. İnsanlar o arasındaki tabii müsavatsızlıklara karşı is- yan ettiği görülmez. Bazi | ellerde servetlerin terakümünden mütevellit müsa- vatsızlıklara karşı geldiği © gö- rülmez. Dünyada sosyalizmin Amerika Okadar az ( taraftar bulduğu hiç bir memleket yok- tur, Amerikalı ne hükümdarcı- dır, nede” sosyalist (sadece .cumhuriyetçidir. me- söylenebilir aristokrasi nazariyecisinin tar- zında sevmez. Fili olarak sever. Yaşamak şerefine malik olduğu memlekette beş | parasız bir adamın yüz milyon dolar sahibi olabileceğinin, ve ahfadına mil- yarlar bırakabileceğinin unutul- mamasını ister. Yal kimsenin e mahal olmaksızın in aristokrat olabilece- anlaşılmış olmasından ginin zevkalır. Fakir Amerikalının zengin Amerikalıya karşı kin ve gayzı diğer yerlerden daha azdır. Di- ğer cihetten Amerikalı milyoner hareketlerinde Avrupalı milyoner gibi müsavatçılık hislerine | tâbi olmaz. Avrupalı milyoner, kâfi derecede milyoner olunca, durur. Milyoner oğlu ise yeniden ka- zanmağa başlamaz. Burada ka- zanılmış servetlerin israf edilmk veya artmamak suretile dağılma- $ı nazâriyesi caridir. Zengin, mu- azzam bir servet başıma; geçtik- ten sonra hâlâ servetini artır- mağa çalışırsa istihkara uğrar. Şu hisledir ki teessüs | eden müsavatsızlık zahir olmalı veya birkaç nesilden fazla devam et- memelidir' Yaşadığı memlekette bu his mevcut olduğu için oda bunun sirayetine maruzdur Halbuki Amerikanın ne bu gibi ihtirazları, ne bu gibi ne- zaketleri, ne bu gibi hicap his- leri yoktur. Etrafında da kendine bu hisleri verecek veya tahmil edecek bir kanaat bulunmaz. Fakirken zenginleşir. Zenginse daha ziyade zenginleşir. Zengin oğlu ise zenginin | zengini olur. Bu hareketi inkitda, fasılaya uğramaz ve kendini hiç mücezzi etmez. Bilâkis herkes onu tak- dir eder. Şimdilik keyfiyeti ahlâki nok- tai nazardan tetkik etmiyorum. Yalnız şunu | söyliyorum ki bu tamamen müsavat aleyhdarıdır. Bu, mutlak surette (o müsavat aleyhdarı bir zihniyete delâlet eder ve dünyada - Amerikalılar- dan daha az müsavatçı olan hiç bir millet yoktur. . Liberal ve hürriyetçi Oolmâğa © gelince, © başka meseledir. Binaenaleyh, o müsavatla hür- riyet arasında bir imtizaçsızlık ispat ettiğim, daha (doğrusu müşahede © eylediğim ( zaman, Amerika mesaili fikrimi cerhet- miyor, bilâkis teyit ediyor de- mektir. 5 - Milli hâkimiyet Hürriyetin büyük bir © düş” manı da milli hâkimiyet pren- sibidir. Bu prensip © üzerinde 1789 Haklar beyannamesile 1789 Haklar beyannamesi arasındaki farkları görmek dikkata şayan- dır. 1789 beyannamesi mi hâkimiyet (o hakkında tek bir madde ihtiva oeder. Fakat bu madde pek musirranedir. Madde 5: “Her hâkimiye- tin esası tamamen millettedir. Milletten sarahaten o doğmıyan hiç bir. teşekkül, hiç bir fert hükümran olamaz. ,, Şuna dikkat etmeli ki bu madde ile Müessesancılar bil- hassa icrai kuvveti düşünmekte ve başka bir şeyi hatırlarna bile getirmemektedirler, — Bitmedi — Sene başında Mektepler bir hafta tatil edilecek Bir kânun saniden itibaren İlk mektepler bir hafta müddetle irİtatil yapacaklardır. Maarif vekâletinden dün ge- len mühim bir tamimde ilk ve orta mektep: talebelerinin mek- tep haricindeki hayatlarının da sıkı bir kontrole tâbi tutulması lüzumu bildirilmekte ve bu hu- susta bir de talimatname gön- derilmiştir. Bu talimatnameye göre mek- tep müdür ve muallımleri ara- sından teşkil edilecek © encü- menler talebeyi ne