7 Aralık 1930 Tarihli Serbes Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

Kemalizm İstanbul gazetelerinden biri: komün! , “ İtalyada bize de ke- şeklinde bir yitalea serdediyor. Fakat ke- İnajizm nedir? Kelime yeni icat (edilmiş heğildir. Mit mücadele esna- ında, Türkiyenin istiklâli alışan o kahramanlara Avrupa çazetelerinde ve Yunanistanda berilen isim bu idi, Kemalizm kelimesi, Türkiyenin — yaşamak zmının, istiklâl arzusunun ve bu uğurda tezahür eden yenil- ez kudretinin müradifi olmuştu. Bu itibarla bütün Türkler ibet Kemalisttirler. Kemalizm in açtığı yoldur. âli temin ettikten Rusyada ve İâhik belediye İren bunca inkılâpları bize mal! letmiştir. Bütün bunlar arzu edi-. İirse, Kemalizmdir ve bu Kema-, izm de Türk milletinin müşterek İakidesidir. Yalmz, bu suretle telâkki edilince , kemalizm komünizme izme teşpih edilebilecek bir fırka, yahut bir rejim değil- ir. Gazinin açtığı yola hususi isim takmiya ne ihtiyaç var?! 0, tam manasile Cumhuriyet, | milli hâkimiyet, istiklâl yoludur. Fikirlerin — boğulmasına © değil, serbes kalmasına, her sahada İserbestiye' saiktir. Kemalizmi şu veya bu şekilde bir diktatörlük gibi ileri süren- ler, Gazinin mefkâüresine ihanet etmiş olurlar. Bu memleket dik- tatörlükleri çok tecrübe etmiş, ve daima, padişah diktatörlüğü olsun, paşa diktatörlüğü | olsun, fırka diktatörlüğü olsun, hepsin- den yalnız zarar ve felâket gör- müştür, Gazi bunu çok eyi gördüğü içindir ki, milleti yalnır demiok- rasi yoluna #okmokla kalmamış, demokrasiye alıştırmak istemiş- tir. Muhalefet ihtiyacı bunun için takdir. edilmişti. Halâ da bu ihtiyacı unutacak olanlar ne cumburiyetçi, ne ae Kemalist sayılamatlar. Kemalizm Gazinin Türk mil- Aarara 4 (A Meclisi bügün F hazretlerinin mıştır. Bazı meb” niyeti hakkındaki set tezkeresi Bitki (Me (Muğla) beylerin kabul ve Süreşya kilİsmet paşa Hz. vermişlerdir: Müsaade mur hakkında yaj eti derecesi nazal uretle muamele ladığı muhabbetler, telkin ettiği kanaatlerse, « ki, bundan başka bir şey olamaz « onun cumhuri- yetçilikten, demokrasiden hiç bir farkı yoktur, Münakaşa hürriye- ti, fikir hürriyeti, söz ve yazı hürriy zi, nihayet iktısadi hürri- yet onun istinat ettiği temeller- dir. Bu temeller sarsılırsa Cum- huriyet kalmaz ki o kemalizm kalsın, Bunu eyice anlamak lâzım- dir ki Gazinin bize açtığı yol Cumhuriyet ve fazilet yoludur. Burada hiç bir nevi diktatörlü- $e ve tahakküme imkân tasav- vur edilemez. Şu ve bu nam al- tından fırka veya şahıs istibda- dı yapmak istiyenler, boş emel- leri için kemalizm © tabirinden istifade edemezler, Zira kema- lizm bunun tamamen aksi murlardan ise asulü budur, memur hakkında Altın DİAgosU i, Kupon No 37 dan doğruya görebilir... Ve Ankara 6 (S.C) — Fethi be-)lete iade etmiştir. yin takriri şudur : larının 928 tarihinde Adana vi- imalleri mülkiye müfettişliğince yapılan tahkikat evrakı Şurayı Devlete gönderilmiş, reis ve azaların lü- zumu muhakemeleri karar altına alinarak evrak vilâyete irsal kı- lınmıştır. Bu aralık “yeni gelenld; valinin riyasetinde toplanan ida- re heyeti men'i muhakemeye ka- rar vererek evrakı Şurayı dev- setinde toplan- lan mezuniyeti reddolunmuştur. Belediye reisi ve azaları hakkın da verilen sunl takririne Başve buyurursamız murların muhakemesi hakkında mevcut olan mevzuatımızı göz- den geçirmek isterim. Bir me mürün mühakemesini mucip bir ihbar veya şikâyet olunca mo. kikat memurin muhakemat ka nununa