5 Aralık 1930 Tarihli Serbes Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 3

Bugün kanatlanarak hava- lara hâkim olan insan diğer ta- aftan denizlerin dibine inmek- te de maharet kazanıyor. İnsa- nın deniz altındaki muvaffakı- yeti daha yavaş ilerliyor, fakat havadakinden çok daha büyük bir tenevvü arzediyor. İnsanlar deniz dibinde tetkik seyahat-| leri yapıyorlar, haritalar alıyor- lar, hatta bu esrarlı ülkede ma denci ve hatta çiftçilik yapı- yorlar. Çoğumuz dalgıcı ancak na- dir ahvalde görülen garip bir mahlük olarak tanırız. Ve böy- ledir de... Dalgıç ancak 'dalına- cak şey bulunan yerlerde olur. Meselâ, bir hanim İstanbulda köprüde, Ada vapuruna biner- ken çantasını denize düşürür. İçinde yerine konamıyacak şey- ler vardır. İ Ertesi gün orada bir sandal görürsünüz. Sandalın ortasında büyük bir kutu, ve kutuya mer- but olarak ta iri bir tekerlek vardır, Bir adam tekerleği çevi- rir. Dalgıç Haliçten sürüklenen balçığın içinden çantayı bulur ve çıkarır, Bir tahtelbahir batar, daha doğrusu batar da çıkmaz. Böyle bir tehlikede işe yarıyacak ye- gâne adam dalgıçtır. Bütün bir memleket, bütün dünya ondan gelecek iaberi' endişe ile bekler, Bazan bir kanalda batmış bir gemiyi patçalayıp kanalı temiz- lemek için geminin altına dina- mit koymak Jâzimgelir. Bazan bir kaç yüz metre derinlikte bir geminin kasası kırılarak içinde- ki kıymetli eşyalar çıkarılmak icap eder. Ya da batmış bir ge- winin yarası deniz altında tamir edilecek olur. Bu gibi ah.alde hizmetine müracaat edebilecek bir (tek adam vardır. Dalgıç. Bu gibi nadir işler olmadığı zaman dal- gıç ne yapar. Dalgıçların bizim bildiği işi kaza (vak'alarında etmektir. Fakat onun herkesin bilmediği daha çok işleri var- dır. Tetkik edilmesi icap eden deniz dipleri eksik © değildir. Deniz dibinde. kırılması lâzım gelen kayalar, . kazılması icap eden tepeler vardır, yahutta deniz dibinde temeller © atmak lâzımdır. Amerikada Los © Angeles sahilinde denizin dibinde açılmış petrol kuyuları vardır ve bunla- rın adedi gün geçtikçe örliniği tadır. Bilhassa bu. işte | dalgıç maden mühendisinin en büyük yardımcısıdır. Dalgıç ( denizin dibine iner ve gördüklerini te- lefonla yukarıda sandalda ko- laylıkla kendini dinliyen mühen- dise anlatır. Deniz dibinin arzi teşekkü kumun rengini, deniz dibi çölünün manzarası tasvir eder. Dalgıcın © verd bu izahatla petrol madeni müte- hassısı sondajın nerede yapıla- cağına karar verir. Sondaj yine dalgıcın nezareti altında yapılır. Sondajdan elde edilen © netice dalgıç | tarafından o mühendise bile'rilir, Ve mühendis bu su- retle kuyunun yerini : tesbit eder, v. Büyük köprüler yapıldığı za- man ayak temellerinin bir kıs- mı deniz dibine atılır. Bütün bü- yük limanların deniz altında Yapıları, boruları | ve kabloları vardır. Bunların zaman zaman teftiş ve tamir edilmesi icabe- der. Bu vazife derin deniz dal- Denizler | altında Kai güç i i - Ağır mücadeleler