şekilde kon- trol edebileceğini © karar altına alacak, encümen kararlarına, zabıta kuvvetleri, taharri mie- murları, jandarma teşkilâtı aza- mi dikkat ve ihtimam göstere cektir; Umumi“ mahallerde Ku- Yunan konsolosu Ticaret odasın- dan bazı malü- mat istedi Yunan konsolosu dün Tica- ret odasına müracaat ederek; memleketimizde istihsal edilen (pirina ) “ile mevcut fabrikalar mikdarını ve harice ne mikdar pirina ihracatı yaptığımızı, istih- sal edilen rakı mikdarı ile fiat- ları, gradoları ve sairesi hak- kında malâmat istemiştir. Oda konsoloshanenin talep ettiği bu malümatı hazırlıyarak verecektir. Ticaret odası bütçesi Yarın saat on beşte ticaret ve' sanayi“ odası idare heyeti odada içtima ederek: odanın 931 senesi bütçesini tetkik edecektir. Bütçe Çarşamba günü öğle- deh sonra toplanacak olan oda meclisinde de tetkik ve tasdik olunacaktır. Menedildi Nakliye: vasıtalarında oturu" lacak mahallere çocukların ayak- kaplarile çıkarılarak pençere- lerden seyir ettirildikleri ve bu suretle toz ve çamurlar hasıl ol- duğü cihetle “bunların #hemurlar tarafından. menedilmesi, ve israr 'edehlerin zabıtaya ihbarı tanjim edilmiştir. Tavuk ve .. ye Hindiler Başaşağı sarkıtılmayacak Tavukların baş: aşağı “tütul- maları Himayei hayvanat cemi- yeti tarafından mehedilmişri. Bu kere haber aldığımıza nazaran bu memnuiyet belediye “memur- arı vasıtasiyle tatbikat sahasına geçirilmiş omuzlarında ve" elle- rinde asılı” Tavuk” götürenlerin ve satanların Tavuk ve Hindileri müsadere edilerek Darülaczeye teslim edilmeğe başlanmıştır. Borsa riyasetine Halim veya Talat beyler- den birinin getirilmesi * meyzuubahistir İstifa eden borsa reisi Şükrü beyin yerine. bir kaç zatin isimleri mevzubahis. olmaktadır. Bu meyanda isimleri geçenler arasında Alâiyeli Halim beyle İzmirli Talat bey de vardır. Çarşanba günü oda meclisi bununla da iştigal edecektir. Alâiyeli zade Halim ( beyin intihabı. daha kuvvetli bir ih- timal dahilindedir. Maarif Vekâleti Talebelerin mektep haricindeki hayatlarını kontrol ettiriyor mar.ve saire oynayan, yollarda sarkıntılık» yapan. talebe şiddet le tecziye olunacak tekerrürün- de mektepten tardolunacaktır. Bu Şekilde “tart © cezasına uğramış » kimseler'bir daha hiç bir. mektebe alınmıyacaklardır. İlk mektep talebelerinin uygun- suz hareketleri görülürse” ebe- veyinlerinin nazarı dikkatı cel- bedilecektir. Tekerrüründe ebe veyn ile birlikte talebede ceza- ya “çarptırılacaktır. Köntrol * vazifesini — hakkıle ifaya itina göstermiyen muallim irler hakkında da maarif vekâleti takibat 'yapacaktır. İmdadı. sıhhi Otomobili bir arabaya çarptı bir kadın bayıldı Bul sabah Karataş istikâme- tine gitmekte olan imdadi sıhhi otomobili * İzmir | belediyesinde mukayyet 155 numaralı binek arabasına ; çarpııştır. : Arabada bulunan kadın müşterilerden bi- risi korkudan bayılmış başkaca zayıatı mucip olmamıştır. Polislere ders Bugün Elhamra sinemasında geçen defa vazife başında bu- lunmalarından dolayi içtimaa ge- lemiyen polis efendilere müddei- umumi Fuat bey tarafındah za- bıta ieriurlarının. adli vazifeleri hakkında bir konferans Veril- miştir, Tlefon tarifeleri Nakliyat” ve tenvirat tarife- lerile meşgul. olan: komisyon te- lefon ücretleri hakkında tetkikat yaparak muhabere tarifesinde de mühim tenzilât icrası lüzumuna kanaat hasıl etmiştir. Bu tenzi latın icrasından sonra abona ola- cakların. iki li tezayüt