göre memnrin memuri milli irade ile tayin olunan me- onlar hakkında lüzümu muhakeme katarı doğ- rudan . doğruya Şurayı Devlet verir. Veyahut milli irade ile tayin olunmiyan memurlardır. Bunlar hakkında vilâyet idare heyetr verir. mürin muhakemat kanununun Bir de geçen sene Büyük mil- let mevlisinin satar ettiği 1609 Dumüralı kanun varır, Bunpa memurların bazı Giirüm- lerinden dolayı muhakeme usul- lerini ayırmıştır. İrtikâp, irtişa ve sair kanunda tasrih olunan muayyen cürümlerden dolayı bir memurun muhakemesi 9 bahs olursa onun hakkında evvel emirde karar ittihazi salâhiyeti Şurayı devletten alınmıştır. Böyle bir: cürümden eolayı «idi “veya müddeimmum doğru- takibata Izzum ilk tahkikat ve takibatın doğrudan doğruya adli usule tabi tutulması için vekil veya vali lüzumu O muhakeme Fethi beyin sual takriri Adana sabık reisi ve a; muhakeme (kararında evrak vilâyete gönderilmiş iken vilâyet idare heyeti yine meni muhakeme karari vermiştir. Ev- rakı yeni baştan tetkik eden şu- rayı devlet Adana sabık ve lâ- hik belediye reisile azalarmı ir- tikâp, irtişa kanununa tevfikan müddeiummiliğe tevdi (o etmek vekâletine nin başına geçmiştir. üzerine bir idari mahkeme adalete sevkleri heyet| ederim. ..e © .. verilmediğini sö A)— B.M. is Kâzım paşa ledi kararı vermek Jâzimdir. 1609 numaralı kanunun hük: mü budur. Vali veya vekil me mezaniyotleri paşa İstanbu- Vekil veya vali memurun ademi muhakemesine karar (o verirse takibat yoktur. Sual takririnde mevzuubahs olan Adana belediye resi ve azalerından şikâyet mes- elesi 1928de Adana valisi tara- findari başlıyor. Esasen vali bey bu meseleden övel muhtelif Ye silelerle şikâyet ediyor. Evvelce şikâyetleri © üzerine kavli mücerretle muamele yap- mak mümkün değildir: Şaayam itibar hir mevzu var- #& onİn hinkkında içabeden ka- nuri muamele yapılır diye vali- İyi.bu meoraya (sevk ediyor. Bir müddet sonra vali B. muayyen isnadat billmasa sui istimalât is masını isteyor. B aşadaki covabı. me- rayi devlet ediyor. pilan ilk tah ra alinarak iki görür. Veya larından şikâyet ediyor. Muame- le 928'de böyle başlıyor. Dahi- Fethi bey Meb'usluktan istifa edec il İstanbul 6 (S.C) — Hür Adam gazetesi An- kara muhabirinden te- lefonla aldığı mevsuk malümata atfen Fethi beyin Gümüşhane meb usluğundan istifa ede- ceğini haber vermek- tedir. Deveran eden bir şayiaya göre Fethi bey son mücadelâtın ma- ruz kaldığı neticeler- den meyus olarak si- asi hayattanda çe- mek fikrinde imi hakkında şikâyet ilk kararı Me. gidiyor, şarayı Vilâyet le teşmil ediyor. men'i muhakemeleri oluyor. Memurin mevzuu kanununa göre bir ancak mercii Şurayı devletçe muhakemelerine lüzum görülen sabık ve lâhik Adana belediye heyeti hakkında mahkemeye sevkolunduktan ma- Şurayı devlet tekrar lüzumulada, son intihabatta Cumhuri- israrla|yet Halk fırkasının namzetleri olarak Adana belediyesi işleri- Yüksek tarafından irtikâp, irtişa maddesinden suç- İu görüldükleri için mahkemei takarrur eden heyetin mahkemeye gitmeleri ne üzere geçen ağustos ayı zarfın-)lâraftan verilen bir emir üzerine Adana vilâyetine gönderil |bu zamana kadar tehir edilmiş â « irtikap, |tir? Bu suale Başvekil tarafından irtişa kanunu mucibince > şurayılşifahen cevap verilmesini rica devletçe suçlu görülen mes Başvekilin cevabı ismet paşa cevap veri.ken Adana heyeti hakkında mahkeme kararı liye vekâleti derhal şikâyet mev- #aunu heyeti teftişiyeye tevdi ediyor. Mülkiye