Mercan ormanlarında |Fakat bir kere dibe inince dal- ve meraklı Derin deniz dalgıcı hava geçmez bir. elbise geyer. Başlı- gın arkasına raptolunmuş bir tas boru ile dalgıca hava verilir Hava bu borudan dalgıç elbise- sinin içine girer fakat geri git- mez. İçerideki pis havanın çık- ması için ayrı bir sipap vardır. İçerideki havanın tazyiki dışarı- daki suyun tazyikinden fazla jolunca sipap açılır ve hava çı- kar. Yukarıdaki arkadaşı aşağı- daki dalgıç vaziyetini denizin yüzüne çıkan hava kabarcıkların- dan anlar. Eğer dalgıç sinirli ve yorgun ise kabarcıklar kesik hamlelerle çıkar, yok sakin ve muntazam çalışıyorsa kabarcık- lar kesilmeden birbirini | iakip eder. Eğer ayaklarındaki on beş kilo ağırlık, belindeki kırk ki- oluk kurşun kemer olmasa baş- lık ile göğüslük dalgıcın yukarı kısmını ağır getirir. Hepsi be- raber dalgıç elbisesi 90 kilo ka- dar gelir. Bu karada insanı kı pırdatmıyacak bi kat denizin derinliklerinde hi bile edilmez. tal Her dalgıcın arkadaşı vardır. Bunun bütün işi denizin altında çalışan dalgıca bakmak, onunla mu- haberde bulunmak, onun zama- nında çıkmasını temin etmektir. Dalgıç inerken bir tahlisiye hava borusu götürür, bir de telefon vardır, Mamafih dalgıç yukarıdaki) arkadaşı ile “muhabere için tele- fondan ziyade tahlisiye ipini kul- lanır. İpi sarsmakla işaretleşirler. Dalgıcın bir sarsması “ fazla hav , yukarıdakinin bir sarsması “ eyimisin , dalgıcın buna cevap olarak bir sarsıntı “ eyiyim , de- mektir. İki sarsma “ fazla ip çiki sarsmanın sık sık tekrarlanması! “ imdat ,,, üç sarsma “ çıkıyo- rum, dört sarsma “ yukarı çeki niz , işaretidir. Ceman elli kadar böyle işaret vardır. Dibe inmeden evvel dalgıç deruhte ettiği işi eyice tasarlar. Eğer eldeki bir tahlisiye yukarda bir gıcın yegâne güvenebileceği şey kendi zekâsıdır. Dalgıçların deniz altında en ziyade maruz oldukları tehlike köpek balığı ve hava borusu- un» donmasıdır. Bir köpek ba- ığı bir dalgıcın ayağını dişliye- rek büyük bir kurşun koparmış- tır. Bazan soğuk bir cereyan- dan geçen hava borusu tıkanır ve dalgıç havasız kalır. Dalgıç- lar bundan çok korkarlar. Dalgıçların en entresan aleti elektrik meşalesidir. Bu elek- trik meşalesi her türlü ateş na- zariyesine muhalif olarak deni- zin altında mükemmelen yanar ve gemilerin kalın demir levha- larını peynir gibi keser. Bu yük sek cereyanlı bir elektrik arkı ile bir oksijen borusundan mü teşekkildir. Elektrik harareti et- rafındaki suyu tebahhur ettirir ve borudan gelen oksijen de sıcak bir alev hasıl olmasını ve eriyen madenin donmadan püs- kürülmesini temin eder, gıcınındır. Bazı yi e nebat alim- İlisinde elde ettiğimiz bu mıntakalara dağılmış meb'usların en küçük bir vaffakıyet bile gösteremediğini | teyit edecek mahiyettedir. Ama bunun kabahati meb'us beylerin! beceriksizliğinden mi? Hayır asla. Bilâkis bütün gayretlere rağ- vaziyeti| bu ıslahata müsait olmadığının meydanda Dün Avukat Sabih