ede ceği tahmin ediliyor. Muallimler arasında Muhtelit orta mektep Fran- sizca muallimliğini bu sene ipti- daşından . itibaren ifa etmekte olan Ali Riza beyin yerine Ma- nisadan Tevfik bey naklen ta yin edilmiştir. Yüz memur Tasfiyeye tabi tutulacak Rüsumat idaresi memurları arasında esaslı bi tasfiye yapıl- ması tekarrur etmiş ve alâka- darlara icap eden emirler ve- rilmiştir. . Tasfiye © muamelesi Marta kadar ikmal olunacak ve yüz kadar yaşı ilerlemiş ve va- zifesinde tekâsülü görülen me- mur tasfiyeye tabi tutularak te- 'kaüde sevkedilecektir. Bir sabıkalı Kafa çektikten sonra silâhını çıkarmış Dün saat ondokuz reddele- rinde Baruthanı sokağında sabı- kalılardan Giritli İbrahim oğlu Ramazan kafayı çektikten sonra etrafa sarkıntılık etmeğe başla- mış ve bilâ sebep tabancasını çıkararak yolda tesadif etti; hiç tanımadığı Konyalı Osman oğlu Ramazana ateş etmek iste- miştir. Bu sırada zabita memur- ları hâdise mahalline yetişmişler ve mütecavüzü yakalamak iste- imişlerse de onlara da kafa tut- mağa hakaret eylemeğe başla- Belediye Reisi Sezai Bey bazı vazifelerden is- tifa etti Belediye 'reisi Sezai bey bes lediyenin ve şahsi işlerinin çok- luğundan e dolayı üzerinde bulu- nan bazı vazifeleri terke karar vermiştir. “Bu cümlecen olmak üzere liman iühisarı idare mec- i azalığından, Türkocağı aza- lığından, Milli kütüpane idare meclisi azalığından, Altay spor kulübü riyasetinden çekilmiş ve bu müesseselere istifanamelerini göndermiştir. Birkaç gün içeri- sinde Hilâliahmer riyasetinden de istifa eyleyeceğine ve yerin: Hasan süküti beyin. geçirileceği söylenmektedir. i j Sabri bey | Varidat müdürü Sabri bey bu sabah zeytinyağı fabrikalarını gezerek muamele vergisine ait müamelâtı teftiş eylemiştir. Hilâliahmer | balosu İ Hilâliahmer tarafından tertip edilen senelik balonun istihza” ratı ile meşgul olacak komisyon azalarına salı günü N: alasta! bir çay ziyafeti verilecektir. Öğ- | leden sonra saat beşte içtima edilecek ve yedi buçukta hitam bulacaktır. Hilâliahmer tarafın-| dan Seylâpzedelere bugün de! tevziata devam edilmiştir. Bağ çıbıkları Müstahsillere “ meccanen dağıtılacak Vilâyetimiz dahilindeki bağ- cılara bu sene yüz bin Ameri ka çıbığı meccanen tevzi oluna caktır. Ziraat müdüriyeti ihtiya- cı tesbit ederek keyfiyeti iktı- sat vekâletine bildir, Pencerelerden halı ve kilim silkenler 'Tenbihat hilâfına olarak ka- pu ve pencerelerden sokaklara balı ve kilim silkenlerin hane numaraları tesbit edilerek bele- diyeye verilmiştir. Bunlar hak- ar. zalar derhal tahsil olunacak ve tekerrürü halinde cezâlar artı- rılacaktır. Nüfus idaresinde Çeşme: ve havalisinde tetki katta bulunmak ve muhacirlerin tesciline ait muamelatı teftiş ey- lemek üzere mahalline giden nü- fus müdürü bey şehrimize avdet etmiş ve muamelatın süratle ve yolunda ceryan etti söyle- miştir. . Kim çalmış “Sen Poligarp,, esinden kıymettar bir şamdan ve İstav- roz sırkat edildiğini yazmıştık. Zabıta tarafından yapılan tet- kikat neticesinde sarıkın mez- kür kilise sabık kapıcısı İbrahim olduğu meydana çıkmıştır. İb- rahim vazifesinden © çıkarılma- sından muğber olarak | bunları çaldığını itiraf etmiştir. Mantosunu çalmışlar! “Alaybeyinde hat güzergâhın- da 13 numaralı hanede mukim İspiro zevcesi Despina zabıtaya müracaatle' hanesine giren bir hırsız tarafından o mantosunun mıştır. Ramazan tevkif olunmuş” tur. i s ırıldığını ihbar