müfettişi tahkik asların mezu-/mura isnat olunan cürümdenlediyor. Ve bir fezleke yapıyor. divanı riya: |dolayı Adliyeye teslimi icap) Fozlekede o müfettişin © kanaati okunarak Hasan | ettiği kanaatinde bulunursa veri: | şudur: ), Ali Nazmillir. Adli muhakeme devam eder.) | (Tayini o mnameleye lüzum yoktur. Vekâlet bu neticeyi al- makla beraber meselenin vilâyet heyeti idaresince mütalâa edil- mesini ve bir karara raptolun- Adana silâyetine gidiyor. Vilâyet idare heyeti bunu mütalâa belediye reisi hakkında bir karar ittihazının kendi selâhiveti hilinde olmayıp gurayi devlete ait bir mesele olduğu kararile evtak dahilive vekâleti yasıta- sile şurayi derlete gidiyor. Şu meseleyi Diyorki: Bir def'n belediye reisi hakkında birinci derecede oarar ittihazı vilâyet idare he- nadile belediye reisinden ve a28-| yetinin selâhiyeti dahilindedir. Bir def'n &iz hüküm vereceksi- niz- İkinci yalnız belediye rejsi yapılmıştır. Şikâyette mevzuupahis oluyor. Onlar hakkında şikâyet tahki- katı teşmil edeceksiniz. Evrak bu süretle tekrar idare heyetiba idare heyeti gevletin gösterdiği vol üzerinde hem talıkikatı belediye reisinden başka diğer azalara Hemde mes'ele hakkında bir karar veriyor, Verdiği karar isnadatı tet- kik ettikten sonra gerek bele- diye reisinin gerekse azalarının suretinde muhakemat şey vardır. Vilâyet idare heyetleri bir memur hakkında ya meni muhakeme veya lüzumu muha- keme kararı verir. Fakat her iki karar da şurayi (devletin tetkikine arzolunmak lâzımdır. Eğer şurayi devlet lüzumu mu- hakeme kararı verirse artık vi- lâyet heyetinin yeniden vaziyet) buluyor. Ve tasdik ediyor. almasına mahal yoktur. Mesele doğrudan doğruya mahkemeye|mü ederken tetkik Geçenlerde İstanbul gazete- leri şehrimiz belediyesinin mali vaziyetinin çok bozuk olduğunu ve iflâsa doğru sürüklenmekte bulunduğunu yazmışlar. İstikraz suretile elde edilen paraların heder edildiğini de ilâve eyle- mişlerdi. Dün muharrirlerimizden birini Belediye reisi: Sezai beyin nezdine göndererek bu mesail etrafında bir kaç sual sorduk. mumaileyh cevaben demiştir ki: —“İstanbul gazetelerinin yaz- dıklarını görmedim. İzmir bele- iyesinin mali vaziyeti çok eyi- ir. Tediyatımız günü gününe, biç teehür vukua gelmeksizin ya- pılmaktadır. Âti için de hiç bir tehlike mevcut değildir. Gaze- telerin bunu nereden ve nasıl tahmin ettiklerine aklım ermedi. İstikraz parası sırası geldikçe tahsis olunan mahallerine sarf olunmaktadır. Fevkalâde bütçe ile muayyen programımızın bir kısmı tamamen tatbik edilmiş, diğer kısmının üzerinde çal makta bulunulmuştur. Yalnız fevkalâde (bütçeye dahil Deniz hamamı, Hal, Asri ekmek fırmı işleri belediye mec- lisince müzakere altında bulun: maktadır. Ekmek fırinı hakkın- daki meclisin son kararı malü- munuzdur. Dahiliye vekâleti ce- lilesi emrini verecektir. Binaenaleyh istikraz parasile evel ve ahi: söylendiği üzere yapılacak işler ayrı ve muayyen- dir. Bunların değişmesi şehir meclisinin kararı ve Dahiliye vekâletinin müsaadesile müm- kündür. Bittabi yapılan işler ve verilen kararlar her kesin gözü önündedir. İzmir halkının hilâfı hakikat yazılardan müteessir ol- ması lâzımdır.,, Bu fırsattan da- istifade eden gider. Şurayi devlet meni mu- hakeme kararını tasdik ederse lüzumu muhakeme ihtimali sakit olur. Meni muhakeme kararını ver ten dolayı bütün bütün evrak tekrar Şurayı devlete tevdi o- lunur. Demek ki Şurayı devlete ikinci gelişidir. Şurayı devlet