beyin Halk firka-| neşrediyorlar. İstifa Cümhuriyet Halk fırkasi-| nın Adanadaki zihniyetini dikkate şayandır. Aynen iktil eyliyoruz: men sından cın lere kurtarılamamıştır. metre kadar deri; rağmen manların tic gemisindeki 35000,000 döla- rın çıkarılması beş sene sür- müştür. ahiren Fransanın: Atlas açıklarında 120 metrede batmış İolan Egypt. vapurunu bulmaları bütün dünyayı heyecana düşür- Beş ton altın ve kırk beş ü ihtiva eden bu ge- inin yerini bulmağa bir çok dalgiç heyetleri teşebbüs etmiş, fakat muvaffak müştü ton gi Yeniden Halk fırkasııslahat yapıyorum derken fırkadan hâlâ uzaklaşan- lar vardır-dikkate şayan bir istifa Cumhuriyet halk fırkası, 15-jmet lahat yapmağa ve yeniden; ta-|lundurdu. raftarlar kazanmağa çalışıyor. geçiren işbu fırkanın iç yüzüne İzmirdeki müşahedelerimiz, Ay- dın, Manisa ve Balikesir hava- malümat | olan Halk fırkasının bulunmasındandı. gelen Adana gazeteler istifasını vaziyetini göstermesi Efendim Hadisat beni daima hükü- leri de deniz dibine dalgıç el: inerek oradaki hayatı şile i şeklinde görürler. Dalgıçlığın en büyük müşkü- lü suyun ağırlığına mukavemet- tir. Su derinliğe göre artan bir tazyik yapar, Bu tazyik altında dalgıç elbisesindeki hava dalgı- eder. Dalgıç dişarı çıkınca bu hava- yı terketmesi çok ıstırap verir, bazen de ölümü tevlit eder. vücuduna (o nüfuz Bu sebepledir ki | dalgıçlı ekseriya ufak derinliklere mun- hasır kalmış ve büyük derinlik- servetler 30 giden bir çok Ancak ikte olmasın nda Al harp esni torpillediği Fakat İtalyan dalgıçlarını sahil olmamışlardı kazaya uğramış geminin pilânını|italyan dalgıçları bu derinliğe SABİH tetkik eder ve bütün teferrua- MD bir si vu imiz” id tile ezberler, ayni zamanda de-|irer. Su Oca fazyiki içen © am niz dibinin haritasını, met ve|rakmadığı için dalgıç hâreketine cezirlerini ve cereyanlarını da serbestir yalnız kendi kendine yü mahkumları eyice öğrenir, Tahlisiye zabiti|rüyemez; (o telconla o veri yukarda ona kendisinden bek;|tarif ile çelik höcre istenilen Asılmaktan yakayı İlenen iş hakkında tafsilât verir, yere götürülüyor. Büyük hazine kurtardılar henüz çıkarılmamıştır. Şayet çı- karılacak olursa İtalyanların yap: tığı bu. yeni dalgıç elbisesi bü- tün dünyada taammüm edecek- ür. Sessiz filmler zamanında dünyanın birinci artisti un- vanım kazanan ve MAVI MELEK filmile bu şerefli namı hâlâ taşıdığını ispat eden çekilenler ve itibarile' fırkanın maneviyetine ısınırken Lauren- firkalarile yan yana bu- Muhtelif istihaleler nüfuz ederek gördüğüm hatala- rı tesbit ve ıslahı uğrunda çalı- şabilmek için zaman, zaman is- men değil kayden fırkacı olmak istedim. Bu fırsatı bana bahşe den halk fırkası idare müdürü Mahmut beye teşekkür ederim. Mumaileyh bundan takriben dört ay evvel resmen fırkaya duhu- im için ricada bulundu ve bir teklif varakası imza ettirdi.O ta- rihtenberi mukayyet fırkacıyım. İtiraf ederim ki ismen fır- kacılık kayden daha cazip