eylemiştir, tah- in vaziyeti İzmir cıv. köy. lerimizin sıkıntılı vaziyeti hak kında gazetelerde yapılan mi nakaşa, büyük millet meclisind, neticelendi. Fethi | beyin sual takririne — başvekil paşa cevap vermiş ve köylerdeki vaziyeti ne merkezde olduğunu, vilâyetiy tahkikatına nazaran bildirmişti, Bu izahata nazaran bazi köyler. de, o havalinin umumi maişetin, göre bir sıkıntı varmış, faka hükümet (o müzayekada o kala, köylüye yarım için icap ede, tetbirleri “almıştır. Yapılmış olan neşriyat; mil. let meclisi kürsüsünden vaziye. tin teşrihine vesile olduğu için, faydasız. kalmamıştır. Maksat, şu veya bu sebeple müzayıkadı olan köylünün vaziyetine dikkat celbetmek ve yardım tedbirle. rini tacil eylemekti. Bu tedbir. lerin alındığını görmekle herke. sin memnun olacağı şüphesizdir, Artik onların müessir olmasın, temenni etmek kalır. Umnmi olarak, köylünün ih. tiyaçları sık sık tetkik edilirse, memleketin o buhrandan © dahı evel kurtulacağı muhakkaktır. Türkiye koylü memleketıdir. İk tisadi kudreti tamamen köylüye istinat eder. Onun yetiştirdiği mahsul memleketi besliyecek ve ihraç edilerek Türkiyeye“ pan getirecektir. Maalesef, köylünün istihsal teşkilâtı çok iptidaidir. Fazla yağmurdan ve.ya kurak lıktan, şundan ve ya bundan sekteye uğramakta ve müstah- siller hükümetten yardım bekle. meğe mecbur kalmaktadırlar. İktisadi buhrana çare arayan- lar, masa başındaki tedkiklerie büyük bir iş görmüş olamazlar. Köylerin vaziyetini tetkik etmek ihtiyaclarını tesbit eylemek, is tihsalâti tanzim etmek ve artır. mak lâzımdır. Köylü müreffeh olursa Türk milleti refaha ka amilidir, Köylüye yardım elini uzatan bir Ziraat bankası yardır. Bu müessenin ihtiyaca tekabül et a etmek güçtür. Ze iyet tarzının “ihtiyacı cevap vermediği anlaşıldığı için dir'ki ikraz usullerinin: köylüye daha müsait şekle ifrağına çalı- şılıyor. Ayni zamanda bankanın müştahsıllara verebileceği para- nın da miktarını artırmak icap eder. Bu bir sermaye mesele sidir. Ziraat bankasının serme tezyit etmek ve köylüye eylemek zarureti vardır. Şehirlerde ve köylerde “kredi işleri arasında nisbet görülemer. Türk ve ecnebi ( bankalarını şehirlere tahsis ettikleri sermaye ile ziraat bankasının . köylere tahsi ettiği sermaye mükayese edilirse (bü sonuncusunun ne kadar az olduğu göze, çarpın hele nüfus itibarile" nisbet im kâni bile yoktur. * Halkımız» yüzde sekseninden fazlası çift idir. Bu kesif kütlenin ihtiyaç ları için hemen hemen yalı at bankası vardır. Bütün liğer bankalar — Türk ve ec nebi bankaları — zirai deği, tüccari muamelât için çalış” yorlar. Vakia, tüccarın eline “geçe paranın mühim bir kısmı yi çiftçiye arzolunmaktadır. Ancak, elden ele geçmek suretile köy lünün bulduğu paranın şerait de o nisbette ağırlaşmaktadır. Müstahsil, ihtiyacı olan par! en müsait şeraitle bankalarda bulmalıdır ki faiz yükü altındı ezilmesin. Fikrimizce iktisadi buhran sebepleri köylerde olduğu gibi devası da yine köylerdedir Köylünün vaziyeti daimi olara* tetkik edilir, ihtiyaçlarına daini olarak mukabele olunursa va/i yet düzelecektir, Çünki bizin buhranımız, diğer memleketler de olduğu gibi, istihsalâtın fer) lalığından değil, azlılığından © pahalılığından husule gelmekte" dir. İstihsalâtı çoğaltmak “| ucuzlatmak; takip edilecek h*' def budur. Bunun için de mü) tahsile ucuz faizle ihtiyacı De para vermekten daha kısa olamaz. kikata başlanmıştır. B.A.