7 Aralık 1930 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

YEO1NCI SENE N* 2SCS BaşmuhorrlH PAZAR 7 KANUNUEVVEI 193O ABONE ŞERAİTİ MÜDDET: JTORKİYE İÇİNJ HARİÇ JflN j = Seneliği : 1400 Kr. ! 2700 KrTİ İ 6 Aylığı j !~3 Aylığı | 750 Kr. j 1450 Kr. 400 Kr. j 800 Kr. NADİ I ' İ \ İDAREHANESt: Telgraf: tstanbnl Cumhuriyet Posta kutusu: N° 246 ••• » * * • •* **• * I Öüyunuumumije karşısında dairei mahsns» , Başmuharrlr i 2366 . Tahrlr müdürü ; 3236 müdürü 2365, Kitap kısmı: 472 Nfishası her yerde Gaziye Takdim Edilecek Rapor Hazırlanıyor Tütünlerimize Mahreç Mes'elesi (Dresden: 23/11/1930) Samsun tütün tüccarnın Ankara'ya bir heyet gönderdiğini ve buhranın önü ne geçmek maksadile tktisat ve Maliye Vekillerine bazı tekliflerde bulunduğunu CUMHURİYET'in 20/11/1930 tarihli yazısında okuduğumuz vakit çok derin bir teessür chıyduk. Tütün; yurdumuza en çok para getiren, ikti sadî hayatımızda biiyük bir yer tutan mahsullerimizden biridir. Onun için buhranı yaratan sebepleri araştırmak, ona göre bir yol bulmak çok ehemmiyetli bir iktisadî zarurettir. Samsun tütün tüccarının istedikleri şöyle hulâsa edilebilir, (Cumhuri yet, 20/11/1930): 1 Samsun piyasasmdaki 7 milyonluk stokun azalması için ya Türk Rejisi'nin, yahut başka bir müessesenin piyasadan tütün alması. 2 Boyuna artan stokun ticaret muahedesi yolu ile mahreçlere sevkedilerek azaltılması. 3 Tütün ekiminin daraltılması. Avrupa'daki uzun tecrübelerimize, tüccarının ortaya attığı ehemmiyetli tütün üzerine yaptığımız ilmî tetkiklere güvenerek diyebilîrîz ki: Samsun mes'ele; birinci derecede beynelmilel piyasayı göz önünde tutarak münakaşa edilebilir. Çünkü, tütün ihracat mahsulümüz olmak itibarile buhran lar da ihracat vaziyetleri ile izah edilmek mecburiyetindedir. Bunu anlamak öyle kolay bir şey değildir. Tütünlerin cinslerini bilmek, îyi sigara harmanı yapmak bu mühim işin kavranılması için bunu artık bütün geniçliğî ile bilmeliviz kâfi ol • maktan çok uzaktn. İhracat eşyası için bulunan tedbirler; mahreçlerin yeni iktisadî yapılarını, ilmî ve esaslı bir surette kucaklamadıkça hiç bir mana ifade edemezler. Acaba biz fazla mı tütün yetiştiriyoruz ? Mahreç lerdeki istihlâk miktarı artıyor mu? Ne nisbette artıyor? Azahyor mu? O halde ne nisbette? Başka memle ketler mi tütünlerimizin yerini tutu yor? Bu neden ileri geliyor? İstihsalimiz mi pahalı? Ambalajımız mı noksan? tşimiz mi yeni fabrika sistemine uymıyor? Her halde, bîz bugün, bir şeyin sebeplerini kavramak istiyen bir devirde yaşıyoruz. Fakat bunu da bilmeliyiz ki sebepler, kendilerini görecek, daha doğrusu, görebilecek gözler ararlar. Onun için mahreç politikası; muhtelif devlet politikalarmm en güçlerinden biridir. Kocakarı ilâcına en küçük bir tahammülü yoktur. Onun için çok kıymetli hükumet adamları mız, her şeyden evvel, bu ehemmiyetli mes'eleyi ilmî bir surette tetkik et mek mecburiyetindedirler. Gene onun için tetkiklerin uzun sürmesi pek ta biidir. Biz