ve aldatıcı bir gıdayi ruhtur, çün- kü o tarihe kadar serbestimi muhafaza ederken ondan sonra mukayyet oldum, o tarihe kadar z. ri ondan sonra yalnızlık hissettim. O tarihe kadar fırkanın velev binası olsun bana munis görü- nürken ondan sonra her mevcut haşinleşti ben yaklaştım o uzak- laştı ben sokuldum o kaçtı me- ğer Adanada fırka, fırka diye ayyuka çıkarılan bir serap imiş Rehgüzarımda bir & kuleye tesadüf ettim (| sükkânı dört beş kişiden ibaret idi. Etrafı görmiyecek (okadar | karanlık işitmiyecek kadar tenha bir yer- de oturmuşlar kulaklarına birer mikrofon ağızlarına birer opar- lor takmışlar dimağları mübed- dile vazifesini görüyordu. yalnız. bir şey işidiyor ve onu büyütü- yor etrafa savuruyordu ara sira koşmalarla yekdiğerine methi- yeler söyliyorlardı artık ben an- ladımki sevdiğimi ve sevildi- ğimi zannettiğim yalnız nimle okalan (hislerim © imiş kendilerinden başkasını sevmek ve onlara sevilmek ihtiyacından uzak olan bir fırkaya alâkadar- lik şiarıma uygun düşmedi müs- tekil yaşamayı zencir bentliye tercih ettim. Cumhuriyetin ica- batından olmak üzere düşünce- lerimle müterafik ve Cumhuri- yetçi lâyik bir fırkaya intisap etmek ve fikren hizmetime bir saha bulunciya kadar bitaraf kalmak üzere kaydimin terkinini istirham eylerim efendim.,, Avukat ik n li Tahran, 4 (A.A ) — Rus pa- rası ticareti yaptıklarından dolayı idama" mahküm edilen 5 İranlı Ve 1 Rusun cezaları 10 sene bes): Rusyada Marsilya — Portos yapurile buraya gelen sabik Belçika na- zarlarından M. Vandervelde Rus- ya, Sibirya ve Çinde uzun bir seyahatten avdet etmiştir. Rus- yadaki vaziyet hakkında şu be yanatta bulunmuştur: Bu yaz, dordüncü defa ola- rak Moskovadan geçtim. Hakiki bir imar faaliyeti gördüm. Yol- lar, lâğımlar, amele evleri yapıl-| makta, Amerikadan ithal edilen bütün sanayi teksif usulleri tat- bik olunmaktadır. Sovyetler it- tihadının bu suretle işe koyul- ması hatıra bir sual getiriyor: Sovyetler sanayini nerede bul- maktadır? Hariçte istikraz ya- pılmıyor. O halde? O halde ha- kikat şudur: Sovyet hükümeti harici tica- ret inhisarın elinde tuttuğun- cihan fiatlarından aşağı fiatlarla mal satıyor. Çok bahis mevzuu olan dumping mes- elesi vardır. Diğer bir memba da ezici olan vergiler ve bilvasıta rusumdur. Yegâne alıcı olan Rus devleti köylülere çok dun fiat- lar veriyor. Yegâne satıcı sıfa- tile de ahaliye çok yüksek fi lar tahmil ediyor. Başla: techizat için mulitaç olduğu mu- azzam sermayeleri bu suretle te- darik etmektedir. Muhakkak olan şudur ki Rusyada hayat şeraiti ne kolay,'ne de hoştur. Günde- likler azdır, mamulât fena cins- tendir. Miktarı gayri kâfi ve fi- atlar çok pahalıdır. Perakende ticareti ortadan kalkmıştır. Moskovada dolaşırken intiba çok hazindir. Ahali boş mağa- zalar önünde sıralanarak mal almak için nöbet beklemekte Balkan Matbuat konfe- dan, hariçte mektedir. Bulgaristanı Silianof Kazasof ve Medkof, Yugoslavya yı Ancelkoviç