bu meseleyi omütalea ederek 930 Mayıs ve 1609 numaralı sahibi salâhiyet olan | Şurayı ikiye ayırıyor. mesail, daha mesai, Mütaleası Jfier gün öğleyin çıkar Haik için mücadeleden yılmaz Mefküre Gazetesidir İdarehanesi: İzmir - G Yazi müdürü: Bahzat Arif | - Sezaibey mekle beraber bu mecburiyet- kanunda çıkmış bulunuyor. De- mek ki başlangıcından itibaren devlet yeni bir kanunla yeni bir vaziyet karşısında kaliyor. Şurayı devlet bu defa meseleyi 2 — Mütaleası şurayı devle- tin salâhiyeti dahilinde olmıyan şurayı — devletin salâhiyeti dahilinde olan mesaile geliyor. Ve bu mesailde Adana vilâyet idare heyetinin verdiği meni muhakeme kararını doğru “Yeni Asır, yurdunda Nüshası - Heryerde 5 kuruş Belediyenin mali vaziyetinin çok eyi oinuğunu söyliyor. Fevkalâdde bütçe tatbik ediliyormuş Kordon tramvayları işi Nafia ve- kâletinden bir türlü çıkamıyor muharririmiz (Belediye Rei- sine şehir meclisinin fevkalâ- de içtima davet edileceği hakkındaki haber ile İzmir sey- lâbında şehri müthiş zararlara sokan ( Mal deresi ) ve rıhtım tramvayları etrafında da üç 8u- al sormuş ve şu cevapları almıştır: — Şehir meclisinin fevkalâ- de içtimaa davet edilmesi muh-. temeldir. Fakat henüz verilmiş bir karar yoktur. Geçen gün gazetelerede haber vermiştim” İzmir su işleri müdüriyeti ve mütehhasıslarının verdikleri #ah- riri' izahate göre Malderesi ve sair şehire civar derelerin ma- zarratlarının izalesi için karar ve tedbir alınabilmek için su mühendislerinden mürekkep bir postanın üç dört ay çalışması icap etmektedir. Bunün neticesinde © belediye uhtesine düşen vazifeyi yapâ- caktır. Rıhtım tramvaylarının elek- tirklenmesi meselesine gelincet Bu iş birinci derecede nafia ve- kâleti celil alâkadar eden bir meseledir. Yani bu emri nafia vekâleti verecektir. Mamas fih biz de bu işi takipten geri durmayoruz. Buradaki nafia ko- miserliğine, vilâyete hatta husus si surette nafia vakâletine de yazmaktayız. Meselenin kat'i halli rıhtım şirketi tarifesine merbüt imiş, İhtimal ki isticalden memleket faide yerine; zarar görür diye teenni ile hareket olunuyor. Yal niz bildiğim bir şey varsa An- kara bu işe çok ehemmiyet vers miş ve bu iş üzerinde hararetle çalışmakta | bulunmuştur. Yeni nhtım tarifesinin tatbik edilmeks te bulunduğundan haberdar de- yeti dahilinde olmıyan mese- leler için diyor ki, bu O mesail izim salâhiyetimiz & dahilinde değildir. 1609 kanuna göre ha- reket etmek lâzımdır. Diyor, Ev- rakı dahiliye vekâletine veriyor! Şimdi dahiliye vekâleti (o 1609 numaralı kanuna göre salâhiyet ve içtihat kararını istimal etmek vaziyetinde bulunuyor. Mülkiye müfettişi tayini mu- ameleye lüzum yoktur demiş. Vilâyet idare heyeti meni mu- hakemelerine karar vermiş Şu- rayi devlet salâhiyeti dahilinde olan meseleleri ayırmış ve suç yoktur demiş. Evvel ve ahir Şu rayi devlet hiçbir vakıt bunların lüzumu muhakemelerine karar 1 — Mütaleası şurayı dev-)vermemiştir. Nihayet vekâlet ka- letin salâhiyeti dabilinde olan nunun kendilerine verdiği içti- hat ve salâhiyeti hukul ile meselenin adliyeye tevdiine mu- hal yoktur diyor. Ve Adana vi- lâyetine tebliğ ediyor. Muamele bu suretle nihayete eriyor. Muamele baştan nihayete ka- dar kanuni mecrasını takip et- miştir. Şimdi arzu buyurursanız sual takririnde mevzuubahs olan, muamelenin safahatını topluca ve 109 numaralı kanuna göre taleası şurayı devletin salâ-— Sonu (dördüncü sayfada — hulâsatan bir daha arzedeyim,