neticeyi tam bir itimatla, tam bir emniyetle b eklemekte pek hakhyız. Mes'elenin biraz gecikmesi değil, fakat tedbirlerin esaslı olması şarttır. Hükumet adamlarımızm bunu başaracak bir kudrette olduklarma şüphe yoktur. a 5 Kuruştur = Reisicumhur Hazretleri Gazi Hz. dün sarayda , meşgul oldular! Gazi Hz. dişlerinin tedavisi devam ettiğihden ziyaretlerini tehir ettiler Tevfik Rüştü Bey Hariciye Vekili dün akşam hareket etti Tevfik Rüştü Beyi dün ziyaret eden sefirler Hudadat Şakir Hanım Ses Kraliçemiz dün Parıs'e vasıl oldu Kraliçe bugün Nis'e gidecek ve beynelmilel müsabakaya İştirak edecektir Paris 5 (Hususî) Ses Kraliçesı Hudadat Şakir H. zevci Şakir Reisicumhur Hz. dahi devam etmişRifat Beyle beraber, dün sabah dün Dolmabah lerdir. buraya vasıl oldu. çe sarayında meşReisicumhur Hz. Beynelmilel müsabakayı tertip gul olmuşlar ve nin, bizzat ziyaret akşam geç vakte ve temaslarına başeden Apollon film ve Nicaea şir kadar dışarıya çıklayıncıya kadar, ketlerinin mümessilleri ile Paris'temamışlardır. bu zevatm, bura ki Türk'lerden bazılan tarafından daki tetkikatını ikBazı refiklerimiz ıstikbal edildi. mal ve neticeyi Gaher gün, Gazi Hz. Hudadat Şakir H. Paris'in en zi Hz. ne arzetmenin «bugün Darül büyük otellerinden Klariç oteline leri muhtemeldir. fünunu ve diğer baindi. Ayın yedisinde Nis'e giderek Dün de saraya zı müessesatı ziyabeynelmilel ses müsabakasına işbazı müracaatlar ret edecekleri» ihtirak etmesi mukarrerdir. Bu mü vaki olmuş ve istimalinden bahset sabakaya Türkiye ile beraber on tidalar takdim o mektedirler. lunmuştur. beş millet iştirak edecektir. İngilAnadolu AjansıŞairi azam Ab tere, Rusya, Sırbistan, Bulgaris nın evvelki günkü dülhak Hâmit B. , tan, Portekiz, Holanda ve Baltık Paris'e vasü olan Ses Kraliçemiz nüshamızda mün saraya giderek ReHudadat Şakir H, denizindeki küçük milletlerin datesir tebliğinde de isicumhur Hz. ne beyan edildiği veçet edilmeyip Türkiye'nin daveti raki kabul etmesi ve buraya güzel bilvasıta arzı tahile müteaddit hefenç Türkiye'nin Avrupa'daki bü sesli bir hanım göndermesi muhtezimat eylemiştir. Tevfik Rüştü Bey istasyonda kimler, Reisicumük mevkiini göstermektedir. lif muhitlerde hüsnü tesir hasıl etHariciye Vehilinin Hariciye Vekili Tevfik Rüştü Bey, dün hur Hz. nin, dişMemleketimizin müsabakaya işti miştir. vedaı öğie yemeğini Tokatliyanda yemiştir. lerinin tedavisi için Dahütye Veküi Şükrü Kaya ve birinci Avrupa'dan av • Vekil Beyi Rus sefiri M. Suriç cenaplan on gün kadar isti umumî müfettiş İbrahim Tali Beyler Mister det eden Hariciye ve müteakiben Amerika sefiri Saraydan çtkarlarekn rahat etmelerini Gro cenaplan ziyaretle bir müddet göBinaenaleyh Vekili Tevfik Rüştü B., dün akşam tavsiye etmişlerdir. Dahiliye Vekili Şükrü Kaya Beyle riişmüşlerdir. Gazi Hz. nin bundan evvel ken Akşam üstü Saray'a giderek Reisicumdilerince mukarrer olan ziyaretlerine birlikte Dolmabahçe sarayma gitmiş hur Hazretlerine arzı veda eden Tevfik