ve müşahit Kr los temsil etmektedir. vasalatına intizar olunuyor Sofya,3 (AA ) — konferansı ettiği. veçhile Bi matbuatı — cemiyetinin kan hükümet her birinden biri milli şube te- Şaheserler sönük kalmaktadır. ELHAMRA İHTAR ve DİKKAT : hapse tahvil olunmuştur. muştur. e e KUDRET - MUVAFFAKIYET - ŞEREF - ZAFER| ! gibi kelimeler MAVi MELEK şaheserinde EMiL YANINGS MARLEN DiTRiH Gibi dâhilerin gösterdikleri san'at karşısında | BU AKŞAM saat 7,15 ve 9,30 dal yerleş i. Milli Kütüphane | SİNEMASINDA Bu film çocuklara kati- l voçiç, Türkiyeyi Zeki Mes'ut ve Yunanistanı müşahit Papadopu- Arnavut murahhası Bubaninin akşam mu- ina esnasında tekarrür milletleri- nin mukareneti için bir Balkan kabulü münderiçtir. Buna nazaran Bal- merkezlerinden sis olunacaktır. Bulgar milli şu- besi azası şimdiden intihap olun- ne var? Oradan ş gelen sabık Bleçika na- zırı M. Vandervelde anlatıyor Bununla beraber şunu da söys leyim ki açlık ve kıtlık görme- dim. Sadece azlık gördüm. Et azdır. Tereyağı, donyağı hiç yok. süt yalnız çocuklara mahsustur. Garp işçilerinin ve hiç bir hürriyet bırakmayan, şahsi ha- yatı daimi nizamlara tâbi kılan ve gayri kâfi bir refah temin eden böyle bir tazyik sistemine on beş gün tahammül etmiye- ceklerine kaniim. Vakıa, O meşhur beş senelik pilin var. Ne olacaktır? Ben kendi hesabıma bu pilânın mu- vaffak olmasını dilerim. Zira akim kalırsa Rusyada öyle mu- Jazzam bir irtica ve aksülâmel baş gösterecektir ki bü büyük memleketin “ inkişafı uzun's nelerce inkiten uğrayacaktır. Bilâkis sovyetler bütün pro- jelerini muvafakıyetle tatbik ede- bilirlerse, Rus milletinin vaziye- tinde çok büyük bir salâh hâsıl olacak ve sefaletten kurtulan halk daha ziyade hürriyet ara- yacak, diktatörlüğü silkecek ve haklarını istihsale muvaffak ola- taktır. Sonra, komünist meb'uslar- i|dan Doriot demiştir ki: — Hükümet “burada ddliye nazırını himaye etti. Dört zi sonra onu kabineden çıkarı halde nasıl oluyor da şimdi vi fa'eden iki müsteşari daha'on beş gün kabinede tutmuştu; hiç olmazsa rezaletlerin sonu geldi mi? Oustric meselesinden sonra başka nazırların alâkadar olduk- ları başka meseleler ortaya çik- mayacak mı? Kahinede, mali'te- şekküllerle © alâkadar daha kaç adam var? Rusyada Tayyare cemi-. ransı Sofyada (yetlerine muave toplandı O (net vemüracaat Sofya, 3 (A.A) — Sofyada Balkan matbuatı konferansı açıl edenler all KİLER ami Moskova, 4 (A.A ) — Gönül. ; lü tayyare cemiyetine yeniden bir milyondan fazla aza kâydo- ; lunmuştur, Kâbili sevk balonlar inşası için milyonlarca ruble te- berru edilmiştir. Teberruat de- vam etmektedir. Cenevre konferansı Mesaisini ilgmal eyledi, Cenevre 4 (A.A) — Tahdidi teslihat © komisyonu — mesi ikmal ederek umumi konferansın. içtima tarihinin tesbitini meclis- ten talep etmiştir. bili mı met güzelliği! erkekleri nasıl baştan çı- kardığını gösterecek olan .CINSI CAZIBE (tabirinin Icadına sebep olan Marlen Ditrib