devam etmeleri ihtimalinden bahsedil ve Ankara'ya haraketi münasebetile Rüştü Bey, Saraydan «Ankara» motörile mesi, sadece tahminata istinat etmek Reisicumhur Hz. ne arzı veda etmiştir. Haydarpaşa'ya geçmiştir. İstasyonda Saffet B. »arayda Riyaseti cumhur kâtibi umumisi Tevfik, tedir. Cuma günü Ankara'dan şehrimtze Dahiliye Vekili Şükrü Kaya, sabık Nafıa Gazi Hz. nin emirleri üzerine muhtelif hususat etrafmda tetkikatta bu gelen Cumhuriyet Halk Fırkası ka Vekili Recep, birinci umum müfettiş İblunmakta olan vekâletler müfettişleri, tibi umumisi Saffet B., dün akşam sa rahim Tali, Mübadele başmurahhasımız Tevfik Kâmil, ikinci murahhasımız ( Mabadi 3 üncü sahifede kendi dairelerinde mesailerine dün Nebil Beylerle Rus Sefiri M. Suriç cenapŞehrimizde baükçılık teşkilâtı yap lan ve bazı meb'uslar tarafından teşyi edilen Tevfik Rüştl Bey, hareket eder mak üzere tetkikatta bulunan ve bu huken Şükrü Kaya Beyle öpüşmüş ve selâ susta İktisaKVekâleti ile temasta bulumet temennileri arasında tren hareket narak, Vilâyete de bir rapor veren ba hkçılık mütehassısı M. Veberman dün etmiştir. kendisile görüşen bir muharririmize demiştir ki: « Deniz cereyanlarile balıklar gıdalarını bulmak için yerlerini deçiştiri yorlar. Bu hususta evvelce ban etütler yapılmış idL Fakat şimdi fennî etütler lâzımdır. Balıkpazan kâfi derecede iyi ve müsait değildir. Vilâyetçe bir asrî baIıkane yapüması mutasavverdir. Vilâyet asrî bir Balıkpazan vücude geCenevre'deki tirmek için ne yapılmak lâzım geldiğini tstanbul Ticaret ve Sanayi oda hiyette olmak üzere 120 sahife ka Terki teslihat de benden sormuştur. Bu husustaki mümeclisi; dün sabah fevkalâde bir iç dar tutacaktır. Dün geç vakte kadar komisyonuna iştaleatımı vilâyete bildireceğim. Asrî Bameşgul olan Hakkı Nezihi B., rapo tirak eden he lıkpazarı'nda, balıklan muhafaza etmek tima aktetmiştir. için soğuk hava depolan da lâzımdu. BuBu içtimaa meclis azasından maa ru bugün akşama kadar ikmal etmiş yeti murahha • giinkü tesisat ile gününde satılmıyan babulunacak, bir taraftan da bugün samız azasından Balıkçtiık mütehassısı M. Veberman la Zahire Borsasından ve tktisat lıklar bozulmaktadır. Halbuki soğuk haiçtima edecek meclis, tetkik ve mü Tevfik Bey, şehA çılarımızdan bazı zevat ta iştirak ettelif balıklan birbirinden ayırmak için va depolarında balıklar uzun müddet rimizde kalmış mişlerdir. Gazi Hz. nin bilumum zakeratma devam edecektir. ( Lutfen sahifeyi çevirinte ) muhafaza edilebilir. Bundan başka mohRapor, Gazi Hz. ne refakat eden ve Reisicumhur ıııtııııifiıı ıııııııııııiMiııiMiıııııııııiiiıııııııiHnınıııııııııııııııııııııııııiMiıııııııııııııııııııııııııııııınıııııııııııııııınıiiiııııııııııımııııııiHiıımnn memleket mesaili meyanmda ikti sadiyatımızın umumî vaziyetine gös tktisat Vekâleti müşavirlerinden Şe Hz. nin refakat terdikleri derin ve yüksek alâka fik B. tarafından sorulan suallere Ierine iltihak eylemiştir. larından dolayı aza hissiyat ve min cevap teşkil etmektedir. Bu meyanda icra ve iflâs kanu Tevfik B. nettarilerini hararetle ızhar ve beRiyaseticumhur yanla, iktisadî vaziyet hakkında ta nunun tacirlerle köylü arasındaki Gazi Hz. nin kâtibi umumisi lep buyurulan raporun ikmal edilen küçük krediye ne tesir yaptığı so bundan sonra icBugün güzellik mü Tevfik B. buyuracak f kısımlarını tetkik etmişlerdir. Hafi rulmaktadır. Hakkı Nezihi B., bu hususta Anadolu ile iş yapan tacir ları seyahatlerinde müşarünileyhe re sabakamıza iştirak e' surette cereyan eden müzakerat çok Fakat edecektir. denlerden Mel Des • |hararetli ve münakaşalı olmuş ve lerin fikirlerini de almıştır. Bunlar; «Tan» gazetesinin Roma mnhabiri pina Haçaki'nin resHakkı Nezihi B., raporu hakkında satılan eşyanın bedelini alabilmek Avrupa mahreçlerî, bugün, muhteTevfik Rüştü Beyin Roma seyahatinden mini dercediyoruz. * izahat vermiştir. Bunun üzerine ra için icra kanununda tadilât yapıl lif vergi politikalarmın tesirleri altmbahsederken diyor ki: masını ileri sürmüşlerdir. >porun okunan 80 sahifesi müttefi Müsabakamızda bidadır. Tütün her vergi politikasının ( Mabadi 2 inci sahifede ) Bunlardan başka tstanbul mınta |kan kabul ve tasvip edilmiştir. rinciliği kazanan ve ilk önce göz diktiçi bir şeydir. Tütün Rapor, ticaret ve sanayümizin kasında bulunan kooperatifler hakTürkiye güzellik kravergisinin muhtelif Avrupa memle [bilumum vaziyetini teşrih eder ma kında da raporda izahat vardır. ketlerinde, son on beş yıl içinde geçirliçesi intihap edilen diği safhalar bunun en kuvvetli bir güzelin geçen sene rinci derecede müteessir olan Türk saittir. Tütün yetiştiren memleketler, delilidir. înhisarları bir tarafa bırakolduğu gibi şubatta tütünleri, daha açık bir sözle Kara meselâ, istihsallerini yüzde yirmi nismak şartile inhisarsız memleketler, Paris'e ve Nis'e gi deniz tütünleridir. Biz bundan çok betinde azaltırlarsa bunun neticesin kendisine bir türlü saelam bir temel deceğini, sonra İstanevvel Rus rekabetinin Karadeniz tü den bütün memleketler ihmal edilmıbulamıyan vergiler yüzünden müzmin bul'a döneceğini yaztünlerimize yapacağı tesiri (Hakimi yecek faydalar göreceklerdir. Fazla bir piyasa sarsıntısı içinde kalmışlaristihsal yüzünden beynelmilel mahreçyeti Milliye) de anlatmıştık. mıştık. dır. lerdeki çılgın vaziyete de bu suretle Samsun tüccarının tütün ekimini 1931 güzellik kra Boyuna artan vergilerin istihlâk az çok nihayet verilmiş olur. tstihsal daraltmak hususundaki teklifleri çok liçesi olacak talihli hayatında tesir yapması pek tabiidir. nisbeti düzeltildikten sonra tütün yefzimit 6 (Hususî muhabirimiz ehemmiyetlidir. Fakat biz bunu kendi Biz, bu hususta, Alman'yayı misal göstiştiren memleketlerin iktisadî haya den) Yarın gazetesine Vali Eşre! güzel de 1930 güzel başımıza yapacak bir vaziyette deği terebiliriz. Almanya'daki şark tütünletında canlı bir vaziyet belirmiş ola B. aleyhindeki ihbarnameyi gönde lik kraliçesi Mübec Hz. Çünkü bunun neticelerinden zarar ri istihlâki, son yıl içinde vergiler yü caktır. Böyle bir adım mahreçlerdeki ren efendi, kefalete rapten tahliye e cel Namık H. gibi gegörecek gene biziz. Bizde azalan tüzünden yiiz.de yirmi beş nisbetinde lecek yaz, buradan fazla mal heyecanını dindirmek içm dildi. tün istihsali başkalannın işine yara azalmıştır. Yeni kabul edilecek ağır çok ehemmiyetlidir. Bunun üzerine Arif Oruç ve Sü tekrar Paris'e gide yacaktır. İstihsali azaltmak için de vergiler, yüzünden de istihlâkin daha Fiat kartellerine gelince: Bundan leyman Tevfik Beylerin de kefaletle cek, Paris'ten Fran müsbet yollar bulmak mecburiyeti yüzde otuz azalması çok mümkündür. tahliye talebinde bulunacakları söy s a ' n i n deniz kena vardır. Yunan'lıların tütün istihsali de kaçınmak iktisadî bir zarurettir. Foto Alman Almanya; yerli tütünlerin sarfına rındaki meşhur şe Biz, onun için, Samsun tütün tüccarı lenmektedir. buhranlı bir vaziyettedir. Onun için 29 Mel. Despina Haçaki çok ciddî bir ehemmiyet verdiği için Geçen sene burada bazı tahkikatta hirlerinde bir kaç sigara tütünü yetiştiren memleketle tarafından ortaya atılan mes'elenin bunun da ayrıca tesiri olacaktır. Bunbulunan Maarif müfettişi Şemsettin gün kaldıktan sonra, Cenubî Ame1 fevkalâde bir şerefe böyle hari rin bir araya gelerek istihsal hayatmı bütün genişliği ile tetkik edilmesini, dan başka Şark tütünleri (Türkiye, tetkik etmeleri ve muayyen bir nisbet Türkiye, Rusya, Bulgaristan, Yuna Beyin tahkikatile alâkadar olan neş Tİka'ya, Şili'ye giderek dünya gü kulâde nefis, bedava seyahatlerin Bulgarya, Yunanistan); yeni ve çok altında istihsallerini azaltmaları icap nistan arasında anlaşma yollarınm bv riyattan dolayı îzmit Maarif idaresi, zellik müsabakasına iştirak ede emsalsiz zevkini de ilâve edince kuvvetli bir rekabet karşısındadır. lunmasım büyük bir takdirle alkışla Süleyman Tevfik B. aleyhine ayrıca her hangi güzel bir Türk kızı için eder. cektir. Rusya.. Rusya çok başka bir istihsal müsabakaya girmekte nazlanmak, Biz öyle zannediyoruz ki şark tü rız. Böyle bir anlaşma her tarafm bir dava ikame etmiştir. Süleyman sistemine dayandığı için birinci sınıf İki beynelmilel müsabakada Tevfik B., yarın tekrar istintak da • kendi nefsine bir günah olur. tüncülüğünün umumî vaziyeti böyle menfaatine uygundur. tütünlerini yok pahasına satmaktadır. Türk güzelliğini temsil etmek gibi M. Nermi iresine celbedilecektir. Rus tütünlerinin bu rakabetinden bi bir anlasmayı kolaylaştırmaya çok mü İstanbul'da asrî bir balık pazarı yapılacak Mütehassıs M. Veberman müteaddit projeler hazırlamakla meşguldttr İstanburun iktisadî vaziyeti Gazi Hz. ne takdim edilecek raporun üçte ikisi ikmal edildi Tevfik Bey Raporda icra ve iflâs kanununun tesirleri hakkında da tacirlerin fikirleri vardır Gazi Hz. ne refakat için şehrimizde kaldı 931 Türkiye Güzellik Kraliçesi kim olacak? Izmit davası Vali hakkındaki ihbaratı yapan kefaletle tahliye edildi